Tôi sinh ra vào năm 1993
tại vùng phía bắc Bắc Hàn
ở trị trấn tên Hyesan,
nằm ngay biên giới với Trung Quốc.
Tôi có bố mẹ yêu thương
và một chị gái.
Trước cả khi tôi lên mười
cha tôi bị đưa vào trại lao động
vì tham gia buôn bán bất hợp pháp.
"Buôn bán bất hợp pháp"--
nghĩa là ông bán còng ngựa, đường,
gạo và sau đó là đồng
để nuôi sống chúng tôi.
Năm 2007, chị và tôi
quyết định chạy trốn.
Lúc đó chị 16 tuổi
và tôi 13 tuổi.
Tôi cần bạn hiểu
nghĩa của từ "chạy trốn" là gì
trong hoàn cảnh tại Bắc Hàn.
Chúng tôi đều đang đói
và đói đồng nghĩa với cái chết ở Bắc Hàn.
Vì thế đó là lựa chọn
duy nhất cho chúng tôi.
Tôi thậm chí không hiểu
định nghĩa chạy trốn ấy
nhưng tôi có thể thấy ánh sáng
từ Trung Quốc vào buổi tối
và tự hỏi nếu tôi đến nơi có ánh sáng ấy
tôi có lẽ sẽ tìm thấy một bát cơm.
Điều đó không có nghĩa
chúng tôi có kế hoạch
hoành tráng hay bản đồ.
Chúng tôi không hề biết gì về
chuyện gì sẽ xảy ra tiếp.
Thử tưởng tượng căn hộ
của bạn bốc cháy.
Thì bạn sẽ làm gì?
Bạn sẽ ở lại để bị thiêu
hay bạn sẽ nhảy ra khỏi cửa sổ
và xem chuyện gì xảy ra tiếp?
Đó là điều chúng tôi đã làm.
Chúng tôi nhảy ra khỏi nhà
thay vì chết cháy trong ngọn lửa.
Bắc Hàn là một nơi không tưởng tượng nổi.
Rất khó cho tôi
khi có người hỏi cảm giác sống ở đó
như thế nào.
Nói thật,
để tôi nói cho bạn:
bạn không thể nào tưởng tượng được.
Không có từ nào của bất kì
ngôn ngữ nào có thể diễn tả được
vì đó hoàn toàn là một hành tinh khác
vì bạn không thể tưởng tượng
cuộc sống của mình ở sao Hỏa.
Ví như, chữ "yêu" chỉ có một nghĩa:
Tình yêu cho lãnh tụ đáng kính.
Không có ngữ cảnh
cho tình yêu lãng mạn ở Bắc Hàn.
Và nếu bạn không biết nó
thì nghĩa là bạn cũng không hiểu
được nó
và vì thế tôi không hề nhận ra
rằng nó có thể xảy ra.
Để tôi cho bạn một ví dụ khác.
Lớn lên ở Bắc Hàn
chúng tôi tin lãnh tụ yêu kính
là một vị thần toàn năng
người có thể đọc thấu
ý nghĩ chúng tôi.
Thậm chí tôi còn không dám
suy nghĩ khi ở nơi ấy.
Chúng tôi được dặn rằng ông
chịu đói vì mình
và ông làm việc không
ngừng nghỉ vì chúng tôi
và trái tim tôi đau đớn cho ông.
Khi tôi trốn thoát khỏi Bắc Hàn
mọi người nói với tôi
hắn chỉ là một kẻ độc tài.
Hắn có xe,
có rất nhiều khu nghỉ dưỡng
và hắn có một cuộc sống xa hoa.
Và tôi nhớ đến khi nhìn vào
bức ảnh của hắn
tôi nhận ra rằng lần đầu tiên
hắn là kẻ to bự nhất bức hình
(Cười)
và nó đánh động tôi.
Cuối cùng, tôi nhận ra hắn
không hề đói kém.
Nhưng tôi không hề
nhận ra điều đó trước kia
cho đến khi ai đó nói với tôi
rằng hắn béo.
(Cười)
Thật, có người đã dạy tôi
là hắn béo.
Nếu bạn chưa bao giờ
tập luyện tự duy phản biện
thì đơn giản bạn chỉ thấy
những điều mà bạn được cho thấy.
Câu hỏi khó nhất mà mọi người
cũng hay hỏi tôi
là: "Tại sao không hề có khởi nghĩa
ở Bắc Hàn?
Chúng tôi ngu ngốc chăng?
Tại sao không hề có cuộc
khởi nghĩa trong suốt 70 năm bị áp bức?"
Và tôi trả lời:
Nếu bạn không biết bạn là nô lệ
Nếu bạn không biết mình
bị cô lập hay bị đàn áp
thì làm sao bạn biết
đấu tranh để có tự do?
Ý tôi là nếu bạn không
nhận thức mình bị cô lập
thì bạn không hề bị cô lập.
Không hề biết được nghĩa
của tự cô lập
và đó là nguyên nhân bạn
không hề biết
bạn bị cô lập khi bạn ở Bắc Hàn.
Tôi thật sự từng nghĩ mình
là trung tâm của vũ trụ.
Và đây là ý tưởng cần được
chia sẻ của tôi:
Rất nhiều người nghĩ
Loài người vốn biết đâu là phải trái
đâu là sự khác nhau giữa
công bằng và bất công
điều chúng ta đáng được hưởng
và không được hưởng.
Tôi sẽ nói với họ: Vớ Vẩn
(Cười)
(Vỗ tay)
Tất cả mọi thứ
mọi thứ cần được dạy,
bao gồm cả lòng thương cảm.
Nếu tôi thấy ai đó đang
chết đi trên phố bây giờ
Tôi sẽ làm bất kì điều gì
để cứu người đó.
Nhưng khi tôi ở Bắc Hàn,
khi tôi nhìn một ai trên
bờ vực đến cái chết trên đường.
Tôi không hề cảm thấy gì cả.
Không vì tôi là người điên,
mà vì tôi không hề được học
cái gì là thương cảm.
Tôi chỉ biết thương cảm,
đồng cảm và thấu hiểu trong trái tim mình
sau khi tôi hiểu được từ
"thương cảm" và ngữ cảnh đó
và giờ tôi có thể cảm nhận được nó.
Giờ tôi sống ở Mĩ
với tư cách là người tự do.
(Vỗ tay)
Cảm ơn.
(Vỗ tay)
Và gần đây
người lãnh đạo của đất nước tự do này
tổng thống Trump
đã gặp vị thánh cũ của tôi.
Và ông cho rằng quyền con người
không đủ quan trọng
để thảo luận trong chương trình
nghị sự của ông
và ông không hề nói về nó.
Và nó làm tôi sợ.
Chúng ta sống trong một thế giới
mà kẻ độc tài có thể được tuyên dương
khi hành hình chú của mình
khi giết anh trai cùng cha khác mẹ
giết chết hàng loạt người
dân Bắc Hàn.
Đó là điều đáng để ca tụng.
Nó cũng làm tôi suy nghĩ:
Có lẽ chúng ta đều cần được dạy
điều mới về dự do ngay bây giờ.
Tự do rất mỏng manh.
Tôi không muốn cảnh báo bạn
nhưng nó là như vậy.
Chỉ mất ba thế hệ
để tẩy não người Bắc Hàn
như trong tác phẩm "1984"
của George Orwell's
chỉ với ba thế hệ.
Nếu chúng ta không tranh đấu
vì quyền con người
vì nhưng người không có tiếng nói
bị đàn áp hiện nay
với tư cách là người tự do tại đây
Ai sẽ đấu tranh cho chúng ta
khi chúng ta mất đi cái quyền ấy?
Máy móc? Động vật? Tôi không biết.
Tôi thấy thật tuyệt khi
chúng ta quan tâm đến biển đổi khí hậu,
quyền động vật, công bằng giới tính,
tất cả những thứ này.
Sự thật rằng chúng ta quan tâm
về quyền động vật,
nghĩa là trái tim của chúng ta
thật đẹp,
rằng chúng ta quan tâm đến
ai đó không thể nói lên tiếng nói của họ.
Và người Bắc Hàn lúc này không thể
lên tiếng cho bản thân họ.
Họ không có mạng Internet
trong thế kỉ 21.
Chúng tôi không hề có điện
và đó là nơi tối tăm nhất
trên trái đất bây giờ.
Giờ đây tôi muốn nói với
những người bạn Bắc Hàn
những người sống trong bóng tối.
Có lẽ họ không hề tin vào điều đó,
nhưng tôi muốn nói với họ
rằng một cuộc sống khác là điều có thể
Hãy tự do.
Từ kinh nghiệm của mình,
thật sự cái gì có cũng có thể xảy ra.
Tôi bị mua
bị bán như một nô lệ.
Nhưng giờ đây tôi ở đây,
và đó là lí do tại sao
tôi tin vào phép màu.
Một điều tôi học từ lịch sử
là không có gì là mãi mãi
trên thế giới này.
Và đó là lí do chúng ta
có quyền được hi vọng.
Cảm ơn.
(Vỗ tay)