< Return to Video

Tajemnice języka: Okno - Jessica Oreck & Rachael Teel

  • 0:00 - 0:16
    Tajemnice języka:
  • 0:16 - 0:17
    Okno,
  • 0:17 - 0:22
    otwór w ścianie,
    przepuszczający światło i powietrze.
  • 0:22 - 0:24
    Gdy skandynawscy osadnicy najechali Anglię
  • 0:24 - 0:26
    w średniowieczu,
  • 0:26 - 0:28
    przywieźli ze sobą całą masę nowych słów,
  • 0:28 - 0:30
    których obecne odpowiedniki
    na dobre zawitały
  • 0:30 - 0:33
    w codziennym języku.
  • 0:33 - 0:36
    Ich słowo na "okno" wywodziło się
    ze staro-nordyckiego określenia
  • 0:36 - 0:38
    tej samej struktury architektonicznej:
  • 0:38 - 0:40
    vindauga.
  • 0:40 - 0:42
    Vindauga jest słowem składającym się
  • 0:42 - 0:45
    z dwóch innych:
  • 0:45 - 0:47
    vindir, czyli "wiatr"
  • 0:47 - 0:51
    oraz auga, czyli "oko".
  • 0:51 - 0:53
    Słowo vindauga było zapewne dość stare,
  • 0:53 - 0:56
    i weszło do języka długo zanim okna
  • 0:56 - 0:58
    były robione ze szkła.
  • 0:58 - 1:00
    Metaforyczne słowo tego typu,
  • 1:00 - 1:02
    zwane "kenning",
  • 1:02 - 1:06
    było popularne zarówno w nordyckim,
    jak i staroangielskim.
  • 1:06 - 1:08
    Podobnie nordycki odpowiednik
    słowa "statek"
  • 1:08 - 1:10
    został pięknie stworzony w literacki sposób:
  • 1:10 - 1:13
    "rumak fali".
  • 1:13 - 1:16
    w epickim poemacie "Beowulf",
  • 1:16 - 1:19
    morze jest opisane
    jako "droga wielorybów",
  • 1:19 - 1:22
    a krew jako "pot bitewny",
  • 1:22 - 1:24
    tudzież "rzeźnicka rosa".
  • 1:24 - 1:27
    Od znaczenia dosłownego
  • 1:27 - 1:29
    angielskie słowo "window" (okno),
  • 1:29 - 1:31
    jako określenie
  • 1:31 - 1:33
    elementu projektanckiego,
  • 1:33 - 1:35
    zaczęło też być używane w przenośni,
  • 1:35 - 1:37
    w poetyckich frazach jak
  • 1:37 - 1:40
    "okno na świat".
Title:
Tajemnice języka: Okno - Jessica Oreck & Rachael Teel
Description:

Obejrzyj pełną lekcję pod adresem: http://ed.ted.com/lessons/mysteries-of-vernacular-window-jessica-oreck-and-rachael-teel
Metaforyczne złożenia, jak kombinacja słów „wiatr” i „oko” reprezentująca „okno”, są wszechobecne w zarówno staro-angielszczyźnie, jak i języku nordyckim. Jessica Oreck i Rachel Teel opisują, jak miłość do metafor utworzyła angielski odpowiednik słowa "okno".

Lekcja: Jessica Oreck i Rachel Teel, animacja: Jessica Oreck.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
01:58
  • zmieniam "nordyjski" na "nordycki" za http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=323&Itemid=73

Polish subtitles

Revisions Compare revisions