< Return to Video

چرا نمی‌توانید بر صفر تقسیم کنید؟

  • 0:08 - 0:09
    در دنیای ریاضیات
  • 0:09 - 0:13
    وقتی قوانین را تغییر میدهیم،
    نتایج عجیب زیادی ممکن میشوند.
  • 0:13 - 0:17
    اما یک قانون هست که به همه ما
    اخطار داده شده که زیر پا نگذاریم:
  • 0:17 - 0:20
    به صفر تقسیم نکنید.
  • 0:20 - 0:23
    چگونه ترکیب ساده عددی معمولی
  • 0:23 - 0:26
    و یک عمل پایه ریاضی
    چنین مشکلی به وجود آورده است؟
  • 0:26 - 0:30
    معمولا تقسیم کردن بر عددهای کوچک و کوچکتر
  • 0:30 - 0:32
    جوابهای بزرگ و بزرگتر به شما میدهد.
  • 0:32 - 0:35
    ۱۰ تقسیم بر ۲ میشود ۵،
  • 0:35 - 0:36
    تقسیم بر ۱ میشود ۱۰،
  • 0:36 - 0:39
    تقسیم بر یک میلیونیوم میشود ۱۰ میلیون،
  • 0:39 - 0:40
    و به همین ترتیب.
  • 0:40 - 0:42
    پس به نظر میرسد
    که اگر به عددهایی تقسیم کنید
  • 0:42 - 0:45
    که تا صفر کوچکتر و کوچکتر میشوند،
  • 0:45 - 0:48
    جواب تا بزرگترین چیز ممکن بزرگ میشود.
  • 0:48 - 0:53
    پس، جواب تقسیم ۱۰ بر صفر
    در واقع بینهایت نیست؟
  • 0:53 - 0:55
    ممکن است پذیرفتنی به نظر برسد.
  • 0:55 - 0:58
    اما آنچه واقعا میدانیم
    این است که وقتی ۱۰ را
  • 0:58 - 1:01
    به عددی که به صفر میل میکند تقسیم کنیم،
  • 1:01 - 1:04
    جواب به بینهایت میل میکند.
  • 1:04 - 1:08
    و این به آن معنا نیست
    که اگر ۱۰ را به صفر تقسیم کنیم
  • 1:08 - 1:11
    برابر میشود با بینهایت.
  • 1:11 - 1:12
    چرا؟
  • 1:12 - 1:16
    خب بیایید ببینیم تقسیم واقعا یعنی چه.
  • 1:16 - 1:19
    ۱۰ تقسیم بر ۲ میتواند به این معنا باشد،
  • 1:19 - 1:23
    «چند بار باید دو را
    با خودش جمع کنیم تا به ۱۰ برسیم،»
  • 1:23 - 1:26
    یا، «دو ضرب در چند میشود ۱۰؟»
  • 1:26 - 1:30
    اصولا، تقسیم کردن بر یک عدد
    همان عکس ضرب کردن در آن عدد است،
  • 1:30 - 1:32
    به این صورت:
  • 1:32 - 1:35
    اگر یک عدد دلخواه را در x ضرب کنیم،
  • 1:35 - 1:40
    میتوانیم بپرسیم آیا عدد جدیدی هست
    که نتیجه را بر آن تقسیم کنیم
  • 1:40 - 1:42
    و به جایی که شروع کردیم برگردیم.
  • 1:42 - 1:47
    اگر هست، عدد جدید
    معکوس ضربی x نامیده میشود.
  • 1:47 - 1:51
    به طور مثال، اگر سه را
    در دو ضرب کنید تا به شش برسید،
  • 1:51 - 1:56
    آنگاه میتوانید به یک دوم
    تقسیم کنید تا به سه برسید.
  • 1:56 - 1:59
    پس معکوس ضربی دو، یک دوم است،
  • 1:59 - 2:04
    و معکوس ضربی ۱۰، یک دهم.
  • 2:04 - 2:09
    همان طور که ممکن است متوجه شده باشید،
    ضرب هر عدد در معکوس ضربی آن
  • 2:09 - 2:11
    همیشه یک است.
  • 2:11 - 2:13
    اگر بخواهیم به صفر تقسیم کنیم،
  • 2:13 - 2:16
    باید معکوس ضربی آن را پیدا کنیم،
  • 2:16 - 2:19
    که باید یک به روی صفر باشد.
  • 2:19 - 2:25
    این باید عددی باشد
    که ضرب آن در صفر بشود یک.
  • 2:25 - 2:29
    اما از آنجا که ضرب هر چیز
    در صفر میشود صفر،
  • 2:29 - 2:32
    چنین عددی غیرممکن است،
  • 2:32 - 2:35
    پس صفر عکس ضربی ندارد.
  • 2:35 - 2:37
    اما آیا این واقعا همه چیز را مشخص میکند؟
  • 2:37 - 2:41
    هر چه باشد، ریاضیدانان
    قبلا هم قوانین را زیر پا گذاشتهاند.
  • 2:41 - 2:43
    به طور مثال، برای مدتی طولانی،
  • 2:43 - 2:47
    گرفتن ریشه دوم از اعداد منفی معنی نداشت.
  • 2:47 - 2:51
    اما بعد ریاضیدانان جذر منفی یک را
  • 2:51 - 2:53
    به عنوان عدد جدیدی به نام i تعریف کردند،
  • 2:53 - 2:58
    و دری به دنیای تازه اعداد مختلط گشوده شد.
  • 2:58 - 2:59
    پس اگر آنها توانستند،
  • 2:59 - 3:01
    نمیتوانیم ما هم قانون جدیدی ایجاد کنیم،
  • 3:01 - 3:05
    که مثلا، علامت بینهایت
    به معنای یک به روی صفر باشد،
  • 3:05 - 3:08
    و ببینیم چه اتفاقی میافتد؟
  • 3:08 - 3:09
    بیایید امتحان کنیم،
  • 3:09 - 3:12
    و تصور کنیم که هیچ چیز
    درباره بینهایت نمیدانیم.
  • 3:12 - 3:14
    بر اساس تعریف معکوس ضربی،
  • 3:14 - 3:18
    صفر ضرب در بینهایت باید برابر با یک شود.
  • 3:18 - 3:25
    یعنی صفر ضرب در بینهایت به علاوه
    صفر ضرب در بینهایت باید بشود دو.
  • 3:25 - 3:26
    حال، با توجه به خاصیت توزیعی،
  • 3:26 - 3:29
    سمت چپ معادله میتواند
    به این صورت نوشته شود
  • 3:29 - 3:33
    که صفر به علاوه صفر ضرب در بینهایت.
  • 3:33 - 3:36
    و از آنجا که صفر
    به علاوه صفر قطعا میشود صفر،
  • 3:36 - 3:40
    این دوباره میشود صفر ضرب در بینهایت.
  • 3:40 - 3:44
    متاسفانه، قبلا این عبارت را
    مساوی یک دانستهایم،
  • 3:44 - 3:48
    در حالی که سمت دیگر معادله هنوز
    به ما میگوید که این مساوی با دو است.
  • 3:48 - 3:51
    پس، یک مساوی است با دو.
  • 3:51 - 3:54
    خیلی غریب است، اما این لزوماً اشتباه نیست:
  • 3:54 - 3:58
    این فقط در دنیای طبیعی
    اعداد ما صدق نمیکند.
  • 3:58 - 4:01
    هنوز راهی هست که بتواند
    از نظر ریاضی معتبر باشد،
  • 4:01 - 4:05
    اگر یک، دو، و هر عدد دیگری
    برابر با صفر باشد.
  • 4:05 - 4:08
    اما اینکه بینهایت برابر با صفر باشد
  • 4:08 - 4:13
    چنان برای ریاضیدانان
    یا هر کس دیگری مفید نیست.
  • 4:13 - 4:16
    در واقع چیزی هست به نام کره ریمان
  • 4:16 - 4:19
    که شامل تقسیم بر صفر به روشی دیگر است،
  • 4:19 - 4:22
    اما این بماند برای یک روز دیگر.
  • 4:22 - 4:26
    در همین حال، تقسیم بر صفر
    به دمدستترین روش
  • 4:26 - 4:28
    چندان مفید به نظر نمیرسد.
  • 4:28 - 4:31
    اما این نباید جلوی خطر کردن ما را بگیرد
  • 4:31 - 4:34
    و ما را از تجربه کردن
    و شکستن قوانین ریاضی بازدارد
  • 4:34 - 4:37
    شاید توانستیم جهانهای تازه
    و جالب برای کاوش بیافرینیم.
Title:
چرا نمی‌توانید بر صفر تقسیم کنید؟
Description:

درس کامل در اینجا: https://ed.ted.com/lessons/why-can-t-you-divide-by-zero

در دنیای ریاضیات وقتی قوانین را تغییر می‌دهیم، نتایج عجیب زیادی ممکن می‌شوند. اما یک قانون هست که به همه ما اخطار داده شده که زیر پا نگذاریم: به صفر تقسیم نکنید. چگونه ترکیب ساده عددی معمولی و یک عمل ساده ریاضی چنین مشکلی به وجود آورده است؟

انیمیشن از نیک هیلدیچ.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:51

Persian subtitles

Revisions