< Return to Video

Integraller: Yerine Koymada Trigonometri 2

  • 0:00 - 0:01
    elimizde 1 bölü 36 artı x^2 dx
  • 0:01 - 0:05
    belirsiz integrali
  • 0:05 - 0:15
    var
  • 0:15 - 0:18
    sizin de gördüğünüz gibi trigonometri olmadan
  • 0:18 - 0:20
    bu integrali çözmemiz kolay değil
  • 0:20 - 0:22
    u ile yerine koyma tekniğini de yapamam çünkü
  • 0:22 - 0:23
    alttaki bölümün türevini bilmiyorum
  • 0:23 - 0:25
    bu 2x olsaydı kolay olabilirdi
  • 0:25 - 0:28
    bunun türevi 2x deyip u ile yerine koyma tekniğini
  • 0:28 - 0:30
    uygulayabilirdim
  • 0:30 - 0:33
    ama bu değer 2x değil o zaman nasıl çözerim?
  • 0:33 - 0:36
    trigonometrik birimleri kullanacağım
  • 0:36 - 0:38
    bakalım burada hangisini kullanabiliriz
  • 0:38 - 0:41
    ilk önce her zaman-bu benim aklıma yatan şey-
  • 0:41 - 0:44
    bunun sabit artı bir değerin karesi olduğunu görürüm ki
  • 0:44 - 0:46
    bu da bana trigonometrik birim kullanmam gerektiğini
  • 0:46 - 0:47
    belirtir
  • 0:47 - 0:51
    ama her zaman 1 artı bir değerin karesi olarak severim
  • 0:51 - 0:54
    integrali yeniden yazacağım, dx i
  • 0:54 - 0:56
    pay kısmına yazacağım
  • 0:56 - 0:58
    bu değer çarpı dx
  • 0:58 - 0:59
    bunu daha iyi bir şekilde yazayım
  • 0:59 - 1:07
    integral dx bölü
  • 1:07 - 1:12
    36 çarpı parantez içinde 1
  • 1:12 - 1:14
    artı x^2 bölü 36
  • 1:14 - 1:15
    değerine eşit
  • 1:15 - 1:19
    hangi trigonometrik birimi integrale koyarsak
  • 1:19 - 1:22
    soru daha kolaylaşır diye
  • 1:22 - 1:25
    düşünelim
  • 1:25 - 1:28
    benim aklıma gelen,
  • 1:28 - 1:30
    bilmiyorsanız yazacağım,
  • 1:30 - 1:32
    1 artı
  • 1:32 - 1:35
    tan^2 teta
  • 1:35 - 1:37
    bunu kanıtlayalım
  • 1:37 - 1:40
    tan^2 1 artı sin^2 bölü
  • 1:40 - 1:45
    cos^2 değerine
  • 1:45 - 1:47
    eşit
  • 1:47 - 1:50
    1 şimdi cos^2 bölü cos^2'a eşit
  • 1:50 - 1:57
    bunu yeniden cos^2 teta, bu 1'di, artı
  • 1:57 - 2:03
    sin^2 teta bölü cos^2 teta olarak yazabiliriz
  • 2:03 - 2:05
    şimdi ortak bir paydamız
  • 2:05 - 2:06
    var
  • 2:06 - 2:08
    cos^2 artı sin^2 kaç eder?
  • 2:08 - 2:10
    bu birim çemberin tanmıydı
  • 2:10 - 2:14
    1 bölü cos^2 teta diyeceğiz
  • 2:14 - 2:18
    veya 1 bölü cos^2 diyeceğiz
  • 2:18 - 2:20
    1 bölü cos sec'e eşittir
  • 2:20 - 2:24
    o zaman bu sec^2 teta'ya eşit
  • 2:24 - 2:28
    yerine koyma işlemini yapacak olursak,
  • 2:28 - 2:32
    bunu tan teta veya tan^2 teta'ya
  • 2:32 - 2:34
    eşitleyelim
  • 2:34 - 2:37
    bu ifade o zaman 1 artı tan^2 teta olacaktır
  • 2:37 - 2:39
    ki bu da sec^2'e eşittir
  • 2:39 - 2:43
    belki bu denklemin sadeleşmesine biraz yardımcı olacaktır
  • 2:43 - 2:50
    x^2 bölü 36 tan^2 teta'ya
  • 2:50 - 2:53
    eşit diyeceğiz
  • 2:53 - 2:55
    iki tarafın da karekökünü alalım,
  • 2:55 - 3:04
    bunu yapacak olursak x bölü 6 tan teta'ya eşit
  • 3:04 - 3:09
    veya x 6 tan teta'ya eşit deriz
  • 3:09 - 3:11
    iki tarafın da türevini teta'ya göre alırsak
  • 3:11 - 3:16
    dx bölü d teta'yı bulurız- tan teta'nın
  • 3:16 - 3:19
    türevi nedir?
  • 3:19 - 3:21
    sadece temel kuralları kullanarak bunu size
  • 3:21 - 3:23
    gösterebilirim
  • 3:23 - 3:27
    sizin için bunu yapayım
  • 3:27 - 3:29
    tan teta'nın türevini burada
  • 3:29 - 3:31
    yapayım
  • 3:31 - 3:34
    bu tan teta'ya göre
  • 3:34 - 3:36
    türevin 6 katına eşit olacaktır
  • 3:36 - 3:39
    türevi bulmalıyız, o zaman bulalım
  • 3:39 - 3:43
    tan teta'nın türevi
  • 3:43 - 3:48
    d bölü d teta sin teta bölü cos teta ile aynı şeydir
  • 3:48 - 3:50
    bu sadece tan'ın türeviydi
  • 3:50 - 3:54
    veya bu teta'ya göre olan türev ile aynı şeydir
  • 3:54 - 3:58
    birazcık sağa kayayım
  • 3:58 - 4:00
    ben bölme kuralını kusurlu bulduğum için hiçbir zaman
  • 4:00 - 4:04
    hatırlamam-d bölü d teta çarpı parantez içinde
  • 4:04 - 4:10
    sin teta çarpı cos teta üzeri eksi 1 diyeceğiz
  • 4:10 - 4:11
    bu kaça eşittir?
  • 4:11 - 4:14
    bu ilk ifadenin veya en baştaki fonksiyonun
  • 4:14 - 4:18
    türevine eşit o da cos teta'ya
  • 4:18 - 4:19
    eşittir
  • 4:19 - 4:22
    bu cos teta'ya eşit, bu da sin teta çarpı ikinci ifadenin
  • 4:22 - 4:25
    türevine eşittir
  • 4:25 - 4:30
    çarpı cos teta üzeri -1
  • 4:30 - 4:33
    parantez kullandım ve -1'i dışarı koydum
  • 4:33 - 4:35
    çünkü size ters cos veya ark kosinüs'ü
  • 4:35 - 4:38
    göstermek istedim
  • 4:38 - 4:42
    bu sin çarpı cos'un türeviydi şimdi ise
  • 4:42 - 4:46
    cos'un da türevini
  • 4:46 - 4:49
    bulmak istiyorum
  • 4:49 - 4:51
    sadece cos'un değil cos üzeri -1'in türevi
  • 4:51 - 4:58
    bu o zaman 1 çarpı cos üzeri -2 olacak
  • 4:58 - 5:01
    bu dışarıdakinin türevi çarpı
  • 5:01 - 5:03
    içeridekinin türevi
  • 5:03 - 5:05
    biraz daha yana kayayım
  • 5:05 - 5:07
    bu dışarıdaki değerin türeviydi
  • 5:07 - 5:09
    cos teta x olsaydı, x üzeri eksi 1'in türevi
  • 5:09 - 5:12
    -1 çarpı x üzeri -2'ye eşit derdik
  • 5:12 - 5:15
    çarpı içerinin türevi
  • 5:15 - 5:16
    cos teta'nın teta'ya göre türevi
  • 5:16 - 5:21
    çarpı eksi sin teta
  • 5:21 - 5:26
    buranın hepsini sin teta ile çarpacağım
  • 5:26 - 5:29
    bunun türevi-yeşil olan kısım
  • 5:29 - 5:31
    çarpı ilk ifade
  • 5:31 - 5:33
    bu neye eşittir?
  • 5:33 - 5:35
    cos teta bölü cos teta
  • 5:35 - 5:37
    1'e eşittir
  • 5:37 - 5:40
    burda -1 ve -sin teta var
  • 5:40 - 5:43
    bu pozitif sonuç eder
  • 5:43 - 5:43
    ne var elimde?
  • 5:43 - 5:46
    elimde sin^2 var, sin teta çarpı sin teta bölü
  • 5:46 - 5:48
    cos^2 var
  • 5:48 - 5:54
    o zaman artı sin^2 teta bölü cos^2 teta
  • 5:54 - 5:59
    bu da 1 artı tan^2 teta'a eşittir
  • 5:59 - 6:00
    1 artı tan^2 teta neye eşittir
  • 6:00 - 6:01
    bunu biraz önce göstermiştim
  • 6:01 - 6:05
    bu sec^2 teta'ya eşittir
  • 6:05 - 6:07
    yani tan teta'nın türevi
  • 6:07 - 6:09
    sec^2 teta'ya eşittir
  • 6:09 - 6:12
    uğraşımız bize bir çözüm verdi ve
  • 6:12 - 6:13
    bunun sade olması gayet iyi
  • 6:13 - 6:17
    dx d teta sec^2
  • 6:17 - 6:20
    değerine eşit
  • 6:20 - 6:23
    dx'in neye eşit olduğunu bulmak istiyorsak dx
  • 6:23 - 6:26
    iki tarafın d teta ile çarpımına eşit
  • 6:26 - 6:33
    o zaman dx 6 çarpı sec^2 teta'ya eşit
  • 6:33 - 6:34
    bu dx değeridir
  • 6:34 - 6:37
    birazdan yerine koyma tekniğinde kullanacağımız sayıyı
  • 6:37 - 6:40
    desteklememiz lazım bu yüzden teta'yı çözmemiz lazım
  • 6:40 - 6:41
    bu gayet direkt
  • 6:41 - 6:44
    denklemdeki iki tarafın ark tanjantını almamız yeterli
  • 6:44 - 6:50
    teta arc tan x bölü 6'ya eşittir
  • 6:50 - 6:53
    bunu sonrası için kullanacağız
  • 6:53 - 6:55
    integralimiz şu an ne durumda?
  • 6:55 - 6:58
    integral dx'in integrali mi şu an?
  • 6:58 - 6:59
    dx nedir?
  • 6:59 - 7:06
    6 sec^2 teta d teta'ydı
  • 7:06 - 7:12
    paydadaki her şey, 36 çarpı parantez içindeki
  • 7:12 - 7:19
    1 artı tan^2 teta
  • 7:19 - 7:24
    buradakilerin hepsinin sec^2 teta'ya eşit
  • 7:24 - 7:25
    bunu size defalarca gösterdim
  • 7:25 - 7:27
    paydadki sec^2 teta
  • 7:27 - 7:31
    payda sec^2 teta ve paydadaki birbirini götürür
  • 7:31 - 7:33
    birbirlerini götürürler
  • 7:33 - 7:37
    integral, şanslıyız ki 6/36'ya dönüşür
  • 7:37 - 7:41
    bu da 1/6 d teta'ya eşittir
  • 7:41 - 7:46
    1/6 teta artı c'ye eşittir
  • 7:46 - 7:49
    artık sonucu yerine koyma işleminde kullanabilirz
  • 7:49 - 7:52
    teta ark sinüs x/6'ya eşit
  • 7:52 - 7:56
    1/36 x^2 nin ters türevi
  • 7:56 - 7:58
    1/6 çarpı teta'ya eşit
  • 7:58 - 8:06
    teta ark tanjant x/6 artı c'ye eşit
  • 8:06 - 8:07
    ve soruyu çözmeyi tamamladık
  • 8:07 - 8:10
    bu soru o kadar da
  • 8:10 - 8:10
    kötü değildi
Title:
Integraller: Yerine Koymada Trigonometri 2
Description:

Yerine kullanmada trigonometriden yararlanarak ters türevi bulmaya yönelik başka bir örnek

more » « less
Video Language:
English
Duration:
08:11
rozekes added a translation

Turkish subtitles

Revisions