Return to Video

بۆچی دەبێت 'خوای شتە بچووکەکان'ی ئەروندهاتی ڕۆی بخوێنیتەوە؟ - لاورا ڕایت

  • 0:07 - 0:11
    چەند دەرزەن کاتژمێرێک دەتوانێت
    بژێوی داهاتی هەموو ژیان بگۆڕێت/
  • 0:11 - 0:14
    کاتێک دەیگۆڕن،
    ئەو چەند دەرزەن کاتژمێرە،
  • 0:14 - 0:17
    وەک پاشماوەی کاتژمێرێکی سوتاو
    دەمێننەوە...
  • 0:17 - 0:22
    پێویستە لە پاشماوە وێرانەکە
    جیابکرێتەوە و بپشکنرێت."
  • 0:22 - 0:27
    ئەمە پێشەکی ڕۆمانەکەی ئاڕوهاتی ڕۆیە ١٩٩٧
    'خودای شتە بچووکەکان.'
  • 0:27 - 0:31
    لە شارۆچکەیەکی کێریلا لە
    هیندستان بە ناوی ئایمنێم
  • 0:31 - 0:35
    چیرۆکەکە باس لە دوانەیەک دەکات
    ڕاهێڵ و ئیسزا،
  • 0:35 - 0:39
    کە بۆ ماوەی ٢٣ ساڵ لێک جیادەبنەوە
    دوای چەند دەرزەن کاتژمێرێک
  • 0:39 - 0:43
    کە ئامۆزاکەیان نوقم دەبێت، پەیوەندییە
    ناشەرعییەکەی دایکیان ئاشکرا دەبێت،
  • 0:43 - 0:46
    و خۆشەویستەکەی دەکوژرێت.
  • 0:46 - 0:49
    کاتێک کتێبەکە دەگاتە یەکگرتنەوەی
    ڕاهێڵ و ئیسزا،
  • 0:49 - 0:53
    گێڕەرەوەکە بە زۆری لە دەمی ڕابردوودا دەبێت
    وردەکارییەکە دروست دەکاتەوە
  • 0:53 - 0:57
    هی ئەو ڕووداوە تراجیدییانەی
    بوونەتە هۆی جیابوونەوەیان.
  • 0:57 - 0:59
    زمانە دەوڵەمەند و گێڕانەوە تایبەتەکەی ڕۆی
  • 0:59 - 1:04
    خەڵاتی بووکەری بەناوبانگی بۆ بردەوە بۆ
    خوای شتە بچووکەکان.
  • 1:04 - 1:07
    لە ڕۆمانەکەدا، لێکۆڵینەوە لە کلتوری
    هیندستانەکەی خۆی دەکات،
  • 1:07 - 1:10
    لەگەڵ ئادابە کۆمەڵایەتییەکەی و
    مێژووە کۆلۆنیاڵەکەی.
  • 1:10 - 1:12
    یەکێک لە تەرکیزەکانی سیستمی دینییە
  • 1:12 - 1:16
    شێوازی دابەشکردنی خەڵکی بەپێی
    پێگەی کۆمەڵاتی بۆماوەیی
  • 1:16 - 1:18
    کە هەزاران ساڵ کۆنە.
  • 1:18 - 1:20
    لە ناوەڕاستی سەدەی ٢٠ دا،
  • 1:20 - 1:24
    چوار بنەما سەرەکییەکە یەکیگرتەوە
    لەگەڵ پیشە دیاریکراوەکاندا
  • 1:24 - 1:27
    دابەشکرا بۆ ٣٠٠٠
    بنەما.
  • 1:27 - 1:31
    لەو بنەمایەوە سیستم
    دەستوری ڕەتکردەوە لە ١٩٥٠
  • 1:31 - 1:34
    بەردەوام بوو لە پیشاندانی ژیانی
    کۆمەڵایەتی هیندستان،
  • 1:34 - 1:38
    بە گشتی جەختی دەکردە سەر
    خەڵکە پەراوێزخراوەکان.
  • 1:38 - 1:41
    لە ڕۆمانەکەدا، ڕاهێڵ و ئسزا پەیوەندییەکی
    بەهێزیان هەیە لەگەڵ فێلوسا،
  • 1:41 - 1:44
    کرێکارێکی کارگەی ترشیاتەکەیان
  • 1:44 - 1:47
    و ئەندامی ئەو چینەیە کە
    پێی دەگوترێت 'گڵاو'.
  • 1:47 - 1:51
    کاتێک فاڵسا و دایکی دوانەکە
    ئامو، دەکەونە پەیوەندییەوە،
  • 1:51 - 1:54
    ئەو شتە دەشکێنن کە ڕۆی پێی دەڵێت
    یاسای خۆشەویستی،
  • 1:54 - 1:57
    چێژی قەدەغەکراوی نێوان چینەکان.
  • 1:57 - 2:01
    ڕۆی لە دەرئەنجامی ئەو
    پەیوەندییە ئاگاداری دەدات
  • 2:01 - 2:06
    "بەشاراوەیی لە شتە ئاساییەکاندا دەمێنێتەوە"
    وەک جلهەڵواس، قیری شەقام،
  • 2:06 - 2:09
    و غیابی وشەکان.
  • 2:09 - 2:13
    ڕۆی لە نوسینەکانیدا،
    ئەو شتە ئاساییانە بەکاردێنێت،
  • 2:13 - 2:17
    وردەکارییە دەوڵەمەندەکان
    تا تراجیدیترین چرکەساتەکان.
  • 2:17 - 2:21
    کتێبەکە بە پرسەی سۆفی ئامۆزا نیوە
    بەریتانییەکەیاندا دەست پێ دەکات
  • 2:21 - 2:23
    پاش خنکانی.
  • 2:23 - 2:28
    لەگەڵ خەمباریی خێزانەکەدا،
    لیلییکان وشک و لول دەبن.
  • 2:28 - 2:31
    شەمشەکوێرەیەکی بچووک بە
    ساری پرسەکەدا سەردەکەوێت.
  • 2:31 - 2:35
    باران وەک دڵۆپە بارانی بنمێچ
    بە ڕوومەتیاندا دێتە خوارەوە.
  • 2:35 - 2:38
    ڕۆمانەکە دەگەڕێتەوە بۆ ڕابردوو بۆ
    پشکنینی هەوڵی پاڵەوانەکان
  • 2:38 - 2:42
    بۆ کارکردن لە دونیایەکدا
    کە جێگەیان نابێتەوە تێیدا،
  • 2:42 - 2:45
    لەگەڵ هەرای سیاسی نەتەوەکەیان.
  • 2:45 - 2:48
    ئامو هەوڵ دەدات تا لە
    مندالەکانی جیانەبێتەوە
  • 2:48 - 2:52
    کاتێک هەست دەکات لە شارۆچکە
    بچووکەکەی خێزانەکەیدا گیری خواردووە،
  • 2:52 - 2:56
    کە دراوسێکانی لۆمەی دەکەن
    لەبەر ئەوەی جیابوەتەوە.
  • 2:56 - 3:00
    فێلوسا لە هەمان کاتدا باڵانسی پەیوەندی
    ئامو و دوانەکەش ڕادەگرێت
  • 3:00 - 3:03
    نەک تەنها دامەزراوەکانی خێزانەکەی
  • 3:03 - 3:06
    بەڵکو بە ئەندامبوونیشی لە
    بزوتنەوەیەکی کۆمنستی نوێ
  • 3:06 - 3:10
    بۆ 'شۆڕشی سەوزی'
    ئیندیرا گاندی.
  • 3:10 - 3:14
    لە ١٩٦٠کاندا، ئەوەی بە هەڵە ناو نرا
    "شۆڕشی سەوز"
  • 3:14 - 3:17
    پەینی کیمیایی بەرهەم هێنا
  • 3:17 - 3:19
    و بەنداوی لەسەر ڕوبارەکانی
    هیندستان درووست کرد.
  • 3:19 - 3:23
    لە کاتێکدا ئەم یاسایاننە بووە هۆی
    زیادبوونی نرخی خواردن و هەژاری،
  • 3:23 - 3:26
    زۆریان لە خەڵکیش کرد نرخی
    زەوییەکانیان دابشکێنن
  • 3:26 - 3:30
    و بووە هۆی وێرانکردنێکی
    بەرفراوانی سروشت.
  • 3:30 - 3:32
    کاتێک دوانەکە بە گەورەیی
    دەگەڕێنەوە بۆ ئایمینێم،
  • 3:32 - 3:36
    باجی شۆڕی سەوز لە هەموو چوواردەوریانە.
  • 3:36 - 3:39
    ئەو ڕوبارەی لە منداڵییاندا لێوانلێو بوو
    لە ژیان،
  • 3:39 - 3:44
    کەلـلەسەر، بە پێکەنینی ناشرینی بە کونی
    شوێن ددانیانەوە پێشوازییان لێدەکات،
  • 3:44 - 3:48
    لەگەڵ دەستێکی گۆجی هەڵواسراو
    لە جێخەوی نەخۆشخانەیەکدا."
  • 3:48 - 3:51
    لە کاتێکدا ڕۆی بە قوڵایی ئەزموونی
    مرۆڤدا ڕۆدەچێت،
  • 3:51 - 3:54
    هەرگیز چاوی لەسەر شێوەی پاڵەوانەکانی
    لاناچێت
  • 3:54 - 3:56
    بە گوێرەی ئەو کات و شوێنەی کە لێی
    دەژین.
  • 3:56 - 3:59
    لە جیهانی
    "خوای شتە بچووکەکان"
  • 3:59 - 4:02
    چەندین جۆر گرنگییان پێدراوە ...
  • 4:02 - 4:05
    ئازاری تاک هەرگیز نابێت
    بگاتە رادەی داڕوخان.
  • 4:05 - 4:11
    شیواوی ناخی تاک، لە کۆتاییدا نامێنێت بەهۆی
    پەرسگە گەورە، توندوتیژە، بازنەییە
  • 4:11 - 4:17
    بەردەوامە، پوچە، شێتە، نەگۆرە
    گشتییەکەی شێواوی نەتەوە.
Title:
بۆچی دەبێت 'خوای شتە بچووکەکان'ی ئەروندهاتی ڕۆی بخوێنیتەوە؟ - لاورا ڕایت
Speaker:
لاورا ڕایت
Description:

تەواوی وانەکە لەم بەستەرەوە چاو لێبکە:
https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-the-god-of-small-things-by-arundhati-roy-laura-wright

لە شارۆچکەیەکی بچووکی هیندستان "خوای شتە بچووکەکان" لە دەوری دوانەیەک دەسووڕێتەوە بە ناوەکانی ڕاهێڵ و ئیسا کە بۆ ٢٣ ساڵ کێک جودا دەبنەوە، پاش ئەو کاتژمێرە چارەنوسسازانەی کە ئامۆزاکەیان دەخنکێت و پەیوەندییەکەی دایکیان ئاشکرا دەبێت و خۆشەویستەکەی دەکوژرێت. کتێبەکە دەگات بە خاڵێک کە دوانەکە یەک دەگرنەوە و بەرەنگاری کلتورە باوەکەی هیندستان دەبنەوە. لاورا ڕایت دەچێتە ناخی چیرۆکگێڕانەوەکەی ئاروهاتی ڕۆیەوە.

لە لایەن لاورا ڕایتەوە، دەرهێنانی مارتینا مێستۆڤیچ.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:19

Kurdish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.