Sahi sen kimsin? Kişiliğin bir bulmacası
-
0:01 - 0:04Bir psikolog için
-
0:06 - 0:07çok ilginç bireylersiniz.
-
0:07 - 0:08(Kahkahalar)
-
0:08 - 0:12Fırsat buldukça, son birkaç gün
-
0:12 - 0:14bazı söyleyişlerinize
kulak misafiri olabildim -
0:15 - 0:17ve etkileşimde bulunmanızı izledim.
-
0:17 - 0:20Şimdiden söyleyebilirim ki
-
0:20 - 0:25seyirci arasında 47 kişi,
-
0:25 - 0:27şu anda,
-
0:27 - 0:32psikolojik semptomlar sergiliyor.
Konumuz da aynen bu. -
0:32 - 0:33(Kahkaha)
-
0:33 - 0:36Kim olduğunu bilmek ister misiniz?
-
0:36 - 0:37(Kahkahalar)
-
0:37 - 0:39Ama size işaret edeceğime,
-
0:39 - 0:42ki bu gereksiz ve zoraki olur,
-
0:43 - 0:46sizinle bazı gerçekleri ve hikâyeleri
paylaşmak istiyorum. -
0:46 - 0:49Belki içinde kendini bulabilirsin.
-
0:50 - 0:54Bilim alanım Kişilik Psikolojisi
olarak tanımlanıyor, -
0:54 - 0:58bu daha kapsamlı Kişilik Araştırma
alanının parçası. -
0:58 - 1:03Nörondan başlayan
öykülerimize varan bir alan bu. -
1:03 - 1:05Bizim yapmaya çalıştığımız şey
-
1:06 - 1:07kendimize öz şekilde,
-
1:07 - 1:10her birimizi anlayabilmek --
-
1:11 - 1:12her biriniz --
-
1:12 - 1:15belirli bir açıdan
-
1:15 - 1:16bazıları gibi,
-
1:17 - 1:18herkes gibisiniz, ama
-
1:19 - 1:21kimseye benzemeyen
özelliklerin de var. -
1:23 - 1:26Şimdi kendine şunu söyleyebilirsin:
-
1:26 - 1:28"Hiç etkileyici değilim.
-
1:30 - 1:35Batı yarımkürenin kırkaltıncı
sıkıcı insanı benim." -
1:36 - 1:38Veya kendi hakkında şunu diyebilirsin,
-
1:38 - 1:40"İlgi çekici biriyim,
-
1:41 - 1:45her ne kadar çoğunuz beni
büyük salak sanıyor olsa da." -
1:45 - 1:46(Kahkahalar)
-
1:46 - 1:52Ama kendi teşhis ettiğin
sıkıcılığın ve "salaklığın" -
1:52 - 1:57bir psikolog olarak sana
hayranlık duymamı sağlıyor. -
1:57 - 2:00Bunun nedenini açıklayayım.
-
2:00 - 2:04Kişilik psikolojisi'nde önde gelen
yaklaşımlardan biri -
2:04 - 2:06karakter teorisi olarak bilinir
-
2:06 - 2:11ve bu teori seni genelde normal dağılan
beş boyuta ayırarak hizaya getirir -
2:11 - 2:18ve insanlar arasındaki evrensel
farklılığa ait bakış açısını tanımlar. -
2:19 - 2:22Kısa adı 'OCEAN' diye söylenir.
-
2:22 - 2:25"O", "deneyime açık" olarak okunur,
-
2:25 - 2:28deneyime kapalı olan bireylere karşı.
-
2:28 - 2:31"C", "özenli olan" anlamına gelir,
-
2:31 - 2:34daha çok hayata bezgin olanlara karşı.
-
2:34 - 2:39"E", -- "Dışadönüklük" demek,
içedönüklerin tersi. -
2:39 - 2:42"A", -- "uyumlu bireyler,"
-
2:42 - 2:45uyumsuz ile zıt olan.
-
2:46 - 2:48"N", -- "nevrozlu bireyler"
-
2:48 - 2:51daha dengeli bireye zıt olan.
-
2:52 - 2:56Bu boyutların hepsi sağlığımız
için önemli, -
2:56 - 2:58hayatımızın akışı ile alakalı.
-
2:59 - 3:01Şunu biliyoruz, örneğin,
-
3:01 - 3:06deneyime açık ve özenli olmak
hayatta başarılı olmayı çok iyi öngörüyor -
3:07 - 3:11ama deneyime açık olanlar bu başarıyı
cesur olarak elde ediyor -
3:11 - 3:13ve bazen gariplik ile.
-
3:14 - 3:18Özenli insanlar miadı dolmadan
işlerini hallederler, -
3:18 - 3:22azimli ve ihtiraslı olurlar.
-
3:24 - 3:28Dışadönüklülük ve uyumluluğun ikisi de
-
3:28 - 3:30başkalarıyla iyi çalışabilmeyi iletir.
-
3:31 - 3:34Dışadönükleri ilginç buluyorum.
-
3:34 - 3:37Kurslarımda onlarla bazen bir
temel unsur paylaşıyorum, -
3:37 - 3:40ki bu kişilikleri hakkında
anlamlı olabilir: -
3:40 - 3:45Onlara yetişkinlerin kendi dirseklerini
-
3:45 - 3:49yalamaları imkânsız diyorum.
-
3:49 - 3:51(Kahkahalar)
-
3:51 - 3:52Biliyor musunuz bunu?
-
3:54 - 3:58Şimdiden içinizden bazıları
dirseklerini yalamaya çalıştı. -
3:58 - 3:59Ama aranızdaki dışadönük bireyler
-
4:00 - 4:02muhtemelen sadece denemede kalmayıp
-
4:02 - 4:05başarılı bir şekilde
-
4:05 - 4:06yandakinin dirseğini yaladı.
-
4:06 - 4:07(Kahkahalar)
-
4:07 - 4:09Bunlar, dışadönük bireyler.
-
4:09 - 4:13Dışadönüklük ile biraz daha
detaya gireyim, -
4:13 - 4:16çünkü önemli ve ilginç buluyorum
-
4:16 - 4:19ve bize üç doğamız ile ilgili ne demek
istediğimi daha iyi anlatıyor. -
4:19 - 4:23Başta biyojenik doğamız --
nörofizyolojimiz -- var. -
4:23 - 4:26Diğeri, sosyojenik veya ikinci doğamız,
-
4:26 - 4:30hayatımızın kültürel ve sosyal
yanları ile alakalı. -
4:31 - 4:38Üçüncü ise, seni sen yapan nedenler
-- kişisel özelliklerin -- -
4:38 - 4:41senin "kişisel" doğan olarak
adlandırdığım. -
4:41 - 4:42İzah edeyim.
-
4:45 - 4:48Teşvik ihtiyacı dışadönüklere özeldir.
-
4:49 - 4:54Teşvik olmayı heyecan verici
şeyler ile gerçekleştiririz: -
4:54 - 4:58TED'de olduğu gibi gürültü,
eğlence ve sosyal etkinlikler ile -- -
4:58 - 5:01dışadönüklü bireylerin çekici bir güç
sağladıklarını görüyorsun. -
5:01 - 5:03Hep beraber toplanıyorlar.
-
5:03 - 5:04Ben sizi gördüm.
-
5:04 - 5:07İçedönük bireyler büyük bir olasılıkla
daha sakin köşelerde -
5:08 - 5:09yukarıda ikinci katta,
-
5:09 - 5:13teşvik edilmeye daha az
ihtimal olan mekânda -- -
5:13 - 5:17ve yanlış olarak antisosyal görünebilirler
-
5:17 - 5:20ama aslında antisosyal değildirler.
-
5:21 - 5:24Teşvik oranını düşürünce daha iyi
-
5:25 - 5:30hissettiğinin farkında olablirsin.
-
5:31 - 5:35Vücudunda bazen bir iç uyarıcı var.
-
5:35 - 5:40Örneğin, kafein dışadönük bireylerde
içedönüklere göre daha etkili. -
5:40 - 5:43Sabah saat 9'da ofise gelen
dışadönük birey, -
5:43 - 5:46"Hemen bir fincan
kahve içmeliyim", diyor ise, -
5:46 - 5:47şaka yapmıyor --
-
5:47 - 5:49ihtiyacı var gerçekten.
-
5:50 - 5:51İçedönükler bunlara göre başarısız,
-
5:51 - 5:54özellikle üzerine
çalıştıkları görevleri -- -
5:55 - 5:56kahve içmiş olmalarına rağmen --
-
5:56 - 5:59hızla yerine getirmelilerse,
-
5:59 - 6:01bu işler nicelik açısından kapsamlıysa
-
6:01 - 6:05içedönükler pek başarılı
olamıyor görünebilirler. -
6:06 - 6:07Ama bu bir algı hatası.
-
6:07 - 6:10Neticede ilginç olanlar şöyle:
-
6:10 - 6:12Her zaman göründüğümüz gibi değiliz,
-
6:12 - 6:16bu da beni bir diğer noktaya getiriyor.
-
6:16 - 6:19İlk şunu söylemem gerekiyor,
-
6:19 - 6:21cinsel ilişki ile alakalı,
-
6:21 - 6:24gerçi belki zamanım olmaz.
-
6:24 - 6:26Eğer istiyorsanız --
-
6:27 - 6:28evet, istiyor musunuz?
-
6:28 - 6:29Tamam.
-
6:29 - 6:30(Kahkahalar)
-
6:30 - 6:31Araştırmalara göre,
-
6:31 - 6:36bireylerin çiftleşmede bulunma sıklığı,
-
6:37 - 6:41erkek, kadın; içedönük, dışadönük
olarak incelenebilir. -
6:41 - 6:42Şimdi size soruyorum:
-
6:42 - 6:44Bir dakikada kaç kere --
-
6:45 - 6:47pardon o bir fare araştırmasıydı -
-
6:47 - 6:49(Kahkahalar)
-
6:50 - 6:52Ayda kaç kere
-
6:55 - 6:58çiftleşmede bulunur içedönükler?
-
6:58 - 7:003,0.
-
7:00 - 7:02Peki dışadönük erkekler?
-
7:02 - 7:03Daha fazla mı, daha az mı?
-
7:04 - 7:05Evet, daha fazla.
-
7:06 - 7:085,5 -- neredeyse iki katı.
-
7:09 - 7:12Içedönük kadınlar: 3,1.
-
7:12 - 7:13Peki dışadönük kadınlar?
-
7:13 - 7:17Kısacası, bir içedönük erkek olarak,
-
7:17 - 7:19buna daha sonra değineceğim --
-
7:19 - 7:20onlar kahramandır.
-
7:21 - 7:237,5.
-
7:24 - 7:26Bir tek dışadönük erkekler ile
başa çıkmıyorlar, -
7:26 - 7:28bir iki içedönüğü de tavlıyorlar.
-
7:28 - 7:30(Kahkahalar)
-
7:30 - 7:33(Alkışlar)
-
7:37 - 7:41Dışadönük ve içedönükler olarak
iletişimi farklı kuruyoruz. -
7:43 - 7:44Dışadönükler iletişim kurarken,
-
7:44 - 7:49daha yakın ve yüz yüze gelmeyi isterler.
-
7:49 - 7:52Rahat iletişim için yakın durmayı
tercih ederler. -
7:53 - 7:55Pek çok göz teması veya
-
7:55 - 7:56karşılıklı bakış isterler.
-
7:57 - 7:58Bazı araştırmalara göre
-
7:58 - 8:01biriyle tanışınca küçümser
sözler kullanıyorlar. -
8:02 - 8:05Dışadönük birey bir
Charles'le karşılaşsa, -
8:05 - 8:07bu hemen bir "Charlie" sonra bir "Chuck"
-
8:08 - 8:09daha sonra "Chuckles Bebek"e döner.
-
8:09 - 8:11(Kahkahalar)
-
8:11 - 8:12Öte yandan içedönükler,
-
8:12 - 8:17"Charles"de kalır,
konuştuğu kişi tarafından -
8:17 - 8:20yakınlığa izin verilene dek.
-
8:20 - 8:23Farklı tarzlarda konuşuyoruz.
-
8:25 - 8:30Dışadönükler, siyah-beyaz, somut,
basit dil tercih ediyor. -
8:32 - 8:36İçedönüklerin tercihi --
ve tekrarlamam gerekiyor -
8:36 - 8:40ben aşırı derecede içedönük bireyim --
-
8:41 - 8:43farklı dilde konuşuyoruz.
-
8:43 - 8:47Bizim tercihimiz karmaşık bağlamsal,
-
8:47 - 8:49umulmadık,
-
8:49 - 8:51kurnazca cümleler --
-
8:51 - 8:52(Kahkakalar)
-
8:52 - 8:53Aşağı yukarı.
-
8:53 - 8:55(Kahkahalar)
-
8:55 - 8:56Öyle gibiydi.
-
8:56 - 8:57(Kahkahalar)
-
8:57 - 8:59Açıkça konuşmak gerekirse --
-
9:00 - 9:01bu böyle.
-
9:02 - 9:03Biz konuşunca
-
9:03 - 9:05bazen ayrı telden çalabiliyoruz.
-
9:06 - 9:08Meslektaşımla paylaştığım
danışmanlık sözleşmesi vardı, -
9:08 - 9:11kendisiyle ancak bu kadar farklı iki
insan olabilirdik. -
9:12 - 9:14Evvela, ismi Tom'du.
-
9:14 - 9:16Benimki değil.
-
9:16 - 9:17(Kahkahalar)
-
9:17 - 9:19İkincisi, kendisi 1 metre 95 boyunda.
-
9:19 - 9:21Benim öyle bir eğilimim yok.
-
9:21 - 9:22(Kahkahalar)
-
9:22 - 9:26Ve üçüncüsü, o bulabileceğin en
dışadönük bireylerden birisi. -
9:26 - 9:28Ben ciddi anlamda içedönüğüm.
-
9:29 - 9:30Aşırı noktasına çabuk geliyorum,
-
9:30 - 9:35saat 3'ten sonra kahve bile içemiyorum,
-
9:35 - 9:38eğer akşam uyumak istiyorsam.
-
9:38 - 9:42Michael diye birine bu projede
görev vermiştik. -
9:43 - 9:47O bu projeyi nerede ise
çöküşe getirecekti. -
9:49 - 9:52Michael'ı bize öneren kişi
Tom'la bana sordu, -
9:53 - 9:55"Onun hakkında fikriniz ne?"
-
9:55 - 9:57Tom'un ne dediğini birazdan paylaşacağım.
-
9:57 - 9:59O tipik bir "dışadönük olarak" konuştu.
-
10:00 - 10:04Benim dediklerimi
dışadönük biri nasıl anladı, -
10:04 - 10:06sonuçta doğrulayabilirim hepsini.
-
10:06 - 10:10"Doğrusu Michael'ın hareketlerinde bazen
-
10:10 - 10:14daha iddialı eğilimler var
ve bu bazılarına göre -
10:14 - 10:19daha zorlayıcı olabilir" dedim.
-
10:19 - 10:21(Kahkahalar)
-
10:22 - 10:23Tom gözlerini devirerek dedi ki,
-
10:23 - 10:26"Brian, ben de aynısını söyledim:
-
10:27 - 10:28o aşağılık bir herif!"
-
10:28 - 10:30(Kahkahalar)
-
10:30 - 10:32(Alkışlar)
-
10:34 - 10:35Bir içedönük birey olarak,
-
10:35 - 10:40bu adamın davranışlarında
nazikçe belirli "aşağılık" -
10:40 - 10:41nitelikleri ima edebilirim.
-
10:41 - 10:44Ama o "a-" kelimesini
tekrar kullanmayacağım. -
10:44 - 10:46(Kahkahalar)
-
10:47 - 10:48Ama dışadönükler der ki,
-
10:49 - 10:51"Eğer öyle yürüyorsa,
öyle konuşuyorsa, ben o öyle derim." -
10:51 - 10:53Biz birbirimizden uzak dururuz.
-
10:53 - 10:57Gerçekten bunu önemsememiz gerekiyor mu?
-
10:57 - 10:59Tabii ki.
-
10:59 - 11:00Bunu bilmemiz önemli.
-
11:00 - 11:02Peki biz bundan ibaret miyiz?
-
11:03 - 11:05Sadece bir avuç kişisel özellik miyiz?
-
11:06 - 11:07Hayır, değiliz.
-
11:08 - 11:10Hatırlayın, bazıları gibi olabilirsiniz
-
11:11 - 11:13ve aynı zamanda hiç kimse gibisiniz.
-
11:13 - 11:16Peki nedir bu kişisel özelliğin?
-
11:16 - 11:20Elizabeth veya George olarak,
-
11:20 - 11:23dışadönüklüğünüzü veya nevrotik
olmanızı paylaşıyorsunuzdur. -
11:24 - 11:28Ama Elizabeth'e öz onu ayırt eden
davranışlar var mı -
11:28 - 11:30ya da George'a özel,
-
11:32 - 11:36seni sen olarak algılamamız için birkaç
özellikten ötürü? -
11:36 - 11:39Seni sevmemizi sağlayan?
-
11:39 - 11:42Sırf belirli bir tip insan
olduğundan değil. -
11:43 - 11:46İnsanları kategorize
etmekten hoşlanmıyorum. -
11:47 - 11:50Bence güvercinler dahi güvercin
yuvalarına ait değil. -
11:51 - 11:53Peki bizi farklı kılan nedir?
-
11:54 - 11:59Bizim hayatta yaptıklarımız - kendimize
öz projelerimizdir. -
11:59 - 12:01Şu an kendine öz bir projen var,
-
12:01 - 12:04ama burada hiç kimse onu bilmiyordur.
-
12:06 - 12:07Çocuğun ile alakalıdır --
-
12:07 - 12:10üç kez hastaneye gittin,
-
12:10 - 12:11ama hâlâ neyi var bilmiyorlar.
-
12:13 - 12:15Veya bu annen olabilir.
-
12:16 - 12:18Sen sen değilsin o an.
-
12:18 - 12:20Bunlar bağımsız özellikler.
-
12:22 - 12:25Sen çok anlayışlısındır,
ama anlayışsız davranıyorsun. -
12:25 - 12:28O an hastanedeki idari ilgisizliğini
-
12:29 - 12:30bozmak için,
-
12:30 - 12:32annen veya çocuğun için
gerekeni yapıyorsun. -
12:34 - 12:35Bu bağımsız özellikler nedir?
-
12:35 - 12:38Biz onlarla hayatımızda
bir senaryo canlandırıyoruz, -
12:38 - 12:41bir ana projeyi ilerletmek adına.
-
12:42 - 12:44Asıl önemli olan da budur.
-
12:44 - 12:46Hangi tipsin diye sormayın insanlara;
-
12:47 - 12:49"Hayatındaki ana projeler neler?"
diye sorun. -
12:50 - 12:51Bu bağımsız özellikleri uyguluyoruz.
-
12:51 - 12:53Ben içedönük bireyim
-
12:53 - 12:57ama benim bir ana projem var,
o da öğretmek. -
12:58 - 12:59Profesörüm ben.
-
13:00 - 13:02Öğrencilerime hayranım,
-
13:03 - 13:05öğretim dalıma da hayranım.
-
13:05 - 13:10Yeni, heyecan verici neler varsa
onlara anlatmaya can atıyorum, -
13:11 - 13:14paylaşmaya sabırsızlanıyorum.
-
13:14 - 13:16Yani dışadönük bir şekilde davranıyorum,
-
13:16 - 13:17çünkü sabahın sekizinde,
-
13:17 - 13:19öğrencilerimin biraz espriye ihtiyacı var,
-
13:19 - 13:22zor geçen ders dönemlerinde
onların ilgisini -
13:22 - 13:24biraz meşgul etmek adına.
-
13:24 - 13:26Sürekli karakter dışı davranıyorsak,
-
13:26 - 13:29dikkatli olmamız gerekiyor.
-
13:31 - 13:35Bazen kendimize dikkat
etmediğimizi düşünebiliriz. -
13:37 - 13:42Örneğin, bir sözde dışadönük
süreçten sonra -
13:42 - 13:44benim biraz rejenerasyona ihtiyacım var.
-
13:46 - 13:49Susan Cain'ın "Quiet" (Sessiz)
kitabında dediği gibi, -
13:49 - 13:52özellikle bir bölümünde
Harvard'de görev yapan -
13:52 - 13:54Kanadalı garip bir profesörden
konu geçiyor. -
13:55 - 13:57Bazen erkekler tuvaletine gidip
-
13:57 - 14:01dışadönük bireylerden ve onların
elinden kaçan benim. -
14:01 - 14:02(Kahkahalar)
-
14:02 - 14:09Çok iyi hatırlıyorum bir gün
tuvaletin kabinindeyken, -
14:09 - 14:10aşırı kalabalığı önlemeye çalışıyordum.
-
14:11 - 14:16Gerçek bir dışadönük yanıma geldi --
aynı kabine değil tabii, -
14:16 - 14:18bir yandaki kabine --
-
14:18 - 14:21ve bazı boşaltma gürültülerini işittim,
-
14:21 - 14:23ki bundan nefret ederiz --
kendimiz yapsak bile, -
14:23 - 14:26bu nedenle sifonu sırasında ve
sonrasında kullanırız. -
14:26 - 14:27(Kahkahalar)
-
14:28 - 14:33Sonra o çakıllı sesi duydum,
-
14:33 - 14:35"Pardon, sen Dr. Little mısın?"
-
14:35 - 14:37(Kahkahalar)
-
14:39 - 14:45Eğer içedönüğe bir şey
altı ay kabız için garanti ise, -
14:45 - 14:47o da tuvalette konuşmaktır.
-
14:47 - 14:48(Kahkahalar)
-
14:48 - 14:50Ben de oraya gidiyorum şimdi.
-
14:51 - 14:52Beni takip etmeyin.
-
14:53 - 14:54Teşekkür ederim.
-
14:54 - 15:03(Alkışlar)
- Title:
- Sahi sen kimsin? Kişiliğin bir bulmacası
- Speaker:
- Brian Little
- Description:
-
Seni sen yapan nedir? Genelde psikologlar bizi biz yapan karakter özelliklerimize değinmeyi sever. Ama Brian Little daha çok karakterimizi aşan anlar ile ilgileniyor --- bazen kültürümüzün bizden beklentileri olduğundan, bazen de kendi gerekçelerimiz yüzünden. Little içedönük ve dışadönük bireylerin arasındaki şaşırtıcı farklara vurgu yapıp karakterinizin tahmininizden daha uysal olduğunu gösteriyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 15:15
Eren Gokce approved Turkish subtitles for Who are you, really? The puzzle of personality | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Who are you, really? The puzzle of personality | ||
Yunus ASIK accepted Turkish subtitles for Who are you, really? The puzzle of personality | ||
Yunus ASIK edited Turkish subtitles for Who are you, really? The puzzle of personality | ||
Erkan Atalay edited Turkish subtitles for Who are you, really? The puzzle of personality | ||
Erkan Atalay edited Turkish subtitles for Who are you, really? The puzzle of personality | ||
Sancak Gülgen declined Turkish subtitles for Who are you, really? The puzzle of personality | ||
Sancak Gülgen edited Turkish subtitles for Who are you, really? The puzzle of personality |