-
Ta có một dãy vô hạn ở đây,
-
và đầu tiên mình muốn bạn
-
hãy dừng video này và xem bạn có thể biểu diễn cái này
-
dưới dạng cấp số nhân vô hạn không.
-
và nếu như bạn làm được,
-
xem tổng của nó có hội tụ hay không.
-
Hãy tính trên khoảng nào của x
-
thì dãy cấp số nhân sẽ hội tụ
-
và tổng của nó sẽ bằng mấy.
-
Mình giả sử bạn đã thử làm rồi nhe.
-
vậy hãy cùng nhau giải nào.
-
Đầu tiên mình muốn
-
đem thừa số chung ra.
-
Để có thể rút gọn nó lại.
-
Xem nào.
-
Nếu mình đem thừa số chung ra, nó có vẻ
-
tất cả đều chia hết cho x bình.
-
Mình có thể viết lại là 3x bình nhân
-
1 trừ x mũ 3 cộng x mũ 6
-
trừ x mũ 9,
-
và dạng này sẽ dần xuất hiện.
-
Để mình bỏ vào ngoặc với cùng màu,
-
với màu hồng ở đây.
-
Xem nào.
-
Có vẻ ta đang tính với x mũ 3,
-
để mình viết như vầy.
-
Cái này tương tự như 3x bình nhân,
-
ta có thể viết phần tử thứ nhất,
-
hoặc mình đoán ta có thể nói là phần tử thứ 0.
-
Cái này là x mũ 3 mũ 0
-
rồi trừ, cái này là x mũ 3 mũ 1,
-
rồi cộng với cái này là x mũ 3 mũ 2,
-
rồi bạn sẽ thấy mô hình.
-
Cái này là x mũ 3 mũ 3,
-
và đương nhiên, ta cứ đi tiếp.
-
Nhưng giờ ta sẽ phải
-
đổi dấu mà ta có.
-
Cái này sẽ là trừ 1.
-
Cái này là cộng, tương tự với
-
trừ 1 mũ 0.
-
Cái này là trừ, là trừ 1 mũ 1,
-
vậy hãy viết như vầy.
-
Ta có thể viết nó là 3x bình nhân
-
phần tử thứ nhất ta có thể viết là trừ 1,
-
hoặc ta có thể viết là trừ x mũ 3
-
mũ 0.
-
rồi sau đó là cộng.
-
Với cộng, ta có thể nói trừ x mũ 3
-
mũ 1.
-
Trừ 1 mũ 1 là trừ 1.
-
x mũ 3 mũ 1 là x mũ 3
-
cộng x mũ 3 mũ 2
-
cộng trừ x mũ 3 mũ 3.
-
Đó là phần tử này ở đây.
-
Trừ 1 mũ 3 là trừ 1,
-
và đương nhiên, x mũ 3 mũ 3 là x mũ 9
-
và nó cứ đi tiếp như vậy.
-
Cái này sẽ giúp ta thấy công bội dễ hơn.
-
Công bội ở đây là trừ x mũ 3.
-
Trên khoảng nào thì cái này sẽ hội tụ?
-
Nó sẽ hội tụ nếu công bội,
-
nếu giá trị tuyệt đối của công bội
-
nhỏ hơn 1.
-
Ta sẽ hội tụ
-
nếu giá trị tuyệt đối của công bội,
-
giá trị tuyệt đối của công bội,
-
là trừ x mũ 3 nhỏ hơn 1.
-
Hoặc cách nói khác là cái này tương tự,
-
giá trị tuyệt đối của số ấm sẽ
-
bằng giá trị tuyệt đối của số dương,
-
nên nó cũng tương tự như nói giá trị tuyệt đối
-
của x mũ 3 nhỏ hơn 1,
-
hoặc nói x mũ 3 nhỏ hơn 1
-
và lớn hơn trừ 1.
-
Như vậy,
-
nếu bạn lấy căn bậc 3 của 2 vế,
-
hoặc tất cả vế của bất phương trình,
-
bạn sẽ được x sẽ ở giữa
-
trừ 1 và 1.
-
Đây là khoảng hội tụ,
-
khoảng hội tụ.
-
Nếu ta giới hạn x tới đó,
-
tổng của nó sẽ bằng mấy?
-
Dãy cấp số nhân vô hạn, công bội,
-
giá trị tuyệt đối sẽ nhỏ hơn 1,
-
nên cái này sẽ có tổng là,
-
cái này sẽ bằng phần tử thứ nhất,
-
mình nghĩ ta có thể nói vậy,
-
hoặc nhân tất cả với số này,
-
nhưng nếu bạn nhân ra,
-
cái này sẽ là phần tử thứ nhất.
-
Nó sẽ bằng 3 x bình,
-
tất cả chia 1 trừ công bội,
-
vậy 1 trừ trừ x mũ 3,
-
đó sẽ bằng 1 cộng x mũ 3.
-
Tất cả mọi thứ ta đã làm
-
là chứng minh cái này,
-
để mình viết như vầy,
-
cái này sẽ bằng cái này
-
trên khoảng hội tụ.
-
Để mình copy và dán xuống, như vầy,
-
trên khoảng hội tụ.
-
Nếu x ở giữa trừ 1 và 1,
-
2 cái này sẽ là 1.
-
Giờ ta sẽ dùng giải tích
-
để giải tiếp bài này.
-
Bạn nên nhớ là,
-
cái này là đạo hàm của một thứ rất quen thuộc.
-
1 cộng x mũ 3, đạo hàm của nó bằng mấy?
-
Là 3 x bình.
-
Có vẻ ở đây là đạo hàm của
-
log nepe của 1 cộng x mũ 3.
-
hoặc giá trị tuyệt đối của 1 cộng x mũ 3.
-
Nếu bạn không tin mình,
-
hãy lấy nguyên hàm của cái này
-
ở đây.
-
Thực ra,
-
hãy lấy nguyên hàm của cả 2 vế,
-
và nếu ta làm vậy, ta có thể chứng minh được
-
biểu diễn cấp số nhân
-
của giá trị của nguyên hàm của cái này.
-
Mình khuyên bạn nên dừng video lại
-
và thử tính nguyên hàm
-
của cả 2 vế của phương trình.
-
Ta sẽ tính nguyên hàm của
-
vế trái,
-
và ta sẽ tính nguyên hàm
-
của vế phải.
-
Giờ ở vế trái,
-
mình đã nhắc là nó giống như
-
ta có biểu thức và đạo hàm của nó.
-
Hãy gọi đó là đổi biến u
-
Nếu ta nói u bằng 1 cộng x mũ 3,
-
để mình viết xuống,
-
u bằng 1 cộng x mũ 3,
-
vậy du sẽ bằng mấy?
-
du sẽ bằng 3x bình dx.
-
Để ý, ta có u và du.
-
du ở ngay đây.
-
Biểu thức này ở đây có thể được viết lại là
-
để mình viết ở đây,
-
cái này có thể được viết lại là nguyên hàm của du chia u,
-
hoặc mình có thể nói là
-
thực ra, để mình viết như vầy,
-
1 chia u du,
-
đương nhiên sẽ bằng
-
bằng log nepe của
-
giá trị tuyệt đối của u,
-
log nepe giá trị tuyệt đối của u,
-
cộng hằng số.
-
Ta biết u là 1 cộng x mũ 3,
-
vậy cái này sẽ bằng log nepe
-
của giá trị tuyệt đối của 1 cộng x mũ 3,
-
1 cộng x mũ 3 cộng c,
-
cộng c.
-
Giờ ta sẽ giới hạn miền xác định sao cho
-
x ở giữa trừ 1 và 1.
-
Với miền xác định đó, cái này sẽ luôn bằng,
-
cái này thực ra sẽ luôn dương,
-
nên ta có thể
-
ta không cần viết dấu giá trị tuyệt đối,
-
vậy cái này sẽ bằng log nepe
-
để mình viết nó,
-
log nepe của 1 cộng x mũ 3,
-
1 cộng x mũ 3 cộng c,
-
cộng c.
-
Đó là vế trái,
-
vậy vế phải
-
thì sẽ dễ tính hơn,
-
Cái này chỉ là đa thức thôi.
-
Giờ bạn có thể hình dung, ta đang tính
-
với hằng số ở đây,
-
vậy để mình phân biệt 1 chút.
-
Để mình gọi cái này là 1 c 1,
-
rồi ở vế phải, ta sẽ được gì?
-
Nguyên hàm của cái này sẽ bằng
-
xem nào,
-
nguyên hàm của x bình là x mũ 3
-
chia 3.
-
Phần tử thứ nhất, nguyên hàm,
-
sẽ bằng x mũ 3.
-
Đạo hàm của x mũ 3 là 3 x bình.
-
Phần tử này ở đây,
-
trừ 3 x mũ 5.
-
nguyên hàm của x mũ 5
-
là x mũ 6 chia 6,
-
x mũ 6 chia 6,
-
nhưng ta có chia 3 ở đây.
-
3 chia 6 là 1/2,
-
nên nó là trừ x mũ 6 chia 2.
-
Thực ra, để mình dùng màu khác,
-
để ta có thể theo dõi.
-
Cái này ở đây là trừ,
-
nguyên hàm của trừ x mũ 6 chia 2,
-
rồi, xem nào,
-
mình sắp hết màu rồi.
-
Nguyên hàm của x mũ 8
-
là x mũ 9 chia 9,
-
nên nó sẽ bằng cộng x mũ 9,
-
rồi ta có số 3.
-
3 chia 9 là 3.
-
Mình nghĩ bạn đã thấy mô hình ở đây.
-
Hãy làm thêm 1 bài nữa cho vui.
-
x mũ 12 chia 12, nhưng ta có 3 ở đây,
-
vậy trừ x mũ 12 chia 4,
-
rồi ta đi tiếp,
-
rồi ta sẽ phải,
-
ta sẽ phải có hằng số.
-
Thực ra, để mình để hằng số lên trước.
-
Để mình copy và dán nó.
-
hoặc cắt và dán để có thêm chỗ viết.
-
Để mình viết ở đây.
-
Mình sẽ ghi hằng số vào, c2,
-
nó không cần thiết phải cùng là 1 số,
-
cộng tất cả cái này.
-
Giờ rút gọn cái này,
-
mình có thể trừ c1 khỏi 2 vế
-
hoặc từ c2,
-
rồi mình sẽ có log nepe của
-
1 cộng x mũ 3.
-
1 cộng x mũ 3,
-
cái ta mới vừa làm khá là gọn,
-
thay số một chút,
-
bằng c2 trừ c1.
-
Cái này là hằng số trừ hằng số khác,
-
vậy nó sẽ bằng một hằng số nào đó,
-
cộng nguyên cái dãy này.
-
Ta có thể tính hằng số sẽ là gì
-
bằng cách thử vài giá trị của x
-
mà nằm trong vùng giới hạn.
-
x bằng 0 ở giữa trừ 1 và 1,
-
vậy hãy xem chuyện gì xảy ra khi x bằng 0
-
để giải tìm c.
-
Nếu x bằng 0,
-
ta có log nepe của 1 bằng c cộng,
-
tất cả phần tử này sẽ bằng 0,
-
0 mũ 3 trừ 0 mũ 6
-
đi tiếp và đi tiếp,
-
cộng 0 cộng 0,
-
hoặc cách khác,
-
log nepe của 1, đương nhiên
-
mũ 1 bằng 1,
-
đó là 0,
-
vậy c phải bằng 0.
-
c phải bằng 0.
-
Cái này ở đây sẽ bằng 0.
-
Điều ta mới làm, dùng thay thế,
-
bắt đầu với...
-
hãy suy nghĩ chút nào.
-
Bắt đầu với dãy bất kì vô hạn,
-
ta đã chứng minh nó có thể được biểu diễn là dãy cấp số nhân.
-
Ta định nghĩa nó với quy tắc hội tụ
-
với cái nào sẽ hội tụ,
-
với giá trị tuyệt đối của bội chung
-
nhỏ hơn 1,
-
rồi dùng cái này,
-
ta có thể biểu diễn tổng của nó,
-
rồi ta tính nguyên hàm của cả 2 vế
-
để tìm log nepe
-
của 1 cộng x mũ 3,
-
ít nhất đối với mình, thì nó khá là gọn.
-
Log nepe của 1 cộng x mũ 3
-
là x mũ 3 trừ x mũ 6 chia 2
-
cộng x mũ 9 chia 3,
-
cứ thế đi tiếp.
-
Thực ta, để làm rõ hơn,
-
hãy viết nó dưới dạng kí hiệu sigma.
-
Ta có thể viết log nepe của 1 cộng x mũ 3
-
trên miền xác định,
-
với giá trị tuyệt đối của x nhỏ hơn 1,
-
bằng tổng của, cho là,
-
n bằng 1 tới vô cùng
-
của x mũ 3 tới mũ n,
-
vậy với mũ 1, mũ 2, mũ 3,
-
tới n.
-
Cái này là x mũ 3 chia 1,
-
x mũ 3 bình chia 2,
-
và mình phải thêm vào,
-
cái đầu tiên này,
-
ta sẽ phải để ý tới dấu,
-
để mình đặt dấu trừ vào.
-
Xem nào.
-
Trừ 1 mũ 1 là âm,
-
nhưng ở đây nó lại là dương,
-
nên mình nói âm 1 mũ n cộng 1,
-
âm 1 mũ n cộng 1.
-
Có được không?
-
Mình nghĩ là được.
-
Khi n bằng 1,
-
cái này sẽ bằng 1.
-
Đây là x mũ 3 chia 1.
-
Khi n bằng 2,
-
cái này trở thành âm, là vậy,
-
rồi cái này trở thành x mũ 6, chia 2,
-
vậy đó.
-
Và ta xong rồi.
-
Khá là thoả mãn yêu cầu đề bài.