Dziki świat roślin mięsożernych - Kenny Coogan
-
0:08 - 0:09Jeszcze o tym nie wiedzą,
-
0:09 - 0:16ale tych sześć stworzeń spotka
dość nietypowa śmierć. -
0:16 - 0:17Jedno po drugim
-
0:17 - 0:20padną ofiarą niezwykłych,
drapieżnych sideł... -
0:20 - 0:23roślin mięsożernych.
-
0:23 - 0:26Na świecie jest ponad 600 gatunków roślin,
-
0:26 - 0:31które uzupełniają dietę składającą się
ze światła słonecznego, wody i minerałów -
0:31 - 0:36owadami, mikrobami,
a nawet żabami i szczurami. -
0:36 - 0:40Naukowcy uważają, że mięsożerstwo
wśród roślin ewoluowało osobno -
0:40 - 0:43przynajmniej sześć razy
na naszej planecie, -
0:43 - 0:46co sugeruje, że adaptacja
do jedzenia mięsa -
0:46 - 0:49przynosi roślinom znaczne korzyści.
-
0:49 - 0:53Rośliny mięsożerne zazwyczaj rosną
na bardzo kwaśnych glebach, -
0:53 - 0:59ubogich w kluczowe składniki odżywcze,
jak azot, fosfor czy potas. -
0:59 - 1:02W tych niesprzyjających warunkach
-
1:02 - 1:06rośliny potrafiące wabić,
zastawiać pułapki i trawić zdobycze -
1:06 - 1:10mają przewagę na tymi uzależnionymi
od gleby i jej składników odżywczych. -
1:10 - 1:13Weźmy na przykład niegościnne bagno,
-
1:13 - 1:16na którym królują dzbaneczniki.
-
1:16 - 1:19Mucha zwabiona żywym kolorem
i zachęcającym zapachem dzbanka, -
1:19 - 1:23wlatuje do środka i pije nektar rośliny.
-
1:23 - 1:28Jednak dzbaneczniki mają
w nektarze koniinę, -
1:28 - 1:31czyli silny narkotyk dla owadów.
-
1:31 - 1:33Gdy koniina zaczyna działać,
-
1:33 - 1:37mucha staje się otępiała
i spada w dół lejka -
1:37 - 1:40do basenu wypełnionego cieczą,
-
1:40 - 1:42w którym tonie.
-
1:42 - 1:46Enzymy i bakterie w cieczy
powoli rozkładają ciało -
1:46 - 1:52na mikroskopijne cząsteczki,
które dzbanecznik wchłania przez liście. -
1:52 - 1:55Sporadycznie większe ofiary też wpadają
-
1:55 - 1:58do śmiertelnego lejka dzbanecznika.
-
1:58 - 2:02Druga ofiara stawi czoła lepkiej rosiczce.
-
2:02 - 2:09Drobne liście rosiczki są uzbrojone
w kleistą wydzielinę - śluz roślinny. -
2:09 - 2:11Mrówka natychmiast
zostaje uwięziona w tym kleju. -
2:11 - 2:15Podczas gdy się szarpie,
enzymy zaczynają trawić jej ciało. -
2:15 - 2:19Specjalne macki wyczuwają jej ruch
i owijają się wokół niej, -
2:19 - 2:22zaciskając w śmiertelnym uścisku.
-
2:22 - 2:24Gdy już się udusi,
-
2:24 - 2:26co trwa około godziny,
-
2:26 - 2:31macki ponownie się rozwiną
i będą czekać na kolejną ofiarę. -
2:31 - 2:33Dwa owady odpadły, zostały jeszcze cztery.
-
2:33 - 2:35Kolejny cel skona pod ziemią,
-
2:35 - 2:39w korzeniu rośliny pływaczkowatej.
-
2:39 - 2:43Ofiara poszukując jedzenia,
wchodzi do korzenia przez szczelinę. -
2:43 - 2:48W środku szybko się gubi
w zawiłym labiryncie. -
2:48 - 2:51Las poskręcanych włosków
uniemożliwia jej ucieczkę, -
2:51 - 2:56prowadząc do głównej komory
z enzymami rozkładającymi mięso -
2:56 - 3:00i śmiertelnie niskim poziomem tlenu.
-
3:00 - 3:02W mrocznych głębinach pobliskiego stawu
-
3:02 - 3:08nieświadoma kijanka
wpływa na teren pływacza, -
3:08 - 3:11najszybszej ze wszystkich
roślin mięsożernych. -
3:11 - 3:13Kijanka zbliża się do pułapki rośliny
-
3:13 - 3:15i w przeciągu milisekund
-
3:15 - 3:18aparaty chwytające otwierają się
i wciągają ją do środka. -
3:18 - 3:20Uwięziona w połowie wewnątrz rośliny,
-
3:20 - 3:22walczy, próbując się uwolnić,
-
3:22 - 3:28ale część ciała uwięziona
w roślinie już jest trawiona. -
3:28 - 3:29W ciągu kilku godzin
-
3:29 - 3:31ruchy kijanki wielokrotnie
wyzwolą pułapkę, -
3:31 - 3:35która za każdym razem
wciągnie ją coraz głębiej, -
3:35 - 3:38trawiąc żywcem kawałek po kawałku.
-
3:38 - 3:42W międzyczasie ten żuk czuje
słodko pachnący nektar. -
3:42 - 3:46Zapach przyciąga go coraz bliżej,
aż w końcu ląduje na liściach -
3:46 - 3:50jednej z najbardziej niechlubnych
roślin mięsożernych na świecie. -
3:50 - 3:54Jego lądowanie pobudza
włoski liści pułapkowych muchołówki, -
3:54 - 3:59które aktywują zamknięcie pułapki.
-
3:59 - 4:02Zazębione kolce na brzegach rośliny
przypieczętowują los ofiary. -
4:02 - 4:03Gdy się zamkną,
-
4:03 - 4:09liście działają jak zewnętrzny żołądek
trawiący tkanki miękkie żuka. -
4:09 - 4:11Gdy za kilka dni znowu się otworzy,
-
4:11 - 4:16zostanie po nim tylko
sucha łuska egzoszkieletu. -
4:16 - 4:19Ostatnie żywe stworzenie to jętka.
-
4:19 - 4:22Zbliżając się do tłustosza,
-
4:22 - 4:28kieruje się ku wysoko powiewającym kwiatom
nad trzoneczkami klejącego śluzu. -
4:28 - 4:32Ląduje na liściach, spija nektar
i odlatuje nietknięta. -
4:32 - 4:38Długie łodygi tych kwiatów odstraszają
niektóre owady od pułapek mięsożercy... -
4:38 - 4:42jako sposób oddzielania owadów
zapylających od pożywienia. -
4:42 - 4:46Jętka odlatuje żeby żyć
długo i szczęśliwie... -
4:46 - 4:49Och.
- Title:
- Dziki świat roślin mięsożernych - Kenny Coogan
- Speaker:
- Kenny Coogan
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/the-wild-world-of-flesh-eating-plants-kenny-coogan
Na świecie jest ponad 600 gatunków roślin, które uzupełniają dietę składającą się z światła słonecznego, wody i minerałów owadami, mikrobami, a nawet żabami i szczurami. Muchy, kijanki i żuki padają ofiarą sideł niesamowitych roślin mięsożernych. Ale czym dokładnie są i w jaki sposób polują na swoje ofiary? Kenny Coogan zagłębia się w świat mięsożernych oszustów.
Lekcja: Kenny Coogan, reżyseria: Lisa LaBracio.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:50
Marta Konieczna approved Polish subtitles for The wild world of carnivorous plants | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for The wild world of carnivorous plants | ||
Agnieszka Fijałkowska accepted Polish subtitles for The wild world of carnivorous plants | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for The wild world of carnivorous plants | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for The wild world of carnivorous plants | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for The wild world of carnivorous plants | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for The wild world of carnivorous plants | ||
Krystian Dorożyński edited Polish subtitles for The wild world of carnivorous plants |