Aris Venetikidis: Rozumienie map

Projektant map Aris Venetikidis jest zafascynowany mapami, jakie tworzymy w głowie poruszając się po mieście. Nie są to mapy ulic, ale raczej schematy czy diagramy, abstrakcyjne przedstawienia różnych miejsc. Jak wykorzystać te wewnętrzne mapy do ulepszenia tych rzeczywistych? By to zademonstrować posłuży się osławiona mapą autobusową Dublina. (Sfilmowano na TEDxDublin.)

Jestem grafikiem, porządkuję informacje.

Zajmuję się rozumieniem rzeczy,

które często nie mają wiele sensu.

Mój ojciec tego pewnie nie rozumie.

Mój ojciec tego pewnie nie rozumie.

Pochodzi z rodziny farmerów,

mniejszości etnicznej zwanej Pontami.

Żyli w Azji mniejszej i uciekli do Grecji

po masakrze przed 100 laty.

Od tego czasu emigracja stała się

naszym motywem rodzinnym.

Ojciec studiował i ożenił się w Niemczech,

stąd też mój mózg jest w połowie niemiecki,

analitycznie myślący,

a także trochę dziwny.

W obu krajach czułem się obco,

co ułatwiło mi emigrację,

zgodnie z rodzinną tradycją.

Na co dzień podróżujemy w obrębie miasta,

a przemieszczanie się w znajomym mieście

z punktu A do B,

wydaje się proste.

Pytanie brzmi: dlaczego?

Skąd wiemy, dokąd zmierzamy?

12 lat temu zawinąłem

do portu w Dublinie.

Pewnie też doświadczyliście takiego uczucia,

kiedy po przyjeździe do nowego miasta,

mózg stara się je ogarnąć.

Po znalezieniu bazy, nowego domu,

tworzymy wirtualną mapę nowego środowiska.

Wszystkie zwierzęta to robią,

Wszystkie zwierzęta to robią,

każde w nieco inny sposób.

Nie zaznaczamy terytorium zapachem, jak psy,

Nie zaznaczamy terytorium zapachem, jak psy,

ani nie używamy echolokacji, jak nietoperze.

Choć kto wie,

szalona noc może skończyć się różnie.
(Śmiech)

Używamy innych metod.

Po pierwsze, poruszamy się wzdłuż linii ciągłych.

Zwykle to główna ulica

staje się centrum naszej mapy.

Umysł woli postrzegać każdą ulicę jako linię prostą

Umysł woli postrzegać każdą ulicę jako linię prostą

i ignoruje wszelkie zakręty na jej długości.

Każdy skręt w boczną ulicę

umysł postrzega jako kąt prosty,

co może być zabawne w mieście,

które rozplanowane jest na innym kształcie,

na przykład koła.

Wiecie o czym mówię?

Z ulicy, z której widać

plac katedralny chcesz dostać się na inną

z podobnym widokiem.

Wewnętrzna mapa powie ci, żeby wrócić

na plac główny,

skręcić pod kątem prostym w następną ulicę.

Ale równie dobrze

możesz odkryć, że te dwa miejsca,

oddzielone były jednym budynkiem.

Zawsze wydaje mi się,

jakbym odkrył portal między dwoma wymiarami.

Poruszamy się wzdłuż linii prostych,

nasz umysł prostuje ulice

i wszystkie zakręty widzi jako kąty proste.

Po drugie przywiązujemy znaczenia

i emocje do obiektów,

które widzimy wzdłuż tych linii.

Starsza pani w irlandzkiej wiosce

spytana o drogę, nie oszczędzi historii

o wszystkich okolicznych obiektach.

Opowie o pubie, gdzie pracowała jej siostra,

o kościele, w którym wyszła za mąż.

Swoje mapy wypełniamy takimi znaczeniami.

Doszukujemy się wzorów

i zaczynamy je rozpoznawać

w powiązaniu z własnymi doświadczeniami.

Abstrahujemy je w symbole.

Każdy z nas potrafi

odkodować taki symbol. (Śmiech)

Każdy z nas nie tylko rozumie wewnętrzną mapę,

Każdy z nas nie tylko rozumie wewnętrzną mapę,

ale także potrafi ją stworzyć.

Wyjaśniając, jak się dostać do waszego domu,

łapiemy serwetkę,

i tworzymy idealny przykład komunikacji graficznej.

Linie proste.

Kąty proste.

Czasem jakieś symbole.

Przyglądając się rysunkowi zauważycie,

że nie przypomina rzeczywistej mapy.

Po nałożeniu jej na wasz rysunek okaże się,

że ulice i odległości

są zupełnie inne.

Wasz rysunek

jest schematyczny, jak diagram.

To kod z linii, kropek i liter,

napisany językiem naszych mózgów.

Nic dziwnego, że ikona grafiki informacyjnej XX w.,

szczyt skutecznego przedstawienia drogi od A do B,

czyli mapa londyńskiego metra,

to nie projekt planisty miast ani kartografa,

tylko rysownika technicznego.

W latach 30. Henry Beck

dzięki metodzie schematycznego projektowania

na zawsze zmienił projekt map transportu miejskiego.

Kluczem do sukcesu tej mapy

jest pominięcie mniej ważnych informacji

i maksymalne uproszczenie.

Proste ulice, kąty 90 i 45 stopni

a także ogromne zniekształcenia geograficzne.

Rzeczywiste lokalizacje tych stacji

są zupełnie inne,

ale przejrzystość mapy jest zachowana.

Według mapy, by dostać się ze stacji Regent's Park

na Great Portland Street,

trzeba jechać na Baker Street i się przesiąść.

Ale nie widać, że te dwie stacje

dzieli zaledwie 100 metrów.

Skoro już o tym mowa,

transport w Dublinie

to delikatna sprawa. (Śmiech)

W skrócie, miejscowy system autobusowy

rozrastał się wraz z miastem.

Kiedy dodawano nowe dzielnice,

dodawano też nowy autobus,

prowadzący z danego miejsca do centrum.

Dojeżdżając do centrum,

spotykają się wszystkie

na tej samej ulicy.

Kiedy tu przypłynąłem 12 lat temu

starałem się to pojąć,

bo na piechotę nie da się daleko zajść.

Badając obcy system komunikacji miejskiej

tak samo tworzymy w mózgu

wirtualną mapę.

Wybieramy szybką trasę transportu,

którą w głowie postrzegamy jako linię prostą,

naszyjnik z przystankami

ułożonymi równiutko wzdłuż linii.

Dopiero potem odkrywamy inne autobusy,

które wypełniają transportowe luki,

niczym tajne przejścia.

Kiedy przyjechałem

starałem się rozwiązać zagadkę tego systemu

z pomocą różnych broszur, jak te. (Śmiech)

z pomocą różnych broszur, jak te. (Śmiech)

Nie były zniekształcone geograficznie.

Pominięto na nich wiele informacji,

ale nie te, które należało.

Brakowało tras autobusowych,

przystanki nie miały nazw.

Kiedy skończyłem projekt,

mapy się znacznie poprawiły,

choć nadal nie ma nazw i szlaków.

Jako naiwny pół-Niemiec postanowiłem

stworzyć własną mapę.

Zbadałem trasy autobusów

prowadzące przez miasto,

przedstawiając każdy autobus jako oddzielną linię,

i naniosłem na mapę Dublina.

W centrum miasta

zrobiło się istne spaghetti. (Śmiech)

Żeby to uporządkować postanowiłem zastosować

projektowanie schematyczne,

oczyścić korytarze, poszerzyć ulice

z dużą ilością autobusów,

zastosować kąty 90 i 45 stopni.

Mapę transportu w centrum miasta

zaprojektowałem 5 lat temu.

Zbliżę, przyjrzyjcie się

nabrzeżom i Westmoreland Street. (Śmiech)

Z dumą powiem...(Brawa)

...że jako mapa komunikacji miejskiej,

ten diagram to porażka. (Śmiech)

Jednak dobrze oddaje,

Jednak dobrze oddaje,

jak bardzo zatkane było centrum miasta.

Może jestem staromodny, ale uważam,

że na mapie

powinny być linie,

wstążki, przeplatające się przez miasto.

wstążki, przeplatające się przez miasto.

Moja grecka połowa czuje,

że bez linii dostajemy labirynt Minotaura

bez nici Ariadny.

Wynikiem moich dochodzeń,

kwestionariuszy, badań,

studiowania map, było odkrycie,

że większość niedociągnięć systemu komunikacji

wynikało z braku prostej

i przejrzystej mapy,

która jest kluczem do zrozumienia

transportu publicznego,

a także do przedstawienia go

w sposób czytelny wizualnie.

Wraz z inżynierem Jamesem Leahym,

magistrem w dziedzinie zrównoważonego rozwoju

z Politechniki Dublińskiej,

stworzyliśmy uproszczony model sieci transportu,

który mogłem potem przedstawić wizualnie.

Przez miasto

poprowadziliśmy trasy szybkiego transportu,

które rozciągnęliśmy też na przedmieścia.

Szybkiego, bo chcieliśmy by obsługiwały je

szybkie środki komunikacji miejskiej.

Wysokiej jakości i pojemności pojazdy

miałyby oddzielne pasy ruchu.

James wolał autobusy,

a nie kolejkę.

Dla mnie ważne było,

by wyraźnie różniły się od lokalnych autobusów.

Pozbyliśmy się linii,

które poruszały się tymi samymi trasami,

i wypełniliśmy luki na przedmieściach.

Jeśli na podmiejskiej ulicy jeździł dawniej autobus,

zostawialiśmy go tam, z tą różnicą,

że teraz nie jechał już do centrum,

tylko do najbliższej linii szybkiego transportu,

jednej z tych grubych linii na mapie.

Po paru miesiącach pracy

i kilku kłótniach z dziewczyną

o walające się po domu mapy,

powstała ta mapa.

Mapa Dublina. Powiększę.

Pokazuje ona tylko szybkie połączenia,

bez autobusów lokalnych,

podobnie jak mapa metra w Londynie,

którą zaadaptowano w wielu dużych miastach.

To właściwy język

dla map transportu publicznego.

Taka uproszczona sieć

umożliwiła mi zmierzenie się

z największym wyzwaniem:

mapą transportu w centrum miasta,

która pokazywałaby nie tylko trasy szybkiego ruchu,

ale też autobusy lokalne, ulice itp.

Mogłaby wyglądać tak. Zbliżę.

Mogłaby wyglądać tak. Zbliżę.

Przedstawia ona wszystkie formy transportu,

autobusy zwykłe, pospieszne, tramwaje itp.

Każdą trasę przedstawia oddzielna linia.

Pokazane są wszystkie przystanki i stacje

wraz z nazwami,

a nawet boczne ulice,

w większości także z nazwami

oraz kilka punktów orientacyjnych

oznaczonych symbolami,

lub trójwymiarowymi rysunkami izometrycznymi

z lotu ptaka.

Mapa nie jest duża,

może służyć jako rozkładana mapa podręczna,

albo wisieć na przystanku autobusowym.

To przedstawienie transportu

wyważone między rzeczywistością a uproszczeniem,

na sposób stosowany przez nasz mózg.

Linie proste, jasne kąty

oraz bardzo ważne zniekształcenie geograficzne,

umożliwiające tworzenie takich map.

Weźmy dwie trasy biegnące przez miasto,

Weźmy dwie trasy biegnące przez miasto,

żółtą i pomarańczową.

Tak wyglądają na prawdziwej mapie,

a tak na mojej, zniekształconej i uproszczonej

mapie transportu.

Dobra mapa transportu

nie trzyma się rzeczywistości,

ale sposobu działania mózgu.

Zareagowano bardzo pozytywnie.

Cieszyłem się, że moja rodzina w Grecji i Niemczech

zrozumie może w końcu, czym zarabiam ma życie

(Śmiech) Dziękuję. (Brawa)