To the Root of Addictions | with Sister Dang Nghiem

Thầy kính yêu, các bạn thân mến,

Tôi biết ơn và hạnh phúc vì sự hiện diện của bạn.

Hôm nay tôi muốn chia sẻ với các bạn một chút

chiêm nghiệm của bản thân về (dính mắc - addiction)

Gần đây, có một cô gái xinh đẹp

đã đến tu viện vào ngày Quán niệm.

Cô tiến lại gần phía tôi và cảm ơn tôi vì

cuốn sách mà tôi kể về hành trình chữa lành của mình,

từ một bác sĩ trở thành một sư cô.

Và sau một vài trao đổi, tôi ôm lấy cô ấy

và tôi có thể cảm nhận được cơ thể cô ấy đang run rẩy từ tận cùng bên trong.

Tôi ngay lập tức hiểu rằng, người này đang phải chịu đựng những tổn thương.

Vì vậy, tôi mời cô ấy dạo bộ cùng tôi

rồi sau đó chúng tôi cùng ngồi xuống và trò chuyện một lúc lâu.

Tôi biết được rằng cô ấy đang trải qua một chương trình cai nghiện

và cô ấy nói với tôi rằng, trong thư viện tại nơi cô đang ở để phục vụ việc điều trị,

cô thấy cuốn sách của tôi. Cô đã mượn nó từ thư viện và vẫn đang đọc.

Cô thấy mình như nhận được sự an ủi và giúp đỡ từ nó.

Tôi rất xúc động khi biết rằng có những chương trình ngoài kia,

sử dụng những bài pháp thoại của chúng tôi trên Youtube

hay những cuốn sách được viết bởi người Thầy kính mến - Thiền sư Thích Nhất Hạnh

và bởi những thiền sư chúng tôi trong cộng đồng Làng Mai.

Cô ấy nói với tôi, rằng cô vô cùng biết ơn khi có thể chia sẻ với tôi

về hành trình của cô, bởi bệnh nghiện mang theo sự kì thị

mà điều đó khiến cô hiếm khi mở lòng được với mọi người,

vậy nên việc chúng tôi có thể trò chuyện một cách cởi mở như vậy

thực sự là niềm an ủi với cô.

Tôi nghĩ addiction bản chất chỉ là phần ngọn của vấn đề,

còn ta lại thường mắc kẹt vào những nhánh cây

như cách ta mắc kẹt vào cái định kiến về bệnh nghiện.

Những người nghiện và xã hội này, vẫn coi căn bệnh đó là vấn đề chính,

nhưng thực sự khi ta nhìn sâu vào bên trong,

ta sẽ thấy addiction chỉ là biểu hiện của một vấn đề gốc rễ sâu hơn,

của những tổn thương mà một người đã trải qua,

dẫu trong thời thơ ấu, trong những năm thiếu niên hay sau này trong cuộc đời họ.

Vì vậy khi gặp khủng hoảng, chỉ vì sự sống còn, chúng ta

tìm mọi cách để đối phó với nó.

Bởi cơ chế đối phó mà con người chúng ta vốn có,

là hoặc chiến đấu chống lại hoàn cảnh,

hoặc chạy trốn khỏi hiện thực đó.

Khi ta cảm thấy mắc kẹt mà không cách nào thoát ra,

hệ thần kinh sẽ tự động "sập nguồn" và chúng ta rơi vào trạng thái đóng băng bên trong,

tâm trí trở nên tê liệt để không phải chứng kiến cái khổ của thân.

Và tất nhiên nó cũng phụ thuộc vào môi trường quanh ta

trong khi ta đang khổ đau và muốn tìm kiếm một lối thoát.

Nếu ta có gia đình, bạn bè, hay ta thấy những hình mẫu lý tưởng trên TV,

và nếu người đó sử dụng chất kích thích, nội dung khiêu dâm, rượu, công việc, tình dục,...

để trốn tránh những vấn đề của chính họ,

thì có thể ta cũng sẽ đi theo con đường đó.

Tôi biết những người, khi còn nhỏ, khi còn thanh thiếu niên,

họ dùng những nội dung không lành mạnh đó, để chạy trốn khỏi những vấn đề trong gia đình.

Bất kỳ cơ chế đối phó mà ta sử dụng trong giai đoạn đầu của sự đau khổ,

đều có thể trở thành thói quen.

Ngay cả khi ta không còn trải qua khủng hoảng hay khổ đau ấy nữa,

cơ chế đối phó ấy đã trở thành thói quen bởi ta đã mắc kẹt trong đó quá lâu.

Và với những người nghiện tình dục, chất kích thích, rượu bia, công việc, giải trí, trò chơi điện tử,

cái thứ mà ban đầu đối với ta là một lối thoát, thứ mà đã thực sự giúp ta sống sót

khi ta phải đối mặt với những tình huống mà ta không đủ khả năng chống đỡ

đã trở thành một cái nạng gánh vì ta không thể sống thiếu nó.

Thế rồi giờ đây khi ta đã trưởng thành, nhưng thực ra ta lại bị mắc kẹt.

Đứa trẻ bị tổn thương và bản thân ta bị mắc kẹt trong chính cơ thể ta

cùng với cơ chế đối phó

mà chính nó đang gây cho ta những khổ đau ở hiện tại.

Tôi nghĩ rằng quan trọng là nhìn thấy những "cơn nghiện" đó bằng ánh sáng tỉnh thức

để mà ta có thể xóa đi những kỳ thị, tội lỗi,

bất lực và đổ lỗi cho những người nghiện.

Khi ta nhìn sâu, ta thấy tất cả chúng ta đều đã sử dụng một số cơ chế tự bảo vệ.

Một số trong số đó hữu ích hơn, có hiệu quả hơn, ít có hại hơn hoặc tinh tế hơn,...

Nhưng rõ ràng ta đã sử dụng những cơ chế phòng vệ khác nhau

và khi ta nhận thức được điều đó,

ta có được sự hiểu biết và tâm từ bi với chính mình và những người xung quanh,

và cả hy vọng rằng có thể chuyển hóa "cơn nghiện" của họ.

Thay vì tập trung vào phần ngọn, ta nhìn sâu vào gốc rễ vấn đề,

đó là những chấn thương tâm lý, những khổ đau.

Như vậy bằng sự thực tập, ta học được cách xoa dịu thân tâm chính mình.

Và người phụ nữ trẻ này đã chia sẻ với tôi

rằng cô đã nghe rất nhiều những chia sẻ trên Youtube

từ những thiền sư chúng tôi và từ người Thầy của chúng tôi,

rằng cô đã học về hơi thở chánh niệm và vẫn đang thực hành điều đó.

Hơi thở chánh niệm giúp ta mang tâm trở về với thân.

Có thể không phải tất cả chúng ta đều dễ dàng quay về với hơi thở,

khi mà bản thân ta đã quá xa lạ đối với cơ thể của chính mình,

khi mà hơi thở đã trở nên ngắn và ngột ngạt đến mức ta không thể ý thức được.

Trong trường hợp đó, ta có thể học cách quay về và ý thức về đôi tay mình.

Ví dụ, thay vì tập trung ý thức vào hơi thở, ta tập trung vào đôi bàn tay.

Khi thở vào, ta thấy bàn tay ta nắm lại.

Khi thở ra, bàn tay ta mở ra.

Những chuyển động tự nhiên và rất nhỏ ấy, thực sự diễn ra thế này khi ta thở vào,

và rồi như thế này, một cách tự nhiên, khi ta thở ra.

Nhưng ta có thể phóng đại những chuyển động đó,

để ta có thể nhận biết được những chuyển động của đôi tay mình,

hoặc ta có thể đặt tay lên đùi.

Và khi thở vào, ta nâng tay lên.

Khi thở ra, ta đặt tay xuống đùi.

Tôi cũng học làm thế này, thở vào, thở ra, như một bông hoa thiên điểu,

hơi thở vào, hơi thở ra.

Khi ta học được cách quay về với thân thể

đã bị ta bỏ bê, tổn thương và lạm dụng quá lâu.

Giờ đây ta chậm rãi trở về làm bạn với hơi thở.

Thở vào, tôi làm bạn với hơi thở vào của tôi

Thở vào, tôi làm bạn với đôi bàn tay, với lá phổi, với trái tim, với cơ thể tôi.

Thở ra, tôi mỉm cười với cơ thể tôi, với hơi thở ra, và với chính tôi.

Điều quan trọng là học cách làm bạn với chính mình

thay vì buông lời gay gắt lên án.

Giờ đây ta học cách nhẹ nhàng nói lời chào tới cơ thể ta,

tới từng bộ phận trên cơ thể ta và hơi thở của ta.

Addiction không chỉ là về những chất kích thích,

An object of our addiction, nó kéo theo vô vàn những viễn cảnh (hình ảnh)

đã trở thành chính chúng ta

Tôi là một kẻ nghiện ngập.

Trong ta là một mớ hỗn độn và cuộc đời ta thì bị hủy hoại.

Gia đình và bạn bè, họ thất vọng, và có thể đã rời bỏ ta.

Ta có lẽ đã mất công việc, sự nghiệp, hôn nhân,

mất niềm tin vào bản thân,

vào khả năng tự nâng đỡ chính mình và giải quyết những khó khăn của đời sống.

Đó là một gánh nặng lớn,

và tất nhiên khi ta sử dụng chất kích thích, rượu hay những nội dung không lành mạnh,...

những căn bệnh thể chất cũng đã bắt đầu xuất hiện trong cuộc sống và cơ thể chúng ta.

Ta có thể gặp những triệu chứng vật vã vì thiếu thuốc,

rồi phát triển rối loạn lo âu và trầm cảm.

Ta đối diện với rất rất nhiều vấn đề cùng một lúc,

và điều đó có thể trở nên quá sức chịu đựng với ta.

Việc dung nạp và trở nên nhạy cảm với đối tượng mà ta nghiện gây ra cho ta rất nhiều đau khổ

Tôi muốn nói một chút về điều đó.

Ban đầu, cảm xúc của ta, ý thức về hạnh phúc hay khổ đau của ta bắt đầu, giả sử ở mức 5,

ta cảm giác chỉ ở mức 5.

và bằng việc sử dụng chất kích thích, rượu bia, xem những nội dung không lành mạnh

ta có thể cảm thấy tâm trạng của mình tăng lên đến mức 7 hoặc 8

và đó hẳn là một cảm giác tuyệt vời.

Ta thích điều đó và mong muốn quay trở lại trạng thái cảm xúc ở mức 7 hoặc 8 thậm chí là 9.

Nhưng chẳng bao lâu sau đó, việc dùng một lượng chất kích thích tương tự

không còn đưa chúng ta lên mức 8 nữa mà chỉ dừng ở mức 7

và dần dần là mức 6 và chậm dần xuống mức 5.

Đó là khi cơ thể ta bắt đầu giảm đáp ứng với "chất" gây nghiện đó,

ta buộc phải tăng liều lượng sử dụng, chỉ để đạt được mức 7,

và giờ chỉ để đạt tới mức 6.

Giờ đây khi không có "thuốc", tâm trạng ta còn chẳng đạt đến mức 5 như trước đây,

mà có thể chỉ ở mức 4, hoặc 3, hoặc 2.

Ta cảm thấy ốm yếu đến nỗi giờ đây ta dùng "thuốc" không phải vì ta muốn,

không phải vì nó đem lại cho ta cảm giác tuyệt vời,

mà ta dùng nó để không phải trải qua cái cảm giác ốm yếu đến kiệt quệ nữa.

Sự khó chịu và đau đớn tột cùng trong thân tâm là lý do ta tìm đến "thuốc",

để ta có thể cảm thấy ổn.

Có một điều mà nhiều người trong chúng ta có thể chưa từng nghĩ về,

đặc biệt khi ta không nghiện một loại chất kích thích cụ thể nào đó,

ta có thể nghĩ rằng người ta dùng "thuốc" chỉ vì muốn cảm thấy tốt.

Không phải, họ chỉ bình thường, cảm thấy chịu đựng được.