< Return to Video

"Orwellian" ဆိုတာက တကယ်တမ်း ဘာကို ဆိုလိုတာပါလဲ။

  • 0:06 - 0:09
    သင်ဟာ သတင်းတွေကြည့်ခဲ့တယ်၊
    (သို့) နိုင်ငံရေးလိုက်စားခဲ့တယ်ဆိုရင်
  • 0:09 - 0:12
    ဖြစ်နိုင်တာကတော့ စကားစပ်တစ်ခု
    (သို့) အခြားတစ်ခုခုမှာ
  • 0:12 - 0:15
    တွင်တွင်သုံးတဲ့ Orwellian ဆိုတဲ့
    စကားရပ်ကို ကြားခဲ့ဖူးမှာပါ။
  • 0:15 - 0:18
    ဒါပေမဲ့ ဒါက ဘာကို အမှန်တကယ်
    ဆိုလိုတာလဲ၊(သို့) ဘာလို့ မကြာခဏ
  • 0:18 - 0:20
    သုံးကြတာလဲဆိုတာကို
    စဉ်းစားဖို့ ရပ်တန့်ဖူးလား။
  • 0:20 - 0:23
    ဒီစကားရပ်က George Orwell လို့
    အသိများတဲ့ ဗြိတိသျှ စာရေးဆရာ
  • 0:23 - 0:27
    Eric Blair ကို အစွဲပြုပြီးမှည့်ခေါ်တာပါ။
  • 0:27 - 0:30
    သူ့ရဲ့ အကျော်ကြားဆုံး လက်ရာ
    "1984" ဆိုတဲ့ဝတ္ထုဟာ
  • 0:30 - 0:34
    အကြွင်းမဲ့ အာဏာရှင်အစိုးရအောက်က ဖိနှိပ်တဲ့
    လူ့အဖွဲ့အစည်းကို သရုပ်ဖော်တာကြောင့်ပါ။
  • 0:34 - 0:39
    "Orwellian" ကို မကြာခဏတော့ အာဏာရှင်
    ဆန်သောလို့ အနက်ပေးဖို့သာအသုံးပြုကြတယ်။
  • 0:39 - 0:41
    ဒါပေမဲ့ ဒီစကားရပ် ဒီနည်းနဲ့သုံးခြင်းဟာ
  • 0:41 - 0:44
    Orwell ရဲ့ အာဘော်ကို အပြည့်အဝ
    သိစေဖို့ ပျက်ကွက်ရုံမက
  • 0:44 - 0:50
    သူဆန့်ကျင်သတိပေးဖို့ ကြိုးစားတာကိုလည်း
    အံကိုက်ကို အရဲ့စွန့် လုပ်ခြင်းပါ။
  • 0:50 - 0:54
    တကယ်တမ်းက Orwell ဟာ နိုင်လိုမင်းထက်
    ပြုမှု ပုံစံအားလုံးကိုဆန့်ကျင်ခဲ့တယ်
  • 0:54 - 0:57
    လက်ဝဲ၊လက်ယာ အစွန်းနှစ်ရပ်လုံးရဲ့
    ဒီမိုကရက်တစ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ အင်အားစုတွေကို
  • 0:57 - 1:01
    ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ရင်း
    သူ့ဘဝ အတော်များများကို ကုန်ဆုံးရင်းပါ။
  • 1:01 - 1:06
    ဒါပေမဲ့ ဒီလိုအတွေးအမြင်စနစ်တွေ တစ်ဟုန်ထိုး
    ပွားလာပုံနဲ့ သူအလွန်အမင်း ပူပန်ခဲ့သေးတယ်။
  • 1:06 - 1:08
    သူ့အနက်နဲဆုံးထိုးထွင်းအမြင်တွေထဲက
    တစ်ခုက
  • 1:08 - 1:14
    ဘာသာစကားဟာ ကျွန်ုပ်တို့အတွေးတွေ၊အမြင်
    တွေကို ပုံဖော်ရာမှာ ပါဝင်တာရဲ့အရေးပါမှုပါ။
  • 1:14 - 1:19
    "1984" ရဲ့ Oceania အစိုးရက ၎င်းရဲ့ပြည်သူ
    တွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေနဲ့ပြောဆိုမှုကို
  • 1:19 - 1:23
    သိသာတဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ ထိန်းချုပ်တယ်။
  • 1:23 - 1:26
    သူတို့ရဲ့လှုပ်ရှားမှုနဲ့ စကားလုံးတိုင်းကို
    စောင့်ကြည့်၊ နားထောင်ပြီး
  • 1:26 - 1:29
    စည်းကမ်းဖောက်တဲ့သူတွေကို
    ဖြစ်စေတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကတော့
  • 1:29 - 1:33
    အမြဲတမ်း လူတေွရဲ့အာရုံကို စိုးမိုးနေတာပါ။
  • 1:33 - 1:37
    အြခားထိန်းချုပ်မှုပုံစံတွေကတော့
    သိပ်မထင်ရှားပါဘူး။
  • 1:37 - 1:41
    သမိုင်းဆိုင်ရာအချက်အလက်တွေပါဝင်ပြီး
    အမှန်တရာ ဝန်ကြီးဌာနမှာ လုပ်ကြံထားတဲ့
  • 1:41 - 1:48
    ကိန်းဂဏန်းတွေနဲ့ဝါဒဖြန့်မှုရဲ့ အတောမသတ်
    တရစပ်ဖြစ်မှုနဲ့ လူထုဟာ လွှမ်မိုးခံရတယ်။
  • 1:48 - 1:51
    ငြိမ်းချမ်းရေးဝန်ကြီးဌာနက စစ်တပ်ပါ
  • 1:51 - 1:54
    ချွေးတပ်စခန်းတွေကို
    "Joycamops"လို့ ခေါ်ကြတယ်။
  • 1:54 - 2:00
    နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို မေတ္တာ
    ဝန်ကြီးဌာနမှာ ထိန်းသိမ်းပြီး နှိပ်စက်တယ်။
  • 2:00 - 2:04
    ဒီတမင်ရည်ရွယ်တဲ့ ဇောက်ထိုးစကားက
    စကားလှအောင်သုံးတဲ့ ဥပမာတစ်ခုပါ၊
  • 2:04 - 2:08
    စကားလုံးတွေဟာ အနက်ပေးဖို့ဖို့မဟုတ်ပဲ
    ၎င်းအနက် လျော့ပါးစေဖို့သုံးတဲ့အခါ
  • 2:08 - 2:12
    အကျင့်ပျက်ခြစားခြင်းဟာ
    ၎င်တို့ရည်ညွှန်းတဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေပါ။
  • 2:12 - 2:15
    အစိုးရစနစ်ရဲ့ ဘာသာစကားထိန်းချုပ်မှုက
    ဒီထက်တောင် ပိုသွားတယ်။
  • 2:15 - 2:17
    Newspeak ရဲ့ တရားဝင် ဒေသိယ စကားဖန်တီးဖို့
  • 2:17 - 2:21
    အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကားက စကားလုံးတွေကို
    ဖယ်ထုတ်ခြင်းဟာ
  • 2:21 - 2:25
    အတိုကောက်တွေနဲ့ ရိုးရိုးဒြပ်ရှိနာမ်များရဲ့
    အကြမ်းထည် အကန့်အသတ်ရှိတဲ့ အစုတစ်စု၊
  • 2:25 - 2:31
    သိမ်မွေ့တဲ့၊ ဝေဖန်တဲ့ အတွေးတွေအားပေးဖို့
    အတော်အတန်ရှုပ်တဲ့ စကားလုံးတွေ ကင်းမဲ့တာပါ
  • 2:31 - 2:35
    ဒါက စိတ်ကို သက်ရောက်မှုတစ်ခုဖြစ်စေတယ်၊
    Orwell ခေါ်တဲ့ "နှစ်ခွအတွေး"
  • 2:35 - 2:37
    သိမြင်တတ်တဲ့ သဘောကွဲလွဲမှုရဲ့
    အိပ်မွေ့ချ အခြေအနေ၊
  • 2:37 - 2:41
    အဲဒီမှာတော့ လူတစ်ဦးဟာ
    အဖြစ်အပျက်တွေရဲ့
  • 2:41 - 2:45
    တရားဝင် ပြဌာန်းထားတဲ့
    မူအစား သူ့ကိုယ်ပိုင်အမြင်ကို
  • 2:45 - 2:47
    လျစ်လျူရှုဖို့ အကျပ်ကိုင်ခံရတာပါ။
  • 2:47 - 2:51
    နိုင်ငံတော်ရဲ့ လက်တွေ့ဘဝ ဖွင့်ဆိုချက်မှာ
    တစ်ဦးချင်း လုံးဝမှီခိုမှုကို ချန်ရစ်ရင်းပါ
  • 2:51 - 2:52
    အကျိုးဆက်က လူတစ်ဦးရဲ့
  • 2:52 - 2:57
    သီးသန့် ကိုယ်ပိုင် အတွေးစဉ်ကို နှောက်ယှက်
    တာခံရတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုထဲမှာတောင်
  • 2:57 - 3:02
    တစ်ဦးဦးဟာ အိပ်နေချိန်မှာ စကားပြောခြင်းက
    ရာဇဝတ်သင့်တဲ့အတွေးရဲ့ အပြစ်သင့်နိုင်ပါတယ်။
  • 3:02 - 3:05
    နေ့စဉ်မှတ်တမ်းထားခြင်း၊
    (သို့) တွဲခုတ်ခြင်းတို့ဟာ
  • 3:05 - 3:10
    ပုန်ကန်တဲ့ အဖျက်အမှောင့်
    လုပ်ရပ်တစ်ခုနဲ့ ညီမျှပါတယ်။
  • 3:10 - 3:15
    ဒါက အကြွင်းမဲ့ အာဏာဆန်စနစ်ကျင့်သုံးတဲ့
    အစိုးရစနစ်တွေမှာပဲ ဖြစ်နိုင်ပုံပေါက်ပေမဲ့
  • 3:15 - 3:19
    Orwell သတိပေးနေခဲ့တာက
    ဒီမိုကရေစီကျတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာတောင်
  • 3:19 - 3:22
    ဒီဖြစ်ပေါ်မှုအတွက် အလားအလာ
    ရှိတဲ့အကြောင်းပါ။
  • 3:22 - 3:29
    ဒါကြောင့်ပဲ "အာဏာရှင်ဆန်သော"
    တစ်လုံးတည်က "Orwellian" ကို မဖြစ်စေပါဘူး။
  • 3:29 - 3:31
    သူ့ရဲ့ရသစာတမ်း
    "နိုင်ငံရေးနဲ့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား"ထဲမှာ
  • 3:31 - 3:36
    သူသရုပ်ဖော်ထားတာက အာဏာထုတ်ပြဖို့
    လေလုံးထွားတဲ့ စကားလုံးတွေ အသုံးပြုခြင်း
  • 3:36 - 3:40
    (သို့) ယုတ်မာတဲ့လုပ်ရပ်တွေကို စကားလှတွေနဲ့
    ဖုံးရင်း လက်ခံဖွယ်ပုံပေါက်အောင်လုပ်တာနဲ့
  • 3:40 - 3:43
    ဝါကျတည်ဆောက်ပုံတွေကို ရှုပ်ထွေးအောင်
    လုပ်ပစ်တာတွေပါ။
  • 3:43 - 3:48
    ဒါပေမဲ့ ဘာသာစကားရဲ့ သာမန် တလွဲသုံးတွေတောင်
    အရာတွေကို သင်တွေးပုံကိုသက်ရောက်နိုင်တယ်။
  • 3:48 - 3:51
    နေ့စဉ်ကြော်ငြာမှာ သင်မြင်ရ၊ကြားရတဲ့
    စကားလုံးတွေဟာ
  • 3:51 - 3:56
    သင့်ကို ဆွဲဆောင်ဖို့နဲ့ သင့်အပြုအမူကို
    သက်ရောက်စေဖို့ ကျွမ်းကျင်စွာဖန်တီးထားတာပါ။
  • 3:56 - 4:00
    နိုင်ငံရေးမဲဆွယ်ပွဲတွေရဲ့ ကြားဖြတ်ကိုးကား
    ချက်တွေနဲ့ ဆွေးနွေးချက်တွေရှိသလိုပေါ့၊
  • 4:00 - 4:05
    ဒါတွေက ပြဿနာရပ်တွေအပေါ် သိမ်မွေ့
    ကွဲပြားဆုံး ရှုထောင့်ကို တင်ပြခဲတယ်။
  • 4:05 - 4:10
    အသင့်သုံးစကားစုတွေ၊ မီဒီယာသတင်းတွေက
    ကောက်ယူထားတဲ့ (သို့) အင်တာနက်က ကူးယူတဲ့
  • 4:10 - 4:12
    ပြန်ကြားချက်တွေကို
    ကျွန်ုပ်တို့ အသုံးပြုပုံက
  • 4:12 - 4:15
    သိပ်နက်နက်နဲနဲ့ မတွေးခြင်း(သို့)
    သင့်ယူဆချက်တွေကို မေးခွန်းထုတ်ခြင်းကနေ
  • 4:15 - 4:18
    လွတ်မြောက်ဖို့ လွယ်ကူစေပါတယ်။
  • 4:18 - 4:21
    ဒီတော့ နောက်တစ်ခါ Orwellian
    စကားလုံးကို တစ်ဦးဦးသုံးတာကြားရင်
  • 4:21 - 4:23
    အသေအချာ အာရုံစိုက်ပါ။
  • 4:23 - 4:27
    သူတို့ဟာ ဘာသာစကားရဲ့ လှည့်စား၊
    ခြယ်လှယ်တဲ့ အသုံးအကြောင်းပြောနေရင်
  • 4:27 - 4:29
    သူတို့ဟာ လမ်းမှန် ရောက်နေတာပါ။
  • 4:29 - 4:32
    လူထုကိုစောင့်ကြပ်ကြည့်မှု၊ အနှောက်
    အယှက်ပေးတဲ့ အစိုးရအကြောင်ပြောနေရင်
  • 4:32 - 4:38
    အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ တစ်ခုခုကို ဖော်ညွှန်းနေတာ
    ဖြစ်ပြီး Orwellian မဟုတ်တာ သေချာပါတယ်။
  • 4:38 - 4:42
    သူတို့ မနှစ်သက်တဲ့ ထင်မြင်ချက်တစ်ခုခုအတွက်
    ဒါကို အထွေထွေသုံး စကားလုံးအဖြစ်သုံးရင်
  • 4:42 - 4:46
    သူတို့ရဲ့ အဆိုပြုချက်တွေဟာ
    သူတို့ ဝေဖန်နေတဲ့ အရာတိုင်းထက်ကို
  • 4:46 - 4:50
    Orwellian ပိုဆန်တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
  • 4:50 - 4:52
    စကားလုံးတွေမှာ အတွေးကိုပုံဖော်ဖို့
  • 4:52 - 4:56
    အစွမ်းရှိတယ်။ ဘာသစကားဟာ
    နိုင်ငံရေးရဲ့ငွေကြေးပါ၊
  • 4:56 - 5:00
    လူမှုအဖွဲအစည်းရဲ့ အခြေခံစနစ်ကို
    အသုံးအများဆုံး နေ့စဉ် တုံ့လှယ်မှုတွေနေ
  • 5:00 - 5:03
    အမြင့်ဆုံး စံတွေအထိ ပုံဖော်ပေးနေတာပါ။
  • 5:03 - 5:06
    Orwell က မိမိဘာသာစကားကို
    ကာကွယ်ဖို့ ဆော်သြခဲ့တဲ့အကြောင်းက
  • 5:06 - 5:09
    အဆုံးမတော့ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ရှင်းလင်းစွာ
    တွေးခေါ်၊ဆက်သွယ်နိုင်စွမ်းဟာ
  • 5:09 - 5:13
    ကျွန်ုပ်တို့နဲ့ စစ်ဆိုတာ ငြိမ်းချမ်းရေး၊
    လွတ်လပ်မှုဆိုတာ ကျွန်ပြုမှုရှိရာ
  • 5:13 - 5:16
    ကမ္ဘာတစ်ခုကြားမှာ ရပ်တည်တာကြောင့်ပါ။
Title:
"Orwellian" ဆိုတာက တကယ်တမ်း ဘာကို ဆိုလိုတာပါလဲ။
Speaker:
Noah Tavlin
Description:

သင်ဟာ သတင်းတွေကြည့်ဖူးတယ်၊ (သို့) နိုင်ငံရေး လိုက်စားခဲ့ဖူးရင် ဖြစ်နိုင်တာကတော့ စကားစပ်တစ်ခု (သို့) အခြားတစ်ခုခုမှာ တွင်တွင်ကြီးသုံးတဲ့ Orwellian ဆိုတဲ့စကားရပ်ကို ကြားခဲ့ဖူးမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဒါက ဘာကို အမှန်တကယ် ဆိုလိုတာလဲ၊ (သို့)ဘာကြောင့် မကြာခဏ သုံးကြတာလဲ ဆိုတာကို စဉ်းစားဖို့ ရပ်တန့်ဖူးလား။ Noah Tavlin ကနေပြီး ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာဆွေးနွေးထားပါတယ်။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:32

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.