Lisa Kristine: Zdjęcia udowadniające istnienie współczesnego niewolnictwa

W ciągu ostatnich dwóch lat fotografka Lisa Kristine podróżowała po świecie, dokumentując straszliwe realia współczesnego niewolnictwa. Dzieli się z nami zniewalająco pięknymi fotografiami, górników w Kongo czy wypalaczy cegieł z Nepalu, prezentując ciężki los 27 milionów zniewolonych dusz na całym świecie. (Film nakręcony podczas TEDxMaui)

Jestem 150 metrów w dół nielegalnego
szybu kopalnianego w Ghanie.

Powietrze jest gęste od ciepła i pyłu,

aż ciężko oddychać.

W ciemności, czuję muśnięcia spoconych ciał,

niewiele widzę.

Słyszę głosy rozmów, ale szyb to głównie

kakofonia dźwięków kaszlu

i odgłosów rozłupywanego kamienia.

Podobnie jak inni, na głowie mam

tanią latarkę.

Z trudem ześlizguję się po zrobionych z gałęzi

ścianach zejścia,

setki metrów w głąb ziemi.

Kiedy ześlizgują mi się ręce,

przypominam sobie o mężczyźnie,
który kilka dni wcześniej

spadł w dół.

Kiedy to do was mówię

ci mężczyźni ciągle tam są, narażając życie,

bez zapłaty czy zadośćuczynienia,

często umierając.

Wydostałam się z tej dziury i wróciłam do domu.

Tych ludzi to zapewne nie spotka,
ponieważ więzi ich niewolnictwo.

Od 28 lat dokumentuję

tubylcze kultury ponad 70 krajów

na 6 kontynentach, a w 2009 roku miałam zaszczyt

prezentowania swoich prac
podczas Vancouver Peace Summit.

Poznałam tam wiele niesamowitych osób.

Między innymi aktywistę "Free the Slaves",

organizacji zaangażowanej w zwalczanie
współczesnego niewolnictwa.

Zaczęliśmy rozmawiać, i mimo że wiedziałam

o istnieniu niewolnictwa,

nawet nie przypuszczałam,

że to problem aż takich rozmiarów.

Kiedy skończyliśmy, poczułam się

szczerze zawstydzona ogromem mojej niewiedzy

o okropieństwach naszych czasów.

Zaczęłam się zastanawiać
jak wiele osób również nie ma o tym pojęcia.

Dręczyło mnie to do tego stopnia,
że kilka tygodni później

poleciałam do Los Angeles spotkać się z dyrektorem

organizacji i zaoferować swoją pomoc.

Tak zaczęła się moja podróż
w głąb współczesnego niewolnictwa.

Zadziwiające, że wiele z tych miejsc
odwiedziłam już wcześniej.

Niektóre nawet uważałam za swój drugi dom.

Jednak tym razem odkryłam przysłowiowe "trupy w szafie".

Szacuje się,

że 27 milionów ludzi na świecie jest zniewolonych.

To dwa razy więcej niż liczba Afrykańczyków

z całego handlu niewolnictwa transatlantyckiego.

150 lat temu cena niewolnika

wynosiła trzykrotny roczny dochód

amerykańskiego pracownika.

Odpowiada to około 50 tys. dolarów dzisiaj.

Również dzisiaj, całe rodziny i pokolenia
mogą zostać zniewolone

za dług wielkości zaledwie 18 dolarów.

Zdumiewająco, niewolnictwo generuje zyski w wysokości

ponad 13 mln dolarów na całym świecie rocznie.

Wielu zwabiła fałszywa obietnica

lepszej edukacji lub pracy,

szybko skonfrontowana z jej przymusem

pod groźbą przemocy, jeśli spróbują odejść.

Współczesne niewolnictwo to głównie handel.

Produkty wytwarzane przez ludzi mają wartość,

a ludzie traktowani są
jak przedmioty jednorazowego użytku.

Mimo zakazu niewolnictwa na całym świecie,

istnieje ono wszędzie.

W Indiach i Nepalu poznałam
pracujących przy wypalaniu cegły.

Był to zadziwiający widok,

jak z czasów starożytnego Egiptu czy piekła Dantego.

Spowici temperaturą ponad 50 stopni,

mężczyźni, kobiety, dzieci, całe rodziny

okryte były ciężką peleryną kurzu,

powstałego podczas układania cegieł na głowie...

Często, aż 18 naraz i noszenia ich

z rozpalonych pieców do ciężarówek setki metrów dalej.

Otępiali monotonią i wyczerpaniem,

w ciszy wykonujący swoje zadanie w koło

przez 16 czy 17 godzin dziennie.

Bez przerw na jedzenie czy wodę.

Znaczne odwodnienie sprawia,

że oddawanie moczu przestaje być istotne.

Wszechobecny kurz i upał sprawiły,

że nie mogłam nawet dotknąć aparatu,

aż w końcu przestał działać.

Co 20 minut, musiałam biec z powrotem do auta,

by oczyścić i schłodzić swój sprzęt.

I kiedy tak siedziałam,

myślałam sobie, że mój aparat jest lepiej traktowany

niż ci ludzie.

Kiedy wróciłam do pieców łzy napłynęły mi do oczu,

jednak jeden z aktywistów złapał mnie

powiedział: "Nie rób tego, Lisa. Nie tutaj".

Wyjaśnił mi, że okazywanie emocji

w takich miejscach jest bardzo niebezpieczne,

nie tylko dla mnie, ale również dla nich.

Nie mogłam zaoferować im
bezpośredniej pomocy.

Dać im pieniędzy, niczego.

Nie byłam obywatelką tego kraju.

Mogłam pogorszyć

ich dostatecznie ciężką sytuację.

Musiałam zaufać "Free the Slaves",

pracującej w oparciu o system zasad,

który ma ich wyzwolić.

Musiałam odczekać do powrotu do domu,

by naprawdę poczuć moje zranione serce.

W Himalajach, znalazłam dzieci noszące kamienie,

poprzez kilometry górzystych terenów,

do ciężarówek czekających na drogach poniżej.

Wielkie łupkowe płyty były cięższe od dzieci je noszących,

Wielkie łupkowe płyty były cięższe od dzieci je noszących,

a one podnosiły je za pomocą

ręcznie zrobionej uprzęży z patyków,

liny i kawałka szmaty.

Trudno być świadkiem czegoś tak przytłaczającego.

Jak możemy zmienić coś tak podstępnego

i wszechobecnego?

Wielu nawet nie wie, że ich zniewolono.

Pracują po 16-17 godzin dziennie, bez zapłaty,

bo tak było od zawsze.

Nie mają skali porównawczej.

Kiedy mieszkańcy wioski domagali się wolności,

właściciele niewolników spalili ich domy.

Zostali z niczym.

Przerażeni chcieli się poddać,

ale kobiecie na pierwszym planie
udało się ich zjednoczyć i wytrwali,

a pracownicy organizacji

pomogli uzyskać dzierżawę kamieniołomów.

W prawdzie nadal pracują równie ciężko,

ale teraz na własny rachunek,

wolni.

Kiedy myślimy o niewolnictwie, naturalnie

nasuwa nam się handel w celach seksualnych.

W związku z tą ogólnoświatową świadomością,

ostrzeżono mnie, że w tej branży

będzie mi bardzo ciężko pracować bezpiecznie.

W Katmandu, towarzyszyły mi kobiety,

które wcześniej same pracowały jako seks-niewolnice.

Wprowadziły mnie wąskimi schodami

do brudnej, słabo oświetlonej, fluorescencyjnej piwnicy.

Nie był to właściwie burdel.

Bardziej przypominało to restaurację.

Tego typu restauracje są dobrze znane

jako miejsca przymusowej prostytucji.

Każda z nich posiada małe odosobnione pokoje,

gdzie zniewolone kobiety oraz dziewczyny i chłopcy,

niektórzy nawet 7-letni,

zmuszani są do zabawiania klientów,

zachęcania do kupowania jedzenia i alkoholu.

Każdy boks jest ciemny i obskurny,

oznaczony numerem na ścianie

i oddzielony od kolejnego dyktą i zasłoną.

Seks-pracownicy często są maltretowani

przez swoich klientów.

Stojąc w ciemnościach, pamiętam ten

dreszcz strachu,

kiedy wyobraziłam sobie jak musi się czuć osoba

uwięziona w tym piekle.

Jedyną drogą wyjściowa były schody, którymi weszłam.

Żadnych tylnych wyjść czy okien

wystarczająco dużych, by przez nie przejść.

Ci ludzie nie mieli żadnej możliwości ucieczki.

Podejmując tak trudny temat

warto zauważyć, że niewolnictwo i seks-niewolnictwo

istnieje wszędzie, również na naszym podwórku.

Setki tysięcy ludzi jest zniewolonych w rolnictwie,

tego typu restauracjach, jako prywatni służący

i tak dalej...

New York Times ostatnio alarmował,

że między 100 tys. a 300 tys. amerykańskich dzieci rocznie,

sprzedawanych jest jako seks-niewolnicy.

To dzieje się wokół nas, a my tego nie widzimy.

Przemysł tekstylny to kolejny,

który przychodzi na myśl.

Miałam okazję odwiedzić indyjskie wioski,
gdzie całe rodziny zniewolono do pracy

przy farbowaniu jedwabiu.

Oto portret rodzinny.

Ufarbowane na czarno ręce należą do ojca,

a niebieskie i czerwone do synów.

Mieszają barwniki w wielkich beczkach

i zanurzają jedwab ręcznie, aż do poziomu łokci,

w toksycznej cieczy.

Mój tłumacz opowiedział mi ich historie.

"Nie jesteśmy wolni,

jednak ciągle mamy nadzieję,
że kiedyś opuścimy to miejsce,

by udać się gdzieś,
gdzie będą nam płacić za pracę.

by udać się gdzieś,
gdzie będą nam płacić za pracę.

Szacuje się, że ponad 4 tys. dzieci

jest zniewolonych na wybrzeżu jeziora Wolta,

największym sztucznym zbiorniku na świecie.

Podczas pierwszej wizyty, poszłam szybko rzucić okiem.

Wydało mi się, że zobaczyłam rodzinę łowiącą na łodzi,

2 starszych braci i jakieś dzieciaki...

Niestety. To byli niewolnicy.

Dzieci są zabierane rodzinom,

i sprzedawane - tak znikają.

Zmusza się je do niekończącej się pracy na łodziach

tego jeziora, nawet jeśli nie umieją pływać.

Ten chłopiec ma 8 lat.

Trząsł się ze strachu, kiedy podpłynęliśmy,

myśląc, że staranujemy jego malutki kajak

i wpadnie do wody.

Rybackie sieci często zahaczają się o szkieletowate gałęzie

drzew zanurzonych w jeziorze Volta,

przerażone dzieci wrzucane są wtedy do wody,

by je rozsupłać.

Wiele przy tym tonie.

Jak daleko sięga pamięcią, ten mężczyzna

zmuszany jest do pracy na jeziorze.

Ucieczkę uniemożliwia mu strach.

A ponieważ traktowano go okrutnie całe życie,

w taki sam sposób traktuje
swoich młodszych podwładnych.

w taki sam sposób traktuje
swoich młodszych podwładnych.

Tych chłopców spotkałam o 5 nad ranem,

kiedy wyciągali ostatnie sieci.

Jednak oni pracowali od godziny pierwszej,

w zimną i wietrzną noc.

Warto wspomnieć, że pełne sieci

ważą więcej niż tysiąc kilogramów.

Poznajcie Kofiego.

Kofi został uratowany z wioski rybackiej.

Spotkałam go w schronisku "Free the Slaves",

gdzie rehabilituje się ofiary niewolnictwa.

Zdjęcie przedstawia jak się kąpie przy studni,

wylewając wielkie wiadra wody na głowę.

Mam dla was cudowną wiadomość,

kiedy tu właśnie siedzimy,

Kofi jest już z powrotem ze swoją rodziną,

której podarowano narzędzia,

by mogli zapewnić byt i bezpieczeństwo swoim dzieciom.

Kofi jest ucieleśnieniem możliwości.

Kim się stanie w przyszłości dzięki temu,

że ktoś się odważył zmienić jego życie?

Jadąc jedną z dróg w Ghanie

z moimi partnerami z "Free the Slaves",

jadący na motorze aktywista raptownie podjechał

do naszego auta i zapukał w szybę.

Powiedział byśmy pojechali za nim w głąb dżungli.

Na końcu polnej drogi powiedział abyśmy wysiedli,

a kierowcy nakazał szybko odjechać.

Następnie wskazał na prawie niewidoczną ścieżkę,

mówiąc:"To jest ta droga. Idźcie".

Idąc w dół ścieżki, odsuwaliśmy pnącza

blokujące nam drogę, po mniej więcej godzinie marszu

weszliśmy na część szlaku zalaną przez ostatnie deszcze.

Podniosłam swój sprzęt ponad głowę,

ponieważ poziom wody sięgał klatki piersiowej.

Po 2 godzinach wędrówki,

szlak nagle zakończyła polana,

a przed nami roztoczył się widok ogromnych dziur,

wielkich jak boiska piłkarskie.

Wszystkie były zapełnione niewolnikami.

Wiele kobiet nosiło dzieci przywiązane do pleców,

podczas wypłukania złota,

brodząc w wodzie zatrutej rtęcią.

Rtęć jest stosowana w procesie wydobywania złota.

Ci górnicy są niewolnikami szybu

w innej części Ghany.

Kiedy wyszli z szybu,

byli zlani potem.

Pamiętam ich przekrwione oczy.

Wielu z nich było pod ziemią ponad 72 godziny.

Szyby sięgają 90 metrów w głąb,

a oni noszą torby kamieni, przetransportowane później

w inny rejon, gdzie kamień zostanie pokruszony,

by wydobyć złoto.

Na pierwszy rzut oka, miejsce kruszenia

wydaje się być pełnym silnych mężczyzn,
jednak gdy przyjrzeć się bliżej,

na marginesie dostrzegam tych, co mieli mniej szczęścia.

Jak również dzieci.

Wszystkie cierpią z powodu ran, chorób i przemocy.

W istocie, ten muskularny mężczyzna najprawdopodobniej

skończy jak ten tutaj dręczony przez gruźlicę

i zatrucie rtęcią.

To Manuru. Kiedy zmarł jego ojciec,

wujek wziął go ze sobą do pracy w kopalni.

Gdy zmarł jego wuj, Manuru odziedziczył jego dług,

który zmusił go do dalszej pracy w kopalni.

Kiedy go spotkałam, pracował już 14 lat,

a poraniona noga, którą widzicie

to wynik wypadku w kopalni.

Lekarze uważają, że powinna zostać amputowana.

Na domiar złego, Manuru cierpi również na gruźlicę.

Pomimo tego, nadal zmuszany jest do codziennej pracy

w szybie.

Ciągle jednak marzy o wolności

i dostępie do edukacji dzięki pomocy

organizacji jak "Free the Slaves".

Tego typu determinacja,

w obliczu niewyobrażalnych przeciwności,

napawa mnie podziwem.

Chcę rzucić światło na współczesne niewolnictwo.

Kiedy pojechałam pracować,

zabrałam ze sobą świece

i przy pomocy mojego tłumacza

poprosiłam, by przekazał je fotografowanym osobom.

Chciałam rzucić światło na ich historie,

na ich ciężki los.

Zatem, kiedy było bezpiecznie, dla nich i dla mnie,

zrobiłam te zdjęcia.

Wiedzieli, że ich portrety zostaną pokazane

na całym świecie.

Chciałem, żeby wiedzieli, że będziemy ich świadectwem

i że zrobimy wszystko co w naszej mocy,

by w ich życiu nastąpiła zmiana.

Wierzę, że jeśli postaramy się dostrzec

w drugiej osobie człowieka,

przestaniemy tolerować okropności niewolnictwa.

Te zdjęcia to nie tylko kwestie. To ludzie,

prawdziwi, jak wy i ja, w pełni zasługujący

na poszanowanie ich praw, godność

i szacunek dla ich żyć.

Nie ma dnia abym nie myślała

o tych pięknych i uciemiężonych ludziach,

których miałam zaszczyt poznać.

Mam nadzieję, że te obrazy

obudzą w nas siłę,

że rozpalą ogień,

który rzuci światło na niewolnictwo,

ponieważ bez tego światła "bestia niewoli"

będzie nadal żyła w cieniu naszych żyć.

Dziękuję bardzo.

(Oklaski)