1
00:00:00,723 --> 00:00:07,123
Jestem 150 metrów w dół nielegalnego
szybu kopalnianego w Ghanie.

2
00:00:07,123 --> 00:00:11,244
Powietrze jest gęste od ciepła i pyłu,

3
00:00:11,244 --> 00:00:14,653
aż ciężko oddychać.

4
00:00:14,653 --> 00:00:17,915
W ciemności, czuję muśnięcia spoconych ciał,

5
00:00:17,915 --> 00:00:22,161
niewiele widzę.

6
00:00:22,161 --> 00:00:26,131
Słyszę głosy rozmów, ale szyb to głównie

7
00:00:26,131 --> 00:00:30,119
kakofonia dźwięków kaszlu

8
00:00:30,119 --> 00:00:34,030
i odgłosów rozłupywanego kamienia.

9
00:00:34,030 --> 00:00:38,085
Podobnie jak inni, na głowie mam

10
00:00:38,085 --> 00:00:42,881
tanią latarkę.

11
00:00:42,881 --> 00:00:46,221
Z trudem ześlizguję się po zrobionych z gałęzi

12
00:00:46,221 --> 00:00:49,250
ścianach zejścia,

13
00:00:49,250 --> 00:00:53,876
setki metrów w głąb ziemi.

14
00:00:53,876 --> 00:00:56,956
Kiedy ześlizgują mi się ręce,

15
00:00:56,956 --> 00:01:01,237
przypominam sobie o mężczyźnie, 
który kilka dni wcześniej

16
00:01:01,237 --> 00:01:05,858
spadł w dół.

17
00:01:05,858 --> 00:01:08,389
Kiedy to do was mówię

18
00:01:08,389 --> 00:01:11,893
ci mężczyźni ciągle tam są, narażając życie,

19
00:01:11,893 --> 00:01:15,408
bez zapłaty czy zadośćuczynienia,

20
00:01:15,408 --> 00:01:18,548
często umierając.

21
00:01:18,548 --> 00:01:23,736
Wydostałam się z tej dziury i wróciłam do domu.

22
00:01:23,736 --> 00:01:29,918
Tych ludzi to zapewne nie spotka, 
ponieważ więzi ich niewolnictwo.

23
00:01:29,918 --> 00:01:32,825
Od 28 lat dokumentuję

24
00:01:32,825 --> 00:01:35,386
tubylcze kultury ponad 70 krajów

25
00:01:35,386 --> 00:01:39,181
na 6 kontynentach, a w 2009 roku miałam zaszczyt

26
00:01:39,181 --> 00:01:43,593
prezentowania swoich prac 
podczas Vancouver Peace Summit.

27
00:01:43,593 --> 00:01:47,165
Poznałam tam wiele niesamowitych osób.

28
00:01:47,165 --> 00:01:50,335
Między innymi aktywistę "Free the Slaves",

29
00:01:50,335 --> 00:01:55,662
organizacji zaangażowanej w zwalczanie
współczesnego niewolnictwa.

30
00:01:55,662 --> 00:01:58,551
Zaczęliśmy rozmawiać, i mimo że wiedziałam

31
00:01:58,551 --> 00:02:01,415
o istnieniu niewolnictwa,

32
00:02:01,415 --> 00:02:04,624
nawet nie przypuszczałam,

33
00:02:04,624 --> 00:02:07,635
że to problem aż takich rozmiarów.

34
00:02:07,635 --> 00:02:11,378
Kiedy skończyliśmy, poczułam się

35
00:02:11,378 --> 00:02:14,754
szczerze zawstydzona ogromem mojej niewiedzy

36
00:02:14,754 --> 00:02:18,264
o okropieństwach naszych czasów.

37
00:02:18,264 --> 00:02:23,132
Zaczęłam się zastanawiać 
jak wiele osób również nie ma o tym pojęcia.

38
00:02:23,132 --> 00:02:26,947
Dręczyło mnie to do tego stopnia, 
że kilka tygodni później

39
00:02:26,947 --> 00:02:29,923
poleciałam do Los Angeles spotkać się z dyrektorem

40
00:02:29,923 --> 00:02:33,194
organizacji i zaoferować swoją pomoc.

41
00:02:33,194 --> 00:02:37,764
Tak zaczęła się moja podróż 
w głąb współczesnego niewolnictwa.

42
00:02:37,764 --> 00:02:40,906
Zadziwiające, że wiele z tych miejsc
odwiedziłam już wcześniej.

43
00:02:40,906 --> 00:02:44,387
Niektóre nawet uważałam za swój drugi dom.

44
00:02:44,387 --> 00:02:51,822
Jednak tym razem odkryłam przysłowiowe "trupy w szafie".

45
00:02:51,822 --> 00:02:54,127
Szacuje się,

46
00:02:54,127 --> 00:02:58,282
że 27 milionów ludzi na świecie jest zniewolonych.

47
00:02:58,282 --> 00:03:01,762
To dwa razy więcej niż liczba Afrykańczyków

48
00:03:01,762 --> 00:03:05,887
z całego handlu niewolnictwa transatlantyckiego.

49
00:03:05,887 --> 00:03:09,031
150 lat temu cena niewolnika

50
00:03:09,031 --> 00:03:12,525
wynosiła trzykrotny roczny dochód

51
00:03:12,525 --> 00:03:15,271
amerykańskiego pracownika.

52
00:03:15,271 --> 00:03:19,264
Odpowiada to około 50 tys. dolarów dzisiaj.

53
00:03:19,264 --> 00:03:23,656
Również dzisiaj, całe rodziny i pokolenia
mogą zostać zniewolone

54
00:03:23,656 --> 00:03:28,524
za dług wielkości zaledwie 18 dolarów.

55
00:03:28,524 --> 00:03:31,556
Zdumiewająco, niewolnictwo generuje zyski w wysokości

56
00:03:31,556 --> 00:03:37,302
ponad 13 mln dolarów na całym świecie rocznie.

57
00:03:37,302 --> 00:03:40,154
Wielu zwabiła fałszywa obietnica

58
00:03:40,154 --> 00:03:44,700
lepszej edukacji lub pracy,

59
00:03:44,700 --> 00:03:48,208
szybko skonfrontowana z jej przymusem

60
00:03:48,208 --> 00:03:53,876
pod groźbą przemocy, jeśli spróbują odejść.

61
00:03:53,876 --> 00:03:57,158
Współczesne niewolnictwo to głównie handel.

62
00:03:57,158 --> 00:04:01,188
Produkty wytwarzane przez ludzi mają wartość,

63
00:04:01,188 --> 00:04:06,186
a ludzie traktowani są
jak przedmioty jednorazowego użytku.

64
00:04:06,186 --> 00:04:10,576
Mimo zakazu niewolnictwa na całym świecie,

65
00:04:10,576 --> 00:04:17,543
istnieje ono wszędzie.

66
00:04:17,543 --> 00:04:22,333
W Indiach i Nepalu poznałam
pracujących przy wypalaniu cegły.

67
00:04:22,333 --> 00:04:25,124
Był to zadziwiający widok,

68
00:04:25,124 --> 00:04:29,014
jak z czasów starożytnego Egiptu czy piekła Dantego.

69
00:04:29,014 --> 00:04:33,165
Spowici temperaturą ponad 50 stopni,

70
00:04:33,165 --> 00:04:37,260
mężczyźni, kobiety, dzieci, całe rodziny

71
00:04:37,260 --> 00:04:40,411
okryte były ciężką peleryną kurzu,

72
00:04:40,411 --> 00:04:43,031
powstałego podczas układania cegieł na głowie...

73
00:04:43,031 --> 00:04:46,152
Często, aż 18 naraz i noszenia ich

74
00:04:46,152 --> 00:04:51,102
z rozpalonych pieców do ciężarówek setki metrów dalej.

75
00:04:51,102 --> 00:04:54,629
Otępiali monotonią i wyczerpaniem,

76
00:04:54,629 --> 00:05:00,214
w ciszy wykonujący swoje zadanie w koło

77
00:05:00,214 --> 00:05:03,567
przez 16 czy 17 godzin dziennie.

78
00:05:03,567 --> 00:05:07,286
Bez przerw na jedzenie czy wodę.

79
00:05:07,286 --> 00:05:09,838
Znaczne odwodnienie sprawia,

80
00:05:09,838 --> 00:05:12,710
że oddawanie moczu przestaje być istotne.

81
00:05:12,710 --> 00:05:15,142
Wszechobecny kurz i upał sprawiły,

82
00:05:15,142 --> 00:05:18,893
że nie mogłam nawet dotknąć aparatu,

83
00:05:18,893 --> 00:05:21,345
aż w końcu przestał działać.

84
00:05:21,345 --> 00:05:24,117
Co 20 minut, musiałam biec z powrotem do auta,

85
00:05:24,117 --> 00:05:27,466
by oczyścić i schłodzić swój sprzęt.

86
00:05:27,466 --> 00:05:30,521
I kiedy tak siedziałam,

87
00:05:30,521 --> 00:05:35,131
myślałam sobie, że mój aparat jest lepiej traktowany

88
00:05:35,131 --> 00:05:37,457
niż ci ludzie.

89
00:05:37,457 --> 00:05:40,329
Kiedy wróciłam do pieców łzy napłynęły mi do oczu,

90
00:05:40,329 --> 00:05:43,507
jednak jeden z aktywistów złapał mnie

91
00:05:43,507 --> 00:05:47,811
powiedział: "Nie rób tego, Lisa. Nie tutaj".

92
00:05:47,811 --> 00:05:51,704
Wyjaśnił mi, że okazywanie emocji

93
00:05:51,704 --> 00:05:54,238
w takich miejscach jest bardzo niebezpieczne,

94
00:05:54,238 --> 00:05:58,092
nie tylko dla mnie, ale również dla nich.

95
00:05:58,092 --> 00:06:01,742
Nie mogłam zaoferować im 
bezpośredniej pomocy.

96
00:06:01,742 --> 00:06:04,535
Dać im pieniędzy, niczego.

97
00:06:04,535 --> 00:06:06,332
Nie byłam obywatelką tego kraju.

98
00:06:06,332 --> 00:06:09,420
Mogłam pogorszyć

99
00:06:09,420 --> 00:06:12,200
ich dostatecznie ciężką sytuację.

100
00:06:12,200 --> 00:06:14,456
Musiałam zaufać "Free the Slaves",

101
00:06:14,456 --> 00:06:17,298
pracującej w oparciu o system zasad,

102
00:06:17,298 --> 00:06:20,767
który ma ich wyzwolić.

103
00:06:20,767 --> 00:06:24,204
Musiałam odczekać do powrotu do domu,

104
00:06:24,204 --> 00:06:28,166
by naprawdę poczuć moje zranione serce.

105
00:06:28,166 --> 00:06:31,039
W Himalajach, znalazłam dzieci noszące kamienie,

106
00:06:31,039 --> 00:06:33,789
poprzez kilometry górzystych terenów,

107
00:06:33,789 --> 00:06:36,687
do ciężarówek czekających na drogach poniżej.

108
00:06:36,687 --> 00:06:39,205
Wielkie łupkowe płyty były cięższe od dzieci je noszących,

109
00:06:39,205 --> 00:06:41,871
Wielkie łupkowe płyty były cięższe od dzieci je noszących,

110
00:06:41,871 --> 00:06:43,900
a one podnosiły je za pomocą

111
00:06:43,900 --> 00:06:48,344
ręcznie zrobionej uprzęży z patyków,

112
00:06:48,344 --> 00:06:50,191
liny i kawałka szmaty.

113
00:06:50,191 --> 00:06:53,866
Trudno być świadkiem czegoś tak przytłaczającego.

114
00:06:53,866 --> 00:06:56,513
Jak możemy zmienić coś tak podstępnego

115
00:06:56,513 --> 00:06:59,725
i wszechobecnego?

116
00:06:59,725 --> 00:07:02,437
Wielu nawet nie wie, że ich zniewolono.

117
00:07:02,437 --> 00:07:07,443
Pracują po 16-17 godzin dziennie, bez zapłaty,

118
00:07:07,443 --> 00:07:10,656
bo tak było od zawsze.

119
00:07:10,656 --> 00:07:14,938
Nie mają skali porównawczej.

120
00:07:14,938 --> 00:07:18,312
Kiedy mieszkańcy wioski domagali się wolności,

121
00:07:18,312 --> 00:07:23,727
właściciele niewolników spalili ich domy.

122
00:07:23,727 --> 00:07:25,689
Zostali z niczym.

123
00:07:25,689 --> 00:07:29,338
Przerażeni chcieli się poddać,

124
00:07:29,338 --> 00:07:33,385
ale kobiecie na pierwszym planie
udało się ich zjednoczyć i wytrwali,

125
00:07:33,385 --> 00:07:34,881
a pracownicy organizacji

126
00:07:34,881 --> 00:07:37,540
pomogli uzyskać dzierżawę kamieniołomów.

127
00:07:37,540 --> 00:07:40,653
W prawdzie nadal pracują równie ciężko,

128
00:07:40,653 --> 00:07:45,160
ale teraz na własny rachunek,

129
00:07:45,160 --> 00:07:48,583
wolni.

130
00:07:48,583 --> 00:07:50,651
Kiedy myślimy o niewolnictwie, naturalnie

131
00:07:50,651 --> 00:07:52,552
nasuwa nam się handel w celach seksualnych.

132
00:07:52,552 --> 00:07:54,511
W związku z tą ogólnoświatową świadomością,

133
00:07:54,511 --> 00:07:57,647
ostrzeżono mnie, że w tej branży

134
00:07:57,647 --> 00:08:00,469
będzie mi bardzo ciężko pracować bezpiecznie.

135
00:08:00,469 --> 00:08:03,311
W Katmandu, towarzyszyły mi kobiety,

136
00:08:03,311 --> 00:08:06,847
które wcześniej same pracowały jako seks-niewolnice.

137
00:08:06,847 --> 00:08:09,205
Wprowadziły mnie wąskimi schodami

138
00:08:09,205 --> 00:08:14,818
do brudnej, słabo oświetlonej, fluorescencyjnej piwnicy.

139
00:08:14,818 --> 00:08:16,650
Nie był to właściwie burdel.

140
00:08:16,650 --> 00:08:18,961
Bardziej przypominało to restaurację.

141
00:08:18,961 --> 00:08:21,221
Tego typu restauracje są dobrze znane

142
00:08:21,221 --> 00:08:23,843
jako miejsca przymusowej prostytucji.

143
00:08:23,843 --> 00:08:26,875
Każda z nich posiada małe odosobnione pokoje,

144
00:08:26,875 --> 00:08:29,506
gdzie zniewolone kobiety oraz dziewczyny i chłopcy,

145
00:08:29,506 --> 00:08:32,285
niektórzy nawet 7-letni,

146
00:08:32,285 --> 00:08:34,275
zmuszani są do zabawiania klientów,

147
00:08:34,275 --> 00:08:38,055
zachęcania do kupowania jedzenia i alkoholu.

148
00:08:38,055 --> 00:08:41,094
Każdy boks jest ciemny i obskurny,

149
00:08:41,094 --> 00:08:45,033
oznaczony numerem na ścianie

150
00:08:45,033 --> 00:08:49,138
i oddzielony od kolejnego dyktą i zasłoną.

151
00:08:49,138 --> 00:08:52,689
Seks-pracownicy często są maltretowani

152
00:08:52,689 --> 00:08:55,271
przez swoich klientów.

153
00:08:55,271 --> 00:08:58,337
Stojąc w ciemnościach, pamiętam ten

154
00:08:58,337 --> 00:09:02,423
dreszcz strachu,

155
00:09:02,423 --> 00:09:04,768
kiedy wyobraziłam sobie jak musi się czuć osoba

156
00:09:04,768 --> 00:09:07,431
uwięziona w tym piekle.

157
00:09:07,431 --> 00:09:12,033
Jedyną drogą wyjściowa były schody, którymi weszłam.

158
00:09:12,033 --> 00:09:13,889
Żadnych tylnych wyjść czy okien

159
00:09:13,889 --> 00:09:16,432
wystarczająco dużych, by przez nie przejść.

160
00:09:16,432 --> 00:09:20,692
Ci ludzie nie mieli żadnej możliwości ucieczki.

161
00:09:20,692 --> 00:09:23,752
Podejmując tak trudny temat

162
00:09:23,752 --> 00:09:28,363
warto zauważyć, że niewolnictwo i seks-niewolnictwo

163
00:09:28,363 --> 00:09:31,292
istnieje wszędzie, również na naszym podwórku.

164
00:09:31,292 --> 00:09:35,916
Setki tysięcy ludzi jest zniewolonych w rolnictwie,

165
00:09:35,916 --> 00:09:38,588
tego typu restauracjach, jako prywatni służący

166
00:09:38,588 --> 00:09:41,220
i tak dalej...

167
00:09:41,220 --> 00:09:43,859
New York Times ostatnio alarmował,

168
00:09:43,859 --> 00:09:49,665
że między 100 tys. a 300 tys. amerykańskich dzieci rocznie,

169
00:09:49,665 --> 00:09:53,626
sprzedawanych jest jako seks-niewolnicy.

170
00:09:53,626 --> 00:10:00,169
To dzieje się wokół nas, a my tego nie widzimy.

171
00:10:00,169 --> 00:10:03,551
Przemysł tekstylny to kolejny,

172
00:10:03,551 --> 00:10:06,437
który przychodzi na myśl.

173
00:10:06,437 --> 00:10:10,760
Miałam okazję odwiedzić indyjskie wioski,
gdzie całe rodziny zniewolono do pracy

174
00:10:10,760 --> 00:10:13,405
przy farbowaniu jedwabiu.

175
00:10:13,405 --> 00:10:15,697
Oto portret rodzinny.

176
00:10:15,697 --> 00:10:19,585
Ufarbowane na czarno ręce należą do ojca,

177
00:10:19,585 --> 00:10:22,374
a niebieskie i czerwone do synów.

178
00:10:22,374 --> 00:10:25,098
Mieszają barwniki w wielkich beczkach

179
00:10:25,098 --> 00:10:29,063
i zanurzają jedwab ręcznie, aż do poziomu łokci,

180
00:10:29,063 --> 00:10:34,025
w toksycznej cieczy.

181
00:10:34,025 --> 00:10:37,330
Mój tłumacz opowiedział mi ich historie.

182
00:10:37,330 --> 00:10:40,932
"Nie jesteśmy wolni,

183
00:10:40,932 --> 00:10:44,036
jednak ciągle mamy nadzieję,
że kiedyś opuścimy to miejsce,

184
00:10:44,036 --> 00:10:45,690
by udać się gdzieś,
gdzie będą nam płacić za pracę.

185
00:10:45,690 --> 00:10:52,354
by udać się gdzieś,
gdzie będą nam płacić za pracę.

186
00:10:52,354 --> 00:10:57,293
Szacuje się, że ponad 4 tys. dzieci

187
00:10:57,293 --> 00:10:59,450
jest zniewolonych na wybrzeżu jeziora Wolta,

188
00:10:59,450 --> 00:11:03,536
największym sztucznym zbiorniku na świecie.

189
00:11:03,536 --> 00:11:06,510
Podczas pierwszej wizyty, poszłam szybko rzucić okiem.

190
00:11:06,510 --> 00:11:09,878
Wydało mi się, że zobaczyłam rodzinę łowiącą na łodzi,

191
00:11:09,878 --> 00:11:14,043
2 starszych braci i jakieś dzieciaki...

192
00:11:14,043 --> 00:11:18,091
Niestety. To byli niewolnicy.

193
00:11:18,091 --> 00:11:20,920
Dzieci są zabierane rodzinom,

194
00:11:20,920 --> 00:11:23,427
i sprzedawane - tak znikają.

195
00:11:23,427 --> 00:11:26,339
Zmusza się je do niekończącej się pracy na łodziach

196
00:11:26,339 --> 00:11:30,886
tego jeziora, nawet jeśli nie umieją pływać.

197
00:11:30,886 --> 00:11:33,221
Ten chłopiec ma 8 lat.

198
00:11:33,221 --> 00:11:35,877
Trząsł się ze strachu, kiedy podpłynęliśmy,

199
00:11:35,877 --> 00:11:38,532
myśląc, że staranujemy jego malutki kajak

200
00:11:38,532 --> 00:11:41,871
i wpadnie do wody.

201
00:11:41,871 --> 00:11:45,156
Rybackie sieci często zahaczają się o szkieletowate gałęzie

202
00:11:45,156 --> 00:11:49,121
drzew zanurzonych w jeziorze Volta,

203
00:11:49,121 --> 00:11:52,854
przerażone dzieci wrzucane są wtedy do wody,

204
00:11:52,854 --> 00:11:55,005
by je rozsupłać.

205
00:11:55,005 --> 00:11:57,852
Wiele przy tym tonie.

206
00:11:57,852 --> 00:12:01,192
Jak daleko sięga pamięcią, ten mężczyzna

207
00:12:01,192 --> 00:12:03,365
zmuszany jest do pracy na jeziorze.

208
00:12:03,365 --> 00:12:06,829
Ucieczkę uniemożliwia mu strach.

209
00:12:06,829 --> 00:12:10,317
A ponieważ traktowano go okrutnie całe życie,

210
00:12:10,317 --> 00:12:12,749
w taki sam sposób traktuje 
swoich młodszych podwładnych.

211
00:12:12,749 --> 00:12:15,754
w taki sam sposób traktuje 
swoich młodszych podwładnych.

212
00:12:15,754 --> 00:12:17,858
Tych chłopców spotkałam o 5 nad ranem,

213
00:12:17,858 --> 00:12:20,319
kiedy wyciągali ostatnie sieci.

214
00:12:20,319 --> 00:12:23,180
Jednak oni pracowali od godziny pierwszej,

215
00:12:23,180 --> 00:12:26,755
w zimną i wietrzną noc.

216
00:12:26,755 --> 00:12:30,021
Warto wspomnieć, że pełne sieci

217
00:12:30,021 --> 00:12:34,437
ważą więcej niż tysiąc kilogramów.

218
00:12:34,437 --> 00:12:38,940
Poznajcie Kofiego.

219
00:12:38,940 --> 00:12:42,186
Kofi został uratowany z wioski rybackiej.

220
00:12:42,186 --> 00:12:44,778
Spotkałam go w schronisku "Free the Slaves",

221
00:12:44,778 --> 00:12:48,707
gdzie rehabilituje się ofiary niewolnictwa.

222
00:12:48,707 --> 00:12:50,788
Zdjęcie przedstawia jak się kąpie przy studni,

223
00:12:50,788 --> 00:12:53,691
wylewając wielkie wiadra wody na głowę.

224
00:12:53,691 --> 00:12:55,612
Mam dla was cudowną wiadomość,

225
00:12:55,612 --> 00:12:57,610
kiedy tu właśnie siedzimy,

226
00:12:57,610 --> 00:13:00,845
Kofi jest już z powrotem ze swoją rodziną,

227
00:13:00,845 --> 00:13:03,997
której podarowano narzędzia,

228
00:13:03,997 --> 00:13:09,724
by mogli zapewnić byt i bezpieczeństwo swoim dzieciom.

229
00:13:09,724 --> 00:13:14,177
Kofi jest ucieleśnieniem możliwości.

230
00:13:14,177 --> 00:13:18,748
Kim się stanie w przyszłości dzięki temu,

231
00:13:18,748 --> 00:13:22,340
że ktoś się odważył zmienić jego życie?

232
00:13:22,340 --> 00:13:24,568
Jadąc jedną z dróg w Ghanie

233
00:13:24,568 --> 00:13:26,656
z moimi partnerami z "Free the Slaves",

234
00:13:26,656 --> 00:13:29,698
jadący na motorze aktywista raptownie podjechał

235
00:13:29,698 --> 00:13:32,645
do naszego auta i zapukał w szybę.

236
00:13:32,645 --> 00:13:37,425
Powiedział byśmy pojechali za nim w głąb dżungli.

237
00:13:37,425 --> 00:13:40,214
Na końcu polnej drogi powiedział abyśmy wysiedli,

238
00:13:40,214 --> 00:13:42,893
a kierowcy nakazał szybko odjechać.

239
00:13:42,893 --> 00:13:46,238
Następnie wskazał na prawie niewidoczną ścieżkę,

240
00:13:46,238 --> 00:13:50,135
mówiąc:"To jest ta droga. Idźcie".

241
00:13:50,135 --> 00:13:53,804
Idąc w dół ścieżki, odsuwaliśmy pnącza

242
00:13:53,804 --> 00:13:57,604
blokujące nam drogę, po mniej więcej godzinie marszu

243
00:13:57,604 --> 00:14:03,130
weszliśmy na część szlaku zalaną przez ostatnie deszcze.

244
00:14:03,130 --> 00:14:04,946
Podniosłam swój sprzęt ponad głowę,

245
00:14:04,946 --> 00:14:09,532
ponieważ poziom wody sięgał klatki piersiowej.

246
00:14:09,532 --> 00:14:13,317
Po 2 godzinach wędrówki,

247
00:14:13,317 --> 00:14:17,613
szlak nagle zakończyła polana,

248
00:14:17,613 --> 00:14:19,629
a przed nami roztoczył się widok ogromnych dziur,

249
00:14:19,629 --> 00:14:23,449
wielkich jak boiska piłkarskie.

250
00:14:23,449 --> 00:14:29,043
Wszystkie były zapełnione niewolnikami.

251
00:14:29,043 --> 00:14:32,188
Wiele kobiet nosiło dzieci przywiązane do pleców,

252
00:14:32,188 --> 00:14:34,228
podczas wypłukania złota,

253
00:14:34,228 --> 00:14:38,531
brodząc w wodzie zatrutej rtęcią.

254
00:14:38,531 --> 00:14:43,409
Rtęć jest stosowana w procesie wydobywania złota.

255
00:14:43,409 --> 00:14:46,565
Ci górnicy są niewolnikami szybu

256
00:14:46,565 --> 00:14:49,639
w innej części Ghany.

257
00:14:49,639 --> 00:14:52,460
Kiedy wyszli z szybu,

258
00:14:52,460 --> 00:14:54,738
byli zlani potem.

259
00:14:54,738 --> 00:14:58,741
Pamiętam ich przekrwione oczy.

260
00:14:58,741 --> 00:15:04,482
Wielu z nich było pod ziemią ponad 72 godziny.

261
00:15:04,482 --> 00:15:08,457
Szyby sięgają 90 metrów w głąb,

262
00:15:08,457 --> 00:15:12,026
a oni noszą torby kamieni, przetransportowane później

263
00:15:12,026 --> 00:15:14,627
w inny rejon, gdzie kamień zostanie pokruszony,

264
00:15:14,627 --> 00:15:18,572
by wydobyć złoto.

265
00:15:18,572 --> 00:15:22,677
Na pierwszy rzut oka, miejsce kruszenia

266
00:15:22,677 --> 00:15:27,570
wydaje się być pełnym silnych mężczyzn,
jednak gdy przyjrzeć się bliżej,

267
00:15:27,570 --> 00:15:32,437
na marginesie dostrzegam tych, co mieli mniej szczęścia.

268
00:15:32,437 --> 00:15:34,580
Jak również dzieci.

269
00:15:34,580 --> 00:15:41,722
Wszystkie cierpią z powodu ran, chorób i przemocy.

270
00:15:41,722 --> 00:15:45,702
W istocie, ten muskularny mężczyzna najprawdopodobniej

271
00:15:45,702 --> 00:15:50,237
skończy jak ten tutaj dręczony przez gruźlicę

272
00:15:50,237 --> 00:15:55,208
i zatrucie rtęcią.

273
00:15:55,208 --> 00:15:59,485
To Manuru. Kiedy zmarł jego ojciec,

274
00:15:59,485 --> 00:16:02,567
wujek wziął go ze sobą do pracy w kopalni.

275
00:16:02,567 --> 00:16:07,163
Gdy zmarł jego wuj, Manuru odziedziczył jego dług,

276
00:16:07,163 --> 00:16:12,105
który zmusił go do dalszej pracy w kopalni.

277
00:16:12,105 --> 00:16:14,938
Kiedy go spotkałam, pracował już 14 lat,

278
00:16:14,938 --> 00:16:19,731
a poraniona noga, którą widzicie

279
00:16:19,731 --> 00:16:21,744
to wynik wypadku w kopalni.

280
00:16:21,744 --> 00:16:26,861
Lekarze uważają, że powinna zostać amputowana.

281
00:16:26,877 --> 00:16:30,827
Na domiar złego, Manuru cierpi również na gruźlicę.

282
00:16:30,827 --> 00:16:33,871
Pomimo tego, nadal zmuszany jest do codziennej pracy

283
00:16:33,871 --> 00:16:36,115
w szybie.

284
00:16:36,115 --> 00:16:41,278
Ciągle jednak marzy o wolności

285
00:16:41,278 --> 00:16:44,391
i dostępie do edukacji dzięki pomocy

286
00:16:44,391 --> 00:16:46,819
organizacji jak "Free the Slaves".

287
00:16:46,819 --> 00:16:49,171
Tego typu determinacja,

288
00:16:49,171 --> 00:16:53,049
w obliczu niewyobrażalnych przeciwności,

289
00:16:53,049 --> 00:17:00,409
napawa mnie podziwem.

290
00:17:00,409 --> 00:17:03,709
Chcę rzucić światło na współczesne niewolnictwo.

291
00:17:03,709 --> 00:17:05,964
Kiedy pojechałam pracować,

292
00:17:05,964 --> 00:17:08,645
zabrałam ze sobą świece

293
00:17:08,645 --> 00:17:11,367
i przy pomocy mojego tłumacza

294
00:17:11,367 --> 00:17:13,683
poprosiłam, by przekazał je fotografowanym osobom.

295
00:17:13,683 --> 00:17:16,794
Chciałam rzucić światło na ich historie,

296
00:17:16,794 --> 00:17:18,861
na ich ciężki los.

297
00:17:18,861 --> 00:17:22,366
Zatem, kiedy było bezpiecznie, dla nich i dla mnie,

298
00:17:22,366 --> 00:17:25,707
zrobiłam te zdjęcia.

299
00:17:25,707 --> 00:17:27,940
Wiedzieli, że ich portrety zostaną pokazane

300
00:17:27,940 --> 00:17:29,769
na całym świecie.

301
00:17:29,769 --> 00:17:33,513
Chciałem, żeby wiedzieli, że będziemy ich świadectwem

302
00:17:33,513 --> 00:17:37,442
i że zrobimy wszystko co w naszej mocy,

303
00:17:37,442 --> 00:17:42,132
by w ich życiu nastąpiła zmiana.

304
00:17:42,132 --> 00:17:45,612
Wierzę, że jeśli postaramy się dostrzec

305
00:17:45,612 --> 00:17:50,096
w drugiej osobie człowieka,

306
00:17:50,096 --> 00:17:55,300
przestaniemy tolerować okropności niewolnictwa.

307
00:17:55,300 --> 00:17:58,984
Te zdjęcia to nie tylko kwestie. To ludzie,

308
00:17:58,984 --> 00:18:02,249
prawdziwi, jak wy i ja, w pełni zasługujący

309
00:18:02,249 --> 00:18:05,729
na poszanowanie ich praw, godność

310
00:18:05,729 --> 00:18:07,958
i szacunek dla ich żyć.

311
00:18:07,958 --> 00:18:11,193
Nie ma dnia abym nie myślała

312
00:18:11,193 --> 00:18:16,472
o tych pięknych i uciemiężonych ludziach,

313
00:18:16,472 --> 00:18:21,041
których miałam zaszczyt poznać.

314
00:18:21,041 --> 00:18:24,571
Mam nadzieję, że te obrazy

315
00:18:24,571 --> 00:18:27,617
obudzą w nas siłę,

316
00:18:27,617 --> 00:18:31,893
że rozpalą ogień,

317
00:18:31,893 --> 00:18:36,816
który rzuci światło na niewolnictwo,

318
00:18:36,816 --> 00:18:40,825
ponieważ bez tego światła "bestia niewoli"

319
00:18:40,825 --> 00:18:44,009
będzie nadal żyła w cieniu naszych żyć.

320
00:18:44,009 --> 00:18:46,986
Dziękuję bardzo.

321
00:18:46,986 --> 00:19:00,239
(Oklaski)