Communism

Overview of Communism and Marxist-Leninist States

Komünizm üzerine de bir video yapmalıyım diye düşündüm

Çünkü diğer tarih videolarında komünizm hakkında biraz konuştum

ama komünizmin ne olduğunu anlatmadım

ya da size açık bir tanımını yapmadım

.

Komünizmi anlamak için,

size bir görsel çizeyim.

Kapitalizm ile başlayalım.

Bu gerçekten sadece konunun üstünden geçmek olacak,

yoksa bu konuda bir doktora tezi bile yazabilir.

Kapitalizm ile başlayalım, devamı da gelecek.

Daha sonra sosyalizm ile devam edebiliriz.

Ve ondan sonra da komünizme geçebiliriz.

Komünizmin modern halinin fikir babalarının Karl Marx ve Vladimir Lenin olduğu söylenebilir.

.

Karl Marx 1800'lerde yaşamış, Alman bir filozoftur.

.

Marx, komünist manifestosu ve diğer yazılarıyla, komünizmin felsefi temellerini atmıştır.

.

Ve Vladimir Lenin de Rusya'daki Bolşevik Devrimini, Sovyetler Birliği'ne dönüştüren liderdir.

.

Marx'ın fikirlerini somutlaştıran ilk lider de Lenin'di.

.

Ve bugün komünist olarak bildiğimiz tüm ülkeler, Vladimir Lenin'in çizgisini, onun modelini izlemişlerdir.

.

Bunu birazdan açacağım.

Ama önce bu iki şey arasında felsefi farklılıklardan bahsedelim.

.

Kal Marx komünizmi, bir gelişim, bir ilerleme olarak görüyordu.

Kapitalizmden sosyalizme ve oradan da komünizme.

Onun kapitalizmde gördüğü şey, ki en azından bu gördüğü şeyde haklıydı,

.

Kişinin özel bir mülke sahip olduğuydu,

Bu da kapitalizmin en önemli özelliğidir.

Dünyanın çoğunluğu bu biçimde yaşamaktadır.

Kapitalizmle ilgili sorunun şu olduğunu gördü:

kişi özel mülke sahip olduğunda insanlar kapital toplamaya başlar.

.

.

Kapital dediğimizde de, topraktan, fabrikalardan, veya herhangi bir doğal kaynaktan bahsediyoruz.

.

Yani bunlara sahip olan insanlar ortaya çıkmaya başlıyor.

Buraya bir diyagram çizelim.

Diyelim ki biri bir miktar kapitale sahip olsun.

Dediğim gibi bu kapital bir fabrika ya da bir arazi olabilir.

Diyelim ki bu sadece bir toprak parçası.

Birisi bir miktar toprağa sahip oluyor ve diğer insanlardan biraz daha fazla toprağı var.

.

Bir de bir grup insanımız var.

Bu insanların hiç toprağı yok ama toprağa fevkalade ihtiyaçları var.

Bu diğer adam toprağa sahip olduğu için toprağa sahip olmayan insanlar bu toprak sahibinin toprağında çalışmaya başlayacaklar.

.

.

Bu durum karşısında Karl Marx dedi ki:

Eğer bu işçiler kapitale sahip değillerse o zaman bu adam kapitale sahip ve bu işçileri çok düşük bir ücretle çalıştırabilir.

.

.

Ve bu düzenden gelecek herhangi bir "fazladan" kârı, kapital sahibi elde edecek.

.

.

Çünkü bu işçiler ücretlerinin artmasını talep edemeyecekler.

Zira toprak sahibinin yanında iş bulmak için büyük rekabet var.

Yani ekmek aslanın ağzında da diyebiliriz.

.

Belki bu rekabet başka bir yönde de ilerleyebilirdi.

Belki şöyle bir durum da ortaya çıkabilirdi:

Mesela makul miktarda kapitale sahip bir grup insan ve bir grup da işçimiz olacak.

.

.

Ve bu bir grup insan işçiler için rekabete gireceklerdi.

Bu sayede de işçiler de kendi maaşlarının artmasını sağlayacaktı.

Sonunda onlar da kendi kapitallerini oluşturabileceklerdi.

Ve kendi ufak işletmelerini kurabileceklerdi.

Bu olasılığı tahminler üzerinden düşünmedi Karl Marx.

Sadece bu gerçeği gördü

Burada çok da Karl Marx'ın savunmasını yapar durumda olmak istemiyorum.

Marx, savunması olarak ortaya attığı bu sistemin bir şekilde zaten yürürlükte olduğunu öne sürdü.

Zaten bu durum 18. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleşmekteydi.

Özellikle, biliyorsunuz endüstri devrimi de bu sıralarda gerçekleşmiştir.

A.B.D.'de de bile Mark Twain'in "altın kaplama" dediği çağ gerçekleşmiştir.

.

Sanayiciler ve fabrika sahipleri bu zamanda çok fazla kapital biriktirdiler.

Özelliklere işçilere göre inanılmaz bir miktarda kapitale sahiptiler.

Ve Marx dedi ki:

Eğer bu sanayiciler ve fabrika sahipleri bu kadar güçlüyseler, bütün kârı onlar elde ediyorlardır.

Bu durumda da bütün bu kârı ellerinde tutup işçilere az miktarda maaş da verebilirler.

.

.

Yani fazla kapitale sahip olan adam sonunda daha fazla kapitale sahip olacaktır.

.

Daha fazla malı ve toprağı olacaktır.

Ve bu da onu daha güçlü kılacaktır.

Bunu üzerine de işçileri daha da az maaşla çalıştırabilecektir.

.

İşçiler de hiç bir zaman kapitale sahip olamayacaklar.

Marx'ın görüşüne göre doğal bir süreç olarak bu işçiler organize olacaktırç

.

Bu insanlar belki de sendikalar kuracaklardır.

Bu sayede de fabrikatörlere; "hayır, biz çalışmayacağız", "maaşımızı artırmadığınız sürece ya da daha iyi koşullar sağlanmadıkça grev yapacağız" diyebileceklerdir.

.

.

.

Yani bu sendikalaşma sürecinden bahsettiğimiz zaman sosyalizme doğru yaklaşmış oluyoruz.

.

Sosyalizme yaklaşmamızın bir sebebi de Marx'ın bu tür bir yoğunlaşmaya karşı oluşudur.

.

Sosyalistler genel olarak kapitalin toplumun sadece belli bir kesiminde yoğun olarak bulunmasını istemezler.

.

Bir sorun çok zengin bir kesimin var olmasıydı.

Bu insanlar belki de yenilikçi ve iyi birer yönetici oldukları için bu tür bir birikime sahip olabiliyorlardı.

.

.

Marx'istler kapital sahiplerini iyi görmedikleri gibi bu tür yetenekli ve yenilikçi insanları da iyi görmüyorlardı.

.

Belki bu insanlar işletme konusunda üstün yeteneklere sahiptiler.

.

Fakat öbür problem de bu birikimin nesilden nesle aktarılmasıydı.

.

Yani sahip olunan özel bir toprak ya da kaynak, ya babadan oğula ya da başka bir ailevi yoldan öteki nesle aktarılıyordu.

.

Yetenekli ya da çalışkan kişilerin de pek başarılı olabileceği bir sistem değildi açıkçası bu sistem.

.

Sadece miras bir birikim aktarımı vardı.

Anlayacağınız üzere bu da büyük bir problem demektir.

Avrupa'ya, Fransız Devrimi'ne bakarsak bu sorunu orada da görebiliriz.

Nesilden nesle aktarılan bir soyluluk durumu görülebilir ve soylu doğmayanların yapabilecekleri hiç bir şey yoktur.

.

Soylular zengindi ve bununla beraber bütün kontrole onlar sahipti.

.

Bunların yanında da hiçbir şeyi olmayan ve onlar için çalışmak zorunda olan bir sürü insan vardı.

.

Böyle bir eşitsizlik olduğunda da bir devrimin gerçekleşeceğini az çok kestirebilirsiniz.

.

Sosyalizme doğru ilerlememizin bir diğer nedeni de işte bu birikimin eşit dağıtılmamasıydı.

.

Şunu buraya bir yazalım.

Yeniden dağıtma.

Yani sosyalizmde yine de bir şekilde özel toprağa sahip olunabiliyordu.

Fakat burada devlet daha büyük bir rol üstleniyor.

Bunu da yazalım: Daha büyük bir devlet.

Devletin bir rolü de bu birikimi yeniden dağıtmak ve büyük üretim güçlerini kontrol altında tutmaktı.

.

.

Sonunda da büyük işler yapan ve üreten işletmeler ve fabrikalar devletin eline geçmeye başladı.

.

Ya da bir diğer deyişle Komünistlerin eline geçmeye başladı.

.

Yani teorik olarak büyük bir zenginlik belli bir kesimin elinde birikmiyordu.

.

Bu fikirleri teorik olarak aldığımız zaman teorik Komünist Devlet'i elde ediyoruz.

.

Ve teorik Komünist Devlet sınıfların olmadığı bir sistemdir.

Karl Marx'ın bakış açısına göre bu hayal etmesi zor bir kavramdı, sınıflar olmayan bir sistem.

.

.

Yani baktığımız zaman, kapitalist düzende sınıflar vardır ve bu sınıflar kapitale sahiptir.

Bunun yanında da bir işçi sınıfı vardır.

Kapitalizmde işte bu sınıflar vardır ve bunlar birbirinden farklıdır.

.

.

Marx da aslında işçinin kendi sınıfını aştığını ve kapital toplayarak kendi fabrikasını açtığı bir düzen düşünmedi.

.

.

.

Sadece bu tür bir gerilimin Sosyalizme doğru ilerleyebileceğini gördü.

Ve daha sonra da sınıfların olmadığı, sadece bir merkezin olduğu bir topluma, sisteme gidileceğini düşündü.

Detayları da çok düşündü diyemeyiz zaten.

Elinizde herkesin ve her şeyin eşit olduğu bir toplum var ve herkes bir şekilde sınırlarını bilerek neyi ne kadar alabileceğini biliyor.

.

.

Bu da düşünmesi daha zor bir durum açıkçası.

.

Marx'ın görüşüne göre bu fikirler Vladimir Lenin gelen kadar somutlaşmadı.

.

.

Yani şu anda Komünizm olarak bildiğimiz kavram, bazı zamanlarda Marxist-Leninist düşünce olarak bilinir.

.

.

.

Bu düşüncenin alternatif isimleri de vardır tabi.

Yani Marksizm saf bir ütopya olarak da görülebilir.

Herkesin eşit olduğu, istediği şeyi yapabildiği ve yeterli sayıda kaynak olan bir dünya.

.

.

Bu sistem bir yerde Uzay Yolu'nda olan duruma benziyor.

.

Uzay Yolu'nda isteyen herkes bir şeye ihtiyacı olduğunda makineye gidip bu şeyi çizip anında sahip olabiliyor.

.

.

Yani istediğiniz şeyi istediğiniz gibi yapabildiğiniz bir dünya hayal edin, bu büyük bir ütopya.

.

.

Şunu bir kenara yazalım.

Marksizm bir çeşit ütopyadır.

Ütopyanın ne demek olduğunu bilmiyorsanız hızlıca açıklayayım.

Ütopya mükemmel bir toplum demektir ve herkes birbirine eşit, herkes zengin ve liderdir.

.

.

Fakat bu düşünce her zaman gerçek dışı bir düşünce olarak görülmüştür.

Buna daha pesimist bir şekilde bakarsak aslında böyle bir şeyin varılması gerçekten çok zor olduğunu görürüz.

.

Fakat ben negatif bakmak istemiyorum, belki bakarsınız da ileride böyle bir topluma dönüşebiliriz.

.

Leninizm ise Komünist düşüncenin daha pratik olanıdır.

Çünkü 1917'de, Rusya'da gerçekleşen Bolşevik devriminden sonra, Sovyetler Birliği kurulmuş ve Komünist fikirlere dayalı bir devlet düzeni yürütülmek istenmiştir.

.

.

.

Leninist felsefe bir noktada da Demokrasi sistemi ile çatışmaktadır.

.

.

Leninist felsefede bir parti sistemine bir ihtiyaç var ve Lenin bu öncü partiye 'Vanguard' partisi adını vermiştir.

.

Bu parti her şeyi yürüten partidir.

.

Yani bu parti toplumun sabit bir şekilde kalmasını sağlıyor, ona yön gösteriyordu.

.

.

Bu parti topluma ebeveynlik ediyor, onu Kapitalizmden tutup, Sosyalizmden geçiriyor ve ideal sistem olan Komünizme getiriyordu.

.

.

Ve bu öyle bir şeydi ki ne zaman ideal bir sisteme gelindiği anlaşılamıyordu.

.

.

Yani Leninist sistemde olan şey bu öncü partinin topluma yön göstererek aslında geleceği sağlama almasıydı fakat bu esnada da gelecekte ne olabileceğini topluma göstermiyordu.

.

Bu partiye bazı durumlarda Komünist parti de denmektedir.

.

.

.

Yani Marksist-Leninist düşünceyi incelediğinizde sadece ekonomik bir düzenden değil, aynı zamanda baskın olan tek bir partinin yönetiminden bahsediyoruz.

.

.

.

.

Bu durumda da bu partinin toplumun istekleri doğrultusunda hareket edeceğini düşünmek zorundayız.

Yani elimizde tek bir baskın parti var ve bu parti toplumun istekleri doğrultusunda yürüyor.

.

Fakat buradaki asıl nokta şu ki bu partinin toplumun isteklerini göre ilerlediğini nasıl bilebiliriz ki?

.

Bu partinin gerçekten işini doğru yaptığını nereden anlayabiliriz ki?

Belki de bu durumdan faydalanıyorlardı.

Ya bu parti yozlaşmışsa?

Unutmayın ki bu sistemde de sadece tek parti var.

Biliyorsunuz ki şu anda yürüyen en büyük komünist devlet Çin Halk Cumhuriyeti.

.

.

Ama her ne kadar komünist bir parti tarafından kontrol edilse de, Çin'e baktığımızda ekonomik yapılarının artık o kadar da komünist olmadığını görebiliriz.

.

Yani bu biraz kafa karıştırıcı.

Demek istediğim şey burada bir diyagram çizmek.

Bu dikey doğrultuda Demokrasiyi koyuyorum.

Ve buraya da Otoriterliği koyuyorum.

Otoriterlik ya da Totaliteryenlik koyulabilir.

Biz Otoriterliği koyalım.

Bu ikisi arasındaki fark için ayrı bir video da yapacağım.

Aslında bu iki düşünce de birbirine çok benzer.

Totaliteryenlik öbür düşüncenin daha zorlu ve uç bir noktası.

Yani devletin her şeyi kontrol ettiği bir nokta ve sadece bir kaç kişi bütün kararları veriyor.

.

Yani aslında hiç de demokratik değil.

Otoriteryenlik de bu doğrultuda bir düşünce.

Bu doğruda da Kapitalizm, Sosyalizm ve Komünizm var.

.

A.B.D.'yi burada bi yere koyabiliriz.

.

.

Sosyalizm'in bazı etkileri A.B.D.'de görülebilir.

İşçi sendikaları buna örnek olarak gösterilebilir.

Fakat bu sendikalar tabi ki her şeyi kontrol edemezler.

Bu sendikalarda olmayıp da çalışan insanlar da vardır tabi ki de.

Zenginliğin yeniden dağıtılmasından da bahsedilebilir.

Bazı vergiler ile bu da sağlanılabilir fakat yine de tam bir yeniden dağıtılmadan bahsedilemez.

.

Çünkü yine de özel bir mülkü miras olarak alabilirsiniz.

Fakat yine de bazı güvenlik sorunları, sağlık sisteminde açıklıklar mevcuttur.

.

Yani Sosyalizm'İn bazı koşulları sağlanmaktadır.

Ama bunun yanında güçlü de bir Kapitalist geçmiş ve düzene sahiptir.

Özel mülkiyet, derin devlet marketleri ve benzer faktörler bunu gösterir.

Yani A.B.D.'yi buraya koyacağım.

Sovyetler Birliğini ise buraya koyacağım.

Fakat bu bugünkü Rusya değil, bunu karıştırmayın.

.

.

.

Şu anki Rusya'yı ise bu noktaya yerleştirebiliriz.

.

Çünkü Rusya daha fazla güvenlik açıklarına, sağlık sistemi sorunlarına sahiptir ve az bir ferah seviyesi vardır.

Ekonomileri daha hızlı bir şekilde sorun yaşayabilir.

Son olarak A.B.D.'den daha fazla bir eşitsizlik söz konusudur.

.

Yani burası şu anki Rusya için uygun.

Şimdi ise ilginç bir örnek olan Çin Halk Cumhuriyetine bakalım.

.

Şu anki Çin Halk Cumhuriyeti yüzeysel de olsa bir şekilde komünist bir düzen sahiptir.

.

Fakat bazı noktalarda da A.B.D.'den daha kapitalist bir düzen gösterir.

Çin'in güçlü bir ekonomik dağılımı yoktur.

Zor durumda olan insanlar için önerebildikleri pek fazla bir yardım da yoktur.

Yani Çin'i buralarda bir yere yerleştirebiliriz.

.

Onlar Amerika'dan ya da şu anki Rusya'dan daha bile az demokratiktir.

.

Çok da detaylı bir şekilde incelemeye de gerek yok.

Çin'i buraya yerleştirebiliriz.

Yani aslında Çin, A.B.D.'den biraz daha kapitalisttir.

.

Çünkü onların iyi işçi yasaları bile yoktur aslında.

Fakat bir diğer tarafta da devletin mülkiyeti çok fazla.

.

Ve devletin kontrolü de yüksek seviyelerde.

Yani baktığımız zaman bütün bu sınırı kaplıyorlar da diyebiliriz.

.

Yani ne kadar komünist bir devlet olarak adlandırılsalar da, yerleri burası.

Hatta kapitalist düzenlerinden gurur duyan ülkülerden bile daha fazla kapitalist olabilir nitelikteler.

.

Fakat genele baktığımız zaman devletin baskınlığı ve yürüyen tek bir partinin oluşundan, Çin için Marksist bir anlayıştan çok Leninist bir anlayış benimsediğini söyleyebiliriz.

.

.

.

Yani komünist bir anlayış da diyebiliriz.

Umarım bu konudaki kafa karışıklıklarını önlemişimdir.

Can Kabuloğlu