TYTUŁ: Komunizm

Wprowadzenie do komunizmu, marksizmu i leninizmu

Postanowiłem zamieścić video-wykład o komuniźmie,

choćby tylko dlatego, że często o nim wspominałem

w innych wykładach o historii, a nie podałem nigdy

definicji ani nie wyjaśniłem czym właściwie

jest komunizm.

Aby zrozumieć komunizm zacznijmy od umieszczenia go względem

innych systemów.

Zacznijmy od kapitalizmu.

Zaznaczam, że przedstawię tu wszystko skrótowo.

Ludzie piszą całe doktoraty poświęcone takim rzeczom.

Na początek kapitalizm, trochę informacji,

następnie przejdziemy do socjalizmu.

Dopiero wtedy zajmiemy się komunizmem.

Współczesne odmiany komunizmu zawdzięczają swoje istnienie

Karolowi Marksowi i Włodzimierzowi Leninowi.

Karol Marks był niemieckim filozofem

żyjącym w dziewiętnastym wieku, który w swoim manifeście

komunistycznym i innych dziełach położył

filozoficzne podwaliny komunizmu.

Włodzimierz Lenin, który był przywódcą rewolucji bolszewickiej w Rosji

i praktycznie powołał do życia Związek Radziecki,

był pierwszą osobą, której

udało się wprowadzić niektóre pomysły Marksa

w życie, a każda nacja i każdy kraj

które nazywamy komunistycznymi szły torem

położonym przez Lenina, o czym za chwilę.

Najpierw omówmy pewne różnice filozoficzne między

poszczególnymi systemami.

Komunizm dla Marksa był swego rodzaju

ewolucją od kapitalizmu przez socjalizm aż do komunizmu.

To jak widzał kapitalizm

a przynajmniej ta część, którą omówię, była zgodna z faktami.

Istnieje własność prywatna, w tym do ziemi,

co jest podstawą kapitalizmu.

Tak zorganizowana jest większość współczesnego świata.

To co nie podobało się Marksowi

to to, że

przy właśności prywatnej pojawią się ludzie, którzy

zaczną gromadzić kapitał,

a przez kapitał rozumiemy tutaj

na przykład ziemię, na przykład fabryki,

czy jakiekolwiek zasoby naturalne.

Więc ludzie, gromadzący kapitał,

spróbujmy to zilustrować,

więc taki ktoś posiadający pewien kapitał,

w postaci fabryk lub ziemi,

podpiszę to "kapitał", załóżmy, że chodzi o ziemię...

Ten ktoś zaczyna z niewielkim kawałkiem ziemi,

w ten sposób posiada więcej niż inni,

mamy tu grupę ludzi,

nie posiadających ziemi, ale którzy jej potrzebują,

a skoro jej nie mają

muszą pracować na ziemi naszego znajomego.

Muszą pracować na jego ziemi,

a dla Marksa było oczywiste, że skoro

wszyscy Ci robotnicy bez kapitału

pracują dla jednego właściciela ziemskiego,

który może zmusić ich do pracy

za grosze, to jakikolwiek

zarobek pochodzący z takiego układu

przypada w całości właścicielowi kapitału.

Sami robotnicy nie będą w stanie uzyskać wyższych płac

z powodu nadmiaru chętnych do pracy

na farmie naszego znajomego.

Marks nie przeanalizował dogłębnie sytuacji;

na przykład rynek pracy mógł wyglądać inaczej

albo wszystko mogło się rozwinąć inaczej,

Na przykład rzeczywistość mogła wyglądać tak,

że istniała grupa ludzi posiadających kapitał

i tylko pewne grono robotników

dlatego może trzeba było o tych robotników zawalczyć,

może robotnicy byli w stanie wymusić podwyżkę zarobków

tak aby w końcu też mogli zgromadzić własny kapitał

i także rozpocząć działalność, choćby na małą skalę.

Marks nie rozważył wszystkich możliwości,

wystarczyło mu to co widział.

Dla jego obrony (nie, nie zamierzam wpaść w nawyk

usprawiedliwiania Karola Marksa) dodam, że

jego wersja wydarzeń była zgodna z tym co działo się pod koniec osiemnastego wieku.

Był to czas rewolucji przemysłowej.

Nawet Stany Zjednoczone ją przeżywały.

Mark Twain ochrzcił ten okres pozłacanym wiekiem.

Pzzemysłowcy, którzy nagromadzili ogromny kapitał

mieli duże możliwości wywierania nacisku

na robotnikach, dlatego też, Marks miał rację zauważając, że

jeśli ten człowiek z kapitałem ma tyle władzy,

a cały układ przynosi dochody,

to on będzie w stanie zatrzymać wszystko dla siebie,

ponieważ może utrzymać zarobki robotników na niskim poziomie.

Więc, będzie wyglądało to tak, że

człowiek z kapitałem, będzie go pomnażał.

Jego kapitał się powiększy

i tym samym będzie miał większą przewagę,

oraz już nigdy nie będzie musiał zwiększać zarobków

swoich robotników, a oni nigdy nie będą w stanie

sami zgromadzić kapitału.

Dlatego też logicznym następstwem dla Marksa

będą oraganizacje zrzeszające tych robotników.

Robotnicy będą zrzeszać się w związki

aby móc powiedzieć właścicielowi ziemi

czy fabryki "nie będziemy pracować" lub

"zaczniemy strajkować jeśli nie dostaniemy podwyżki"

lub "lub lepszych warunków pracy".

Więc kiedy zaczynamy mówić o związkach

przesuwamy się w stronę socjalizmu.

Kolejny krok w stronę socjalizmu

to znienawidzona przez Marksa,

właściwie przez wszystkich socjalistów,

koncentracja majątku, prowadząca do sytuacji

gdzie mamy nie tylko ludzi kumulujących

cały ten majątek, nawet jeśli w pewnym stopniu

majątek zawdzięczają swoim nowatorskim pomysłom,

lub umiejętności zarządzania, czy czegoś w tym stylu,

(Marksiści rzadko doceniają

właścicieli kapitału)

nawet z tymi umiejętnościami zarządzania

różnymi przedsięwzięciami,

mamy sytuację kiedy kapitał jest dziedziczony,

przez potomków.

Własność prywatna prowadzi do tego, że

kapitał przechodzi, powiedzmy, z ojca na syna,

z rodzica na dziecko, niezależnie od jakichkolwiek

predyspozycji.

Wszystko opiera się na dziedziczności majątku,

co tworzy problem, który

był bardzo realny w Europie - wystarczy cofnąć się do

Rewolucji Francuskiej: pokolenie po

pokoleniu szlachty, nie ważne jak niekompetentne

byłoby każde z tych pokoleń, dysponowało majątkiem

dającym im właściwie nieograniczoną kontrolę,

oraz masę ludzi bez majątku,

którzy musieli dla szlachty pracować.

Przy tak nierównym podziale dóbr

prędzej czy później rewolucja jest nieunikniona.

Inny krok w stronę socjalizmu

to pomysł redystrybucji majątku.

Zapiszę to. Redystrybucja.

Redystrybucja.

W socjaliźmie istnieje własność prywatna

ale rząd odgrywa większą rolę.

Już zapisuję. Większy rząd.

Jedną z ról rządu jest tu

redystrybucja majątku, wtedy rząd bierze na siebie

zarządzanie jakimś kluczowym czynnikiem produkcji,

na przykład zasobami lub fabrykami

produkującymi jakiś niezbędny półprodukt

Produkcja jest w rękach rządu, a raczej, jak powiedzieliby komuniści,

w rękach ludu, redystrybucja postępuje.

Więc w teorii nie ma już wielkich majątków

w rękach nielicznej grupy.

Idąc za tym tokiem myślenia

otrzymujemy model Państwa Komunistycznego.

W teorii państwo komunistyczne to społeczeństwo bezklasowe

i z punktu widzenia Marksa,

co jest nieco trudniejsze do wyobrażenia,

społeczeństwo bez państwa.

W kapitaliźmie mamy oczywiście podział klasowy:

jest klasa posiadaczy kapitału,

i klasa pracująca,

mamy wszelkie podziały

oraz różnice między nimi.

Marks właściwie wcale nie wziął pod uwagę istnienia

jakiejś innej drogi wyjścia dla robotników,

na przykład poprzez zgromadzenie własnego kapitału,

czy rozpoczęcie własnej działalności.

W jego wizji rosnące emocje między klasami miały powołać do życia socjalizm,

i w konsekwencji społeczeństwo bezklasowe, z centralnym,

tutaj nie podawał detali,

pojawi się równość, wszyscy są właścicielami

wszystkiego a społeczeństwo samo jakoś

poukłada rzeczy na właściwych miejscach, itd.

- państwo nie jest potrzebne. Na tym etapie

ciężko już to sobie wyobrazić.

Tak to widział Karol Marks

ale nikt tego nie wprowadził w życie

przed Włodzimierzem Leninem.

Dlatego, współczesna wersja komunizmu,

to co my rozumiemy przez pojęcie komunizmu

to państwo którym rządzi marksizm-leninizm.

LENINIZM

Te dwa pojęcia używane są czasem zamiennie.

Marksizm to pogląd utopijny,

marzenia o świecie, gdzie

wszyscy są równi, każdy robi to co chce,

niczego nie brakuje.

To taka wizja rodem ze

Star Treka, gdzie każdy może

dostać co chce z replikatora,

i jeśli chcesz malować przez pół dnia

proszę bardzo,

nie musisz być nawet malarzem,

rób sobie co chcesz.

Bardzo utopijny pomysł.

Zapiszę to.

Marksizm, w czystej postaci, to wizja społeczeństwa utopijnego

a jeśli nie wszyscy wiedzą co znaczy utipijny,

wyjaśniam, że chodzi o społeczeństwo bezklasowe:

wszyscy są równi, i każdy prowadzi

ciekawe, satysfakcjonujące życie.

Utopia nie jest uważana za realistyczą wizję.

Spójrzmy na to bardziej krytycznie:

nie wiem czy kiedykolwiek zrealizujemy taka wizję.

Nie chciałbym być zbyt krytyczny

może kiedyś osiągniemy społeczeństwo utopijne.

Leninizm to praktyczniejsza strona komunizmu.

Bierze się to z faktu, że po rewolucji bolszewickiej w 1917

kiedy z Rosji Carskiej zostaje utworzony Związek Radziecki

Lenin musiał zbudować rząd

i kierowac państwem w oparciu o idee

komunistyczne. Z punktu widzenia leninizmu,

i tutaj pojawia się

rozbieżność z ideami demokratycznymi,

w leniniźmie niezbędny jest

system partyjny, i tzw. partia rządząca.

Chodzi tu o jedną partię

w roli lidera.

Partia rządząca tworzyłaby klimat

niekończącej się rewolucji.

Jej zadaniem byłoby kierowanie społeczeństwem,

pełnienie funkcji rodzicielskiej dla społeczeństwa

przeprowadzenie go od kapitalizmu, przez socjalizm,

do idealnego ustroju komunistycznego.

Cały problem polega jednak na tym,

że jeśli chodzi o idealny ustrój komunistyczny

to nie wiadomo kiedy już został osiągnięty,

więc w ustroju w stylu Lenina

partia rządząca, znana powszechnie jako

Partia Komunistyczna, utrzymuje stan wiecznej rewolucji,

mówiąc ludziom, że kieruje nimi w stronę

jakiegoś niejasnego ustroju przyszłości

bez wyjaśniania jak on ma wyglądać.

Więc omawiając marksizm i leninizm

oprócz dyskusji na temat

gospodarki należy skupić się też

na systemie partyjnym, w którym

mamy właściwie tylko jedną dominująca partię,

która, można mieć tylko nadzieję, będzie działać na rzecz ludu.

Jedna dominująca komunistyczna partia,

reprezentująca lud i jego interesy.

Łatwo doszukać się tutaj wad, bo skąd wiadomo

że partia faktcznie dobro ludu ma na myśli

i skąd wiadomo czy wogóle jej członkowie są kompetentni?

Jakie działania należy podjąć

jeśli tak faktycznie jest?

Co jeśli problemem jest korupcja? System jednopartyjny,

dla przypomnienia dodam, że

największym państwem komunistycznym jest

Chińska Republika Ludowa,

chociaż kontrolowana przez Partię Komunistyczną

z punktu widzenia gospodarku już nie komunistyczna

- to trochę zagmatwane,

Zilustruję to wykresem

na linii poziomej umieszczę demokrację,

(Demokracja) a tutaj autorytaryzm

Autorytaryzm lub Totalitaryzm. Totalitaryzm.

Zapiszę Autorytaryzm.

Różnicę wyjaśnię w innym filmie.

Autorytaryzm. Te dwa ustroje są bardzo podobne.

Totalitaryzm to ekstremalna forma autorytaryzmu,

w której rząd kontroluje wszystko

i mamy małe grono ludzi kontrolujących wszystko

(to bardzo niedemokratyczne)

Autorytaryzm będzie w tym kierunku.

Więc na tym wykresie

mamy kapitalizm, socjalizm i komunizm

więc USA, umieszczę USA

gdzieś tutaj.

Umieszczę USA o tutaj.

W USA są pewne elementy socjalizmu:

związki zawodowe,

ale nie kontrolują wszystkiego,

niektórzy robotnicy do nich nie należą.

Redystrybucja istnieje do pewnego stopnia,

jest podatek od spadku, itp.

Bez przesady, ale istnieje.

Własność prywatna pozostaje dziedziczna,

i wciąż istnieją systemy pomocy ludziom w potrzebie

opieka medyczna i społeczna,

jak widać mamy elementy socjalistyczne.

Ale USA ma bardzo długą historię kapitalizmu,

własności prywatnej, wolnych rynków,

więc USA umieszczamy tutaj.

Związek Radziecki, nie współczesna Rosja

ale ZSSR za czasów jego istnienia

więc Związek Radziecki umieścimy gdzieś...

umieścimy gdzieś tutaj.

Związek Radziecki umieściliśmy tutaj na wykresie.

Współczesną Rosję właściwie

osobiście umieściłbym gdzieś w tej okolicy

ponieważ wsparcie państwa jest znacznie mniejsze

a gospodarka - czasem bywa nieprzewidywalna

oraz przepaść między bogatymi i biednymi

jest większa niż w Stanach

Więc tu... tutaj ląduje Rosja.

Najbardziej interesujące mijece na wykresie jest tu

Ludowa Republika Chińska

współczesne Chiny

które są pod pewnymi względami badzo komunistyczne

ale pod wieloma innymi bardziej kapitalistyczne niż USA

na przykład słaba redystrybucja dóbr,

czy brak dobrego wsparcia państwa dla potrzebujących

więc Chiny nie są całkowicie komunistyczne

umieścimy je tu, bardziej po lewej, są

jednak mniej demokratyczne niż Stany czy Rosja

Chociaż różne są opinie na temat współczesnej Rosji...

Lepiej nie będę drążył tematu.

Ale wracając do Chin, można je wstawić tutaj

i wtedy wypadają na kraj

bardziej kapitalistyczny niż USA

w końcu nie mają nawet podstawowych praw

pracownika. Z drugiej strony jednak rząd

jest dominującym właścicielem,

i posiada ogromną kontrolę;

tak że Chiny pod różnymi względami

różnie wypadają. Więc tutaj Chiny.

Nawet jeśli nazywane są państwem komunistycznym.

Pamiętajmy, że ich gospodarka jest bardziej kapitalistyczna

niż krajów które są tak dumne ze swojego kapitalizmu.

Nie zapominajmy też o rzeczach takich jak rządowa

własność i ogromna kontrola, oraz

istnienie dominującej partii. To wygląda na silny leninizm,

z niewielkimi elementami marksizmu.

Z tego punktu widzenia Chiny są komunistyczne.

Mam nadzieję, że

pomogłem zrozumieć to trudne pojęcie.