Is er verschil tussen kunst en kunstnijverheid? - Laura Morelli
-
0:07 - 0:09Als je het woord 'kunst' hoort,
-
0:09 - 0:10waar denk je dan aan?
-
0:10 - 0:12Aan een schilderij als de Mona Lisa,
-
0:12 - 0:15een beroemd beeldhouwwerk
of een gebouw? -
0:15 - 0:18En hoe zit het met een vaas,
een quilt of een viool? -
0:18 - 0:21Is dat ook kunst,
of is dat kunstnijverheid? -
0:21 - 0:24Wat is eigenlijk het verschil?
-
0:24 - 0:27Het blijkt dat het antwoord
niet zo eenvoudig is. -
0:27 - 0:30Een lepel of een zadel kunnen
kunstig gemaakt zijn, -
0:30 - 0:33terwijl een monument misschien
zonder inspiratie is ontworpen. -
0:33 - 0:36Niet elk muziekinstrument
is een gebruiksvoorwerp -
0:36 - 0:40en niet ieder schilderij of beeld
is een kunstvoorwerp. -
0:40 - 0:43Als het zo lastig is om kunst van
kunstnijverheid te onderscheiden, -
0:43 - 0:47waarom maken we dan dit onderscheid
tussen voorwerpen? -
0:47 - 0:48Het is het gevolg
-
0:48 - 0:51van een dramatische loop
der gebeurtenissen. -
0:51 - 0:53Voor ons spreekt het vanzelf
-
0:53 - 0:56dat we mensen als da Vinci
en Michelangelo -
0:56 - 0:58als legendarische kunstenaars beschouwen.
-
0:58 - 1:00Natuurlijk beschikten ze over
buitengewone talenten. -
1:00 - 1:03Maar ze leefden ook op de juiste plaats
-
1:03 - 1:04op het juiste moment.
-
1:04 - 1:07Want kort voor ze ter wereld kwamen
-
1:07 - 1:10bestond het concept 'kunstenaar'
nog nauwelijks. -
1:10 - 1:14Als je in de Middeleeuwen een werkplaats
was binnengelopen, -
1:14 - 1:16had je overal hetzelfde gezien.
-
1:16 - 1:17Ongeacht van wie de werkplaats was,
-
1:17 - 1:20een steenhouwer, een goudsmit
een hoedenmaker -
1:20 - 1:22of iemand die fresco's schilderde.
-
1:22 - 1:25Een leermeester paste de regels
van zijn gilde nauwlettend toe, -
1:25 - 1:27zodat hij zeker wist dat zijn gezellen
-
1:27 - 1:29zich konden opwerken
-
1:29 - 1:30door jarenlange praktijk
-
1:30 - 1:33en nauwkeurig omschreven
stadia van bekwaamheid. -
1:33 - 1:37Zo werden vaste tradities aan
de volgende generatie doorgegeven. -
1:37 - 1:41Hun schutspatronen zagen hen als
een collectief, niet als individuen apart. -
1:41 - 1:44Hun werk, van glazen Murano-drinkbekers
-
1:44 - 1:45tot Vlaams kantwerk,
-
1:45 - 1:48zag men als symbolen van sociale status,
-
1:48 - 1:50niet alleen vanwege hun schoonheid,
-
1:50 - 1:52maar ook omdat ze traditiegetrouw
waren gemaakt. -
1:52 - 1:55De klant, die de opdracht had gegeven
en ervoor had betaald, -
1:55 - 1:57of het nu ging om een stoel,
-
1:57 - 1:59een beeldhouwwerk, een gouden ketting,
-
1:59 - 2:00of een compleet gebouw,
-
2:00 - 2:02ging eerder met de eer strijken
-
2:02 - 2:06dan de ontwerper of maker
van het kunstwerk. -
2:06 - 2:08Pas rond het jaar 1400
-
2:08 - 2:12ging men onderscheid maken
tussen kunst en kunstnijverheid. -
2:12 - 2:13In Florence in Italië
-
2:13 - 2:17begon een nieuw cultureel ideaal,
dat later het Humanisme werd genoemd, -
2:17 - 2:19tot ontwikkeling te komen.
-
2:19 - 2:22Intellectuelen in Florence
verspreidden het idee -
2:22 - 2:25dat Griekse en Romeinse kunst
opnieuw kon worden geformuleerd. -
2:25 - 2:28Men ging meer waarde hechten
aan individuele creativiteit -
2:28 - 2:30dan aan collectieve productie.
-
2:30 - 2:32Enkele dappere schilders,
-
2:32 - 2:33die eeuwenlang
-
2:33 - 2:35per halve meter waren betaald,
-
2:35 - 2:38kregen het van hun schutspatronen gedaan
-
2:38 - 2:41dat ze op grond van verdienste
werden betaald. -
2:41 - 2:43In één enkele generatie
-
2:43 - 2:47veranderde het beeld dat men had van
kunstvoorwerpen en de makers ervan -
2:47 - 2:49zodanig dat in 1550
-
2:49 - 2:50Giorgio Vasari,
-
2:50 - 2:53die niet bij toeval
met Michelangelo bevriend was, -
2:53 - 2:55een gezaghebbend boek publiceerde:
-
2:55 - 2:59'De levens van de grootste schilders,
beeldhouwers en architecten'. -
2:59 - 3:01Kunstenaars werden verheven
-
3:01 - 3:06tot rocksterren doordat sappige details
over hun privéleven werden verteld. -
3:06 - 3:07Het publiek
-
3:07 - 3:11ging schilderijen, beeldhouwwerken
en architectuur als kunst beschouwen -
3:11 - 3:16en de makers ervan
als creatieve genieën: kunstenaars. -
3:16 - 3:17Zij die vasthielden aan hun gilde
-
3:17 - 3:24en kandelaars, keramische schalen of
smeedijzeren hekken bleven produceren, -
3:24 - 3:26werden collectief 'ambachtslieden'
genoemd. -
3:26 - 3:30Hun werk werd beschouwd
als 'decoratieve kunst'. -
3:30 - 3:32Dit impliceerde een inferieure status
-
3:32 - 3:33en bekrachtigde het onderscheid
-
3:33 - 3:38tussen kunst en kunstnijverheid,
dat in het Westen nog steeds geldt. -
3:38 - 3:43Als we een schilderij van Rembrandt
of Picasso als 'kunst' beschouwen, -
3:43 - 3:46wat doen we dan met een Afrikaans masker,
-
3:46 - 3:47een Chinese porseleinen vaas,
-
3:47 - 3:49of een Navajo kleed?
-
3:49 - 3:51In de geschiedenis van de kunst
-
3:51 - 3:55is de waarde die aan vernieuwing wordt
gegeven, eerder uitzondering dan regel. -
3:55 - 3:57In veel culturen
-
3:57 - 4:00heeft het onderscheid tussen kunst
en kunstnijverheid nooit bestaan. -
4:00 - 4:03Sommige voorwerpen die je
kunstnijverheid kunt noemen -
4:03 - 4:05zoals een kleed uit Peru,
-
4:05 - 4:06een vaas uit de Ming-dynastie
-
4:06 - 4:08of een totempaal,
-
4:08 - 4:12worden bij uitstek als de visuele vormen
van een cultuur beschouwd. -
4:12 - 4:14Toen kunsthistorici in de 19de eeuw zagen
-
4:14 - 4:17dat de kunst van sommige
niet-westerse culturen -
4:17 - 4:19al duizenden jaren niet was veranderd,
-
4:19 - 4:22bestempelden ze deze kunst
als 'primitief', -
4:22 - 4:25wat suggereerde dat de makers
niet konden vernieuwen, -
4:25 - 4:29en dat het daarom geen
echte kunstenaars waren. -
4:29 - 4:30Wat ze zich niet realiseerden
-
4:30 - 4:34was dat de makers helemaal niet
op vernieuwing uit waren. -
4:34 - 4:36De waarde van hun kunstwerken
werd ontleend -
4:36 - 4:38aan het behouden van visuele tradities
-
4:38 - 4:40en niet op het veranderen ervan.
-
4:40 - 4:44Sinds een jaar of 20 nemen objecten
als quilts, keramiek en houtsnijwerken -
4:44 - 4:47een meer prominente plaats in
-
4:47 - 4:50in boeken over kunstgeschiedenis
en op tentoonstellingen in musea, -
4:50 - 4:53naast schilderijen en beeldhouwwerken.
-
4:53 - 4:56Misschien moeten we vage termen als
'kunst' en 'kunstnijverheid' afschaffen -
4:56 - 4:59en inruilen voor 'visuele kunsten',
-
4:59 - 5:03waaronder een ruimer scala van
esthetische werken valt. -
5:03 - 5:06Als onze waardering van kunstvoorwerpen
-
5:06 - 5:07en de makers zo wordt bepaald
-
5:07 - 5:09door onze cultuur en geschiedenis,
-
5:09 - 5:11dan is kunst én de definitie ervan
-
5:11 - 5:14iets dat iedereen anders ervaart.
- Title:
- Is er verschil tussen kunst en kunstnijverheid? - Laura Morelli
- Description:
-
Kijk voor de volledige les bij: http://ed.ted.com/lessons/is-there-a-difference-between-art-and-craft-laura-morelli
Was da Vinci een artistiek genie? Jazeker, maar ook werd hij op het juiste moment op de juiste plaats geboren. Westerse kunstenaars van vóór de Renaissance oogstten weinig lof voor hun werk. In veel niet-westerse culturen werden traditionele kunstvormen altijd al meer gewaardeerd dan vernieuwende ideeën. Waar komen onze opvattingen over kunst en kunstnijverheid vandaan? Laura Morelli traceert de geschiedenis over hoe we aan de visuele kunsten waarde toekennen.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:31
![]() |
Axel Saffran approved Dutch subtitles for Is there a difference between art and craft? - Laura Morelli | |
![]() |
Axel Saffran edited Dutch subtitles for Is there a difference between art and craft? - Laura Morelli | |
![]() |
Axel Saffran edited Dutch subtitles for Is there a difference between art and craft? - Laura Morelli | |
![]() |
Axel Saffran edited Dutch subtitles for Is there a difference between art and craft? - Laura Morelli | |
![]() |
Heleen van Maanen accepted Dutch subtitles for Is there a difference between art and craft? - Laura Morelli | |
![]() |
Heleen van Maanen declined Dutch subtitles for Is there a difference between art and craft? - Laura Morelli | |
![]() |
Heleen van Maanen edited Dutch subtitles for Is there a difference between art and craft? - Laura Morelli | |
![]() |
Heleen van Maanen edited Dutch subtitles for Is there a difference between art and craft? - Laura Morelli |