< Return to Video

Jak działają Twoje nerki? - Emma Bryce

  • 0:07 - 0:08
    Jest gorący dzień.
  • 0:08 - 0:10
    Właśnie wypiłeś kilka szklanek wody,
  • 0:10 - 0:12
    jedną po drugiej.
  • 0:12 - 0:15
    Potrzebę skorzystania z łazienki
    zawdzięczasz dwóm organom,
  • 0:15 - 0:20
    które kształtem przypominają fasolki
    i działają jak wewnętrzne czujniki.
  • 0:20 - 0:22
    Regulują ilość płynów w twoim organizmie,
  • 0:22 - 0:24
    wykrywają zanieczyszczenia we krwi,
  • 0:24 - 0:27
    i wydzielają witaminy, minerały
  • 0:27 - 0:29
    i hormony potrzebne do życia.
  • 0:29 - 0:32
    Mowa o twoich nerkach.
  • 0:32 - 0:36
    Ich głównym zadaniem jest
    pozbywanie się zbędnych produktów
  • 0:36 - 0:39
    i zamienianie ich w mocz.
  • 0:39 - 0:42
    Przez nerki przepływa osiem litrów krwi
  • 0:42 - 0:45
    około 20 do 25 razy dziennie.
  • 0:45 - 0:52
    W ciągu każdych 24 godzin
    filtrują one około 180 litrów krwi.
  • 0:52 - 0:55
    Skład twojej krwi ciągle się zmienia,
  • 0:55 - 0:57
    w miarę jak jesz i pijesz.
  • 0:57 - 1:00
    Dlatego nerki muszą pracować cały czas.
  • 1:00 - 1:03
    Krew dociera do nerek przez tętnice,
  • 1:03 - 1:08
    które rozgałęziają się na małe naczynka
  • 1:08 - 1:11
    oplatające kanaliki nefronu.
  • 1:11 - 1:13
    W każdej nerce
  • 1:13 - 1:18
    milion takich nefronów tworzy
    potężny szereg filtrów i czujników,
  • 1:18 - 1:20
    które dokładnie badają krew.
  • 1:20 - 1:23
    Wyraźnie widać jak wyrafinowany i dokładny
  • 1:23 - 1:26
    jest ten wewnętrzny system czujników.
  • 1:26 - 1:31
    Do filtrowania krwi każdy nefron używa
    dwóch bardzo ważnych elementów:
  • 1:31 - 1:37
    kłębuszka nerkowego i podobnego
    do słomki kanaliku nerkowego.
  • 1:37 - 1:41
    Kłębuszek nerkowy działa jak sito,
    pozwalając tylko niektórym elementom,
  • 1:41 - 1:45
    takim jak witaminy czy minerały,
    przejść do kanaliku nerkowego.
  • 1:45 - 1:47
    Następnie, naczynka muszą wykryć,
  • 1:47 - 1:51
    czy którekolwiek z tych substancji
    są potrzebne w naszym ciele.
  • 1:51 - 1:55
    Jeśli tak, zostaną one ponownie
    wchłonięte w odpowiedniej ilości,
  • 1:55 - 1:58
    i znowu będą krążyć we krwi.
  • 1:58 - 2:01
    Jednak krew transportuje nie tylko
    potrzebne składniki,
  • 2:01 - 2:03
    ale również zbędne substancje,
  • 2:03 - 2:05
    z którymi nefrony muszą sobie poradzić.
  • 2:05 - 2:09
    Kanaliki wykrywają zbędne związki,
  • 2:09 - 2:12
    jak na przykład mocznik
    pozostały po rozpadzie białek,
  • 2:12 - 2:15
    i w postaci moczu transportują je z nerek
  • 2:15 - 2:19
    przez dwa długie przewody
    zwane moczowodami do pęchęrza.
  • 2:19 - 2:22
    Pęchęrz pozbywa się moczu,
  • 2:22 - 2:26
    oczyszczając organizm z toksyn
  • 2:26 - 2:28
    W moczu znajduje się też woda.
  • 2:28 - 2:32
    Jeśli nerki wykryją jej za dużo we krwi,
  • 2:32 - 2:35
    na przykład, gdy wypijesz
    kilka szklanek na raz,
  • 2:35 - 2:39
    wówczas wysyłają nadmiar płynu
    do pęcherza, żeby go usunąć.
  • 2:39 - 2:42
    Z kolei niski poziom wody we krwi sprawia,
  • 2:42 - 2:45
    że część wody jest wpuszczana
    z powrotem do krwiobiegu,
  • 2:45 - 2:48
    co oznacza, że do moczu
    trafia mniej wody.
  • 2:48 - 2:52
    Dlatego właśnie mocz jest ciemniejszy,
    kiedy jesteśmy odwodnieni.
  • 2:52 - 2:57
    Kontrola poziomu wody pozwala nerkom
    regulować poziom płynów w organizmie.
  • 2:57 - 3:00
    Nie jest to jedyny atut nerek.
  • 3:00 - 3:04
    Nerki mogą również aktywować witaminę D,
  • 3:04 - 3:08
    która pomaga w sekrecji reniny,
    która z kolei podnosi ciśnienie krwi,
  • 3:08 - 3:11
    oraz innego hormonu
    o nazwie erytropoetyna,
  • 3:11 - 3:15
    który zwiększa produkcję erytrocytów.
  • 3:15 - 3:19
    Bez nerek, nasze płyny ustrojowe
    wymknęłyby się spod kontroli.
  • 3:19 - 3:22
    Po każdym posiłku,
    do naszej krwi dostawałaby się
  • 3:22 - 3:25
    kolejna nieprzefiltrowana
    dawka substancji.
  • 3:25 - 3:30
    Stężenie toksyn szybko przeciążyłoby
    nasz system i doprowadziło do śmierci.
  • 3:30 - 3:33
    Nerki nie tylko sprawiają,
    że wszystko działa poprawnie,
  • 3:33 - 3:35
    ale także utrzymują nas przy życiu.
  • 3:35 - 3:39
    Jak dobrze, że wszyscy
    mamy dwie takie magiczne fasolki.
Title:
Jak działają Twoje nerki? - Emma Bryce
Description:

Pełna wersja lekcji dostępna pod adresem: http://ed.ted.com/lessons/how-do-your-kidneys-work-emma-bryce

W ciepły dzień, po wypiciu kilku szklanek wody możesz poczuć nagłą chęć skorzystania z toalety. Za tą potrzebą stoją dwa organy w kształcie fasolek, które działają niczym doskonałe wewnętrzne czujniki. Emma Bryce szczegółowo pokazuje nam jak nerki regulują poziom płynów w organizmie, wykrywają zanieczyszczenia we krwi oraz wydzielają witaminy, minerały i hormony potrzebne nam do życia.

Lekcja - Emma Bryce, animacja - Tremendousness

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:55

Polish subtitles

Revisions