Qısamüddətli məcmu təklif | Məcmu tələb və məcmu təklif | Makroiqtisadiyyat | Xan Akademiyası

Qısamüddətli dövrdə məcmu təklif əyrisinin yuxarıya doğru meylli olması üçün əsaslandırmalar
Növbəti dərsi izləyə bilərsiniz:
https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/derivative-securities/forward-futures-contracts/v/futures-and-forward-curves?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=financeandcapitalmarkets

Əvvəlki dərsi qaçırdınızsa, buradan izləyə bilərsiniz:
https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/derivative-securities/forward-futures-contracts/v/futures-margin-mechanics?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=financeandcapitalmarkets
Xan Akademiyasında makroiqtisadiyyat: Ənənəvi kollec səviyyəsində giriş makroiqtisadiyyat kursunda əhatə olunan mövzular
Xan Akademiyası haqqında: Xan Akademiyası şagirdlərə sinif daxilində və xaricində öz sürətləri ilə təhsil almağa imkan verən praktiki məşqlər, təlimat videoları və fərdi öyrənmə tablosu təqdim edir. Bizim dərslər riyaziyyat, elm, kompüter proqramlaşdırması, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və daha çoxunu əhatə edir. Riyazi missiyalarımız, güclü və öyrənmə boşluqlarını təyin edən ən müasir, adaptasiya texnologiyasından istifadə edərək şagirdləri uşaq bağçasından riyaziyyata qədər yönəldir. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MIT kimi qurumlarla da əməkdaşlıq edirik.

Pulsuz. Hər kəs üçün. Əbədi. #Hər şeyi öyrənə bilərsiniz.
Xan Akademiyası Makroiqtisadiyyat kanalına abunə olun: https://www.youtube.com/channel/UCBytY7pnP0GAHB3C8vDeXvg Khan Academy-yə abunə olun: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy

Son iki videoda yavaş-yavaş məcmu tələb-

məcmu təklif modelimizi qurduq, bunu

etməyimizin əsas məqsədi niyə bu qısa

müddətli iqtisadi dövrlərə

sahib olduğumuz və bu
sabit iqtisadi böyüməyə

əhalinin artması və

məhsuldarlığın yaxşılaşması səbəbi ilə

sahib olmadığımızı izah edə bilməkdir.

Bunun həqiqətən mikro və

makro iqtisadiyyatda oxuduğumuz

hər şey üçün sadəcə bir model olduğunu

başa düşmək vacibdir.

Bu modellərdən istifadə etmək üçün

çox böyük sadələşdirmələr aparmalı

və bu modellərə həmişə tənqidi

gözlə baxmalısınız.

Bu, prosesi görmək üçün yeganə bir yoldur.

Bununla razılaşmaya bilərsiniz.

Bunun həddindən artıq sadələşdirmə
olduğunu düşünə bilərsiniz.

Bunu bir şəkildə dəyişdirmək istəyə bilərsiniz.

Bunu yalnız bir model olaraq qəbul

etməyiniz çox vacibdir.

Biz iqtisadiyyatın mürəkkəb hissələrini

anlaya bilmək üçün
onları

olduqca sadə qrafik və riyaziyyat

vasitəsilə təsvir edə bilərik.

Hər birinin beynində on milyardlarla

neyron olan və hər cür dəliliklər edən

yüz milyonlarla aktyorun olduğu bir dünya.

Biz onu sadə xətlərə, əyrilərə

və tənliklərə sadələşdirə bilərik.

Sonuncu videoda biz uzunmüddətli

məcmu təklifə bir az nəzər yetirdik.

Uzun müddətdə məcmu təklif.

MTMT modelində uzun müddətdə

iqtisadiyyatın real məhsuldarlığının əslində

qiymətdən asılı olmadığını, qiymətin sadəcə ədədi

bir şey olduğunu və uzun müddətdə

insanların və ya iqtisadiyyatın yalnız

rahat şəkildə istehsal edə biləcəyi şeyləri

istehsalına uyğunlaşacağını düşündük.

Burada qeyd etmək istəyirəm ki,

bu, iqtisadiyyatın maksimum
məhsuldarlığı deyil.

Bunu təbii olaraq görə bilərsiniz;

belə deyək.

Buradakı kimi,

təbii istehsal kimi.

İqtisadiyyatın təbii real istehsalı.

Mən "təbii" deyəndə, bu o deməkdir ki,

iqtisadiyyatda hər zaman hansısa

səmərəsizlik olacaq;
insanlar işi dəyişdirəcəklər.

Yenidən öyrənməli olacaqlar.

İşlərdə həmişə kadr dəyişikliyi olacaq.

Bəzi insanlar işdən çıxırlar, sonra isə

başqalarını işə götürməli olurlar.

İşsizliyin müəyyən normal

və ya təbii səviyyəsi var.

Əksər ölkələrdə insanlar gecə-

gündüz işləmirlər.

Tətilə getmək istəyirlər.

İstirahət etmək istəyirlər.

Edilən digər müdaxilələr səbəbindən bütövlükdə

iqtisadiyyatda ideal bir səmərəlilik yoxdur.

Bu, sadəcə təbii sağlam bir məhsuldarlıq səviyyəsidir.

Məhsuldarlığın bəzi nəzəri səviyyəsi var.

Onu burada çəkəcəyəm.

Bəlkə də bu, maksimum istehsal hesab edə

biləcəyiniz nəzəri

istehsal səviyyəsidir.

Maksimum məhsuldarlıq.

Maksimum, əhalini və əhalinin sahib

olduğu texnologiyanı nəzərə alsaq,

bu bir növ nəzəri bir şeydir və

onu ölçmək çox çətin olardı.

İnsanlar çox çalışsa.

Məzuniyyət almasa.

Düzgün yatmasa.

Hər bir insan ən məhsuldar olduğu

yerdə işləsə, o zaman bəlkə

də əldə edilə bilməyəcək

bir nəticəyə sahib olarsınız.

Bu daha aşağıdadır,
iqtisadiyyat üçün

yaxşı bir sağlam məhsuldarlıq
səviyyəsi kimidir.

İndi bu videoda danışacağımız

qısa müddətdə məcmu təklifdir və

biz görürük ki, bu modelin ümumi

tələb-məcmu təklifin modeli kimi işləməsi

üçün biz qısa müddətdə məcmu

təklifin artan əyrisini düşünməliyik.

Təxminən,

belə bir əyri.

Bunu belə düzəldim.

Aha, indiki qiymətlərimizin

burada yerləşdiyini düşünək.

Bu, uzunmüddətli məcmu təklifdir.

Bu, qiymətlərdən asılı deyil;

bu, sadəcə, təbii bir məhsuldarlıq

səviyyəsidir.

Bunu çəhrayı edəcəyəm.

Qısa dövrdə, əyri, buna bənzəyər.

Açıq-aşkar bu optimaldan heç vaxt keçə

bilməyəcəyimiz üçün, bu əyridə nə baş

verdiyini anlamağımız üçün nöqtəli

xətti çəkərək düzəldirəm,

əyri çəkən zaman nöqtəli bir xətti

birləşdirmək daha asandır.

Aha, bu qısa müddətdə

olan məcmu təklifdir.

Bu modelin iqtisadi dövrlər
üçün izahının əsasını təmin

etməsi üçün niyə yuxarıya meyilli

məcmu təklif əyrisininin olmasını və bunu

əsaslandıra bilməyimiz üçün

bir neçə nəzəriyyə

olduğunu görəcəyik.

Bunun niyə yuxarıya doğru meyilli

ola biləcəyini əsaslandırmazdan əvvəl,
yuxarıya

doğru meyilli bir əyrinin
nə dediyinə baxaq,

insanlar tam olaraq yaxşı olduqda... Təbii

dərəcədə istehsal edirlər.

İqtisadiyyatda bu səviyyədə

bir qədər işsizlik olacaq.

Nədənsə bu yuxarı əyri,

qiymətlər qalxarsa, iqtisadiyyatda,

bütövlükdə bu təbii səviyyədən çox məhsul

istehsal edəcəyini söyləyir.

Bəlkə də başqa yerlərdən insanları
cəlb edəcək

və ya düşünə bilərsiniz ki,

işsiz insanları

işləməyə

cəlb edəcəkdir.

Bəlkə indi daha yaxşı
olacağını hiss edirlər.

Bu, fabrikləri bir az daha uzun

işləməyə inandıra bilər.

Bu, insanları daha az istirahət
etməyə inandıra bilər.

Qiymətlər ensə, əksi ola bilər.

Artan əyri təklif edir ki,
əgər qiymətlər,

yalnız bir malın və ya
xidmətin qiyməti deyil

məcmu qiymətlər aşağı

düşərsə, deməli bütövlükdə iqtisadiyyatda

insanlar bir az daha az işləyə bilərlər.

İnsanlar iş bazarını tərk edə bilər.

Bunların hamısının qısa müddətdə olduğunu

unutmayın.

Fabriklərini tam işə salmaya bilərlər.

Daha çox tətil edə bilərlər.

İndi artan məcmu təklif əyrisi üçün

inandırıcı bəraətlərimizin

nə olduğunu düşünək.

Birincisi yanlış qavrayış nəzəriyyəsi

olaraq adlandırılır; bunu ağ rənglə yazım.

Aha, indi,

məcmu qiymətlərin

artdığı vəziyyət barədə

düşünək.

Məcmu qiymətlər yüksəlir.

Əgər fərdi aktor ya

də şirkət rəhbəriyəmsə, məcmu qiymətlərin

artdığını dərhal hiss edə bilmərəm.

Sadəcə mallarımın və ya xidmətlərimin
qiymətinin

qalxdığını düşünə bilərəm.

Bunun əslində mikroiqtisadi bir fenomen

olduğunu düşünə bilərəm.

Bunu bir mikro fenomen kimi
səhv başa düşürəm.

Bu, mənim bazarımda baş verənlərdir.

Yenidən
mikroiqtisadiyyata qayıdırıq,

mal və xidmətlərimin
qiymətinin başqaları

ilə müqayisədə artdığını düşünürəmsə

və bunun səhv düşüncə

olduğunu xatırlayıramsa, bütün qiymətlər

qalxır, amma bunun
qısa müddətdə baş verdiyini

düşünürəmsə, təklif
qanunu qüvvəyə minir.

Sonra mikroiqtisadi konsepsiyanı
özündə cəmləşdirən və

qiymətlərin real olduğunu düşündürən
təklif qanunu

qüvvəyə minir. Amma,
bunlar real qiymətlər deyil,

nominal qiymətdir, və əgər

ümumi qiymətlərin qalxdığını düşünürəmsə,
bu, məni daha çox məhsul

istehsal etməyə cəlb edir.

Düşünürəm ki, daha sərfəli olacaq.

Xərclərimin artdığını,

qazancımla ala biləcəyim hər şeyin

artdığını anlamağım

çox az vaxt aparır.

Əslində, mənə o qədər də yaxşı

deyil, sonra yəqin ki, normal

istehsal səviyyəmə qayıdacağam.

İnsanların istehsal etdiyim
hər hansı məhsuldan daha çox

tələb etdiyini düşünsəm, zamanla

işə başlayacağam.

Daha çox insanı işə götürmək, fabriklərin

baxımını təxirə sala biləcəyim vaxtdan da

irəli aparıb, onları daha uzun müddət

idarə etmək istəyə bilərəm,

amma zamanla bunun
səhv olduğunu başa düşdüm.

Hər şey daha baha oldu.

Hal-hazırda, əslində, böyük bir qazanc

əldə etmirəm.

O zaman, məhsuldarlıq səviyyəm
həqiqətən geriyə doğru gedə bilər.

Özüm haqqımda danışanda, bütün

iqtisadiyyatı idarə edən mən deyiləm.

Yadınızdadı, mən bir aktordan bəhs

edirdim, amma bu, birgə fəaliyyət göstərən

bir çox aktora aid ola bilər, buna görə

ümumilikdə daha məhsuldar
olmaq istəyə bilərlər,

bundan sonra onlar
əslində, daha çox pul

qazanmayacaqlarını və bunun davamlı

olmadığını anladıqlarında
öz əvvəlki istehsal

səviyyələrinə qayıdacaqlar.

İqtisadiyyat kitablarında
oxuyacağınız başqa

bir nəzəriyyə, qısa müddətdə
nəyə görə yuxarı

məcmu təklif əyrisinə
sahib olacağımızın izahı və

yaxud da əsaslandırması

bəzən stabil əmək haqqı
nəzəriyyəsi adlanır.

Stabil əmək haqqı.

Bunu stabil xərclər nəzəriyyəsinə
genişləndirmək istəyirəm.

Bəzən stabil qiymətlər deyilən

ayrı bir mövzu hazırlayırlar,

amma fikrimcə, hamısı

bir-birinə çox bənzəyir.

Stabil qiymətlər.

Ümumilikdə qiymətlər artsa da,

bütün iqtisadiyyatda qiymətlər artsa da,

iqtisadiyyatın bütün hissələrində

hamısı eyni nisbətdə artmayacaqdır.

İqtisadiyyatda elə hissələr var ki,

orada qiymətlər digər yerlərdən

daha stabil olur və qiymətlərin

belə olmasının bir
neçə səbəbi var.

Əmək haqqı müqavilələriniz
ola bilər və ya insanlar

qiymətlərin qalxdığını daha yavaş anlayıb

müqavilələrini yenidən
müzakirə edə bilərlər.

Təchizatçılarla müəyyən müddət ərzində

müəyyən bir qiymət ödəməli olduğunuz uzun

müddətli müqavilələriniz ola bilər.

Artıq növbəti il üçün ödəniş
etməyə razılaşmısınız,

buna görə də məcmu qiymətlər artsa da,

iqtisadiyyatın müxtəlif hissələrində,

iqtisadiyyatın bu hissələrindəki
müqavilələr və ya

əməliyyatlar üçün bunları həqiqətən

əks etdirmək bir az vaxt aparır.

İqtisadiyyatın bəzi sahələrində
hər şeyin tandemdə

olmaması və ya hər şeyin
gözlədiyiniz qədər

sürətli hərəkət etməməsini səbəb olan bir

başqa səbəb də menyu xərcləri
deyilən anlayışdır.

Menyu xərcləri.

Menyu xərcləri sadəcə ideyadır, qiymətlər

dəyişərsə, növbəti saat ərzində qiymətlər

5% artarsa, qiymətləri 5% qaldırmaq

əslində əhəmiyyətsiz deyil.

Məsələn, bir restoran işlədirsinizsə,

menyuları yenidən yazmalısınız, ad elə

buradan irəli gəlir, amma bu yalnız

restoran üçün keçərli deyil;
bu hər şey üçün doğrudur.

Hər hansı bir təhcizatçı olsanız,
bu doğru ola bilər.

Broşürlarınızı, kompyuter sistemlərinizi

dəyişdirməlisiniz.

Bunları həqiqətən yaratmaq üçün iş

çoxdur; satıcınıza qiymətin necə

dəyişə biləcəyini söyləməlisiniz.

Qiymətləri həqiqətən dəyişdirmək

üçün xeyli iş görməlisiz.

Bu menyu xərcləri əslində,
bütün qiymətlərin tandemdə

hərəkət etmə qabiliyyətini ləngidə bilər.

Bəziləri başqalarına nisbətən daha stabil

olacaq və bunun səbəbi qısa müddətdə

yüksələn məcmu təklif əyrisinin izahı ola

bilər ki, bu sahələrdən birində işləsəm,

qiymətləri artıra bilərəm amma

tutaq ki, maaşım və

xərclərim stabildir.

Artıq uzunmüddətli əmək haqqı
müqaviləsi bağlamışam

və bütün tədarükçülərim
qiymətləri belə sürətlə

artıra bilmirlər, buna
görə də qısamüddətli

perspektivdə böyük
mənfəət əldə edəcəyəm.

Hətta real mənada xərclərim nisbətən

stabil olduğundan, gələn

qiymətləri artıra bilərəm ki,

daha çox istehsal edim.

Fabrikləri daha uzun
müddət idarə edəcəyəm.

Bəlkə daha çox məhsul
istehsal etmək üçün

texniki baxışı təxirə salacağam.

Bəlkə bu müqavilələrə əsasən daha çox

insan işə götürməyə çalışacağam.

Bəlkə bu uzunmüddətli xərclərlə daha

çox mal və xidmət almağa çalışacağam.

Bunların həqiqətən medalyonun eyni

tərəfi olduğunu söyləməyimin səbəbi budur ki,

qiymətlərini qaldıra bilən, gəliri artmağa

başlayan və tədarükçüsü B şirkəti

olan A firması olduğunuzu
təsəvvür edə bilərsiniz.

Bu, B şirkətidir və
buradakı xoşagəlməzdir.

Bu xoşagəlməzdir.

Bəlkə A, B-dən limon alır və sonra

o limonadın qiymətini

qaldıra bilər, amma qısa müddətlik

limon üçün sabit bir qiymət

müqaviləsi var.

Nəhayət o sona çatacaq və B

onu yuxarıya qaldıra biləcək.

A-nın xərcləri, amma B-nin

qiymətləri xoşagəlməzdir.

Həqiqətən də birinin xərcləri

digərinin qiymətləri ilə eynidir.