Qısamüddətli məcmu təklif | Məcmu tələb və məcmu təklif | Makroiqtisadiyyat | Xan Akademiyası

Qısamüddətli dövrdə məcmu təklif əyrisinin yuxarıya doğru meylli olması üçün əsaslandırmalar
Növbəti dərsi izləyə bilərsiniz:
https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/derivative-securities/forward-futures-contracts/v/futures-and-forward-curves?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=financeandcapitalmarkets

Əvvəlki dərsi qaçırdınızsa, buradan izləyə bilərsiniz:
https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/derivative-securities/forward-futures-contracts/v/futures-margin-mechanics?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=financeandcapitalmarkets
Xan Akademiyasında makroiqtisadiyyat: Ənənəvi kollec səviyyəsində giriş makroiqtisadiyyat kursunda əhatə olunan mövzular
Xan Akademiyası haqqında: Xan Akademiyası şagirdlərə sinif daxilində və xaricində öz sürətləri ilə təhsil almağa imkan verən praktiki məşqlər, təlimat videoları və fərdi öyrənmə tablosu təqdim edir. Bizim dərslər riyaziyyat, elm, kompüter proqramlaşdırması, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və daha çoxunu əhatə edir. Riyazi missiyalarımız, güclü və öyrənmə boşluqlarını təyin edən ən müasir, adaptasiya texnologiyasından istifadə edərək şagirdləri uşaq bağçasından riyaziyyata qədər yönəldir. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MIT kimi qurumlarla da əməkdaşlıq edirik.

Pulsuz. Hər kəs üçün. Əbədi. #Hər şeyi öyrənə bilərsiniz.
Xan Akademiyası Makroiqtisadiyyat kanalına abunə olun: https://www.youtube.com/channel/UCBytY7pnP0GAHB3C8vDeXvg Khan Academy-yə abunə olun: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy

Son iki videoda yavaş-yavaş məcmu tələb-

məcmu təklif modelimizi qurduq.

Bunun məqsədi, niyə bu

qısamüddətli iqtisadi dövrlərə

sahib olmağımız, eləcə də,

sabit iqtisadi böyümənin,
əhalinin artması və

məhsuldarlığın yaxşılaşması səbəbindən

olmadığını izah edə bilməkdir.

Bunun, həqiqətən mikro və

makro iqtisadiyyatda oxuduqlarımız

üçün sadəcə bir model olduğunu

başa düşmək vacibdir.

Bu modellərdən istifadə etmək üçün

çox böyük sadələşdirmələr aparmalı

və bu modellərə həmişə tənqidi

gözlə baxmalısınız.

Bu, prosesi görmək
üçün yeganə yoldur.

Bununla razılaşmaya, bunun

həddindən artıq sadə
olduğunu düşünə bilərsiniz.

Bunu, dəyişdirmək istəyə bilərsiniz.

Amma, bunu yalnız bir model olaraq qəbul

etməyiniz çox vacibdir.

Biz iqtisadiyyatın mürəkkəb hissələrini

anlaya bilmək üçün, onları,

olduqca sadə qrafiklər və riyaziyyat

vasitəsilə təsvir edirik.

Hər birinin beynində on milyardlarla

neyron olan və hər cür dəliliklər edən

yüz milyonlarla aktorun
olduğu bir dünya düşünün.

Biz onu, xətlərə, əyrilərə

və tənliklərə sadələşdiririk.

Sonuncu videoda biz uzunmüddətli

məcmu təklifə bir az nəzər yetirdik.

Uzun müddətdə məcmu təklif.

MTMT modelində, uzun müddətdə

iqtisadiyyatın real
məhsuldarlığının, əslində,

qiymətdən asılı olmadığını,

qiymətin sadəcə bir ədəd olduğunu gördük.

İnsanlar və ya
iqtisadiyyat yalnız rahat

şəkildə istehsal
edə biləcəyi məhsulların

istehsalına uyğunlaşır.

Burada qeyd etmək istəyirəm ki,

bu, iqtisadiyyatın maksimum
məhsuldarlığı deyil.

Bunu təbii olaraq görə bilərsiniz,

belə deyək.

Buradakı kimi,

təbii istehsal kimi.

İqtisadiyyatın təbii real istehsalı.

Mən "təbii" deyəndə, bu o deməkdir ki,

iqtisadiyyatda hər zaman hansısa

səmərəsizlik olacaq;
insanlar iş dəyişdirəcəklər.

Yenidən öyrənməli olacaqlar.

İşlərdə həmişə kadr dəyişikliyi olacaq.

Bəzi insanlar işdən çıxırlar, sonra isə

başqalarını işə götürməli olurlar.

İşsizliyin müəyyən normal

və ya təbii səviyyəsi var.

Əksər ölkələrdə insanlar gecə-

gündüz işləmirlər.

Tətilə getmək istəyirlər.

İstirahət etmək istəyirlər.

Edilən digər müdaxilələr
səbəbindən, bütövlükdə

iqtisadiyyatda ideal
bir səmərəlilik yoxdur.

Bu, sadəcə təbii, sağlam
bir məhsuldarlıq səviyyəsidir.

Məhsuldarlığın bəzi nəzəri səviyyəsi var.

Onu burada çəkəcəyəm.

Bu, maksimum istehsal hesab edə

biləcəyiniz nəzəri

istehsal səviyyəsidir.

Maksimum məhsuldarlıq.

Maksimum, əhalini və əhalinin sahib

olduğu texnologiyanı nəzərə alsaq,

bu bir növ nəzəri bir şeydir və

onu ölçmək çox çətin olardı.

İnsanlar çox çalışsa,

məzuniyyət almasa,

düzgün yatmasa,

hər kəs ən məhsuldar olduğu

yerdə işləsə, o zaman bəlkə

də əldə edilə bilməyəcək

bir nəticəyə sahib olarsınız.

Bu daha aşağıdadır,
iqtisadiyyat üçün

yaxşı bir sağlam məhsuldarlıq
səviyyəsi kimidir.

İndi bu videoda danışacağımız

qısa müddətdə məcmu təklifdir və

biz görürük ki, bu modelin ümumi

tələb-məcmu təklifin modeli kimi işləməsi

üçün biz qısa müddətdə məcmu

təklifin artan əyrisini düşünməliyik.

Təxminən,

belə bir əyri.

Bunu belə düzəldim.

İndiki qiymətlərimizin

burada yerləşdiyini düşünək.

Bu, uzunmüddətli məcmu təklifdir.

Bu, qiymətlərdən asılı deyil,

təbii bir məhsuldarlıq səviyyəsidir.

Qısamüddətli isə belə görünər...

Bunu çəhrayı edəcəyəm.

Qısa dövrdə, əyri, buna bənzəyər.

Aydındır ki, bu optimaldan heç vaxt keçə

bilmərik, ona görə də, bu əyridə nə baş

verdiyini daha yaxşı başa düşmək üçün

nöqtəli xətt çəkərək düzəldirəm,

əyri çəkən zaman nöqtəli xətti

birləşdirmək daha asandır.

Aha, bu qısa müddətdə

olan məcmu təklifdir.

Bu modeldə iqtisadi dövrləri
izah etmək

üçün niyə məcmu təklif əyrisininin

yuxarıya meyilli olmasını görəcəyik.

Bunu əsaslandıra bilməyimiz üçün

bir neçə nəzəriyyə

olduğunu görəcəyik.

Yuxarıya doğru
meyilli olmasını

əsaslandırmazdan əvvəl,
bu meyilliliyin nə

demək olduğuna baxaq,

belə olduqda, insanların istehsal

dərəcəsi, təbiidir.

İqtisadiyyatda, bu səviyyədə

bir qədər işsizlik olacaq.

Nədənsə bu yuxarıya meyilli əyri,

qiymətlər qalxarsa, iqtisadiyyatda,

bütövlükdə bu təbii səviyyədən
daha çox məhsul

istehsal ediləcəyini söyləyir.

Bəlkə də başqa yerlərdən insanları
cəlb edəcək

və ya

işsiz insanları

işləməyə

cəlb edəcəkdir.

Bəlkə indi daha yaxşı
olacağını hiss edirlər.

Bu, fabrikləri bir az daha uzun

işləməyə inandıra bilər.

İnsanları daha az istirahət
etməyə inandıra bilər.

Amma qiymətlər ensə, əksi ola bilər.

Artan əyri təklif edir ki, əgər

yalnız bir malın və ya
xidmətin qiyməti deyil,

məcmu qiymət aşağı

düşərsə, deməli bütövlükdə iqtisadiyyatda

insanlar bir az daha az işləyə bilərlər.

İnsanlar iş bazarını tərk edə bilərlər.

Bunların hamısının qısa müddətdə olduğunu

unutmayın.

Fabriklər tam işləməyə bilər.

Daha çox tətil edə bilərlər.

İndi, artan məcmu təklif əyrisi üçün

inandırıcı səbəblərimizin

nə olduğunu düşünək.

Birincisi, yanlış anlama nəzəriyyəsi

olaraq adlandırılır, bunu ağ rənglə yazım.

Aha, indi,

məcmu qiymətlərin

artdığı vəziyyət barədə

düşünək.

Məcmu qiymətlər yüksəlir.

Əgər fərdi aktor ya

də şirkət rəhbəriyəmsə, məcmu qiymətlərin

artdığını dərhal hiss edə bilmərəm.

Sadəcə mal və ya xidmətlərimin
qiymətinin

qalxdığını düşünə bilərəm.

Bunun əslində mikroiqtisadi bir fenomen

olduğunu düşünə bilərəm.

Bunu bir mikro fenomen kimi
səhv başa düşürəm.

Bu, mənim bazarımda baş verənlərdir.

Yenidən
mikroiqtisadiyyata qayıdırıq,

mal və xidmətlərimin
qiymətinin başqaları

ilə müqayisədə artdığını düşünürəmsə

və bunun səhv düşüncə

olduğunu xatırlayıramsa, bütün qiymətlər

qalxır, amma bunun
qısa müddətdə baş verdiyini

düşünürəmsə, təklif
qanunu qüvvəyə minir.

Mikroiqtisadi konsepsiyanı
özündə cəmləşdirən və

qiymətlərin real olduğunu düşündürən

təklif qanunu. Amma,
bunlar real qiymətlər deyil,

nominal qiymətdir və əgər

ümumi qiymətlərin qalxdığını düşünürəmsə,
bu, məni daha çox məhsul

istehsal etməyə cəlb edir.

Düşünürəm ki, daha sərfəli olacaq.

Xərclərimin artdığını,

qazancımla ala biləcəyim hər şeyin

artdığını anlamağım

çox az vaxt aparır.

Əslində, mənə o qədər də yaxşı

deyil, sonra yəqin ki, normal

istehsal səviyyəmə qayıdacağam.

İnsanların, istehsal etdiyim
hər hansı məhsuldan daha çox

tələb etdiyini düşünsəm, zamanla

işə başlayacağam.

Daha çox insanı işə götürmək, fabriklərin

təmirini təxirə sala biləcəyim vaxtdan da

irəli aparıb, onları daha uzun müddət

idarə etmək istəyə bilərəm,

amma zamanla bunun
səhv olduğunu başa düşdüm.

Hər şey daha baha oldu.

Hal-hazırda, əslində, böyük bir qazanc

əldə etmirəm.

O zaman, məhsuldarlıq səviyyəm
həqiqətən geriyə doğru gedə bilər.

Özüm haqqımda danışanda, bütün

iqtisadiyyatı idarə edən mən deyiləm.

Yadınızdadır, mən bir aktordan bəhs

edirdim, amma bu, birgə fəaliyyət göstərən

bir çox aktora aid ola bilər, buna görə

ümumilikdə daha məhsuldar
olmaq istəyə bilərlər,

bundan sonra onlar
əslində, daha çox pul

qazanmayacaqlarını və bunun davamlı

olmadığını anladıqlarında
öz əvvəlki istehsal

səviyyələrinə qayıdacaqlar.

İqtisadiyyat kitablarında
oxuyacağınız başqa

bir nəzəriyyə, qısa müddətdə
nəyə görə yuxarı

məcmu təklif əyrisinə
sahib olacağımızın izahı və

yaxud da əsaslandırması

bəzən stabil əmək haqqı
nəzəriyyəsi adlanır.

Stabil əmək haqqı.

Bunu stabil xərclər nəzəriyyəsinə
genişləndirmək istəyirəm.

Bəzən stabil qiymətlər deyilən

ayrı bir mövzu hazırlayırlar,

amma fikrimcə, hamısı

bir-birinə çox bənzəyir.

Stabil, sabit qiymətlər.

Ümumilikdə bütün iqtisadiyyatda

qiymətlər artsa da,

iqtisadiyyatın bütün hissələrində

hamısı eyni nisbətdə artmayacaq.

İqtisadiyyatda elə hissələr var ki,

orada qiymətlər digərlərindən

daha stabil olur və qiymətlərin

belə olmasının bir
neçə səbəbi var.

Əmək haqqı müqavilələriniz
ola bilər və ya insanlar

qiymətlərin qalxdığını daha gec anlayıb

müqavilələrini yenidən
müzakirə edə bilərlər.

Təchizatçılarla müəyyən müddət ərzində

müəyyən bir qiymət ödəməli olduğunuz uzun

müddətli müqavilələriniz ola bilər.

Artıq növbəti il üçün ödəniş
etməyə razılaşmısınız,

buna görə də məcmu qiymətlər artsa da,

iqtisadiyyatın müxtəlif hissələrində,

iqtisadiyyatın bu hissələrindəki
müqavilələr və ya

əməliyyatlar üçün bunları həqiqətən

əks etdirmək bir az vaxt aparır.

İqtisadiyyatın bəzi sahələrinin
tandemdə

olmaması və ya hər şeyin
gözlədiyiniz qədər

sürətli hərəkət etməməsinə

başqa səbəb də menyu xərcləri
deyilən anlayışdır.

Menyu xərcləri.

Bu, sadəcə ideyadır, qiymətlər

dəyişərsə, növbəti saat ərzində qiymətlər

5% artarsa, qiymətləri 5% qaldırmaq

əslində önəmsiz deyil.

Məsələn, bir restoran işlədirsinizsə,

menyuları yenidən yazmalısınız, ad elə

buradan gəlir, amma bu, yalnız

restoran üçün keçərli deyil.

Hər hansı bir təhcizatçı olsanız,
bu doğru ola bilər.

Broşürlarınızı, kompyuter sistemlərinizi

dəyişdirməlisiniz.

Bunları həqiqətən yaratmaq üçün iş

çoxdur; satıcınıza qiymətin necə

dəyişə biləcəyini söyləməlisiniz.

Qiymətləri həqiqətən dəyişdirmək

üçün xeyli iş görməlisiz.

Bu menyu xərcləri əslində,
bütün qiymətlərin tandemdə

hərəkət etmə qabiliyyətini ləngidə bilər.

Bəziləri başqalarına nisbətən daha stabil

olacaq və bunun səbəbi qısa müddətdə

yüksələn məcmu təklif əyrisinin izahı ola

bilər ki, bu sahələrdən birində işləsəm,

qiymətləri artıra bilərəm amma

tutaq ki, maaşım və

xərclərim stabildir,

artıq uzunmüddətli əmək haqqı
müqaviləsi bağlamışam

və bütün tədarükçülərim
qiymətləri belə sürətlə

artıra bilmirlər, buna
görə də qısamüddətli

perspektivdə böyük
mənfəət əldə edəcəyəm.

Hətta real mənada xərclərim nisbətən

stabil olduğundan, gələn

qiymətləri artıra bilərəm ki,

daha çox istehsal edim.

Fabrikləri daha uzun
müddət idarə edəcəyəm.

Bəlkə daha çox məhsul
istehsal etmək üçün

təmiri təxirə salacağam.

Bəlkə bu müqavilələrə əsasən daha çox

insan işə götürməyə çalışacağam.

Bəlkə bu uzunmüddətli xərclərlə daha

çox mal və xidmət almağa çalışacağam.

Bunların həqiqətən medalyonun eyni

tərəfi olduğunu deməyimin səbəbi budur ki,

qiymətlərini qaldıra bilən, gəliri artmağa

başlayan və tədarükçüsü B şirkəti

olan A firması olduğunuzu
təsəvvür edə bilərsiniz.

Bu, B şirkətidir və sabitdir.

Bu sabitdir.

Bəlkə A, B-dən limon alır sonra

o, limonadın qiymətini

qaldıra bilər,
amma qısa müddətlik,

limon üçün sabit bir qiymət

müqaviləsi var.

Nəhayət o sona çatacaq və B

onu yuxarıya qaldıra biləcək.

A-nın xərcləri, B-nin isə

qiymətləri sabitdir.

Həqiqətən də birinin xərcləri

digərinin qiymətləri ilə eynidir.