Hans Rosling: Dinler ve bebekler
-
0:00 - 0:04Konuşmam din hakkında.
-
0:04 - 0:09Ama bu oldukça geniş ve hassas bir konu,
-
0:09 - 0:11bu yüzden kendimi sınırlamalıyım.
-
0:11 - 0:14Ve kendimi sadece din ve cinsellik
-
0:14 - 0:18arasındaki bağlantı konusuna sınırlayacağım.
-
0:18 - 0:20(Gülüşmeler)
-
0:20 - 0:22Bu son derece ciddi bir konuşma.
-
0:22 - 0:26Bu yüzden aklımda kalan en muhteşem şeyi anlatacağım,
-
0:26 - 0:29Genç çiftlerin birbirine
-
0:29 - 0:32"Bu gece bebek yapacağız" diye fısıldamasıdır.
-
0:32 - 0:37Konuşmam dinlerin kadın başına bebek
-
0:37 - 0:41oranı üzerinde etkisiyle ilgili olacak.
-
0:41 - 0:43Bu oldukça önemli
-
0:43 - 0:44çünkü herkes dünya üzerinde
-
0:44 - 0:47ne kadar insan yaşayabileceğinin
-
0:47 - 0:50bir sınırı olduğunu biliyor.
-
0:50 - 0:52Ve bazı kimseler
-
0:52 - 0:55insan nüfusunun şu şekilde büyüdüğünü söylüyor --
-
0:55 - 0:571960'ta üç milyar,
-
0:57 - 1:00geçen yıl ise yedi milyar...
-
1:00 - 1:01ve büyümeye devam ediyor
-
1:01 - 1:05çünkü kadınların az çocuk yapmasını engelleyen dinler var,
-
1:05 - 1:08ve bu böyle devam ediyor.
-
1:08 - 1:11Bu insanların söylediği ne kadar doğru?
-
1:11 - 1:16Ben doğduğumda dünyada bir milyardan az çocuk vardı,
-
1:16 - 1:20günümüze gelirsek, 2000 yılında, bu sayı neredeyse iki milyar.
-
1:20 - 1:22O zamandan beri ne oldu,
-
1:22 - 1:25ve uzmanlar önümüzdeki yüzyıl içinde çocuk sayısının
-
1:25 - 1:27ne olacağını tahmin ediyorlar?
-
1:27 - 1:30Bu küçük bir test. Siz ne düşünüyorsunuz?
-
1:30 - 1:34Bir milyara geri mi düşecek?
-
1:34 - 1:38Yüzyılın sonunda aynı seviyede, iki milyar olarak mı kalacak?
-
1:38 - 1:4115 yaşına kadar olan çocukların sayısı artacak mı,
-
1:41 - 1:44ya da aynı artış hızı devam ederek
-
1:44 - 1:46dört milyar çocuk mu olacak?
-
1:46 - 1:50Cevabı konuşmamın sonunda vereceğim.
-
1:50 - 1:55Şimdi, dinin bu konuyla ne ilgisi var?
-
1:55 - 1:57Dinleri sınıflandırmak istediğinizde bunun
-
1:57 - 1:59düşündüğünüzden daha zor bir iş olduğunu görüyorsunuz.
-
1:59 - 2:02Wikipedia'ya baktığınızda karşınıza çıkan ilk harita bu.
-
2:02 - 2:07Dünyadaki dinleri semavi dinler ve doğu dinleri olarak ayırıyor,
-
2:07 - 2:09ancak bu yeterince ayrıntılı değil.
-
2:09 - 2:13Bu yüzden Wikipedia'da biraz daha arama yaptık ve bu haritayı bulduk.
-
2:13 - 2:18Ancak bu da Hıristiyanlığı, İslamiyeti ve Budizmi
-
2:18 - 2:19pek çok alt kategorilere ayırıyor
-
2:19 - 2:21yani çok ayrıntılı.
-
2:21 - 2:24Sonuç olarka Gapminder olarak biz kendi haritamızı yaptık,
-
2:24 - 2:27o da bu.
-
2:27 - 2:30Burada her bir ülke bir baloncukla gösterilmiş.
-
2:30 - 2:33Büyüklük nüfusu gösteriyor -- büyük Çin, büyük Hindistan gibi.
-
2:33 - 2:38Renkler ise dinleri gösteriyor.
-
2:38 - 2:41Burada nüfusun yüzde 50'sinden fazlasının mensup olduğu
-
2:41 - 2:42din gösteriliyor.
-
2:42 - 2:47Hindistan, Çin ve komşu Asya ülkelerinin çoğunda Doğu dinleri görülüyor.
-
2:47 - 2:49İslam, Orta Doğu ve Atlantik Okyanusu,
-
2:49 - 2:52Güney Avrupa ve Endonezya'ya kadar
-
2:52 - 2:55Asya'nın içlerine
-
2:55 - 2:57doğru yayılmış.
-
2:57 - 3:00Buralarda nüfusun büyük kısmı İslam dinine mensup.
-
3:00 - 3:05Ve çoğunluğun Hıristiyan dinine mensup olduğu ülkeler mavi olarak gösteriliyor.
-
3:05 - 3:09Amerika ve Avrupa'daki ülkelerin büyük kısmı,
-
3:09 - 3:12Afrika'dakilerin bir kısmı ve Asya'dakilerin küçük bir kısmı.
-
3:12 - 3:15Beyazlar ise herhangi bir sınıflandırmaya girmeyen ülkeler,
-
3:15 - 3:18buralarda hiçbir din nüfusun yüzde 50'si seviyesine ulaşamıyor
-
3:18 - 3:21ya da buralardaki veriler güvenilir değil.
-
3:21 - 3:23Bu konuda oldukça dikkatli davrandık.
-
3:23 - 3:27Şimdi sıradaki slayta geçtiğimde aynı basit gösterimin devam ettiğini göreceksiniz.
-
3:27 - 3:29Bu 1960'ın verileri.
-
3:29 - 3:32Burada kadın başına düşen bebek sayısını gösteriyorum:
-
3:32 - 3:35iki, dört veya altı--
-
3:35 - 3:38çok bebek, az bebek.
-
3:38 - 3:41Buradaysa kişi başına düşen geliri dolar cinsinden görebilirsiniz.
-
3:41 - 3:44Bunun nedeni pek çok insanın az çocuk sahibi olmak için
-
3:44 - 3:46önce zengin olmanız gerekli gibi bir söyleminin olması.
-
3:46 - 3:50Düşük gelir burada, yüksek gelir burada.
-
3:50 - 3:51Sonuç olarak 1960'ta
-
3:51 - 3:54az bebek için Hıristiyan ve zengin olmanız gerekiyor.
-
3:54 - 3:56Sadece Japonya bunun dışında.
-
3:56 - 3:59Japonya'yı burada istisna olarak düşünebiliriz.
-
3:59 - 4:02Bunun dışında sadece Hıristiyan ülkeler var.
-
4:02 - 4:04Ancak kadın başına altı yedi çocuk sahibi olan
-
4:04 - 4:06pek çok Hıristiyan ülkesi de var.
-
4:06 - 4:12Tabi bunlar Latin Amerika veya Afrika ülkeleri.
-
4:12 - 4:16İslamiyet'in yaygın din olduğu ülkelerin neredeyse hepsi
-
4:16 - 4:21kişi başına düşen gelirden bağımsız olarak
-
4:21 - 4:23kadın başına altı yedi çocuk oranına sahipler.
-
4:23 - 4:27Ve Japonya hariç doğu dinlerinin hepsi aynı seviyelerde.
-
4:27 - 4:29Şimdi dünyaya ne olduğunu görelim.
-
4:29 - 4:31Dünyayı başlatıyorum ve işte gidiyoruz.
-
4:31 - 4:341962'deyiz -- biraz daha zenginleştiklerini ancak kadın başına
-
4:34 - 4:37bebek sayısının düştüğünü görebiliyor musunuz?
-
4:37 - 4:39Çin'e bakın oldukça hızlı düşüyorlar.
-
4:39 - 4:44Her gelir grubundan tüm Müslüman ülkeler ve orta gelir seviyesindeki
-
4:44 - 4:49Hıristiyan ülkeler benzer şekilde aşağı düşüyor.
-
4:49 - 4:51Ve son yüzyıla girdiğimizde,
-
4:51 - 4:55insanlığın yarısından fazlasının aşağılarda olduğunu görüyoruz.
-
4:55 - 5:002010'daysa insanların yüzde 80'inin kadın başına iki çocuk
-
5:00 - 5:04olan ülkelerde yaşadığını görüyoruz.
-
5:04 - 5:08(Alkışlar)
-
5:08 - 5:11Burada oldukça şaşırtıcı bir gelişmeden söz ediyoruz.
-
5:11 - 5:13(Alkışlar)
-
5:13 - 5:16Burada 40,000 $ kişi başına geliri olan
-
5:16 - 5:18Amerika Birleşik Devletleri,
-
5:18 - 5:21Fransa, Rusya, İran,
-
5:21 - 5:25Meksika, Türkiye, Cezayir
-
5:25 - 5:27Endonezya, Hindistan
-
5:27 - 5:30ve Amerika'nın yüzde beşinden az kişi başına düşen gelire sahip
-
5:30 - 5:34Bangladeş ve Vietnam'ın
-
5:34 - 5:37kadın başına aynı bebek sayısına sahip olduğunu görüyoruz.
-
5:37 - 5:40Ayrıca kadın başına bebek verisinin tüm ülkelerde
-
5:40 - 5:42şaşırtıcı bir şekilde güvenilir olduğunu söyleyebilirim.
-
5:42 - 5:44Bunları nüfus sayımı verilerinden elde ediyoruz.
-
5:44 - 5:48Bu istatistiklerin hiçbirisi şüpheye yer bırakmıyor.
-
5:48 - 5:49Buradan daha az çocuk sahibi olmak için
-
5:49 - 5:52daha zengin olmanız gerekmediği sonucunu çıkarabiliriz.
-
5:52 - 5:54Bu tüm dünyada yaşanan bir şey.
-
5:54 - 5:57Dinlere baktığımızda,
-
5:57 - 5:59Doğu dinlerinin,
-
5:59 - 6:02aslına bakarsanız bu dinlerden birisinin tek başına çoğunluk olduğu bir ülke yok,
-
6:02 - 6:04hepsinin üçten fazla çocuk sahibi olduğunu görebilirsiniz.
-
6:04 - 6:08Bunun tersine Müslüman ve Hıristiyan olan ülkelerde bu dinlerin
-
6:08 - 6:10çoğunluk nüfus tarafından kabul edildiğini görüyoruz.
-
6:10 - 6:12Ancak arada önemli bir fark yok.
-
6:12 - 6:15Dinler arasında büyük bir farktan bahsetmek mümkün değil.
-
6:15 - 6:18Gelir seviyesiyle ilgili farktan söz edilebilir.
-
6:18 - 6:22Burada kadın başına çok bebek sayısına sahip ülkeler
-
6:22 - 6:24oldukça düşük gelire sahipler.
-
6:24 - 6:27Bunların çoğu Afrika'nın güneyinde yer alan ülkeler.
-
6:27 - 6:30Ancak burada Guatemala gibi, Papua Yeni Gine gibi
-
6:30 - 6:34Yemen gibi, Afganistan gibi
-
6:34 - 6:37ülkeler de var.
-
6:37 - 6:40Çoğu kişi Afganistan ve Kongo gibi
-
6:40 - 6:44ciddi çatışmaların yaşandığı ülkelerde
-
6:44 - 6:47yüksek bir nüfus artışı oranı olmadığını düşünür.
-
6:47 - 6:48Ama aslında tam tersi geçerli.
-
6:48 - 6:52Günümüzde en yüksek ölüm oranının görüldüğü ülkelerde
-
6:52 - 6:55en hızlı nüfus artışının yaşandığını görüyoruz.
-
6:55 - 6:59Çünkü bir çocuğun ölümü bir başka çocukla kapatılıyor.
-
6:59 - 7:01Bu ülkeler kadın başına altı çocuk oranına sahipler.
-
7:01 - 7:06Ne yazık ki kadın başına ölü çocuk sayısı da birle iki arasında.
-
7:06 - 7:09Ancak 30 yıl sonra Afganistan nüfusu 30 milyondan 60 milyona çıkacak.
-
7:09 - 7:13Kongo ise 60'tan 120'ye.
-
7:13 - 7:16İşte buna hızlı nüfus artışı diyebiliriz.
-
7:16 - 7:20Çoğu kişinin düşündüğünün tersine bu ülkeler durağan değiller.
-
7:20 - 7:24Müslüman çoğunluklu bir ülke olan Senegal'le
-
7:24 - 7:26Hıristiyan çoğunluğa sahip Gana'yı karşılaştıralım.
-
7:26 - 7:30Bu iki ülkenin bağımsızlıklarını kazandıkları yıla
-
7:30 - 7:331960'lara geri dönelim.
-
7:33 - 7:35Bakın ne yapmışlar.
-
7:35 - 7:37Bu inanılmaz bir gelişme,
-
7:37 - 7:39kadın başına yedi çocuk sayısından,
-
7:39 - 7:42dört ve beş çocuk seviyesine kadar düşmüşler.
-
7:42 - 7:44Bu çok büyük bir gelişme.
-
7:44 - 7:45Bunun için ne olması gerekiyor?
-
7:45 - 7:49Aslında bu ülkeler için neyin gerekli olduğunu biliyoruz.
-
7:49 - 7:51Çocukların hayatta kalması gerekiyor.
-
7:51 - 7:54Yoksulluğun en derininden kurtulmanız
-
7:54 - 7:58böylece çocukların aile için önemli bir işgücü olmaktan çıkması gerekiyor.
-
7:58 - 8:00Aile planlaması hizmetlerine erişim olması gerekiyor.
-
8:00 - 8:05Ve dördüncü bir etken olarak ki bu belki de en önemli etken.
-
8:05 - 8:08Ama dördüncü etkeni size örnekle açıklama izin verin,
-
8:08 - 8:10Katar'a bakalım.
-
8:10 - 8:14Burada günümüzde Katar'ı ve günümüzde Bangladeş'i görüyoruz.
-
8:14 - 8:17Bu ülkeleri bağımsızlıklarını kazandıkları yıllara döndürelim.
-
8:17 - 8:20ki bunlar yaklaşık olarak -- 71, 72 --
-
8:20 - 8:24Yaşanan gelişme oldukça hayret verici.
-
8:24 - 8:26Bangladeş ve Katar'a bakın.
-
8:26 - 8:29Son derece farklı gelir seviyelerine sahip olmalarına rağmen
-
8:29 - 8:31kadın başına bebek sayısında neredeyse aynı düşüş.
-
8:31 - 8:33Peki, Katar için bu gelişmenin nedeni ne?
-
8:33 - 8:35Her zaman olduğu gibi.
-
8:35 - 8:39Katar'ın istatistik kurumunun internet sayfasına girdim --
-
8:39 - 8:41Oldukça iyi bir internet sayfası. Tavsiye ediyorum --
-
8:41 - 8:47ve Katar'ın sosyal trendlerini aradım. -- evet burada oldukça eğlenceli içerik var --
-
8:47 - 8:51hem de ücretsiz olarak.
-
8:51 - 8:54Oldukça ilginç, okunacak bir sürü şey.
-
8:54 - 8:58Doğurganlık ve kadın başına doğurganlık sayılarını buldum.
-
8:58 - 9:02Bunlar Katar istatistik kurumunun uzmanları,
-
9:02 - 9:05ve en önemli etkenlerin şunlar olduğunu söylüyorlar:
-
9:05 - 9:06"İlk evlenme yaşının yükselmesi,
-
9:06 - 9:10Katarlı kadınların eğitim seviyelerinin artması
-
9:10 - 9:13ve daha fazla kadının iş hayatına katılması."
-
9:13 - 9:17Tamamen aynı fikirdeyim. Bilim tamamen aynı fikirde.
-
9:17 - 9:19Aslına bakarsanız bu ülke oldukça ilgi çekici bir
-
9:19 - 9:23modernleşme sürecinden geçmiş.
-
9:23 - 9:25Peki bu dört etken neydi:
-
9:25 - 9:28Çocukların hayatta kalması gerekli, çocuklar iş gücü olarak kullanılmamalı,
-
9:28 - 9:31kadınlar eğitilmeli ve iş hayatına katılmalı
-
9:31 - 9:33ve aile planlaması hizmetlerinin erişilebilir olması.
-
9:33 - 9:37Şimdi buna tekrar bakın.
-
9:37 - 9:39Dünyadaki ortalama çocuk sayısı günümüzde
-
9:39 - 9:43Kolombiya'da olduğu gibi -- 2.4.
-
9:43 - 9:46Burada oldukça fakir ülkeler var.
-
9:46 - 9:50Buralarda daha iyi aile planlaması, çocukların hayatta kalması için daha iyi şartlar gerekli.
-
9:50 - 9:53Melinda Gates'in son TED konuşmasını şiddetle öneriyorum.
-
9:53 - 9:59Buradaysa kadın başına iki çocuktan az pek çok ülke var.
-
9:59 - 10:02Başta sorduğum sorunun cevabına dönecek olursam,
-
10:02 - 10:04ikinci şık doğru cevaptı.
-
10:04 - 10:07En yüksek çocuk seviyesine ulaştık.
-
10:07 - 10:09Dünya üzerindeki çocuk sayısı artık artmıyor.
-
10:09 - 10:11Petrol fiyatlarının tavan yapmasını hala tartışıyoruz
-
10:11 - 10:14ancak çocuk sayısı konusunda şüphe yok.
-
10:14 - 10:17Dünya nüfusunun büyümesi duracak.
-
10:17 - 10:19Birleşmiş Milletler Nüfus Bölümü dünya nüfusunun
-
10:19 - 10:2210 milyar civarında duracağını söylüyor.
-
10:22 - 10:26Peki, çocuk sayısı artmadığı halde neden nüfus büyümeye devam ediyor?
-
10:26 - 10:28Bunu size şurada göstereceğim.
-
10:28 - 10:32Dizüstü bilgisayarlarınızın geldiği karton kutuları kullanacağım.
-
10:32 - 10:36Eğitimsel amaçlar için oldukça faydalılar.
-
10:36 - 10:39Her bir kartın kutu bir milyar insanı gösteriyor.
-
10:39 - 10:41Ve dünyada iki milyar çocuk yer alıyor.
-
10:41 - 10:48Yaşı 15 ile 30 arasında olan iki milyar genç insan var.
-
10:48 - 10:50Bunlar yuvarlak sayılar.
-
10:50 - 10:55Sonra yaşı 30 ile 45 arasında olan bir milyar insan,
-
10:55 - 10:5845 ile 60 arasında bir.
-
10:58 - 11:00Ve benim kutum.
-
11:00 - 11:02Yaşı 60 ve üstü olanlar.
-
11:02 - 11:04Biz en üstteyiz.
-
11:04 - 11:10Burada gerçekleşen şey bizim "büyük dolum" olarak adlandırdığımız durum.
-
11:10 - 11:13Burada üç milyar insanın kayıp olduğunu görüyorsunuz.
-
11:13 - 11:17Bunlar kayıp değil çünkü bunlar daha doğmadılar.
-
11:17 - 11:211980'lerden önce son otuz yılda olduğundan
-
11:21 - 11:24çok daha az doğum gerçekleşiyordu.
-
11:24 - 11:27İleride neler olacağı aslında oldukça basit.
-
11:27 - 11:30Yaşlılar ne yazık ki, öleceğiz.
-
11:30 - 11:34Diğerleri yaşlanacak ve yeni iki milyar çocuk daha eklenecek.
-
11:34 - 11:37Sonra yaşlılar ölecek.
-
11:37 - 11:41Diğerleri biraz daha yaşlanacak ve iki milyar daha çocuk doğacak.
-
11:41 - 11:47Sonra yine yaşlılar ölecek ve iki milyar daha çocuk doğacak.
-
11:47 - 11:49(Alkışlar)
-
11:49 - 11:53Büyük dolum işte bu.
-
11:53 - 11:55Bu kaçınılmaz.
-
11:55 - 11:58Bu artışın ortalama insan ömrünün uzamasıyla ya da
-
11:58 - 12:03daha fazla çocuk sayısıyla bir ilgisi yok.
-
12:03 - 12:08Kadın başına düşen çocuk sayısıyla dinler arasında neredeyse hiç bağlantı yok.
-
12:08 - 12:11Dünya üzerinde dinlerin hepsi değerlerini koruma
-
12:11 - 12:16ve yeni şartlara uyum sağlama kapasitesine sahipler.
-
12:16 - 12:21Eğer en fakir ülkeler fakirlikten kurtulursa ve
-
12:21 - 12:25çocuklar hayatta kalırsa, aile planlama hizmetlerine kolay ulaşabilirlerse
-
12:25 - 12:28dünya nüfusu 10 milyar seviyesinde kalacak.
-
12:28 - 12:30Bu gerekli.
-
12:30 - 12:36Ancak nüfusumuzun iki ya da üç milyar daha artması kaçınılmaz.
-
12:36 - 12:39Sonuç olarak dünya insanları için gelecekte gereken
-
12:39 - 12:42kaynak ve enerji miktarını planlamak üzere
-
12:42 - 12:45tartışırken planlarınızı
-
12:45 - 12:4710 milyara göre yapmalısınız.
-
12:47 - 12:49Teşekkür ederim.
-
12:49 - 12:55(Alkışlar)
- Title:
- Hans Rosling: Dinler ve bebekler
- Speaker:
- Hans Rosling
- Description:
-
Hans Rosling'in bir sorusu var: Bazı dinler diğerlerine göre daha yüksek doğum oranına mı sahip ve bu dünya nüfusunu nasıl etkiliyor? TEDxSummit Doha, Katar'da grafiklerle dinler arası değişimleri gösteriyor. Kendine özgü esprili dili ve keskin öngörüsüyle Hans, dünya nüfusu hakkında şaşırtıcı bir sonuca varıyor.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:20
![]() |
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for Religions and babies | |
![]() |
Meric Aydonat accepted Turkish subtitles for Religions and babies | |
![]() |
Meric Aydonat commented on Turkish subtitles for Religions and babies | |
![]() |
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for Religions and babies | |
![]() |
Hamdi Kellecioglu edited Turkish subtitles for Religions and babies | |
![]() |
Hamdi Kellecioglu added a translation |