Dini na watoto

Hans Rosling alikua na swali: Kuna baadhi ya dini zenye kiwango cha juu cha uzazu zaidi ya nyingine -- na jinsi gani hii ina athiri ongezeko la idadi ya watu duniani? Akiongea kwenye TEDxSummit huko Doha, Qatar, alionyesha jedwali la takwimu kwa mda na katika dini. Akiwa na ishara yake ya ucheshi na ufahamu wa makini, Hans alifikia hatima ya kushangaza juu ya viwango vya uzazi duniani.

Nitaenda kuongelea kuhusu dini.

Lakini ni mada pana na nyeti sana,

hivyo itabidi nijiwekee mpaka.

Na kwahiyo nitajiwekea mpaka

kuongelea tu kuhusu uhusiano kati ya dini
na kujamiiana.

(Kicheko)

Haya ni majadiliano yenye uzito sana.

Hivyo, nitaongelea juu ya ninachokumbuka
kua cha ajabu sana.

Ni pale wanandoa vijana walinong'oneza,

"Usiku tutaenda kutengeneza mtoto."

Maongezi yangu yatahusu athari ya dini

kwa idadi ya watoto kwa mwanamke.

Hii ni muhimu kweli,

kwa sababu kila mtu anaelewa

kua kuna aina fulani ya mpaka

kwa jinsi watu wengi wanaweza kua kwenye
hii sayari.

Na kuna baadhi ya watu

wanaosema kua idadi ya watu duniani imekua
kama hivi --

bilioni tatu mwaka 1960,

bilioni saba mwaka jana tu --

na itaendelea kukua

kwa sababu kuna dini zinazozuia wanawake
kuwa na watoto wachache,

na inaweza kuendelea hivi.

Ni kwa kiasi gani hawa watu wako sahihi?

Nilivyozaliwa kulikua na watoto chini ya
bilioni moja duniani,

na leo, 2000, kuna karibia bilioni mbili.

Nini kimetokea tangu hapo,

na nini wataalam wanatabiri kitatokea

na idadi ya watoto karne hii?

Hili ni jaribio. Unafikiri nini?

Unafikiri itapungua mpaka bilioni moja?

Itabaki sawa na kua bilioni mbili ifikapo
mwisho wa karne?

Idadi ya watoto itaongezeka kila mwaka
hadi miaka 15,

au itaendelea na kiwango cha haraka
kile kile

na kua watoto bilioni nne huko juu?

Nitawaambia ifikapo mwisho wa hotuba
yangu.

Lakini sasa, dini inahusika vipi?

Unapotaka kuainisha dini,

ni ngumu kuliko unavyofikiri.

Unaenda Wikipedia na ramani ya kwanza
unayopata ni hii.

Inagawanyisha dunia kwenye dini za
Ibrahimu na dini za Mashariki,

lakini hio haina undani wa kutosha.

Hivyo tukaenda zaidi na kuangalia kwenye
Wikipedia, tukapata hii ramani.

Lakni hio inaianisha Ukristo, Uislamu na
Ubuddha

kwenye makundi mengi madogo,

ambayo yalikua ya kina sana.

Kwa hiyo pale Gapminder tulitengeneza
ramani yetu,

Na inaonekana hivi.

Kila nchi ni puto.

Ukubwa ni idadi ya watu -- China kubwa,
India kubwa hapa.

Na rangi sasa ni dini yenye wengi.

Ni dini ambayo watu zaidi ya asilimia 50

wanasema wanahusika.

Ni dini ya Mashariki huko India na
China na nchi jirani za Asia.

Uislamu ni dini ya wingi

njia yote kutoka Bahari ya Atlantiki
kupitia Mashariki ya Kati,

Ulaya ya Kusini na kupitia Asia

njia yote mpaka Indonesia.

Hapo ndipo tunapata Waislamu wengi.

Na dini nyingi za Kikristo, tunaona kwenye
hizi nchi. Ni za bluu.

Na hizo ni nchi nyingi za Marekani na
Ulaya,

nchi nyingi za Afrika na chache za Asia.

Nyeupe hapa ni nchi ambazo haziwezi kuwa
kuainishwa,

kwa sababu dini moja haifiki asilimia 50

au kuna shaka kuhusu takwimu au sababu
yoyote nyingine.

Hivyo tulikua makini na hilo.

Hivyo vumilia urahisi wetu sasa
nikiwapeleka kwenye hii picha.

Hii ni 1960.

Na sasa naonyesha idadi ya watoto kwa
mwanamke hapa:

mbili, nne au sita --

watoto wengi, watoto wachache.

Na hapa mapato kwa mtu ikilinganishwa
dola.

Sababu ya hio ni kua watu wengi wanasema
unapaswa kua tajiri kwanza

kabla hujapata watoto wachache.

Hivyo mapato ya chini hapa, mapato ya juu
pale.

Na kweli mwaka 1960,

ulitakiwa uwe Mkristo tajiri kuwa na
watoto wachache.

Ilikua isipokua Japan.

Japan hapa ilionekana ya kipekee.

Vinginevyo ni nchi za Kikristo tu.

Lakini pia kulikua na nchi nyingi za
Kikristo

zilizokua na watoto sita mpaka saba kwa
mwanamke.

Lakini zilikua Amerika ya Kusini au
zilikua Afrika.

Na nchi zenye Kiislamu kama dini kuu,

zote zilikua na karibia watoto sita mpaka
saba kwa mwanamke,

bila kujali kiwango cha mapato.

Na dini zote za mashariki isipokua Japan
zilikua na kiwango sawa.

Sasa tuone kilichotokea kwenye dunia.

Ninaanzisha dunia, na tunaenda hivi.

Sasa 1962 -- unaweza kuona wanakua
tajiri zaidi,

lakini idadi ya watoto kwa mwanamke
inashuka?

Angalia China. Wanashuka kwa haraka sana.

Na nchi zote zenye Wasilamu wengi katika
mapato zinakuja chini,

kama nchi zenye Wakristo wengi kwenye eneo
lenye mapato ya kati.

Na tunapoingia kwenye karne hii,

utakuta zaidi ya nusu ya watu huku chini.

Na ifikapo 2010, tuko kwa kweli asilimia
80 ya watu

wanaoishi kwenye nchi zenye kama watoto
wawili kwa mwanamke.

(Makofi)

Ni maendeleo ya kushangaza kabisa ambayo
yametokea.

(Makofi)

Na hizi ni nchi za Marekani hapa,

zenye $40,000 kwa kila mtu,

Ufaransa, Urusi, Uajemi,

Mexico, Uturuki, Algeria,

Indonesia, India

na moja kwa moja mpaka Bangladesh na
Vietnam,

ambazo zinazo chini ya asilimia tano ya
mapato kwa mtu wa Marekani

na kiasi sawa cha watoto kwa mwanamke.

Naweza kukuambia kua takwimu ya idadi ya
watoto kwa mwanamke

ina uzuri wa kushangaza nchi zote.

Tunapata hizo kutoka takwimu za sensa.

Sio moja ya hizi takwimu zilizo na
mashaka sana.

Hivyo tunachohitimisha

ni hauhitaji kua tajiri kuwa na watoto
wachache.

Imetokea katika dunia.

Na kisha tunapoangalia dini.

tunaona kua dini za mashariki,

kwa kweli hakuna nchi hata moja yenye
wingi wa hio dini

ambayo ina zaidi ya watoto watatu.

Ambapo na Uislamu kama dini ya wingi na
Ukristo,

unaona nchi njia yote.

Lakini hakuna tofauti kubwa.

Hakuna tofauti kubwa kati ya hizi dini.

Kuna tofauti kwenye mapato.

Nchi ambazo zina watoto wengi kwa mwanamke
hapa,

zina mapato ya chini kweli.

Nyingi zao ziko Afrika kusini mwa Sahara.

Lakini pia kuna nchi huku

kama Guatemala, kama Papua New Guinea,

kama Yemen na Afghanistan.

Wengi hufikiri kua Afghanistan hapa
na Kongo,

ambazo zimeteseka na migogoro mikali,

kua hazina ukuaji wa idadi ya watu wa
haraka.

Ni kinyume chake.

Kwenye dunia leo, ni nchi zenye
kiwango cha juu cha vifo

ambazo zina ukuaji wa haraka wa idadi ya
watu.

Kwa sababu kifo cha mtoto kimefidiwa
na mtoto mmoja zaidi.

Hizi nchi zina watoto sita kwa mwanake.

Zina kiwango cha vifo cha kusikitisha cha
mtoto mmoja mpaka wawili kwa mwanamke.

Lakini miaka 30 kutoka sasa, Afghanistan
inatoka milioni 30 mpaka milioni 60.

Kongo inaenda kutoka 60 mpaka 120.

Hapo ndipo tunapata ukuaji wa idadi ya
watu.

Na wengi wanafikiri kua hizi nchi ziko
palepale, lakini hazipo.

Ngoja nilinganishe Senegal, nchi
iliotawaliwa na Waislamu,

na nchi iliotawaliwa na Wakristo, Ghana.

Nazipeleka nyuma hapa kwenye uhuru wao,

ambapo walikua huku juu mwanzoni mwa miaka
ya 1960.

Angalia tu walichokifanya.

Ni maendeleo ya kushangaza,

kutoka watoto saba kwa mwanake,

wameenda moja kwa moja chini mpaka
wanne na watano.

Ni maendeleo makubwa.

Hivyo inachukua nini?

Basi tunajua vizuri kabisa
kinachohitajika kwenye hizi nchi.

Unahitaji kua na watoto kuishi.

Unahitaji kutoka nje ya umasikini
uliokithiri

hivyo watoto sio wa muhimu kwa kazi kwenye
familia.

Unahitaji kua na upatikanaji wa baadhi ya
uzazi wa mpango.

Na unahitaji sababu ya nne, ambayo pengine
ni sababu muhimu kuliko zote.

Lakini ngoja nionyeshe hio sababu ya nne

kwa kuangalia Qatar.

Hapa tuna Qatar leo, na pale tuna
Bangladesh leo.

Kama nikizipeleka hizi nchi nyuma kwenye
miaka ya uhuru wao,

ambazo ni karibia mwaka mmoja
-- '71, '72 --

ni maendeleo ya kushangaza kabisa ambayo
yalitokea.

Angalia Bangladesh na Qatar.

Zenye mapato yanayotofautiana kabisa, ni
karibia muanguko sawa

kwenye idadi ya watoto kwa mwanamke.

Na nini sababu ya Qatar?

Basi kama kawaida yangu.

Nilienda kwenye mamlaka ya takwimu ya
Qatar, kwenye tovuti yao --

Ni tovuti nzuri sana. Ninaipendekeza --

na nikaangalia juu -- ndio, ni burudani
nyingi hapa --

na zinatolewa bure, nilikuta mwenendo
wa kijamii wa Qatar.

Ya kuvutia sana. Vingi vya kusoma.

Nilikuta nguvu ya uzazi, na nikaangalia
jumla ya kiwango cha uzazi kwa mwanamke.

Hawa ni wasomi na wataalamu kwenye wakala
wa serikali wa Qatar,

na wakasema sababu za muhimu zaidi ni:

"Ongezeko la umri kwenye ndoa ya kwanza,

ongezeko la kiwango cha elimu cha mwanamke
wa Qatar

na wanawake zaidi kujumuika kwenye
nguvukazi."

Nisingekubali zaidi. Sayansi isingekubali
zaidi.

Hii ni nchi ambayo kweli imepitia

utamaduni wa kushangaza sana sana.

Hivyo kilichopo, ni hizi nne:

Watoto wanatakiwa waishi, watoto
hawatakiwi kuhitajika kwa kazi,

wanawake wanatakiwa kupata elimu na
kujiunga na nguvukazi

na uzazi wa mpango unatakiwa kupatikana.

Sasa angalia tena hii.

Wastani ya idadi ya watoto duniani

ni kama ya Colombia -- ni 2.4 leo.

Kuna nchi huku juu amabazo ni maskini
sana.

Na ndipo uzazi wa mpango, maisha bora ya
watoto zinahitajika.

Nina pendekeza kwa nguvu mazungumzo ya
TED ya mwisho ya Melinda Gates.

Na hapa, chini, kuna nchi nyingi ambazo
zina chini ya watoto wawili kwa mwanamke.

Hivyo nikirudi sasa kuwapa jibu la
jaribio,

ni mbili.

Tumefikia kilele mtoto.

Idadi ya watoto haikui tena zaidi duniani.

Bado tunajadili kilele mafuta,

lakini ni dhahiri tumefika kilele mtoto.

Idadi ya watu duniani itaacha kukua.

Umoja wa Mataifa kitengo cha Wakazi
kilisema

kitaacha kukua kwenye bilioni 10.

Lakini kwanini tunaongezeka kama idadi ya
watoto haiongezeki?

Basi nitawaonyesha hapa.

Nitatumia hizi sanduku za kadi ambazo
madaftari yenu yalikuja.

Ni muhimu sana kwa madhumuni ya elimu.

Kila kisanduku ni watu bilioni moja.

Na kuna watoto bilioni mbili duniani.

Kuna vijana bilioni mbili kati ya 15
na 30.

Hizi ni namba zilizokadiriwa.

Halafu kuna bilioni moja kati ya 30 na 45,

karibia moja kati ya 45 na 60.

na tena kuna sanduku langu.

Huyu ni mimi: 60-na zaidi.

Tupo hapa juu.

Hivyo kitakachotokea sasa hivi ni
tunachoita "ujazo mkubwa."

Utaona kua kuna kama bilioni tatu
inayokosekana hapa.

Haionekani kwa sababu wamekufa; hawakuwahi
kuzaliwa.

Kwa sababu kabla ya 1980, kulikua na watu
wachache zaidi waliozaliwa

kuliko waliopo wakati wa miaka 30
iliopita.

Hivyo kitakachotokea sasa ni wazi sana.

Wazee, kwa sikitiko, tutakufa.

Nyie wengine, mtakua wakubwa na mtapata
watoto bilioni mbili.

Kisha wazee watakufa.

Wengine watakua wakubwa na kupata watoto
bilioni mbili.

Na tena wazee watakufa na mtapata watoto
bilioni mbili.

(Makofi)

Hii ni ujazo mkubwa.

Haiepukiki.

Na unaona kua hili ongezeko lilitokea

bila maisha kua marefu na bila kuongeza
watoto?

Dini inahusika kidogo sana kwenye idadi ya
watoto kwa mwanamke.

Dini zote duniani zina uwezo wa kikamilifu

kudumisha thamani zao na kukabiliana
na hii dunia mpya.

Na tutakua tu bilioni 10 kwenye dunia hii,

kama watu maskini watatoka kwenye
umaskini,

watoto wao wataishi, watakua na
upatikanaji wa uzazi wa mpango.

Hio inahitajika.

Lakini haiepukiki kua tutakua bilioni
mbili mpaka tatu zaidi.

Hivyo unavyojadili na unavyopanga

kwa rasilimali na nishati zinazohitajika
baadae,

kwa wanadamu kwenye hii sayari,

unatakiwa upange kwa bilioni 10

Asante sana.

(Makofi)