Hans Rosling: Religie en baby's

Hans Rosling had een vraag: hebben sommige religies een hoger geboortecijfer dan andere - en hoe beïnvloedt dit de groei van de wereldbevolking? Hij spreekt op de TEDxSummit in Doha, Qatar en maakt grafieken van gegevens door de tijd en over de religies heen. Met zijn kenmerkende humor en scherpe inzicht komt Hans tot een verrassende conclusie over de mondiale vruchtbaarheidscijfers.

Ik ga het over religie hebben.

Dat is een ruim en zeer delicaat onderwerp,

dus moet ik mezelf beperken.

Ik beperk me daarom

tot praten over het verband tussen religie en seksualiteit.

(Gelach)

Dit is een zeer ernstige talk.

Ik zal het hebben over wat ik me als het heerlijkste herinner.

Dat is als het jonge koppel fluistert:

"Vanavond maken we een kindje."

Mijn talk gaat over de impact van religies

op het aantal baby's per vrouw.

Dat is inderdaad belangrijk,

want iedereen begrijpt

dat er een soort bovengrens is

aan het mogelijke aantal mensen op deze planeet.

Er zijn mensen

die zeggen dat de wereldbevolking zo groeit:

3 miljard in 1960,

7 miljard afgelopen jaar -

en dat ze zal blijven groeien

omdat er religies zijn die vrouwen beletten om weinig baby's te krijgen.

Misschien gaat het zo verder.

In hoever hebben deze mensen gelijk?

Toen ik werd geboren, waren er minder dan 1 miljard kinderen op de wereld.

Vandaag, in 2000, zijn er bijna 2 miljard.

Wat is er sindsdien gebeurd

en wat voorspellen de experts

over de evolutie van het aantal kinderen deze eeuw?

Dit is een quiz. Wat denken jullie?

Denken jullie dat het zal dalen tot één miljard?

Zal het gelijk blijven en aan het eind van de eeuw 2 miljard zijn?

Zal het aantal kinderen tot 15 jaar elk jaar stijgen

of zal het op hetzelfde snelle tempo verdergaan

en uitkomen op 4 miljard kinderen daarboven?

Ik zal het je vertellen tegen het einde van mijn toespraak.

Maar wat heeft religie er nu mee te maken?

Als je religies wil classificeren,

dan is dat moeilijker dan je denkt.

Je gaat naar Wikipedia, en de eerste kaart die je vindt, is deze.

Ze verdeelt de wereld in Abrahamitische religies en Oosterse religies,

maar dat is niet gedetailleerd genoeg.

Dus zochten we verder op Wikipedia, waar we deze kaart vonden.

Die verdeelt het christendom, de islam en het boeddhisme

in vele subgroepen,

wat te gedetailleerd was.

Daarom maakten we onze eigen kaart bij Gapminder.

Ze ziet er zo uit.

Elk land is een bubbel.

De grootte is de bevolking - China is groot, India is groot, hier.

De kleur is de meerderheidsreligie.

Het is de religie waar meer dan 50 procent van de mensen

zich toe bekennen.

Het is Oosterse religie in India en China en naburige Aziatische landen.

Islam is de meerderheidsreligie

helemaal van de Atlantische Oceaan over het Midden-Oosten,

Zuid-Europa en doorheen Azië

tot in Indonesië.

Daar vinden we een islamitische meerderheid.

Christelijke meerderheidsreligies zien we in deze landen. Ze zijn blauw.

Dat zijn de meeste landen in Amerika en Europa,

vele landen in Afrika en een paar in Azië.

De witte zijn landen die we niet kunnen rangschikken,

omdat er geen religie is die meer dan 50 procent haalt

of vanwege twijfel over de data of om een andere reden.

We zijn hier dus voorzichtig in.

Vergeef ons dus ons simplisme als we je naar dit beeld leiden.

Dit is in 1960.

Ik toon nu hier het aantal baby's per vrouw:

twee, vier of zes --

veel baby's, weinig baby's.

Hier is het inkomen per persoon in vergelijkbare dollars.

De reden is dat velen beweren dat je eerst rijk moet worden

voor je minder kinderen krijgt.

Laag inkomen hier, hoog inkomen daar.

Inderdaad, in 1960

moest je een rijke christen zijn om weinig baby's te hebben.

De uitzondering was Japan.

Japan werd als een uitzondering beschouwd.

Voor het overige waren het alleen christelijke landen.

Maar er waren ook vele christelijke landen

die zes tot zeven baby's per vrouw hadden.

Die lagen in Latijns-Amerika of in Afrika.

Landen waar de islam de meerderheidsreligie is,

hadden bijna allemaal 6 of 7 kinderen per vrouw,

onafhankelijk van het inkomensniveau.

Alle Oosterse religies, met uitzondering van Japan, haalden hetzelfde niveau.

Laten we even kijken wat er in de wereld gebeurde.

Ik start de wereld. Daar gaan we.

1962 nu. Zie je dat ze wat rijker worden,

maar dat het aantal baby's per vrouw daalt?

Kijk naar China. Ze dalen nogal snel.

Alle landen met een moslimmeerderheid dalen, wat ook hun inkomen is.

Hetzelfde voor de landen met christelijke meerderheid in de middelste inkomensklasse.

Bij het begin van deze eeuw

bevindt meer dan de helft van de mensheid zich hier.

Tegen 2010 leven 80 procent van de mensen

in landen met ongeveer 2 kinderen per vrouw.

(Applaus)

Een verbazende evolutie heeft zich voorgedaan.

(Applaus)

Dit zijn landen zoals de VS, hier,

met 40.000 dollar per hoofd,

Frankrijk, Rusland, Iran,

Mexico, Turkije, Algerije,

Indonesië, India,

helemaal tot in Bangladesh en Vietnam,

dat minder dan 5% van het inkomen per hoofd van de VS heeft,

maar hetzelfde aantal baby's per vrouw.

Ik kan je zeggen dat de gegevens over het aantal kinderen per vrouw

verbazend goed is in alle landen.

Dit zijn gegevens uit de volkstelling.

Het zijn niet van die twijfelachtige statistieken.

We kunnen dus concluderen

dat je niet rijk moet worden om minder kinderen te hebben.

Het is over de hele wereld gebeurd.

Als we naar religies kijken,

zien we dat bij de Oosterse religies

er niet één land is met een meerderheid in die religie

dat meer dan 3 kinderen heeft.

Als de meerderheidsreligie islam of christendom is,

zie je landen over het hele spectrum.

Maar er is geen groot verschil.

Er is geen groot verschil tussen deze religies.

Er is wel verschil in inkomen.

De landen die veel baby's per vrouw hebben, hier,

die hebben een nogal laag inkomen.

De meeste bevinden zich in sub-Saharaans Afrika.

Maar er zijn hier ook landen

zoals Guatemala, zoals Papoea Nieuw-Guinea,

zoals Jemen en Afghanistan.

Velen denken dat Afghanistan en Congo,

die hebben geleden onder ernstige conflicten,

geen snelle bevolkingsgroei kennen.

Het omgekeerde is waar.

Vandaag zijn het de landen met de hoogste sterftecijfers

die de snelste bevolkingsgroei kennen.

Want de dood van een kind wordt gecompenseerd door een extra kind.

Deze landen hebben 6 kinderen per vrouw.

Ze hebben trieste sterftecijfers van 1 à 2 kinderen per vrouw.

Over 30 jaar zal Afghanistan van 30 miljoen naar 60 miljoen gaan,

en Congo van 60 naar 120.

Daar hebben we snelle bevolkingsgroei.

Velen denken dat deze landen stagneren, maar dat is niet zo.

Laat me vergelijken tussen Senegal, dat overwegend islamitisch is,

en Ghana, dat overwegend christelijk is.

Ik neem ze hier terug tot aan hun onafhankelijkheid,

toen ze hierboven waren, in het begin van de jaren 60.

Bekijk wat ze gedaan hebben.

Het is een verbazingwekkende verbetering,

van 7 kinderen per vrouw

zijn ze helemaal gedaald tot tussen 4 en 5.

Dat is een geweldige verbetering.

Wat is daarvoor nodig?

We weten heel goed wat daarvoor nodig is in deze landen.

Je moet zorgen dat kinderen overleven.

Je moet uit de diepste armoede geraken

zodat kinderen niet moeten werken in het gezin.

Je moet toegang hebben tot gezinsplanning.

En je hebt de vierde factor nodig, wellicht de belangrijkste.

Laat me die vierde factor illustreren

door naar Qatar te kijken.

Hier is Qatar vandaag. Hier is Bangladesh vandaag.

Ik neem ze terug naar de jaren van hun onafhankelijkheid,

bijna hetzelfde jaar - '71, '72.

Een verbazende ontwikkeling deed zich voor.

Kijk naar Bangladesh en Qatar.

Zo'n verschil in inkomen, maar ze kennen bijna dezelfde daling

van het aantal baby's per vrouw.

Wat is de reden in Qatar?

Ik volg mijn gebruikelijke aanpak.

Ik ging naar de Dienst Statistiek van Qatar.

Ze hebben een zeer goede webpagina. Ik beveel ze aan.

Ik zocht het op. Ja, je kan hier veel plezier hebben!

Het is gratis. Ik vond de sociale trends in Qatar.

Heel interessant. Veel leesvoer.

Ik vond vruchtbaarheid bij de geboorte, en ik bekeek de totale fertiliteit per vrouw.

Dit zijn de wetenschappers van de overheid van Qatar.

Ze zeggen dat de belangrijkste factoren zijn:

"Hogere leeftijd bij het eerste huwelijk,

hogere scholingsgraad van vrouwen uit Qatar

en meer vrouwen aan het werk."

Ben het roerend eens. De wetenschap eveneens.

Dit land heeft inderdaad

een zeer zeer interessante modernisering gekend.

Het zijn dus deze vier dingen:

Kinderen moeten overleven, ze mogen niet nodig zijn om te werken,

vrouwen moeten onderwijs krijgen en gaan werken

en gezinsplanning moet toegankelijk zijn.

Kijk er nog eens naar.

Het gemiddelde aantal kinderen in de wereld

is zoals in Colombia - momenteel 2,4.

Er zijn landen daarboven die erg arm zijn.

Daar is nood aan gezinsplanning en betere overlevingskansen voor kinderen.

Ik beveel de jongste TEDTalk van Melinda Gates van harte aan.

Hier beneden zijn er veel landen met minder dan twee kinderen per vrouw.

Als ik jullie nu het antwoord op de quizvraag geef,

dan is het twee.

We hebben de kinderpiek bereikt.

Het aantal kinderen groeit niet meer in de wereld.

We debatteren nog over de oliepiek,

maar de kinderpiek hebben we definitief bereikt.

De wereldbevolking zal stoppen met groeien.

De Divisie Bevolking van de VN heeft gezegd

dat de groei bij 10 miljard zal stoppen.

Maar waarom groeit ze als het aantal kinderen niet groeit?

Dat toon ik je hier.

Ik gebruik de kartonnen dozen waar jullie notitieboeken in zaten.

Uitstekend educatief materiaal.

Elke kartonnen doos is een miljard mensen.

Er zijn twee miljard kinderen op de wereld.

Er zijn twee miljard jongeren tussen 15 en 30.

Dit zijn afgeronde cijfers.

Dan is er één miljard tussen 30 en 45.

Bijna een miljard tussen 45 en 60.

En dan is er mijn doos.

Dit ben ik: 60-plus.

Wij zitten hier bovenaan.

Wat er zal gebeuren, is wat we de "Grote Opvulling" noemen.

Je ziet dat het lijkt of er hier 3 miljard ontbreken.

Die ontbreken niet omdat ze gestorven zijn. Ze zijn nooit geboren.

Want voor 1980 werden er veel minder mensen geboren

dan de jongste 30 jaar.

Wat er nu zal gebeuren, is heel eenvoudig.

Helaas, de ouderen zullen sterven.

De rest van jullie zal ouder worden en twee miljard kinderen krijgen.

Dan zullen de ouden weer sterven.

De anderen zullen ouder worden en 2 miljard kinderen krijgen.

Dan zullen de ouderen weer sterven en jullie zullen twee miljard kinderen krijgen.

(Applaus)

Dit is de "Grote Opvulling".

Het is onvermijdelijk.

Je ziet dat die toename plaatshad

zonder dat het leven langer werd en zonder dat er meer kinderen waren.

Religie heeft heel weinig te maken met het aantal baby's per vrouw.

Alle religies in de wereld zijn perfect in staat

om hun waarden hoog te houden en zich aan deze nieuwe wereld aan te passen.

We zullen maar met 10 miljard zijn op de wereld

als de armsten uit de armoede geraken,

hun kinderen overleven en ze toegang tot gezinsplanning krijgen.

Dat is nodig.

Maar het is onvermijdelijk dat er 2 à 3 miljard mensen bijkomen.

Als je dus debatteert en plant

hoeveel middelen en energie er nodig is voor de toekomst,

voor de mensen op deze planeet,

dan moet je plannen voor 10 miljard.

Hartelijk dank.

(Applaus)