< Return to Video

Alkenlərin turşu ilə polimerləşməsi

  • 0:01 - 0:03
    Tutaq ki, bizim xloretenimiz var
    və sizin
  • 0:03 - 0:06
    bunu 1-xloroet-1-en adlandırmağınıza
    ehtiyac yoxdur, çünki
  • 0:06 - 0:07
    xloroeten kifayət edir
  • 0:07 - 0:09
    və bunu çəkməyin sadəcə bir yolu var.
  • 0:09 - 0:11
    Xloroetenin bilinən adı
  • 0:11 - 0:14
    vinil xloriddir.
  • 0:14 - 0:18
    Tutaq ki, bizim bir neçə xloroeten
    molekulumuz var,
  • 0:18 - 0:22
    hansı ki müəyyən miqdar hidrogen xloridlə
    qarışdırılıb.
  • 0:22 - 0:25
    Xlor atomunun bütün valent
    elektronlarını çəkdim
  • 0:25 - 0:28
    və kiçik bir çəhrayı
    elektron çəkdim,
  • 0:28 - 0:31
    o, hidrogen atomu ilə birləşib.
  • 0:31 - 0:33
    Biz buna bənzər bir şey görmüşük.
  • 0:33 - 0:35
    Nə baş verə bilər?
  • 0:35 - 0:38
    Bu karbonlardan biri
    bir elektron verə
  • 0:38 - 0:39
    bilər.
  • 0:39 - 0:42
    Elektron hidrogenə doğru gedir, çünki
    bu elektron
  • 0:42 - 0:45
    xlor tərəfindən çəkilir,
    yəni bu hidrogenin
  • 0:45 - 0:49
    nisbətən müsbət bir yükü var.
  • 0:49 - 0:52
    Xlorun nisbətən mənfi yükü var,
    buna görə də
  • 0:52 - 0:55
    elektron hidrogenə cəzb olunacaq.
  • 0:55 - 0:57
    Sonra bu elektron xlor tərəfindən
    tamamilə
  • 0:57 - 0:59
    tutula bilər.
  • 0:59 - 1:03
    Bu karbonların hansı elektron verə bilər
  • 1:03 - 1:06
    deyə düşünsək, hansının
  • 1:06 - 1:09
    elektron verməyə meyilli olan maddələrə
    birləşdiyinə
  • 1:09 - 1:10
    baxmalıyıq.
  • 1:10 - 1:14
    Bu karbon sadəcə hidrogenə
    birləşib, yəni artıq
  • 1:14 - 1:17
    onların bir elektronunu özünə çəkir və
    verməyə
  • 1:17 - 1:18
    başqa elektronu yoxdur.
  • 1:18 - 1:21
    Bu isə xlora birləşib, xlorun bir
  • 1:21 - 1:22
    neçə valent elektronu var.
  • 1:22 - 1:26
    Bu, karbokation olsaydı,
  • 1:26 - 1:29
    elektronunu karbonla paylaşardı.
  • 1:29 - 1:31
    Bu, bir elektron itirəcək.
  • 1:31 - 1:33
    Bu karbon isə hidrogenlə rabitə quracaq.
  • 1:33 - 1:35
    Gəlin çəkək.
  • 1:35 - 1:39
    Gəlin deyək ki, bu karbonun
    elektronu bu
  • 1:39 - 1:41
    göy olandır.
  • 1:41 - 1:42
    Biz belə çəkə bilərik.
  • 1:42 - 1:46
    O, hidrogenə gedir və sonra
    hidrogenin çəhrayı
  • 1:46 - 1:49
    elektronu xlora gəlir.
  • 1:49 - 1:52
    Bu, uyğun bir mexanizmdir.
  • 1:52 - 1:56
    İndi bu baş verəndə necə
    olacaq?
  • 1:56 - 1:59
    Bu, nəyə bənzəyəcək?
  • 1:59 - 2:04
    Onun iki hidrogenə birləşən bu
    karbonu olacaq.
  • 2:04 - 2:07
    Onun başqa elektronunu itirmiş
    karbonlarla təkqat rabitəsi var,
  • 2:07 - 2:12
    o da hidrogenə və xlora birləşib.
  • 2:12 - 2:15
    Bu soldakı karbon
  • 2:15 - 2:16
    indi hidrogenə birləşib.
  • 2:16 - 2:19
    Bu elektron hidrogenə gedib onunla
  • 2:19 - 2:22
    rabitə qurdu və ya rabitə
    yaratdı.
  • 2:22 - 2:25
    Bu sondakı göy elektron isə ---,
    istəyirəm ki,
  • 2:25 - 2:27
    bunu göy edim.
  • 2:27 - 2:31
    Bu kiçik göy elektron rabitənin
    sonundadır və
  • 2:31 - 2:34
    o, indi hidrogenin elektronudur.
  • 2:34 - 2:38
    Çəhrayı rəngdə olan elektron xlora
    getdi, indi o,
  • 2:38 - 2:40
    mənfi iondur.
  • 2:40 - 2:42
    Xlorid ionudur.
  • 2:42 - 2:44
    Bizim xlorid ionumuz var.
  • 2:44 - 2:48
    Onun başlanğıcdakı kimi yeddi
    valent elektronu
  • 2:48 - 2:51
    var, amma indi hidrogendən bir
    çəhrayı
  • 2:51 - 2:54
    elektron da aldı və indi
  • 2:54 - 2:55
    səkkiz valent elektronu var.
  • 2:55 - 2:56
    Bir elektron qazandı.
  • 2:56 - 2:59
    Onun indi mənfi yükü var.
  • 2:59 - 3:01
    Bu isə bir elektron itirdi.
  • 3:01 - 3:04
    Onun artıq müsbət yükü var.
  • 3:04 - 3:07
    İndi baş verə biləcək növbəti şey,
  • 3:07 - 3:10
    əvvəlki videolardakı kimi etsək,
  • 3:10 - 3:14
    deyə bilərsiniz ki, bu, indi xlordan
    bir elektron
  • 3:14 - 3:18
    götürəcək, ya da xlorid anionundan,
  • 3:18 - 3:22
    bu, tamamilə doğrudur, amma burada
    həm də
  • 3:22 - 3:23
    bir neçə xloroetan var.
  • 3:23 - 3:26
    Bu, tək xloroeten molekulu deyil.
  • 3:26 - 3:28
    Mən xloroeten deməliyəm, xloroetan
    yox.
  • 3:28 - 3:30
    Xloroeten burada durur.
  • 3:30 - 3:35
    Gəlin buraya başqa birini göndərək.
  • 3:35 - 3:37
    Bu molekuldan bizdə çox var.
  • 3:37 - 3:43
    O, bu xlorid ionundan bir elektron
    götürə bilər, yaxud
  • 3:43 - 3:46
    buradakından bir elektron götürə
    bilər.
  • 3:46 - 3:53
    Xatırladım ki, bunların hər ikisi
  • 3:53 - 3:55
    düzgündür.
  • 3:55 - 3:59
    Onun elektron itirməsi üçün böyük
  • 3:59 - 4:00
    miqdarda enerji lazım deyil.
  • 4:00 - 4:03
    O, onunla elektronunu paylaşmaq
    istəyən digər atomlara
  • 4:03 - 4:04
    birləşib.
  • 4:04 - 4:08
    Bəlkə də o, xlorid ionundan fərqli olaraq
    bu elektronu
  • 4:08 - 4:11
    itirməyə meyillidir.
  • 4:11 - 4:14
    Qoyun çəkim-bu rabitənin bu hissəsi
  • 4:14 - 4:15
    yaşıldır.
  • 4:15 - 4:19
    Sonra o, bu karbona yaxınlaşır və onunla
    birləşir.
  • 4:19 - 4:22
    Bu, uzun rabitə olacaq.
  • 4:22 - 4:25
    Gəlib bu karbona birləşir, yəni
  • 4:25 - 4:27
    həmin karbona elektron verir.
  • 4:27 - 4:29
    İndi necə bir quruluş alınacaq?
  • 4:29 - 4:33
    Bu baş verəndən sonra belə
    bir şey alınacaq.
  • 4:33 - 4:35
    Əslində, bunu kopyalayıb
  • 4:35 - 4:36
    yapışdırmalı idim.
  • 4:36 - 4:39
    Qoyun bunu edim, kopyalayım
  • 4:39 - 4:41
    və yapışdırım.
  • 4:41 - 4:45
    İndi qoyun çəkim, kopyalayıb hər şeyi
    yapışdırdım.
  • 4:47 - 4:50
    Yox, bu, mən istəyən şey deyildi.
  • 4:50 - 4:52
    Qoyun yenidən seçim.
  • 4:52 - 4:54
    Yaxşı.
  • 4:54 - 4:56
    Kopyalayıb yapışdırdım.
  • 4:56 - 4:57
    Hazırdır.
  • 4:57 - 5:00
    Bu, alındı.
  • 5:00 - 5:02
    Qoyun sildiklərimi yenidən çəkim ki,
  • 5:02 - 5:04
    kopyalayıb yapışdıra bilim.
  • 5:04 - 5:10
    Sonra bu, karbokationa gəldi, yəni
  • 5:10 - 5:16
    o, artıq karbokation deyil, qoyun bunu
    silim, çünki
  • 5:16 - 5:17
    o, artıq elektron qazanıb.
  • 5:17 - 5:20
    O, bu yaşıl elektronu qazandı.
  • 5:20 - 5:22
    Bu yaşıl elektronu qazandı.
  • 5:22 - 5:24
    Onu burada çəkəcəyəm.
  • 5:24 - 5:26
    İndi o, bu karbonla yeni bir rabitə
    qurdu.
  • 5:26 - 5:30
    Onu göylə rəngləyəcəm, beləliklə, hansı
    karbondan danışdığımızı
  • 5:30 - 5:31
    görə bilərik.
  • 5:31 - 5:32
    O, rabitə qurdu.
  • 5:32 - 5:34
    Bu rabitə indi bu karbona gəldi,
    çünki
  • 5:34 - 5:36
    elektron da bu istiqamətə getdi.
  • 5:36 - 5:41
    İndi bu rabitə bu karbona birləşib.
  • 5:41 - 5:44
    İki hidrogenə birləşən bu karbonun
  • 5:44 - 5:50
    digər karbonla elektron vasitəsilə
  • 5:50 - 5:54
    təkqat rabitəsi var,
  • 5:54 - 5:58
    hansı ki özü də hidrogenə və
    xlora birləşib.
  • 6:01 - 6:05
    O, bir elektron itirdiyi üçün indi
  • 6:05 - 6:06
    müsbət yükü var.
  • 6:06 - 6:09
    Bu quruluşa baxsanız o,
  • 6:09 - 6:11
    buna çox bənzəyir, baxmayaraq ki,
    biz qarışığa
  • 6:11 - 6:13
    bir ədəd də vinil xlorid qatdıq.
  • 6:13 - 6:16
    Bizim əlavə etdiyimiz də öz elektronunu
    itirdi, yəni bu karbon
  • 6:16 - 6:19
    elektronu itirdi və indi o,
    karbokationdur.
  • 6:19 - 6:21
    Sonra nə baş verəcək?
  • 6:21 - 6:25
    Burada bir vinil xlorid də var.
  • 6:28 - 6:30
    Qoyun digər vinil xloridi də çəkim.
  • 6:30 - 6:36
    Bir karbonum, bir hidrogenim,
  • 6:36 - 6:38
    bu karbona birləşən ikiqat rabitəm var və
  • 6:38 - 6:41
    onlar bir karbona, bir hidrogenə
    və bir xlora birləşib.
  • 6:41 - 6:43
    Kopyalayıb yapışdıraq.
  • 6:43 - 6:46
    Bunun hara getdiyini görə bilərsiniz,
    necə
  • 6:46 - 6:48
    gedir və getməyə davam edir.
  • 6:48 - 6:49
    Kopyalayaq.
  • 6:51 - 6:53
    İndilik kopyaladım.
  • 6:53 - 6:55
    İndi nə baş verəcək?
  • 6:55 - 6:58
    Bu, gedib buna bir elektron verəcək və
    bir rabitə
  • 6:58 - 7:02
    quracaq və eyni proses yenə
  • 7:02 - 7:05
    baş verəcək.
  • 7:05 - 7:08
    Qoyun qələmimi götürüm.
  • 7:08 - 7:12
    Bu elektron bu karbonkationa
  • 7:12 - 7:13
    veriləcək.
  • 7:17 - 7:19
    Sonra nə baş verəcək?
  • 7:19 - 7:22
    Bu baş versə, indi
  • 7:22 - 7:24
    sola gedim.
  • 7:24 - 7:25
    Bizim ilkin molekulumuz var.
  • 7:25 - 7:27
    Birazdan yerim bitəcək.
  • 7:27 - 7:30
    Bizim ilkin molekulumuz var və indi
  • 7:30 - 7:30
    buna birləşib.
  • 7:30 - 7:38
    Buradakı karbon indi belə olacaq və
  • 7:38 - 7:41
    o, buna birləşib.
  • 7:41 - 7:43
    Bu narıncı elektron əvvəl müsbət olan
  • 7:43 - 7:45
    bu karbona verildi.
  • 7:45 - 7:48
    Qoyun bunu biraz da
    aydın edim.
  • 7:48 - 7:50
    Bundan daha yaxşısını edə bilərik.
  • 7:50 - 7:52
    Bu karbon buradadır.
  • 7:52 - 7:55
    Rabitə buna gedir.
  • 7:55 - 7:59
    Onun indi narıncı elektronu var.
  • 7:59 - 8:01
    Artıq müsbət yükü yoxdur.
  • 8:04 - 8:07
    İndi bütün valent elektronları
    tamamlanıb.
  • 8:07 - 8:08
    İndi bu, iki hidrogenə birləşib.
  • 8:11 - 8:13
    Bu, iki hidrogenə birləşib.
  • 8:13 - 8:16
    Onun təkqat rabitəsi var,
    o, bu təkqat rabitə ilə
  • 8:16 - 8:19
    elektronunu itirən karbonla birləşib,
    hansı ki bu karbon
  • 8:19 - 8:21
    həm də hidrogen və xlorla birləşib.
  • 8:21 - 8:25
    Elektronunu itirdiyi üçün
    o indi
  • 8:25 - 8:27
    karbokationdur.
  • 8:27 - 8:29
    O, artıq karbokationdur.
  • 8:29 - 8:31
    Hara getdiyimizi məncə
    görürsünüz.
  • 8:31 - 8:35
    Biz bu vinil xlorid zəncirinə
    durmadan vinil xlorid
  • 8:35 - 8:37
    əlavə edə bilərik.
  • 8:37 - 8:40
    Bu proses davam etsə, onu
  • 8:40 - 8:41
    belə edə bilərik.
  • 8:41 - 8:43
    Belə bir şey olacaq.
  • 8:43 - 8:46
    Qoyun nə qədər yaxşı çəkə
    bilərəm baxım.
  • 8:46 - 8:48
    Buna bənzəyəcək.
  • 8:48 - 8:50
    Bu, CH3-dür.
  • 8:50 - 8:57
    Bunu H3C kimi çəkəcəm və bu,
  • 8:57 - 9:02
    bu karbona birləşib, bunu CH adlandıra
    bilərəm,
  • 9:02 - 9:04
    o da xlora birləşib.
  • 9:04 - 9:06
    Biz molekuldan bu qədər
    uzaqdayıq.
  • 9:06 - 9:09
    Gəlin təkrarlanan
    hissəyə baxaq.
  • 9:09 - 9:15
    Bu hissəsi təkrarlanacaq.
  • 9:15 - 9:19
    Bu hissə təkrarlanacaq və
  • 9:19 - 9:20
    belə yazacam.
  • 9:20 - 9:24
    Onlardan birini çəkəcəm, CH2.
  • 9:24 - 9:29
    O, buradadır, CH-a birləşib, bu da
  • 9:29 - 9:32
    buradadır, xlora birləşib.
  • 9:32 - 9:35
    Bu hissəsi təkrarlanacaq.
  • 9:35 - 9:39
    Bu da sonuncusu,
  • 9:39 - 9:41
    amma bəlkə sonuncusu,
  • 9:41 - 9:43
    yəni bu, milyonlarca dəfə baş verə
    bilər.
  • 9:43 - 9:45
    Mən sadəcə iki-üç dəfə çəkdim.
  • 9:45 - 9:48
    Milyon dəfə baş verə bilər və
    çox uzun
  • 9:48 - 9:50
    zəncir, yaxud polimer yaradar.
  • 9:50 - 9:53
    Bu videoda təsvir etdiyim şey
    əslində
  • 9:53 - 9:55
    bəlkə də nə vaxtsa qarşılaşdığınız
  • 9:55 - 9:57
    polimerdir.
  • 9:57 - 9:59
    Əminəm ki,
    hal-hazırda evinizdə
  • 9:59 - 10:00
    ondan var.
  • 10:00 - 10:02
    Bizdə bu hissə olacaq.
  • 10:02 - 10:08
    Bunu CH2, CH, Cl kimi edə bilərik.
  • 10:10 - 10:13
    İndi bu, karbokationdur, amma
  • 10:13 - 10:18
    vinil xlorid molekullarının hamısı bitə
    bilər və
  • 10:18 - 10:20
    onları xloroeten deyə adlandıra
    bilərik.
  • 10:20 - 10:24
    Sonda hər şey bitəndə
  • 10:24 - 10:27
    bu sonuncusu, vinil xlorid molekulları
  • 10:27 - 10:31
    bitib elektron almadıqları
    üçün, arıtq o,
  • 10:31 - 10:33
    bunu xlordan alır.
  • 10:33 - 10:37
    Bu, bir neçə dəfə baş verir.
  • 10:37 - 10:39
    Dəfələrlə təkrarlanır.
  • 10:39 - 10:44
    Təkrarlandıqdan sonra bu elektronlardan
  • 10:44 - 10:50
    biri xlordan son karbokationa gedir,
  • 10:50 - 10:54
    çünki artıq vinil xlorid qalmır və
  • 10:54 - 10:59
    o, burada xlora birləşir.
  • 10:59 - 11:02
    Bunun dəfələrlə baş verdiyini
  • 11:02 - 11:05
    deyəndə təkrarlanmanı göstərmək üçün
  • 11:05 - 11:06
    buraya N yaza bilərsiniz.
  • 11:06 - 11:09
    Onun neçə dəfə təkrarlandığını
    bilirsinizsə, burada
  • 11:09 - 11:12
    min molekul olduğunu bilirsinizsə,
  • 11:12 - 11:15
    min dəfə təkrar yaza bilərsiniz, amma bu,
    polimer adlanır.
  • 11:18 - 11:22
    Bu molekulun adı - bunların hər biri
  • 11:22 - 11:24
    vinil xloriddir, düzdür?
  • 11:29 - 11:30
    Vinil xlorid.
  • 11:30 - 11:33
    Məncə, rəsmi adı xloroetendir, amma
  • 11:33 - 11:36
    ümumi adı, insanların istifadə etdiyi
    vinil xloriddir.
  • 11:36 - 11:38
    Bu, hamısı üçündür.
  • 11:38 - 11:38
    O, polimerdir.
  • 11:38 - 11:42
    Onlardan çoxdur, yəni buraya poli
    yazırıq, qarşısına.
  • 11:44 - 11:50
    Bu molekul, polivinil xloriddir və
  • 11:50 - 11:54
    məncə o, sizə tanışdır, qısası
    PVX.
  • 11:54 - 11:57
    Məncə, PVX borularını eşitmisiniz.
  • 11:57 - 11:59
    Onlar santexnikada çox istifadə olunur.
  • 11:59 - 12:00
    Yəni plastik borulardadır.
  • 12:00 - 12:01
    Belə.
  • 12:01 - 12:02
    Bu polivinil xloriddir.
Title:
Alkenlərin turşu ilə polimerləşməsi
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
12:04

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions