Mercan resiflerini koruyan, büyük gagalı, kaya çiğneyen balık - Mike Gil

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/the-big-beaked-rock-munching-fish-that-protect-coral-reefs-mike-gil

Güneş, mercan resifinin üzerinde yükselirken bir hayvan sabah sessizliğini bozar. İsmini, parlak pulları ve gaga benzeri dişlerinden alan papağan balığı, özellikle kayaları yiyerek çıtır çıtır bir kahvaltı yapar. Neden herhangi bir canlı deniz tabanından ısırık alır? Mike Gil, bu ilginç ve havalı avcı toplayıcıların başlıca mercan resifi ekosistemini savunmada nasıl önemli bir rol oynadığını inceliyor.

Ders Mike Gil, animasyon Franz Palomares tarafından yapılmıştır.

Güneş, resifin üzerinde yükselirken
bir hayvan sabah sessizliğini bozar.

İsmini parlak pulları ve gaga benzeri
dişlerinden alan bu papağan balığı

özellikle kayaları bir çırpıda yiyerek
çıtır çıtır bir kahvaltı yapar.

Herhangi bir canlının deniz tabanından
neden bir ısırık alacağı

hemen anlaşılmayabilir.

Ancak, bu havalı toplayıcıların
beslenmesi, aslında mercan resiflerinin

karmaşık ekosistemini savunmada
önemli bir rol oynar.

Büyük mercan resifleri, deniz tabanının
sert yüzeylerine yerleşen

ve mercan poliplerine dönüşen

minik mercan larvalarıyla meydana gelir.

Zamanla bu polipler, kalsiyum karbonattan
yapılmış kayaya benzeyen iskeletleri

meydana getirirler.

Birlikte polip kolonileri, bir su altı
metropolünün temelini oluşturan,

büyük üç boyutlu yapılar üretir.

Bu mercan kompleksleri, sayısız yaşam
formunu barındıran ve koruyan,

köşe bucaklarla doludur.

Mercan resifleri, okyanus tabanının
yüzde birinden daha azını kaplasa da,

bu yoğun ekosistem, deniz yaşamının
yüzde yirmi beşinden fazlasını barındırır.

Birçok balık, mercanları uyumak ve deniz
yosunu aradıkları gezileri arasında,

büyük yırtıcılardan saklanmak için sığınak
olarak kullanırlar.

Resifteki, birçok balık ve omurgasızın
birincil besin kaynağı olan deniz yosunu,

bu ekosistem için hayati öneme sahiptir.

Ancak yüksek yoğunluklarda, deniz
yosunlarını problemli hale gelebilir

ve hatta mercanlar için ölümcül olabilir.

Deniz yosunları, mercan larvalarının
güvendiği aynı sert açık yüzeylerde

yetişir ve büyümeleri, yeni mercanların
yerleşip genişlemesini engeller.

Bu rakipler, mevcut mercanları öldürmek
için de boğma ve aşındırma içeren

çeşitli yollar geliştirdi.

Hatta bazı deniz yosunu türleri,
kimyasal savaşa girerek,

temas halinde mercanı yok eden
bileşimleri sentezler.

Burası, papağan balıklarının geldiği yer.

Birçok mercan balığı gibi, bu renkli
canlılar da deniz yosunlarını yer.

Ancak, komşularından farklı olarak

papağan balıkları, okyanus tabanından
en ufak deniz yosunu artıklarını bile

tamamıyla çıkarabilir.

Sözde gagaları, aslında kayaları öğüten
ve kazıyarak temizleyebilen,

taşlı bir yüzeyi kaplayan
her deniz yosunu parçasını

tüketmelerine olanak veren,
çok sıkı dişlerden oluşan bir mozaik.

Bu, papağan balıklarının diğer balıkların
tüketemeyeceği deniz yosunlarına

ulaşmasına yardım ederken, aynı zamanda
yeni mercanların yerleşmesi

ve mevcut kolonilerinin genişlemesi için
açık alanı temizler.

Papağan balıklarının kayaları yemesi deniz
yosunlarına yardım etmesinin bir yoludur.

Sosyal ağın dinamik bir sistemiyle,

papağan balığı, diğer mercanlarda yaşayan
balıklara bilgi ulaştırabilir.

Her balığın varlığı ve rutin davranışları,
yakındaki balıkların görebileceği,

duyabileceği ya da
koklayabileceği duyusal bilgileri üretir.

Hatta özel bir duyu organı kullanarak
komşularının ürettiği

su basıncındaki
değişiklikleri sezebilirler.

Tüm bu faktörler, yakındaki balığın
davranışını etkileyebilir.

Örneğin, açık bir beslenme alanına güvenle
giren ve saldırıya uğramayan bir balık,

yiyecek aramanın güvenli
olduğu anlamına gelir.

Aksine, bir yerden hızla ayrılan bir balık
bir tehdidin yaklaşmakta olduğuna dair

bir erken uyarı olabilir.

Sadece hayatta kalmaya çalışarak,

bu resif balıkları tesadüfen komşularının
hayatta kalmasına yardım edebilir

ve bu balıklardan ne kadar olursa
o kadar az deniz yosunu demektir.

Maalesef, son birkaç on yılda, insan
faaliyetleri bu karmaşık sistemin

neredeyse her parçasını bozmuştur.

Çoğu mercan resifinde aşırı avlanma, hem
papağan balıklarının hem de cerrah balığı

ve tavşan balıkları gibi diğer deniz
yosunu yiyenlerin sayısını azaltmıştır.

Bu, tüm mercan resiflerini
bozmakla tehdit eden

deniz yosunlarının kontrolsüz
büyümesine yol açtı.

Geride kalan papağan balıkları, daha
küçük topluluklarda yaşarlar.

Azalan sayıları, sosyal ağlarını
zayıflatarak hayatta kalan balıkları

daha ürkek ve deniz yosunu
kontrolünde daha az etkili yapabilir.

Bugün iklim değişikliği ve kirlilik,
mercanın doğal savunmasını düşürürken,

kontrolden çıkmış deniz yosunu
büyümesine katkıda bulunuyor,

resif ekosistemlerini her zamankinden
daha hassas hale getiriyor.

Resiflerimiz, hem deniz hemde insan
hayatı için son derece önemlidir.

Benzersiz biyolojik çeşitlilikleri,
ekoturizm, sürdürülebilir balıkçılık,

ve bilimsel araştırma için eşsiz
fırsatlar sunarken

kayalık yapıları, kıyı şeridini dalgalar
ve fırtına kabarmasından korur.

Neyse ki, ilginç ve hassas papağan
balıkları gibi resif türleri için

devam eden araştırmalar, bu başlıca
ekosistemleri korumak için

yeni stratejiler sağlayabilir.