< Return to Video

ئێسک چۆن خوێن دروست دەکات - میلۆدی سمیس

  • 0:07 - 0:11
    لە هەر کاتێکی دیاریکراودا ، تریلۆنێک لە
    خانەکان گەشت دەکەن بەناو خوێنبەرەکاندا،
  • 0:11 - 0:15
    هەندێ جار لە ماوەی یەک خولەکدا بە هەموو
    جەستەتدا دەسوڕێنەوە.
  • 0:15 - 0:19
    هەریەک لەم خانانە لە قوڵایی ئێسکەکاندا
    بنچینەی خۆیان هەیە.
  • 0:19 - 0:23
    لەوانەیە ئێسکەکان وەک بەردی ڕەق دەرکەون،
    بەڵام لەڕاستیدا ئەوان کوندارن لە ناوەوە.
  • 0:23 - 0:26
    لوولەی گەورە و بچووکی خوێن بەناو
    ئەو کونانە دێنە ژوورەوە.
  • 0:26 - 0:30
    وە لەناو زۆربەی ئێسکە گەورەکاندا ئێسکە
    پەیکەرەکان ناوەڕۆک بۆشن
  • 0:30 - 0:32
    پڕبوونەتەوە لە مۆخی نەرمی ئێسک.
  • 0:32 - 0:35
    مۆخەکان چەوری و شانەی یاریدەدەری
    تریان تێدایە،
  • 0:35 - 0:38
    بەڵام لە ناوەڕۆکی ئەم توخمانەش خانەی
    خوێنی دروست دەبێت.
  • 0:38 - 0:41
    ئەم خانە بنچینەییانە بە بەردەوامی
    دابەش دەبن.
  • 0:41 - 0:43
    ئەوان دەتوانن خۆیان بگۆڕن بۆ
    خڕۆکەی سوری خوێن،
  • 0:43 - 0:46
    بۆ خرۆکەی سپی خوێن، و پەڕەکانی خوێن،
  • 0:46 - 0:48
    وە نزیکەی سەدان بۆ ملیۆنان لە خانەی
    نوێی خوێنی بنێرن
  • 0:48 - 0:51
    هەموو ڕۆژێک بەناویان دەسوڕێنەوە.
  • 0:51 - 0:53
    ئەم خانە نوێیانە دەچنە ناو جۆگەی خوێن
  • 0:53 - 0:56
    بە درێژایی کونەکان لە مولوولە
    بچووکەکانی ناو مۆخ.
  • 0:56 - 0:57
    بە درێژایی مولوولەکان،
  • 0:57 - 1:01
    ئەوان دەگەن بە لوولەی گەورەتری خوێن و
    لە ئێسکەکان دەردەچن.
  • 1:01 - 1:03
    ئەگەر کێشەیەک لە خوێنت هەبێت،
  • 1:03 - 1:06
    چانسێکی باشت هەیە کە دەتواندرێت
    بگەڕێندرێتەوە بۆ مۆخی ئێسک.
  • 1:06 - 1:10
    شێرپەنجەی خوێن زۆرجار لەگەڵ گۆڕانکارییە
    بۆماوەییەکان لەخانە بنچینەیەکان دروستدەبێت.
  • 1:10 - 1:12
    خانە بنچینەییەکان خۆیان تووشنابن بە
    نەخۆشی شێرپەنجە،
  • 1:12 - 1:16
    بەڵام ئەم گۆڕانکارییانە دەتوانن لەگەڵ
    قۆناخی جیاوازدا دەستێوەردان بکەن
  • 1:16 - 1:19
    وە ئەنجامەکەی زیانگەیاندنە بە
    خانەکانی خوێن.
  • 1:19 - 1:23
    ئەو نەخۆشانەی کە شێرپەنجەی خوێنی پەرەسەندوویان هەیە
    وەکو نەخۆشی لیوکیمیا و لیمفەگرێ،
  • 1:23 - 1:27
    باشترین هەل بۆچاکبوونەوە گواستنەوەی مۆخی
    ئێسکیەتی بۆ گۆڕینی لقەخانەی تەندروست،
  • 1:27 - 1:30
    کە نەخۆشەکان لەگەڵ بەخشەرێک
    مۆخی ئێسکیان دەگۆڕن.
  • 1:30 - 1:32
    بەم شێوەیە کاردەکات.
  • 1:32 - 1:36
    سەرەتا، خانە بنچینەییەکانی خوێن لە
    بەخشەرەکە وەردەگیرێن.
  • 1:36 - 1:37
    بەگشتی،
  • 1:37 - 1:40
    خانە بنچینەییە خوێنەکان لە جۆگە
    خوێنیەکانی بەخشەر دەپاڵێورێن
  • 1:40 - 1:42
    بە سوڕانەوەی خوێنەکە بەناو ئامێرێکدا
  • 1:42 - 1:45
    کە جیایان دەکاتەوە بۆ پێکهاتە جیاوازەکان.
  • 1:45 - 1:47
    لە دۆخەکانی تر، مۆخەکە بە
    ڕاستەوخۆیی دەردەهێنرێن
  • 1:47 - 1:52
    لە ئێسکی ناو جومگەی ڕان، لە بەشی کڵۆت،
    بە دەرزییەک.
  • 1:52 - 1:55
    لە هەمان کاتدا، وەرگر ئامادە دەبێت
    بۆ گواستنەوە.
  • 1:55 - 2:00
    ڕێژەی زۆری دەرمانی کیمیایی یان تیشکدانەوە
    مۆخە بەردەستەکان لەناو دەبات.
  • 2:00 - 2:03
    هەردوو خانە زیان لێکەووتووەکان
    و خانە بنچینەییەکانی خوێن لەناودەبات.
  • 2:03 - 2:05
    هەروەها ئەمە سیستەمی بەرگری بێهێز دەکات،
  • 2:05 - 2:09
    کە وای لێدەکات کەمتر هێرش بکاتەسەر
    خانە گواستراوەکان،
  • 2:09 - 2:14
    پاشان خانەکانی بەخشەر بە لەشی نەخۆشەکان
    بە هێڵی ناوەندییەوە دەدرێنە نەخۆش .
  • 2:14 - 2:17
    لە بنچینەدا ئەوان لە خانەکانی
    خوێندا دەسوڕێنەوە،
  • 2:17 - 2:22
    بەڵام گەردیلەی سەر بنچینەخانەکان، ناودەبرێن
    بە چیمۆکینەکان، وەکو ئامرازی ماڵ دۆزینەوەن.
  • 2:22 - 2:25
    وە خێرا دەیان گەڕێننەوە
    بۆ مۆخی ئێسک.
  • 2:25 - 2:26
    بە تێپەڕبوونی چەند هەفتەیەک،
  • 2:26 - 2:31
    دەست دەکەن بە زۆربوون و بەرهەم هێنانی
    خانەی خوێنی نوێ و تەندروست.
  • 2:31 - 2:33
    تەنها ژمارەیەکی کەم لە
    خانە بنچێنەیەکانی خوێن
  • 2:33 - 2:37
    دەتوانن مۆخێکی تەندروست
    بۆ هەموو لەش نوێ بکەنەوە.
  • 2:37 - 2:39
    گواستنەوەی مۆخی ئێسک دەتوانێت ببێتە
    هۆی چەند شتێک
  • 2:39 - 2:42
    پێی دەڵێن چالاکی
    موتوربەکردن- بەرەنگاری- لوو،
  • 2:42 - 2:45
    کاتێک بەرگرییە خانە نوێیەکان کە بەهۆی
    مۆخی ئێسکی بەخشراوەوە دەستکەوتوون
  • 2:45 - 2:50
    دەتوانن خانە شێرپەنجەیەکان لەناوببەن
    کە سیستەمی بەرگری بنەڕەت نەیتوانیووە.
  • 2:50 - 2:53
    ئەم دیاردەیە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ
    لەناوبردنی شێرپەنجەی خوێنی سەخت.
  • 2:53 - 2:56
    بەڵام گواستنەوەی مۆخی ئێسک بەشی خۆی
    مەترسی هەیە،
  • 2:56 - 2:59
    کە بریتییە لە نەخۆشی
    موتوربەکردن - بەرەنگاری - خانەخوێ.
  • 2:59 - 3:02
    ڕوودەدات کاتێک سیستەمی بەرگری
    بەرهەم هێنراو لە لایەن بەخشەرە خانەوە
  • 3:02 - 3:05
    پەلاماری ئەندامەکانی نەخۆش دەدەن.
  • 3:05 - 3:09
    ئەم دۆخە هەڕەشە لە ژیانی نزیکەی ٣٠-٥٠%
    نەخۆشەکان دەکات
  • 3:09 - 3:13
    کە خانەکانی بەخشەر لە هەریەکێک وەردەگرن
    جگە لە دوانەیەکی چوونیەک،
  • 3:13 - 3:16
    بە تایبەتی کاتێک ئەو خانە بنچینەییانەی
    لە خوێندا کۆکراونەتەوە،
  • 3:16 - 3:18
    جیاوازن لەوەی مۆخی ئێسک.
  • 3:18 - 3:21
    نەخۆشەکان لەوانەیە دەرمانی
    لاوازکەری بەرگری وەرگرن
  • 3:21 - 3:24
    یان لەوانەیە هەندێک خانەی بەرگری بێ سوود
    لە نمونەی بەخشیوو لاببرێن
  • 3:24 - 3:27
    تاکو مەترسی تووشبوون بەنەخۆشی
    موتوربە-بەرەنگاری-خانەخوێ کەمبکرێنەوە.
  • 3:27 - 3:31
    بەڵام تەنانەت ئەگەر نەخۆشێک بەدووربێت لە
    نەخۆشی موتوربە-بەرەنگاری-خانەخوێ،
  • 3:31 - 3:34
    سیستەمی بەرگرییان لەوانەیە خانەکانی
    بەخشەر ڕەت بکەنەوە.
  • 3:34 - 3:38
    کەواتە دۆزینەوەی باشترین هاوتا
    زۆر گرینگە لە پلەی یەکەمدا.
  • 3:38 - 3:41
    کلیلە ناوچەییەکان لە ڕەمزی بۆماوەیی
    چۆنیەتی سیستەمی بەرگری دیاری دەکات
  • 3:41 - 3:43
    بۆ ناسینەوەی خانە بێگانەکان.
  • 3:43 - 3:46
    ئەگەر ئەو ناوچانە هاوشێوەبن لە
    بەخشەر و لە وەرگر،
  • 3:46 - 3:50
    سیستەمی بەرگری وەرگر ئەگەری قبووڵکردنی
    خانەکانی بەخشەر زیاترە.
  • 3:50 - 3:55
    چونکە ئەم جینانە بە میرات هاتووە،
    باشترین هاوتاکان زۆرجار خوشک وبران.
  • 3:55 - 3:58
    بەڵام زۆرێک لە نەخۆشەکان کە پێویستیان
    بە گواستنەوەی مۆخی ئێسکە
  • 3:58 - 4:00
    هیچ ئەندامێکی خێزانەکە گونجاو نابێت بۆی.
  • 4:00 - 4:03
    ئەم نەخۆشانە ڕوودەکەنە بەخشینی خۆبەخشەکان
  • 4:03 - 4:06
    کە بە نیازن بۆ بەخشینی مۆخی ئێسکیان.
  • 4:06 - 4:10
    هەموو ئەوەی پێویستە بۆ تۆمارگەیەک بریتییە لە
    پشکنینی ناوپۆشی دەم بۆ دۆزینەوەی هاوتای بۆماوەیی.
  • 4:10 - 4:12
    وە لە زۆر بارودۆخدا، بەخشینەکە خۆی
  • 4:12 - 4:15
    لە خوێن بەخشین ئاڵۆزتر نییە.
  • 4:15 - 4:17
    ئەمە ڕێگایەکە بۆ ڕزگارکردنی ژیانی کەسێک
  • 4:17 - 4:20
    لەگەڵ سەرچاوەیەک کە بەتەواوی
    نوێ دەبنەوە.
Title:
ئێسک چۆن خوێن دروست دەکات - میلۆدی سمیس
Speaker:
میلۆدی سمیس
Description:

بۆ بینینی تەواوی ڤیدۆکە ئەم لینکە داگرە : https://ed.ted.com/lessons/how-bones-make-blood-melody-smith

لەوانەیە ئێسکەکان وەک تاشە بەردی رەق دەرکەون، بەڵام لە ڕاستیدا کوندارن لە ناوەوە. زۆربەی ئێسکە گەورەکانی ئێسکە پەیکەر ناوەڕۆکی بۆشیان هەیە کە پڕن لە مۆخی ئێسکی نەرم. مۆخەکان گرینگترین توخمن بۆ خانە بنچینەیەکانی خوێن وە بۆ نەخۆشەکان لەگەڵ شێرپەنجەی خوێنی پێشکەوتوو وەک لیوکیمیا و لیمفەگرێ، باشترین دەرفەت بۆ چارەسەر ئەوەیە کە گواستنەوەی مۆخی ئێسکی بۆ بکرێت. ئەم کردارە چۆن کاردەکات؟میلۆدی سمیس ڕوونیدەکاتەوە.

وانە لە لایەن میلۆدی سمیس، دەرهێنانی لە لایەن ئەرترەیک ستۆدیۆ .
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:21
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for How bones make blood
Mardin Abdalqadir accepted Kurdish (Central) subtitles for How bones make blood
Mardin Abdalqadir edited Kurdish (Central) subtitles for How bones make blood
Mardin Abdalqadir edited Kurdish (Central) subtitles for How bones make blood
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for How bones make blood
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for How bones make blood
Ayan Organization edited Kurdish (Central) subtitles for How bones make blood
Ayan Organization edited Kurdish (Central) subtitles for How bones make blood

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.