İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Ünite 6 Konu Anlatımı

Peygamberler, ahlâk güzelliğiyle

çevrelerine örnek olmuşlar,

insanları tevhide ve güzel ahlâka davet etmişlerdir.

Bu gaye ile gönderilen peygamberler zincirinin

son halkası, Peygamber Efendimizdir.

Onun ahlâkı, aile hayatı, siyasî ve askerî kişiliği,

kıyamete kadar tüm insanlık için örnektir. :

Peygamberimizin ahlâkî kişiliği;

Allah’a ve âhiret gününe kavuşmayı umanlar,

Allah’ı çok zikredenler ve tüm insanlık için en güzel örnektir.

Peygamberimizin fizikî özelliklerine,

bunların anlatıldığı edebî eser ve levhalara hilye denir.

Onun ahlâkî özelliklerine ve bu konuda

yazılan eserlere de Şemâil adı verilir.

Hilye kaynaklarına göre Hz. Peygamber;

orta boylu, beyaz tenli, siyah gözlü ve uzun kirpiklidir.

Sakalı sık, omuz başları ve omuzlarının arası geniş,

elleri ve ayakları itidal üzeredir.

Saçı kumral ve hafifçe dalgalıdır.

Temizliğe ve düzenli olmaya önem veren Hz. Peygamber,

ibadetlerini de Allah’a gönülden bağlılıkla

ve sürekli olarak yapmıştır.

Onun ibadetlerdeki ilkesi; huşu,

devamlılık ve ölçülü olmaktır.

Peygamber Efendimiz, zühd ve takva sahibidir.

Dünyevî ihtiraslardan ve intikam fikrinden uzak durur.

Yumuşak huylu, ağırbaşlı ve sabırlıdır.

Herkese eşit davranır, kimseye ayrıcalık yapmaz.

Allah’ın ihsan ettiği sayısız nimetlere

karşı şükretmeyi bir görev bilir.

İnananlara da şefkatli ve merhametlidir.

Hoşgörülü olduğu kadar azimli ve cesurdur.

İman, ibadet ve ahlâk bilgilerinin, çocukların

seviyelerine uygun olarak öğretilmesini isteyen Peygamberimiz,

bu konuda da Müslümanlara örnek olmuştur.

Yoksul, kimsesiz, hizmetçi ve

öksüz çocuklarla ilgilenilmesini istemiştir.

Hz. Peygamber, kız ve erkek çocuk

ayrımı yapılmasına da karşı çıkmıştır.

Kimi kabilelerin kız çocuklarını öldürmelerine

yol açan Câhiliye anlayışını yıkan da Hz. Peygamber’dir.

Hz. Peygamber, gençlerle ve yaşlılarla olduğu kadar

hanımlar da iyi ilişkiler geliştirmiştir.

Bu da hanımların, İslâm’ın yayılmasına büyük

katkı sağlamalarına vesile olmuştur.

Peygamberimiz, Hicretten sonra Medine’de,

İslâm toplumunda barışın tesis için de gayret göstermiştir.

Bu amaçla önce Müslümanlar arasında

selâmlaşmayı yaygınlaştırmış, muhtaçlara yardımcı

olmayı tavsiye edip akraba ve

komşularla ilgilenmek gereğini vurgulamıştır.

Peygamber Efendimiz sürekli ailenin önemine dikkat çekmiş,

ailede huzur için eşlerin birbirlerine sevgi

ve saygıyla davranmalarını istemiştir.

Hz. Peygamber’in ilk eşi Hz. Hatice’dir.

İslâm’a giren ilk mü’min olma şerefini kazanan

Hz. Hatice, çeşitli sıkıntılara karşı

Peygamberimize her zaman destek olur.

Peygamberimiz de onu sevip sayar,

ölümünden sonra da rahmet ve minnetle anar.

Hz. Hatice’nin vefatına kadar da başka evlilik yapmaz.

Diğer evliliklerinin tümünü,

ilk eşi vefat ettikten sonra gerçekleştirir.

Ailelerini vahyin ışığında eğiten Hz. Peygamber,

İslâmî konularda onları sürekli bilgilendirip din

ve ibadet hayatlarıyla yakından ilgilenir.

Peygamberimizin çocukları, biri dışında Hz. Hatice’den doğmuştur.

Tercih edilen görüşe göre bunlar;

Kâsım, Abdullah, Zeyneb, Rukıyye, Ümmü Gülsüm ve Fâtıma’dır.

Oğlu İbrahim ise Mısırlı Mâriye’den dünyaya gelir.

Peygamberimiz, oğlu Kâsım sebebiyle

“Ebü’l-Kâsım” unvanıyla anılır.

Kâsım, Abdullah ve İbrahim, küçük yaşta vefat eder.

Hz. Peygamber, peygamberlikle görevlendirildiği

andan Medine’ye hicret edinceye kadar,

Mekke şehir devletinin çeşitli engelleriyle karşılaşır.

Mekke şehir devleti, siyasî gücünü Müslümanlar aleyhine kullanır.

Hz. Peygamber de tebliğin başarıya ulaşması için

siyasî örgütlenmeye ihtiyaç duyar.

Bunun ilk adımı Akabe biatlarıyla atılır.

622’de Medine’ye Hicretin tamamlanmasından

sonra muhâcirle ensar arasında kardeşliği kurarak

ilk Müslüman toplumu ve siyasî birliği oluşturur.

Hz. Peygamber, şehrin başka inanç sahiplerini de

adalet ve insaf ölçülerinde kapsayacak

hukukî bir metin ortaya koyar.

Medine Vesikası adı verilen bu metinde;

karşılıklı ilişkiler, görev, sorumluluk ve haklar açıkça belirlenir.

Bu şekilde ortaya çıkan teşkilâtlanmanın kaynağı,

Kur’an ve onun uygulayıcısı durumunda olan Hz. Peygamber’dir.

Kurulmakta olan yönetimin amacı ise

Hakk’a teslimiyetin, adaletin, düzen ve huzurun sağlanmasıdır.

Halkın işlerinin hızla ve kolaylıkla yürütülmesi,

Peygamber Efendimizin yönetim ilkeleri arasındadır.

Görevliler de bu yükümlülüğün gereğini yerine

getirecek bilgi ve ehliyete sahip olmalıdır.

Nitekim Hz. Peygamber, Kur’an’da yer alan

“emanetlerin ehline verilmesi” prensibini,

kamu görevlerinde önemle uygular.

Kişisel kazanca önem veren Hz. Peygamber,

hicretten sonra Medine’de, Müslümanlar için

alışveriş merkezi kurarak çalışma hayatının temellerini atar.

İş hayatı, işveren, işçi, esnaf, tüketici, hububat

ve meyve üreticisi ve ticarî ortaklığa

dair çeşitli düzenlemeler gerçekleştirir.

Alışverişte güvenliğin sağlanması için denetçiler görevlendir,

kendisi de denetlemeler yapar.

Darda kalan iyi niyetli borçluya mühlet verilmesini tavsiye eder,

faizle borç alıp vermeyi yasaklar.

İslâm, insanların barış içinde yaşamalarını esas alır

ve mü’minleri hep birden barışa davet eder.

Ancak temel hak ve özgürlükler

engellendiği zaman savaşa izin verir.

Mekke döneminde müşriklerin baskısından bunalan

Müslümanlar da peygamberimize gelerek onlara

karşılık vermek isterler.

Peygamber Efendimiz de savaşa izin verilmediğini

bildirerek sabır tavsiyesinde bulunur.

Hicretin ikinci yılında ise savaşa izin veren âyetler nazil olur.

Bu gelişmeyle Hz. Peygamber; müşrikler,

Yahudiler ve Hıristiyanlarla askerî mücadeleye girişir.

Kumandanlarını savaş konusunda bilgili

ve tecrübeli kişilerden seçen Peygamberimiz,

askerden de disiplin ve komutanlara itaat bekler.

Savaşlarda insanî ve ahlâkî davranmayı elden bırakmaz.

Kadınlar, çocuklar ve yaşlılara dokunulmaması,

herhangi bir aşırılığa meydan verilmemesi

hususunda uyarılarda bulunur.

Hz. Peygamber’in ahlâkî kişiliği; Allah’a ve âhiret

gününe kavuşmayı umanlar,

Allah’ı çok zikredenler ve tüm insanlık için en güzel örnektir.

Peygamberimiz; sabırlı, adaletli, dürüst,

güvenilir, cömert, alçakgönüllü, cesaretli, azimli,

cesur ve duyguludur.

Zühd ve takva sahibidir.

İbadetlerdeki ilkesi; huşu, devamlılık ve ölçülü olmaktır.

Ailede huzur için eşlerin birbirlerine

sevgi ve saygıyla davranmalarını ister.

Kendisi de aile hayatının en güzel örneklerini sergiler.

Yönetimde adalet, hukuk, istişare, ehliyet

ve liyakat gibi temel ilkelere bağlı kalır.

Savaşlarda insanî ve ahlâkî davranmayı elden bırakmaz. :

Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiyi,

İlk Dönem İslam Tarihi ders kitabının 6. Ünitesinde bulabilirsiniz.