< Return to Video

Why so many Covid-19 variants are showing up now

  • 0:01 - 0:02
    Ngày 5 tháng mười một, 2020,
  • 0:02 - 0:05
    Nước Anh tiến hành giãn cách xã hội.
  • 0:05 - 0:09
    Họ cố gắng kiềm hãm sự gia tăng đột biến
    trong các ca nhiễm Covid-19.
  • 0:09 - 0:11
    Và, nếu bạn nhìn vào
    biểu đồ của các ca nhiễm,
  • 0:11 - 0:14
    việc này đã đem lại hiệu quả.
  • 0:14 - 0:17
    Nhưng, mặc dù đã áp dụng biện pháp
    giãn cách xã hội tương tự,
  • 0:17 - 0:22
    số ca nhiễm tại Kent, một khu vực
    ở ngoại ô London, vẫn tiếp tục tăng.
  • 0:22 - 0:27
    Vào đầu tháng 12, sự giảm tổng thể các
    ca mắc đã giúp các nước này nới lỏng giãn cách.
  • 0:27 - 0:31
    Và điều này đã xảy ra.
  • 0:31 - 0:34
    Không chỉ mới gần đây, các nhà nghiên cứu đã nhận ra rằng
  • 0:34 - 0:38
    ở đâu đó thuộc Kent, virus đã tự biến đổi.
  • 0:38 - 0:40
    Đó là một biến thể mới.
  • 0:40 - 0:42
    Dễ lây lan hơn.
  • 0:42 - 0:44
    Và nó đang lan rộng ra.
  • 0:44 - 0:49
    Vào lúc các nhà khoa học đặt tên cho nó, virus đã lây lan trên phần lớn vùng Đông Nam nước Anh.
  • 0:49 - 0:52
    2 tháng sau đó, virus này đã xuất hiện ở 30 quốc gia.
  • 0:52 - 0:58
    5 tháng sau đó, nó trở thành loại virus phổ biến nhất được tìm thấy ở Mỹ.
  • 0:58 - 1:03
    Gần đây, ngày càng nhiều biến thể mới xuất hiện ở khắp các quốc gia trên thế giới.
  • 1:03 - 1:06
    Vậy tại sao chúng lại xuất hiện vào thời điểm này?
  • 1:06 - 1:10
    Và điều này có ý nghĩa gì đối với đại dịch?
  • 1:13 - 1:15
    Những virus này rất giản đơn.
  • 1:15 - 1:19
    Chúng chỉ đơn giản là một vỏ bọc protein bao quanh các chất liệu gen:
  • 1:19 - 1:21
    dù là DNA hay RNA.
  • 1:21 - 1:24
    Các chất liệu gen này được tạo nên bởi các phân tử
  • 1:24 - 1:28
    được thể hiện qua các chuỗi kí tự, như thế này.
  • 1:28 - 1:30
    Mỗi phần của mã này bao gồm các chỉ dẫn
  • 1:30 - 1:34
    để tạo nên một protein đặc trưng cho phép virus hoạt động.
  • 1:34 - 1:38
    Virus chỉ có một mục đích:
    tạo ra nhiều virus hơn.
  • 1:38 - 1:42
    Bởi virus vô cùng đơn giản,
    nó không thể tự mình nhân bản.
  • 1:42 - 1:44
    Nên nó nhờ vào bạn.
  • 1:44 - 1:49
    Mỗi khi virus truyền bệnh cho một người, nó sử dụng các tế bào của họ để tạo ra những bản sao khác của nó.
  • 1:49 - 1:55
    tái tạo các mã phức tạp này một lần, hai lần, và nhiều lần nữa.
  • 1:55 - 1:58
    Nhưng cuối cùng,
    nó đã tạo ra một sai lầm.
  • 1:58 - 2:00
    Đôi khi nó thêm vào hoặc bớt đi một ký tự.
  • 2:00 - 2:02
    Đôi khi nó xáo trộn vị trí của các kí tự đó.
  • 2:02 - 2:04
    Sai lầm này được gọi là sự đột biến,
  • 2:04 - 2:08
    và nó phần nào thay đổi các chỉ dẫn tạo nên virus.
  • 2:08 - 2:12
    Sự thay đổi không đáng kể đó tạo nên một biến thể.
  • 2:12 - 2:15
    Dù các virus vẫn luôn nhân bản thông qua quá trình này,
  • 2:15 - 2:17
    chúng cũng có thể biến đổi theo thời gian.
  • 2:17 - 2:21
    Cho ví dụ, biểu đồ này cho thấy một vài sự đột biến
  • 2:21 - 2:25
    mà SARS_CoV2 tạo nên kể từ tháng 12 năm 2019.
  • 2:25 - 2:29
    Hầu hết thời gian, những đột biến này vô hại, thậm chí có khả năng làm virus yếu đi.
  • 2:29 - 2:33
    và chúng sẽ biến mất mà không để lại dấu vết khác lạ nào.
  • 2:33 - 2:39
    Nhưng đôi khi, một chuỗi những đột biến xảy ra và tạo điều kiện cho virus tiếp cận chúng ta.
  • 2:39 - 2:44
    Điều mà các nhà khoa học đã lưu ý từ tháng 9 năm 2020.
  • 2:44 - 2:47
    "Bạn đang nhìn thấy những biến đổi riêng biệt cho phép virus
  • 2:47 - 2:50
    bám vào cơ thể người và đi vào các tế bào nhanh hơn."
  • 2:50 - 2:53
    Coronavirus được bao bọc trong các protein gai,
  • 2:53 - 2:57
    thứ mà chúng dùng để tấn công và lây bệnh cho những tế bào của con người.
  • 2:57 - 2:59
    Thực chất, virus không thể hoàn toàn bám dính lại.
  • 2:59 - 3:03
    Nên không phải lúc nào nó cũng vượt qua được
    hàng rào bảo vệ của các tế bào.
  • 3:03 - 3:07
    Nhưng biến thể B.1.1.7 mà sau đó được đặt tên là "Alpha",
  • 3:07 - 3:10
    biến đổi vô cùng phức tạp trên protein gai,
  • 3:10 - 3:14
    Những đột biến này khiến virus dễ dàng thâm nhập vào tế bào hơn.
  • 3:14 - 3:17
    Khiến virus có khả năng dẫn truyền.
  • 3:17 - 3:23
    Vì lý do đó, virus đã thống trị nhiều quốc gia trên thế giới.
  • 3:23 - 3:26
    Nhưng nếu SARS_CoV2 đã bị biến đổi từ đầu đến cuối,
  • 3:26 - 3:29
    tại sao những biến thể hiện nay,
    như biến thể Alpha này,
  • 3:29 - 3:32
    lại có vẻ đột nhiên tệ đi?
  • 3:34 - 3:38
    Điều quan trọng là virus không quyết định việc hoạt động.
  • 3:38 - 3:42
    Giả định virus tạo kế hoạch trong các tế bào của bạn không hề xảy ra.
  • 3:42 - 3:45
    Những đột biến này là sai lầm ngẫu nhiên.
  • 3:45 - 3:49
    Nhưng nếu virus không bị loại bỏ,
    và thêm nhiều người nhiễm,
  • 3:49 - 3:50
    mọi thứ sẽ thay đổi càng nhiều.
  • 3:50 - 3:52
    Và khi những thay đổi này tích tụ lại,
  • 3:52 - 3:57
    sẽ tạo cơ hội cho virus tiến hoá thành thứ gì đó nguy hiểm hơn cả bây giờ.
  • 3:57 - 4:01
    Cả bốn biến thể này được tổ chức y tế thế giới WHO nhận định là "những biến thể đáng được chú ý"
  • 4:01 - 4:04
    tất cả đều có những biến đổi trên protein gai.
  • 4:04 - 4:09
    Delta, biến thể gần đây nhất được thêm vào danh sách,
    được coi là "đột biến gấp đôi,"
  • 4:09 - 4:15
    bởi nó có quá nhiều khác biệt so với các loại còn lại,
    hai điểm khác biệt quan trọng nhất là:
  • 4:15 - 4:18
    Sự đột biến này làm virus dễ lây lan hơn.
  • 4:18 - 4:21
    Và một phiên bản khác của virus này,
    được tìm thấy ở hai biến thể khác,
  • 4:21 - 4:27
    dễ dàng truyền nhiễm lại cho những người đã mắc Covid-19
  • 4:27 - 4:33
    tức là, hai sự đột biến này có thể tiến hoá để lẩn tránh phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể.
  • 4:33 - 4:36
    May mắn là phản ứng miễn dịch sau khi chúng ta tiêm vaccine
  • 4:36 - 4:40
    mạnh mẽ hơn phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể.
  • 4:40 - 4:45
    Vậy nên, dù có những biến thể làm giảm hiệu quả mà vaccine mang lại,
  • 4:45 - 4:51
    nhiều chuyên gia cho rằng virus không thể hoàn toàn đánh bật được các loại vaccine.
  • 4:51 - 4:54
    Nhưng như thế không có nghĩa là điều này không thể xảy ra.
  • 4:54 - 4:59
    "Nếu bạn cho virus đủ thời gian và vòng lặp để tái tạo,
  • 4:59 - 5:03
    nó sẽ tiến hoá rộng khắp,
  • 5:03 - 5:07
    và việc tìm kiếm một giải pháp để giải quyết vấn đề này mà chúng ta vừa đưa ra
  • 5:07 - 5:11
    là tiêm chủng và tạo miễn dịch cộng đồng."
  • 5:11 - 5:14
    Nhưng dù SARS_CoV2 không làm điều đó,
  • 5:14 - 5:19
    khi mà đại dịch vẫn tiếp diễn,
    và virus vẫn không ngừng lây lan,
  • 5:19 - 5:22
    chúng sẽ tiếp tục nhân bản.
  • 5:22 - 5:26
    Vì vậy nếu chúng ta muốn ngăn chặn sự lây lan của các biến thể,
  • 5:26 - 5:28
    chúng ta phải loại trừ virus trước.
  • 5:31 - 5:35
    Virus đang tiến hoá. Nhưng nó chưa biến đổi đến mức không thể nhận diện.
  • 5:35 - 5:40
    Các vaccine mà chúng ta có vẫn tiếp tục bảo vệ chúng ta khỏi tất cả các biến thể.
  • 5:40 - 5:44
    Nhưng vấn đề được đặt ra là, chúng ta chưa có đủ vaccine để nhanh chóng cung cấp cho các khu vực trên thế giới.
  • 5:44 - 5:47
    Việc này tạo cơ hội cho virus có thời gian để biến đổi
  • 5:47 - 5:51
    và gây thiệt hại cho những quốc gia và vùng lãnh thổ đang chờ đợi vaccine.
  • 5:51 - 5:55
    Sự gia tăng của các biến thể là lời nhắc nhở rằng đại dịch vẫn đang tiếp diễn.
  • 5:55 - 5:59
    Dù rằng nhiều người vẫn tưởng dịch bệnh đã kết thúc.
  • 5:59 - 6:02
    "Chúng ta phải ngăn chặn điều này, vì không ai muốn các biến thể của virus tác động lên hệ miễn dịch.
  • 6:02 - 6:06
    Và cũng là để ngăn ngừa sự lây lan của virus ở khắp mọi nơi."
  • 6:10 - 6:14
    Riley N
Title:
Why so many Covid-19 variants are showing up now
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Amplifying Voices
Project:
COVID-19 Pandemic
Duration:
06:22

Vietnamese subtitles

Incomplete

Revisions Compare revisions