અજ્ઞાનતાની અથડામણ

અઘોર પુરાવા, આનંદી ટુચકાઓ, ખેદજનક વ્યક્તિગત કથાઓ, અને વિશ્વના બનાવો વિશે વર્ચસ્વી જ્ઞાન સાથે, ડોક્ટર શફીક વીરાણી આપણને મુસ્લિમ જગત અને પશ્ચિમી જગત વચ્ચેના અજ્ઞાનતાની અથડામણનો સામનો કરવા ઉત્તેજે છે, ખોટી માહિતી ને સમજશકિત ની સાંકળ થી જોડીને, માનવતામાં રહેલી ઇન્સાનિયતને ઉદે્શીને ડોક્ટર વીરાણી એક સ્વપ્નશીલ આગળ વધતા માર્ગ સાથે, એક વધારે સારા ભવિષ્યની ઉમેદ જગાવે છે.

યુનિવર્સિટી ઓફ ટોરોન્ટો ના નામાંકિત અધ્યાપક, સેન્ટર ફોર સાઉથ એશિયન સિવિલાયઝેશન્ઝ ના સ્થાપક સંચાલક અને ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ હિસ્ટોરિકલસ્ટડીઝ ના પૂર્વ પ્રમુખ, ડોક્ટર શફીક વીરાણી (પી. એચ ડી, હારવર્ડ યુનિવરસિટી) એક પુરસ્ક્રિત લેખક અને આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રસિદ્ધ વક્તા છે જેમણે ૫0 થી વધુ દેશો અને ૧૫000 થી વધુ શ્રોતાજનો ને સંબોધ્યા છે. તેમનું પુસ્તક "ધી ઈસ્માઈલીઝ ઈન ધી મિડલ એજીઝ: એ હિસ્ટ્રી ઓફ સરવાઈવલ, એ સર્ચ ફોર સાલવેશન” એ કદચ વિશ્વવિદ્યાલયના છાપખાનાઓનું આ પહેલું પુસ્તક છે, કે જેનુ પોતાનું ચલચીત્ર નમુનો દેખાડવામાં આવે છે. “જ્ઞાન ના સરહદો વિસ્તારવા અને માનવતા ના કલ્યાણ ના કાજે મહેનત કરતા” “એક સ્વપ્નશીલ પુરુષ” તરીકે યુનાઇટેડ નેશને તેમનું સન્માન કર્યું હતું.

આ વિવેચન સ્થાનિક જનમંડળે TEDx નો કાર્યક્રમ યોજ્યો ત્યારે આપવામાં આવ્યું હતું અને TED conference ની રીત મુજબ તે કાર્યક્રમની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી.
વધુ માહિતી માટે http://ted.com/tedx પર જાઓ

જ્યારે હું ટેડ કૉન્ફરન્સ માટે આવતો હતો

અને એરપોર્ટ પર વાટ જોઈ રહ્યો હતો

ત્યારે મેં એક પારિવારિક મિત્રને જોયા.
જેમને હું ઘણા વર્ષો થી મળ્યો નહોતો.

અમે તેમને અનવર ચાચા કહીએ છીએ.

અને તેઓ કેનેડિયન હીટ
કોમેડી શો ના કલાકાર બાબર ની બીજી પ્રત છે.

જેનું નામ છે
“લીટલ મોસ્ક ઓન ધી પ્રેરી”

(હાસ્ય)

તેમને પારંપરિક
કુર્તો - પાયજામો પેહેરવો ગમે છે

તેઓ દાઢી રાખે છે અને તેમને અતિ પ્યારી
પાકિસ્તાની ઉચ્ચારની ઢબ છે.

મને જોઇને તેઓ મારા તરફ ધસ્યા
અને વહાલથી ભેટીને

પૂછ્યું “તને કેમ છે? શું નવા જૂની છે?”

તેથી મેં તેમને કહ્યું કે હું
ઇસ્લામી અભ્યાસનો પ્રોફેસર બની ગયો છું

અને જગ્યા જગ્યાએ હવાઇ મુસાફરી
કરી શિક્ષણ આપું છું

જે એમને ઇસ્લામની થોડી વધું માહિતી આપી શકે

ખાસ કરી ૯-૧૧ પછી.

તેમણે મારી આંખો માં જોઈ કહ્યું

“૯-૧૧ વિષે તો વાત જ ન કર!"

હું જ્યા પણ જાઉં, બધા મને એવી રીતે જુવે છે
કે જાણે ૯-૧૧ માટે હું જવાબદાર છું!

હું! ૯-૧૧ માટે જવાબદાર?

૭-૧૧ માટે કદાચિત પણ ૯-૧૧ માટે નહિ!”

(હાસ્ય અને તાળીયો)
(૭ -૧૧ એ પ્રખ્યાત આંતરરાષ્ટ્રીય દુકાનો છે)

જેમ મેં અનવર ચાચા ને કહ્યું હતું

કે હું ઘણી જગ્યાએ જાઉં છું
અને પ્રવચનો આપું છું,

તેમાં એક જગ્યા નેશનલ પ્રેસ ક્લબ નામની હતી.

ત્યારે,
DHM નામના પદાર્થ વિશે ચર્ચા થતી હતી.

હકીકતમાં, અમેરીકાના ઇડાહો પ્રાંતના
સર્વેક્ષણ કરાયેલા લોકોમાંથી ૮૬%

આ પદાર્થ ઉપર પ્રતિબંધ લાદવા માંગતા હતા.

હું તમને આ પદાર્થ વિશે
મહત્વની હકીકતો જણાવવા

અને તે પછી તમારો અભિપ્રાય લેવા ચાહું છું.

હું તમને જે જણાવવાનો છું

તે વિજ્ઞાનીક સાહિત્યોમાં
પ્રકાશિત થયેલું છે

અને જે ચકાસણી કરવામાં આવેલું છે.

હાર્વર્ડ, MIT, યુનિવર્સિટી ઓફ ટોરોન્ટો,
ઓક્સફોર્ડ ખાતેશ્રેષ્ઠ વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા

DHM
એ રંગહીન, ગંધહીન અને સ્વાદહીન પદાર્થ છે.

DHM ના નકર સ્વરૂપના લાંબા સંપર્ક થી
માનવ શરીરના પેશીજાલને ગંભીર નુકસાન થાય છે.

DHM લેવાનાં ચિહ્નોમાં વધારે પડતો પરસેવો
તેમજ વારંવાર પેશાબ જવાનું દબાણ,

પેટમાં વાયુનું દર્દ, ઉબકા, ઉલટી અને શરીરના
ઇલેક્ટ્રોલાઇટનું અસંતુલન નો સમાવેશ થાય છે.

DHM કેન્સરના જીવલેણ રોગના છેવટના
તબક્કે આવેલી ગાંઠમાં મળેલ છે.

આકસ્મિક રીતે DHM ને સ્વાસમાં લેવાથી

અણધાર્યા મૃત્યુનું
એ ત્રીજુ મુખ્ય કારણ બન્યું છે

લગભગ ૪00,000 વાર્ષિક મરણો આવી રીતે થાય છે.

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન પ્રમાણે

ડી. એચ.એમ. ના બંધાણી થયા પછી

જેઓ તે લત છોડે છે
તેઓ ચોક્કસ મૃત્યુને આધીન થાય છે.

આ માહિતી આપ્યા પછી તમારામાંથી કેટલા લોકો
DHM ને છૂટથી વપરાશ કરવા માટે પરવાનગી આપશો?

લગભગ કોઈજ નહિ.

તમો પણ સહમતી ધરાવો છો.

નેશનલ પ્રેસ ક્લબના લોકો,
જેમની સાથે મેં વાત કરી હતી, તેઓ સાથે

આ વિષે હું તમોને થોડીક વધુ માહિતી આપીશ.

ડી. એચ. એમ. એ ડાઇ-હાયડ્રોજન મોનોક્સાઇડ છે.

તે હાયડ્રોજન હાઈડ્રોક્સાઈડના
નામે પણ ઓળખાય છે.

પરંતુ મોટા ભાગના લોકો ની જેમ, તમે તેને
તેના વધારે સામાન્ય નામ તરીકે ઓળખતા હશો -

જે છે પાણી.

દરેક હકીકત જે મેં તમને કહી છે

તે વિશ્વના સૌથી શ્રેષ્ઠ વૈજ્ઞાનિકોએ
ખરી પુરવાર કરી બતાવેલ છે.

તેમ છતાં,
આ પ્રેક્ષકોમાંની લગભગ દરેક વ્યક્તિ

પાણી ઉપર અંકુશ લાવવા માટે તૈયાર હતી.

જયારે આપણી સામે ફકત થોડી
માપેલી માહિતી રજૂ કરવામાં આવે છે,

ત્યારે આપણે ખોટા નિર્ણયો અને ફેંસલાઓ
કરવા માટે ભૂલના ભોગી થઈએ છીએ.

આ DHM નો વાર્તાલાપ ખાસ પ્રકાશિત કરે છે.

હું જે વિષય ઉપર બોલવાનો છું તેને

એક બીજી જાતનો DHM
જે આના કરતા પણ વધારે હાનીકારક છે.

પહેલો DHM એ ડાઈ-હાયડ્રોજન મોનોક્સાઇડ છે

પણ બીજો DHM ડી-હુમનાઝીંગ મુસ્લિમ્સ એટલે કે
મુસલમાનો તરફ ન છાજે તેવી દુષ્ટ વર્તણૂક.

મીડિયા ટેનોર,

જે વિશ્વ ની એક મહત્વની સંસ્થા છે

તેણે મુસલમાનો વિશેના દસ લાખ
અહેવાલોનું નિરીક્ષણ કર્યું હતું.

યુ.એસ. અને યુરોપિયન પ્રચાર માધ્યમોમાં

તેમાંથી ૯૮% ના અહેવાલો
આતંકવાદી મુસલમાનો ઉપર હતા.

માત્ર ૨% ની હકીકત વિશ્વના સામાન્ય
દોઢ અબજ મુસલમાનો વિષે હતી.

આ મુસલમાનો આપણા જગતમાં
રહેતા ચોથા ભાગના ઇન્સાનો છે

અને આપણી સાથે આ પૃથ્વીના ભાગીદાર છે.

આ પરિસ્થિતિ DHM વિશેની
તમને આપેલી દશા જેવું ચોક્કસપણે છે.

જયારે આપણી માહિતી એક અત્યંત અસામાન્ય
નાના સમૂહ ઉપર મર્યાદિત હોય,

ત્યારે આપણે એ દૃષ્ટાન્તના
નિરાકરણમાં ન માત્ર નિષ્ફળ થઈએ છીએ

પરંતુ સંપૂર્ણ પણે તે બાબતના
અર્થ નો અનર્થ પણ કરીએ છીએ.

આપણે ભેળવી દઇએ છીએ.

બહુ જ નજીવી સંખ્યાના મુસલમાનોના કાર્યોને

સમગ્ર વિશ્વના દોઢ અબજ મુસલમાનો સાથે

આની સરખામણી જો 'કુ ક્લ્ક્સ ક્લાન' ના

ક્રોસ બાળવાના વર્તન સાથે કરીએ, અને કહીએ

"આ ખ્રિસ્તીઓના ચારિત્ર્યનું પ્રતિબિંબ છે."

કમનસીબે આ પ્રકારની માહિતીની સંકલન
બહુ સામાન્ય બાબત બની ગઈ છે;

જેમ ગાડીની પાછળનો સંદેશ આપણે જોઈ શકીએ છીએ,

"જે કંઈ પણ મારે ઇસ્લામ વિશે જાણવું હતું
તે મેં ૯-૧૧ ના દિવસે શિખી લીધું છે”

મને ૯-૧૧ નો દિવસ ઘણીજ સારી રીતે યાદ છે.

તે સમય દરમિયાન મારી હાર્વર્ડ
યુનિવર્સિટીમાં ભણાવવાની નિમણૂક થઇ હતી

અને હુ મારા પ્રથમ ક્લાસની તૈયારી કરતો હતો.

મને તે વર્ગનો સમય યાદ છે.

મારા વિદ્યાર્થીઓ અને હું ફાંફાં મારતા હતા

જે ભયંકર દુષ્ટતા અમોએ જોઈ હતી તે સમજવા માટે

ખાસ પ્રેરણાદાયક એ હતું

કે દરેક વિદ્યાર્થીમાં નિખાલસતાથી અને
ખુલ્લા દિલે પરિસ્થિતિ સમજવાની ઇંતેઝારી હતી

તેઓને સમજાયું કે
તેમના શિક્ષણના વર્ષો દરમ્યાન

તેમને મુસ્લિમ જગતનો
વાસ્તવિક સંપર્ક થયો જ ન હતો

અને તેના લીધે તે દુનિયા સમજવા માંગતા હતા,

તેઓ સાચી હકીકત જોવા માંગતા હતા.

આ ગાડીની પાછળનો સંદેશો અને
વિદ્યાર્થીઓ વચ્ચેના તફાવતને કારણે

મને યાદ આવે છે,
એક ફકરો જેનું ભાષાંતર હું કરું છું

નસીરુદ્દીન તૂસી નામના

મધ્ય યુગના ઘણાજ પ્રખ્યાત મુસ્લિમ વૈજ્ઞાનિક

અને ફિલસૂફના પુસ્તક માંથી

એ ફકરો કહે છે:

"જેને ખબર નથી અને ખબર નથી કે
તેને ખબર નથી, તે મૂરખ છે.

તેનાથી દૂર રહો.

જેને ખબર નથી અને ખબર છે કે
તેને ખબર નથી, તે શોધક છે.

તેને શીખવાડો.

જેને ખબર છે અને ખબર નથી કે
તેને ખબર છે, તે સૂતો છે.

તેને જગાડો.

અને જેને ખબર છે અને ખબર છે કે
તેને ખબર છે, તે જ્ઞાની છે.

તેને અનુસરો."

૯-૧૧એ મારી યાદોંમાં
શા માટે ઊંડી છાપ પાડી છે

કદાચ બીજા લોકો કરતા વધારે

તે આ છબી બતાવે છે.

આ મારા માસા સલમાન ધનાણી છે.

તેવણ ન્યુ યોર્કના સમાજમાં
બહુજ ખંતીલા સ્વયંસેવક હતા

અને માનવજાતિનું ભલું કરવા માટે તેમજ
પરોપકાર કરવા માટે હમેશા તત્પર રહેતા હતા.

તેઓ “એઓન ઇન્શૂરન્સ” નામની
કમ્પની માં ઉપપ્રમુખ હતા

જેની ઓફીસ ૯૯ માળ ઉપર હતી.

વર્લ્ડ ટ્રેડ સેન્ટરના દક્ષિણ ટાવર માં

એ પ્રાણઘાતક દિવસે

જયારે વિમાનો તે ઇમારતો સાથે ટકરાયા

ત્યારે તે તેમના સાથીદારોને
ત્યાંથી કાઢવા માટે જવાબદાર હતા.

તેમને ૮૦ સાથિયોના પ્રાણ બચાવ્યા
અને તેઓ બહાર નીકળી ગયા.

પણ ત્યાં સુધી બહુ મોડું થઈ ગયું હતું

અને તેઓ ફસાઈ ગયા.

ઈંટ અને ધૂળ નીચે તેઓ દટાયેલા છે

એક વખત જ્યાં વર્લ્ડ ટ્રૈડ સેન્ટર હતું

તેઓ ૬૩ વર્ષના હતા.

આ છબી તેમના મૃત્યુના થોડાજ
દિવસ પહેલા લેવામાં આવી હતી

જયારે મારા પરિવારના સદસ્યો

મારા માસા નિઝાર, માસી મુમતાઝ અને
મારી પિતરાઈ ફાતિમા તેમને મળવા ગયા હતા

અને તેઓએ
આ છબી યુનાઈટેડ નેશન્સ ની બહાર લીધી હતી.

આ સાધારણ મુસલમાનો છે જેમના
વિષે આપણે ક્યારેય સાંભળતા નથી.

આ જ્ઞાનનો અભાવ,

જે માનવતામાં રહેતા ચોથા ભાગના
મુસલમાન ઇન્સાનો માટે છે,

તે ગયા મહિને જાહેર થયેલ
ગણતરી સુંદર રીતે વ્યક્ત કરે છે.

અમેરિકાની પ્રતિષ્ઠિત મતસંખ્યા કરનાર પેઢી

પબ્લિક પોલીસી પોલીંગ

તેઓએ એક હજાર અમેરીકનોને, રીપબ્લિકન્સ
તેમજ ડેમોક્રૅટ્સને પ્રશ્નો પૂછ્યા.

હું તમોને ખાત્રી આપું છું કે
તેના પરિણામો જે હતા

તે મેં કોશિશ કરી હોત તો પણ હું ઘડી ન શકત.

ચોથા ભાગના અમેરિકાના નાગરિકો અગ્રબાહ
ઉપર બોમ્બગોળાથી હુમલો કરવાના પક્ષમાં હતા

(પ્રેક્ષકોનું હાસ્ય)

હવે જે લોકો અજાણ છે, તેઓને
જણાવવાનું કે અગ્રબાહ એક કલ્પિત રાજ્ય છે

ડીઝનીની કળામય ફિલ્મ અલાદ્દીનમાં

(હાસ્ય અને તાળીયો)

આ આશ્ચર્ય ભરેલું છે કે ચોથા ભાગના લોકો

એક બનાવટી રાજ્ય ને
બોમ્બગોળાથી નાશ કરવા માંગે છે

કારણ કે તેઓની ધારણા
અનુસાર એ ક્યાંઈક મધ્ય પૂર્વમાં છે.

મને એમ લાગે છે કે
આ ધ્યાન ખેંચનાર બાબત છે, નહિં?

કેમકે આપણા મગજની છબી કલ્પિત છે

દુનિયાના એ ભાગમાં રહેતા માણસોની, નહિં?

અને મને એમ લાગે છે કે
એ છબી ઘણી પેઢીઓ ઉપર ઉત્પન્ન થઈ છે.

ખરું જોતા એ કદાચ અગમબુદ્ધિની વાત છે

કે એ અલાદ્દીનમાં એક કલ્પિત રાજ્ય બાબત હતું

કારણકે મોટા થતાં અલાદ્દીન
મારા મનપસંદ ચિત્રોમાંનું એક હતું.

અને મને તેનું પેહલું ગાયન
ખુબ સારી રીતે યાદ છે.

તેઓએ ગાયું: "ઓ હું આવું છું એક ભૂમિ થી,
એક ઘણીજ દૂરની જગ્યાએથી,

જ્યાં કાફલાના ઊંટો ફરે છે

જ્યાં લોકો તમારો કાન કાપી નાખે
જો તમારો ચેહરો ના ગમે તો

એ જંગલીપણુ છે, પણ શું કરું? એ મારું ઘર છે"

ઘણીજ નાની ઉમરથી બાળકો શીખે છે

કે મુસ્લિમ જગતના લોકો નિષ્ઠુર ને હિંસક છે.

આ બાબતમાં પ્રોફેસર જેક શાહીન
કરતા વધારે અભ્યાસ કોઈએ કર્યો નથી.

તેમણે લગભગ ૧૦૦૦ ફિલ્મોનું નિરીક્ષણ કરી

અને નિચોડ કાઢ્યો કે ગયા ૧૦૦ વર્ષોમાં
હોલીવૂડમાં બનાવામાં આવ્યા ફિલ્મોમાં

તે ફક્ત ૧૨ ચિત્રપટો છે.

જે મુસલમાનો અને આરબોની
સકારાત્મક છબી દેખાડે છે.

એમનો આખરી મત એ હતો કે હકીકતમાં

અગર કોઈ ફિલ્મમાં કોઈ મુસલમાન
અથવા તો આરબ પુરુષ પાત્ર હોઈ તો

તો ૯૫% શક્યતા છે કે તે દર્શાવામાં આવશે

હિંસક, લાલચુ અથવા બેઈમાન તરીકે

૯૫%!

સેમ્યુઅલ હન્ટીન્ગટન જેવા લોકોએ આપણી
હાલની જગતની પરિસ્થતિનું વર્ણન કર્યું છે

"સંસ્કૃતિઓની અથડામણ" તરીકે

વધારે વિચારશીલ લોકો

કે જેઓને જગતના બીજા ભાગોનું વધારે સારું
ભાન છે, અને તેની વધારે સારી સમજ ધરાવે છે,

તેઓ સમજે છે કે આપણે જે સામનો કરી રહ્યા છીએ
તે અસલમાં "અજ્ઞાનતાની અથડામણ" છે.

અજ્ઞાનતાની અથડામણનો
આપણે કેવી રીતે મુકાબલો કરીએ?

આ એક વિચાર છે
જે મને લાગે છે ફેલાવવાને લાયક છે.

હું શાસક સમિતિનો સભ્ય છું,

પૂર્વ આફ્રિકાના
પ્રારંભિક બાલ્યાવસ્થા કાર્યક્રમમાં

જે બહુ જ ગરીબ વિસ્તારોમાં, સહાયતા આપે છે.

કે જ્યાં બાળકો ને અભ્યાસનો મોકો નથી મળતો,

લગભગ ત્રીસ વર્ષ પહેલા,

આ વિભાગમાં દરિયાકાંઠે રહેનાર
મુસ્લિમ સમાજના નેતાઓએ

માનનીય આગા ખાન સાહેબ પાસે અરજી કરી

કે જેમના દાદા એ
પ્રથમ બહુવંશીય નિશાળની સ્થાપના કરી હતી.

આખા પ્રાંતમાં,

કે તે નાના બાળકોને શિક્ષણ આપવામાં મદદ કરે.

જે આ દુર્ભાગી પરિસ્થિતિમાં વસેલ છે

અત્યાર સુધીમાં તેમના દ્વારા
નવીન અભ્યાસક્રમની ઉત્ક્રાંતિ થઈ છે,

જેના ઉપર સિ.એન.એન અને
બી.બી.સી એ ધ્યાન દોર્યું છે.

આ અભ્યાસક્રમ બધાજ સ્વાભાવિક વિષયો શીખવે છે

એ ઉપરાંત

શિક્ષણના મૂળ પાયાએ

આ ચિત્રમાં દેખાતા મારા બચ્ચાઓના

બાળપણથી જ બાળકોને શીખવવામાં આવે છે

કે તેમને દુનિયાનાં વિવિધ મતનો આગ્રહ કરવો.

તેઓને જગતના અનેક્તાવાદ વિષે,
ભાષાકીય જનસમુદાયો વિષે

અને વિવિધ જાતિઓના જનસમૂદાયો
વિષે તેમજ વિવિધ જાતિ અને ધર્મ

જે તેમના ગામ, નગર, દેશ અને આપણી દુનિયામાં
વસે છે તેઓ બધા વિષે શીખવવામાં આવે છે.

બીજા શબ્દોમાં, આ નાના બાળકો
‘વિશ્વનાગરિક મુલ્ય’ ની સાથે મોટા થાય છે.

હવે જો તમને યાદ હોય તો, 2008ની શરૂઆતમાં

કેન્યાએ એક ભયંકર હિંસા ભળકી હતી.

ચુંટણી બાદ આખા દેશમાં
ત્રાસજનક હિંસા શરૂ થઈ ગઈ હતી.

ભયંકર હત્યાકાંડ થયો હતો.

જ્યારે પ્રધાન ‘મવઈ કિબાકી’ ના પક્ષપાતીઓ

અને તેમના હરિફ વચ્ચે લડાઈ હતી,

‘કીકુયું’ , ‘લુઓ’ અને ‘કલેન્જીન’ કબીલાની
વચ્ચે કતલેઆમ થયું હતું.

હજારો લોકોની હત્યા થઈ હતી.
અને સેંકડો ને સ્થળાંતર કરવું પડ્યું.

કેન્યાની અમારી કુલ ૭૫ શાળાઓ
બંધ કરવામાં આવી હતી.

અમે લોકો ચિંતાગ્રસ્ત બની ગયા.

અમારી શાળાઓ દેશના
સૌથી ગરીબ ક્ષેત્રોમાં આવેલી હતી,

જ્યાં ખૂનખરાબાની
સૌથી વધારે અસર થવાની શક્યતા હતી.

જ્યારે અમારા બોર્ડની મીટીંગ પાછી થઈ,

ત્યારે મેં તરતજ
એક અહેવાલ તૈયાર કરવાની વિનંતી કરી

કે "અમારા બાળકો સાથે શું થયું?"

"અમારા શિક્ષકો સાથે શું થયું હતું?"

જે વાલીઓ
અમારી શાળાઓમાં સેવા આપે છે તેઓ સલામત છે?

શું અમારા જનસમુદાયો ઠીક છે?

કેટલા મૃત્યુ પામ્યા છે?

આવેલ અહેવાલને વાંચીને અમે છક થઇ ગયા.

અમારી સમુદાયની એક પણ શાળા પર

આ ધમાલની અસર નહોતી થઈ.

એક પણ નહીં!

અને મને ખાત્રી છે કે
એનું કારણ એ છે કે છેલ્લા ત્રીસ વર્ષથી

આ બાળકો તેમના પાડોશીઓ વિશે
શીખતા મોટા થયા છે.

તેમ શીખતા આવ્યા છે,
તેમના કબીલાઓ વિશે, ભાષાઓ, ગીતો,

અને તેમની આજુ બાજુના બાધાઓના નૃત્ય વિશે

અને તેમની આસપાસની દુનિયા વિશે

ઘૃણા અને અમાનાવતા નાં વાઇરસનાં ચેપ
પ્રતિકારક બની ગયા હતા

જે લોકલાગણીને બહેકાવનાર ફેલાવતા રહ્યા છે.

તમે અસરની કલ્પના કરી શકો છો?
જો આખી દુનિયાના બાળકોને તેવું શિક્ષણ મળે

આ બાળકોની જેમ

શું ઇરાક અને સિરીયામાં જાતિય વેરઝેર જે
હમણા આપણે જોઈ રહ્યાં છીએ તે શું આપણે જોત?

શું યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં
જાતિય કોયડાઓ અત્યારે છે તેવા હોત?

શું પશ્ચિમ દેશોમાં ઇસ્લામનો ભય
અત્યારે અસ્તિત્વમાં છે તેવો હોત?

તમે જાણો છો કે પશ્ચિમ દેશોમાં એક
શિક્ષિત વ્યક્તિની વ્યાખ્યા એ છે

કે તે આપણને ‘સર આઇઝેક ન્યૂટન’ વિષે

‘મોઝાર્ટ’ કે ‘નેપોલિયન’ વિષે કંઇ બતાવી શકે

પરંતુ મુશ્કેલી ઉત્પન્ન થશે

પરંતુ પશ્ચિમ દેશમાં ભણતરમાં
ઊંચી કક્ષાએ પહોંચેલા માણસને પણ

મુસ્લિમ જગતમાંથી એવી સરખામણીની
વ્યક્તિનું નામ આપવામાં

એ હકીકત હોવા છતાં

કે શબ્દો, જેવાકે ઍલ્જીબ્રા અને
ઍલ્ગોરિધમ અરબી ભાષામાંથી આવ્યા છે,

જગતનું વિખ્યાત બાંધકામ,

જેવું કે
તાજ મહાલ મુસ્લિમ સંસ્કૃતિનું પ્રતીક છે

અને ઇબ્ન સીનાએ લખેલું “દવા ના કાનૂન”

દાક્તરની વિદ્યા શીખાડવા માટે યુરોપમાં
સદીઓ સુધી પ્રમાણભૂત પુસ્તક રહ્યું હતું.

આપણને શિક્ષણ સંબંધી અભ્યાસક્રમમાં
આખા વિશ્વને લગતું જ્ઞાનઅમલમાં મુકવું જોઈએ,

નાનપણથી જ

જેથી બાળકો પોતાની દુનિયા સમજતા મોટા થાય

અને તેમાં રહેતા લોકોને પણ સમજે કે
જે આપણા સમાજનો એક ભાગ છે.

યુનાઇટેડ નેશન્સના પ્રવેશદ્વાર પર
ફારસી કવિતા કોતરેલી છે,

સાદી-યે શીરાઝી નામના
એક તેરમી સદી ના મુસ્લિમ કવિની, જે લખે છે:

(ફારસી) "બની આદમ અ’ઝાયે યક દીગર અંદ"

આદમના બાળકો એક બીજાના અંગો છે

કારણ કે
તેઓ સઘળા એક જ આત્મામાંથી સર્જાયા છે

જયારે સમયનો પ્રવાહ એક
અંગને પીડાથી રિબાવે છે

તો બીજા અંગો આરામ થી કેમ રહી શકે?

તમે, જેને બીજાઓની પીડા સ્પર્શ નથી કરતી

તો પોતાને આદમના બાળક કેવી રીતે કહી શકો છો?

તમે પોતાને ઇન્સાન કેવી રીતે કહી શકો છો?

એ ભાવના કે આપણી મનુષ્ય જાત એક કુટુંબ છે

તે ભાવનાએ હાલના ઇતિહાસમાં ઘણી શૌર્યની
પ્રેરણાદાયક ઘટનાનું કારણ બનાવ્યું છે.

છેલ્લા થોડા મહિનામાં,
આતંકવાદી હુમલાના પરિણામે,

પશ્ચિમના કેટલાક ઉગ્રવાદી તત્વો

મુસ્લિમો સામે શિરજોરી કરવા લાગ્યા,

કે જેઓનો આ આતંકવાદી હુમલામાં કોઈ હાથ ન હતો

આપણે જોયું છે કે
સ્ત્રીઓને સામે આવતી બસો તરફ ધક્કો મારતા,

મસ્જિદો બાળતા,

અને
એક ડુક્કરના માથાને બાળકોની શાળામાં ફેંકતા

પણ જ્યારે આવી ઘટનાઓ બનવાની શરૂઆત થઈ

અને મુસલમાનો તેમના જનસમૂદાયોમાં
જવાથી ભયભીત થવા લાગ્યા

ત્યારે ઓસ્ટ્રેલિયામાં
ચાર કલાક માં ૧૫૦,૦૦૦ ટ્વીટ્સ

"હું તમારી સાથે સવારી કરીશ”
નામક હેશ્ટેગ સાથે બહાર આવ્યા.

"હું તમારી સાથે સવારી કરીશ”.

અમે તમારી સાથે છીએ.
તમે અમારા સમુદાયનો ભાગ છો.

તમને ચિંતા કરવાની જરૂરત નથી.

માત્ર થોડા અઠવાડિયા પહેલા,

અલ-શબાબ હુમલાખોરોએ
મન્દેરા જતી બસ ઉપર ધસારો કર્યો.

સોમાલીયા અને કેન્યાની સરહદ પર

તેઓએ ખ્રિસ્તીઓને બસ માંથી કાઢી

નિર્દય કલેજે તેઓને મારી નાખવા કોશિશ કરી;

પરંતુ તે બસ પરના મુસલમાનોએ

તેમના ખ્રિસ્તી ભાઈબહેનોની હત્યા ન થવા દીધી

તેમણે આતંકવાદીઓને કહ્યું,
"તમે આ ખ્રિસ્તીઓને લઈ નહીં શકો."

"જો તેઓને મારી નાખવા હોય તો
તમોને અમને બધાને મારી નાખો."

આ સાંભળી આતંકવાદીઓ ગભરાઈને ભાગી ગયા.

જો આપણે આપણા પડોશીઓ
વિષેના જ્ઞાનથી સુસજ્જ થઈએ

અને દુનિયામાં વસતા લોકો વિષેના

તો આપણી પાસે એવા હથિયારો હશે કે જેથી આપણે
કોઈ પણ વ્યક્તિની સામે ટક્કર ઝીલી શકીશું,

જે માનવતાના લક્ષણોનું નાશ કરવા ઈચ્છતો હશે,
આપણામાં ભેદભાવના બીજ રોપવાની આશા રાખતો હશે

કારણ કે શીરાઝના સાદીના શબ્દોમાં,
આપણે બધા આદમના બાળકો છીએ.

આપણે બધા એક મનુષ્ય પરિવાર છીએ.

તમારો ખુબ આભાર.

(તાળીયો).