Krótka historia alkoholu - Rod Phillips

Obejrzyj całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/a-brief-history-of-alcohol-rod-phillips

Nie wiadomo dokładnie, kiedy ludzie zaczęli wytwarzać napoje alkoholowe. Najstarsze dowody pochodzą sprzed 9 tys. lat z Chin, gdzie osad w glinianych naczyniach wskazuje, że napoje te produkowano ze sfermentowanego ryżu, prosa, winogron i miodu. Jak to się więc stało, że alkohol stał się siłą napędową odkryć geograficznych i światowego handelu? Rod Phillips analizuje ewolucję alkoholu.

Szympans natyka się na przejrzałe śliwki.

Te, które się rozpadły,

kuszą oszałamiającym zapachem.

Obżera się

i doświadcza czegoś dziwnego.

Niczego nieświadoma małpa
natknęła się na proces,

który ludzie wykorzystają

do produkcji piwa, wina
i innych napojów alkoholowych.

Cukry w przejrzałym owocu
przyciągają mikroskopijne organizmy,

czyli drożdże.

Żywiąc się cukrami, wytwarzają
związek chemiczny o nazwie etanol,

alkohol występujący
w napojach wyskokowych.

Ten proces to fermentacja.

Nie wiadomo dokładnie,

kiedy ludzie zaczęli produkować
fermentowane napoje.

Najstarsze ślady pochodzą
sprzed 9 tysięcy lat z Chin,

gdzie osad w glinianych naczyniach

wskazywał, że napoje te produkowano

ze sfermentowanego ryżu,
prosa, winogron i miodu.

W ciągu kilku tysięcy lat

różne kultury na całym świecie
produkowały własne alkohole.

Starożytni Mezopotamczycy i Egipcjanie

przez cały rok wytwarzali
piwo z ziaren zbóż.

Miały do niego dostęp
wszystkie klasy społeczne,

a robotnicy otrzymywali je nawet
w dziennych racjach żywnościowych.

Produkowano tam też wino,

ale ponieważ klimat
nie sprzyjał uprawie winogron,

było rzadkim i drogim przysmakiem.

Z kolei w Grecji i Rzymie,
gdzie winogrona rosły lepiej,

wino było tak łatwo dostępne,
jak piwo w Egipcie i Mezopotamii.

Ponieważ drożdże przekształcają
każdy cukier roślinny,

starożytni wytwarzali alkohol z tego,

co rosło tam, gdzie mieszkali.

W Ameryce Południowej
robiono z dostępnych roślin chichę,

czasem dodając halucynogenne zioła.

Na terenie obecnego Meksyku
pito głównie pulque

z soku kaktusowego,

a we Wschodniej Afryce
piwo palmowe i bananowe.

Na terenie obecnej Japonii
z ryżu produkowano sake.

Niemal każdy region na świecie
miał swój własny napój.

Alkohol stał się częścią codzienności,

a wiele autorytetów dostrzegło
jego pozytywny wpływ.

Greccy lekarze uważali wino za zdrowe,

a poeci zapewniali
o jego twórczym potencjale.

Innych martwiła możliwość
jego nadużywania.

Greccy filozofowie zalecali umiar.

Dawni żydzi i chrześcijanie
włączali wino do rytuałów,

ale pijaństwo uważali za grzech.

Natomiast na Bliskim Wschodzie,
w Afryce i Hiszpanii,

islamski zakaz modlenia się po pijanemu

stał się zakazem picia alkoholu w ogóle.

Starożytne napoje alkoholowe
były raczej niskoprocentowe.

Przy około 13-procentowej
zawartości alkoholu

uboczne produkty fermentacji

stają się dla drożdży
szkodliwe i niszczą je.

Gdy drożdże giną,

fermentacja ustaje,
a zawartość alkoholu się stabilizuje.

Przez tysiące lat zawartość alkoholu
w napojach była więc niewielka.

Zmieniło się to wraz z odkryciem

procesu destylacji.

Arabskie pisma z dziewiątego wieku
opisują wrzące sfermentowane ciecze,

z których odparowywano alkohol.

Ma on niższą temperaturę wrzenia niż woda,

więc wyparuje wcześniej.

Schwytanie i schłodzenie pary
daje płynny alkohol,

o wiele bardziej skoncentrowany
niż fermentowane napoje.

Na początku te mocne alkohole
były używane do celów medycznych.

Później stały się ważnym
towarem handlowym,

bo w przeciwieństwie do piwa
czy wina, nie psuły się.

Rum produkowany z cukru

zebranego w europejskich
koloniach na Karaibach

stał się dla żeglarzy głównym towarem

eksportowanym do Ameryki Północnej.

Europejczycy sprowadzili
do Afryki brandy i gin,

wymieniając je na niewolników,

ziemię i produkty takie jak
olej palmowy czy kauczuk.

W tych rejonach alkohol
destylowany stał się walutą.

W Erze Wielkich Odkryć Geograficznych

alkohole grały ważną rolę
w dalekich wyprawach morskich.

Żeglowanie z Europy do wschodniej
Azji i Ameryk mogło trwać wiele miesięcy,

a zapewnienie załodze
świeżej wody bywało trudne.

Dodanie brandy do beczki sprawiało,
że woda pozostawała dłużej świeża,

bo alkohol jest konserwantem
zabijającym szkodliwe mikroby.

Do około 1600 roku

alkohol przeszedł drogę
od uprzyjemniania życia zwierzętom

do napędzania światowego handlu
i odkryć ze wszystkimi konsekwencjami.

Z biegiem czasu

jego rola w społeczeństwie
tylko się skomplikowała.