< Return to Video

Jim Fallon: Khám phá trí não kẻ giết người

  • 0:00 - 0:03
    Tôi là một nhà thần kinh học, giáo sư tại trường Đại học California.
  • 0:03 - 0:06
    Trong 35 năm qua,
  • 0:06 - 0:08
    tôi đã nghiên cứu hành vi
  • 0:08 - 0:11
    dựa trên mọi thứ từ bộ gen
  • 0:11 - 0:13
    cho đến các dẫn truyền thần kinh như dopamine hay các thứ tương tự,
  • 0:13 - 0:15
    với phương pháp phân tích mạch.
  • 0:15 - 0:17
    Đó là công việc bình thường của tôi.
  • 0:17 - 0:19
    Tuy nhiên, vì một số lý do,
  • 0:19 - 0:21
    gần đây tôi lại có hứng thú với một việc khác.
  • 0:21 - 0:24
    Điều này xuất phát từ việc các đồng nghiệp nhờ tôi
  • 0:24 - 0:26
    phân tích một số bộ não
  • 0:26 - 0:28
    của những kẻ giết người có vấn đề về thần kinh.
  • 0:28 - 0:31
    Thế nên đây sẽ là một bài nói chuyện tiêu biểu của tôi.
  • 0:31 - 0:34
    Câu hỏi là "Làm thế nào mà anh trở thành kẻ giết người tâm thần?"
  • 0:34 - 0:36
    Khi nói tới những kẻ giết người thần kinh
  • 0:36 - 0:38
    tôi đang nói những người này, những loại người này.
  • 0:38 - 0:40
    Một số bộ não tôi nghiên cứu
  • 0:40 - 0:42
    là của những người các bạn đã biết.
  • 0:42 - 0:44
    Khi tôi nhận những bộ não đó tôi không biết phải tìm kiếm điều gì.
  • 0:44 - 0:46
    Đó là những thí nghiệm mò mẫm. Họ cũng đưa cho tôi cả não của người bình thường và nhiều thứ khác nữa.
  • 0:46 - 0:48
    Tôi đã xem xét khoảng 70 bộ não
  • 0:48 - 0:51
    và đi đến một vài dữ liệu.
  • 0:51 - 0:54
    Chúng tôi xem xét chúng trên lý thuyết,
  • 0:54 - 0:56
    dựa vào kiến thức di truyền học,
  • 0:56 - 0:59
    các tổn thương về não, tương tác với môi trường,
  • 0:59 - 1:01
    và nguyên lý hoạt động của não bộ.
  • 1:01 - 1:03
    Chúng tôi quan tâm đến nơi nào
  • 1:03 - 1:05
    là quan trọng nhất trong bộ não.
  • 1:05 - 1:08
    Chúng tôi nghiên cứu những điều này.
  • 1:08 - 1:10
    Tương tác của các gen,
  • 1:10 - 1:12
    còn gọi là ảnh hưởng biểu sinh,
  • 1:12 - 1:14
    tổn thương về não bộ, và môi trường,
  • 1:14 - 1:16
    và cách thức mà những yếu tố này liên quan đến nhau.
  • 1:16 - 1:18
    Và làm thế nào để một người mắc bệnh tâm thần, rồi trở thành kẻ giết người
  • 1:18 - 1:21
    phụ thuộc chặt chẽ vào thời điểm bị tổn thương.
  • 1:21 - 1:24
    Một quá trình rất chính xác về thời gian.
  • 1:24 - 1:26
    Có nhiều loại bệnh tâm thần khác nhau.
  • 1:26 - 1:29
    Chúng ta sẽ theo dõi cái này. Đây là điểm chung của họ.
  • 1:29 - 1:32
    Những người này, tất cả
  • 1:32 - 1:35
    những kẻ sát nhân và giết người hàng loạt,
  • 1:35 - 1:37
    đều có phần vỏ não ở ổ mắt bị tổn thương.
  • 1:37 - 1:39
    Phần ngay trên mắt, ổ mắt,
  • 1:39 - 1:41
    và cả phần trong của thùy thái dương.
  • 1:41 - 1:43
    Đây là điểm chung của họ,
  • 1:43 - 1:45
    song mỗi người lại có đôi chút khác nhau.
  • 1:45 - 1:47
    Họ còn có những tổn thương khác về não.
  • 1:47 - 1:49
    Một điều quan trọng là tác động
  • 1:49 - 1:52
    của các gen bạo lực,
  • 1:52 - 1:55
    như là gen MAO-A.
  • 1:55 - 1:59
    Có một biến thể của gen này trong những người bình thường.
  • 1:59 - 2:02
    Một vài người trong số các bạn có nó. Gen này liên quan đến giới tính.
  • 2:02 - 2:04
    Nó nằm trên nhiễm sắc thể X. Và vì thế
  • 2:04 - 2:07
    bạn chỉ có thể nhận nó từ mẹ mình.
  • 2:07 - 2:11
    Điều này có thể giải thích tại sao hầu hết
  • 2:11 - 2:13
    các sát nhân tâm thần là đàn ông,
  • 2:13 - 2:15
    hoặc rất hung bạo.
  • 2:15 - 2:18
    Con gái có thể lấy một nhiễm sắc thể X từ bố,
  • 2:18 - 2:20
    một nhiễm sắc thể X từ mẹ, chúng gần như trung hòa lẫn nhau
  • 2:20 - 2:22
    Nhưng con trai chỉ có thể lấy
  • 2:22 - 2:24
    nhiễm sắc thể X từ mẹ.
  • 2:24 - 2:27
    Đó là cách nó được truyền từ mẹ sang con trai.
  • 2:27 - 2:31
    Nó liên quan đến nồng độ serotonin quá cao ở não trong giai đoạn phát triển.
  • 2:31 - 2:33
    Điều này đáng chú ý bởi serotonin
  • 2:33 - 2:36
    là chất giúp bạn bình tĩnh và thư giãn.
  • 2:36 - 2:39
    Nhưng nếu có gen này, trong tử cung,
  • 2:39 - 2:41
    não bộ đã bị ngập trong đó,
  • 2:41 - 2:43
    và trở nên không còn nhạy với serotonin nữa.
  • 2:43 - 2:46
    Vì thế serotonin không hoạt động nữa sau khi trẻ được sinh ra.
  • 2:46 - 2:49
    Tôi đã có dịp phát biểu về việc này ở Israel.
  • 2:49 - 2:51
    năm ngoái.
  • 2:51 - 2:53
    Và nó có một số hệ quả.
  • 2:53 - 2:55
    Trên lý thuyết
  • 2:55 - 2:58
    để bộc lộ gen này,
  • 2:58 - 3:00
    theo chiều hướng bạo lực,
  • 3:00 - 3:02
    từ khi còn rất nhỏ, trước tuổi thiếu niên,
  • 3:02 - 3:05
    người đó phải trải qua một biến cố kinh hoàng,
  • 3:05 - 3:07
    không phải là loại căng thẳng nhẹ, không phải là bị đánh vào mông hay tương tự
  • 3:07 - 3:09
    mà phải thực sự chứng kiến bạo lực,
  • 3:09 - 3:11
    hoặc dính dáng vào đó, như phim 3D vậy.
  • 3:11 - 3:13
    Đúng không? Đó là nguyên lý thần kinh phản chiếu.
  • 3:13 - 3:16
    Vì vậy, nếu bạn có gen đó,
  • 3:16 - 3:19
    và bạn chứng kiến rất nhiều bạo lực
  • 3:19 - 3:21
    trong một tình huống cụ thể
  • 3:21 - 3:24
    đó chính là các yếu tố dẫn đến thảm họa.
  • 3:24 - 3:27
    Tôi cho rằng tại những nơi
  • 3:27 - 3:30
    xảy ra bạo lực liên tiếp.
  • 3:30 - 3:33
    chúng ta sẽ có nhiều thế hệ trẻ em
  • 3:33 - 3:35
    chứng kiến tất cả những
  • 3:35 - 3:38
    Và nếu tôi là một cô bé, sống đâu đó trong một vùng bất ổn,
  • 3:38 - 3:40
    bạn biết đấy, một đứa bé 14 tuổi, tôi muốn tìm bạn trai,
  • 3:40 - 3:43
    một anh chàng cứng cỏi, phải không, để bảo vệ tôi.
  • 3:43 - 3:47
    Vấn đề là việc này có xu hướng tập trung những gen này lại.
  • 3:47 - 3:49
    Khi đó các cô bé cậu bé sẽ lại mang chúng.
  • 3:49 - 3:51
    Sau vài thế hệ,
  • 3:51 - 3:54
    khu đó sẽ giống như một ổ phát lửa.
  • 3:54 - 3:56
    Đó là ý tưởng chung.
  • 3:56 - 3:58
    Nhưng mẹ tôi nói rằng "Mẹ nghe nói con đi đây đi đó nói chuyện
  • 3:58 - 4:01
    về đám sát nhân tâm thần.
  • 4:01 - 4:04
    Như thể con đến một gia đình bình thường vậy."
  • 4:04 - 4:06
    Tôi nói "Mẹ đang nói cái gì vậy?"
  • 4:06 - 4:09
    Lúc đó bà kể cho tôi về gia đình chúng tôi.
  • 4:09 - 4:11
    Tất nhiên là bà đổ lỗi cho họ nội.
  • 4:11 - 4:15
    Đây là một trong những trường hợp kể trên, vì họ ngoại nhà tôi không có trường hợp bạo lực nào.
  • 4:15 - 4:17
    Nhưng bên nội thì có.
  • 4:17 - 4:19
    Bà nói rằng "Có cả tin tốt lẫn tin xấu.
  • 4:19 - 4:22
    Con có họ với Ezra Cornell, người thành lập Đại học Cornell.
  • 4:22 - 4:25
    Tin xấu là con cũng có họ với Lizzi Borden."
  • 4:25 - 4:32
    Tôi nói là "Ok, biết vậy. Chúng ta có Lizzi."
  • 4:32 - 4:34
    Mẹ tôi tiếp tục "Không còn tệ hơn nữa cơ, đọc quyển này đi."
  • 4:34 - 4:36
    Và đó là "Bị giết kỳ lạ ", cuốn sách lịch sử.
  • 4:36 - 4:38
    Vụ ám sát đầu tiên
  • 4:38 - 4:40
    là người mẹ bị con trai giết,
  • 4:40 - 4:43
    đó là cụ cố nội của tôi.
  • 4:43 - 4:46
    Ok, đó là trường hợp ám sát mẹ đầu tiên.
  • 4:46 - 4:49
    Cuốn sách đó rất thú vị. Nó viết về các vụ xử phù thủy,
  • 4:49 - 4:51
    và cách mà mọi người quan niệm hồi đó.
  • 4:51 - 4:53
    Nhưng chưa hết.
  • 4:53 - 4:56
    Bên họ nội của tôi,
  • 4:56 - 5:00
    bắt đầu từ những người họ Cornell, còn 7 người đàn ông khác giết người.
  • 5:00 - 5:03
    Ok, hãy tạm lắng đôi chút.
  • 5:03 - 5:05
    (Tiếng cười)
  • 5:05 - 5:07
    Vì bố tôi,
  • 5:07 - 5:09
    và 3 chú khác của tôi, trong Thế chiến II,
  • 5:09 - 5:12
    đều theo phe phản chiến, rất yếu đuối.
  • 5:12 - 5:14
    Nhưng thỉnh thoảng, như Lizzie Borden, ba lần trong một thế kỷ,
  • 5:14 - 5:16
    chúng tôi như đến ngày phải trả nợ vậy.
  • 5:16 - 5:19
    (Tiếng cười)
  • 5:19 - 5:21
    Bài học ở đây là:
  • 5:21 - 5:23
    kẻ ở trong nhà kính không nên ném đá.
  • 5:23 - 5:26
    Nhưng có vẻ chuyện sẽ diễn ra thế này.
  • 5:26 - 5:30
    (Tiếng cười)
  • 5:30 - 5:33
    Và chúng tôi phải hành động. Bây giờ bọn trẻ trong gia đình đã được biết.
  • 5:33 - 5:35
    Và chúng đều có vẻ bình thường.
  • 5:35 - 5:38
    Nhưng thế hệ sau đó mới là mối quan tâm.
  • 5:38 - 5:41
    Tôi đã chụp positron cắt lớp
  • 5:41 - 5:43
    cho mọi người trong gia đình.
  • 5:43 - 5:44
    (Tiếng cười)
  • 5:44 - 5:47
    Chúng tôi đã chụp PET, làm điện não đồ và phân tích gen
  • 5:47 - 5:49
    để xem điều tệ hại xảy ra với ai.
  • 5:49 - 5:51
    Hóa ra có
  • 5:51 - 5:54
    một cặp anh em,
  • 5:54 - 5:56
    chúng không ưa nhau, và hai đứa có nhiều điểm giống hệt nhau.
  • 5:56 - 5:59
    Chúng có bộ não giống nhau, kết quả điện não đồ như nhau.
  • 5:59 - 6:02
    Bây giờ thì hai đứa đã rất thân nhau.
  • 6:02 - 6:04
    Nhưng sẽ còn điềm xấu ở đâu đó.
  • 6:04 - 6:06
    Và chúng tôi không biết bao giờ nó sẽ xảy ra.
  • 6:06 - 6:08
    Thế thôi.
  • 6:08 - 6:09
    (Tiếng cười)
Title:
Jim Fallon: Khám phá trí não kẻ giết người
Speaker:
Jim Fallon
Description:

Những kẻ giết người tâm thần là chủ đề cho nhiều chương trình TV hấp dẫn, nhưng điều gì dẫn họ tới đó? Nhà thần kinh học

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:11
Thach Thao Nguyen Phuc added a translation

Vietnamese subtitles

Revisions