Ջիմ Ֆոլեն . Ուսումնասիրելով մարդասպանի ուղեղը
-
0:00 - 0:03Ես նյարդաբան եմ, Կալիֆորնիա համալսարանի պրոֆեսոր:
-
0:03 - 0:06Եվ 35 տարիների ընթացքում
-
0:06 - 0:08ուսումնասիրել եմ
-
0:08 - 0:11ամեն ինչի վարքագիծը՝ սկսած գեներից
-
0:11 - 0:13մինչև նյարդափոխանակիչներ, դոպամին և նմանատիպ այլ բաներ
-
0:13 - 0:15մինչև սխեմատիկ վերլուծություն:
-
0:15 - 0:17Եվ սա է այն ամենն ինչ իրականում ես անում եմ:
-
0:17 - 0:19Սակայն, վերջերս, որոշ պատճառներով
-
0:19 - 0:21սկսեցի այլ բան ուսումնասիրել:
-
0:21 - 0:24Եվ այս ամենն այն ժամանակ սկսվեց, երբ իմ գործընկերներից մեկն
-
0:24 - 0:26առաջարկեց ինձ ուսումնասիրել
-
0:26 - 0:28հոգեկան շեղումներով մարդասպանի ուղեղը:
-
0:28 - 0:31Եվ այսպիսով սա այն տիպիկ զեկույցն է, որ պատրաստվում եմ տալ:
-
0:31 - 0:34Հարցը հետևյալն է. «Ի՞նչպես են մարդիկ դառնում հոգեկան շեղումներով մարդասպան»:
-
0:34 - 0:36Հոգեկան խանգարումներով մարդասպան ասելով`
-
0:36 - 0:38նկատի ունեմ այս տիպի մարդկանց:
-
0:38 - 0:40Եվ ուղեղները, որ ուսումնասիրել եմ
-
0:40 - 0:42պատկանում են ձեզ հայտնի մարդկանց:
-
0:42 - 0:44Երբ ուղեղներն իմ ձեռքում էին, ես չգիտեի, թե որն եմ ուսումնասիրում:
-
0:44 - 0:46Դա կույր փորձ էր, քանի որ ինձ տվել էին նաև նորմալ մարդկանց ուղեղ:
-
0:46 - 0:48Այսպիսով դրանցից 70-ն ուսումնասիրեցի
-
0:48 - 0:51և արդյունքում ձեռք բերեցի բազմաթիվ տվյալներ:
-
0:51 - 0:54Մենք տեսաբանորեն ուսումնասիրեցինք այս ամենը՝
-
0:54 - 0:56հիմնված գեների,
-
0:56 - 0:59ուղեղի վնասվածքի, ինչպես նաև շրջակա միջավայրի փոխազդեցության վրա
-
0:59 - 1:01և այն բանի վրա, թե կոնկրետ ինչպես է աշխատում այդ մեխանիզմը:
-
1:01 - 1:03Մեզ հետաքրքրում էր, թե կոնկրետ ուղեղի որ մասում է այն
-
1:03 - 1:05և որն է ուղեղի կարևորագույն մասը:
-
1:05 - 1:08Մենք ոսումնասիրում ենք հետևյալը՝
-
1:08 - 1:10գեների փոխազդեցությունը,
-
1:10 - 1:12որը կոչվում է էպիգենային էֆեկտներ
-
1:12 - 1:14ուղեղի վնասվածքը և շրջակա միջավայրը
-
1:14 - 1:16և թե ինչպես են սրանք փոխկապակցված:
-
1:16 - 1:18Եվ թե ինչպես ես դու դառնում հոգեկան խանգարումներով հիվանդ, մարդասպան՝
-
1:18 - 1:21կախված է նրանից, թե երբ է առաջանում վնասվածքը:
-
1:21 - 1:24Դա իսկապես շատ ճիշտ որոշված բան է:
-
1:24 - 1:26Այդպես առաջանում են տարբեր տիպի հոգեկան խանգարումները:
-
1:26 - 1:29Մենք համաձայն ենք սրա հետ:
-
1:29 - 1:32Ահա այստեղ նմուշն է այն մարդկանց, որոնց ուղեղը ես ուսումնասիրել եմ,
-
1:32 - 1:35ովքեր մարդասպաններ էին, սերիական մարդասպաններ,
-
1:35 - 1:37վնասված էր նրանց ակնակապիճային կեղևը
-
1:37 - 1:39որը հենց աչքերի վերևում է, աչքի խոռոչները
-
1:39 - 1:41և ինչպես նաև քունքային բլթակի ներքին մասը:
-
1:41 - 1:43Նրանք բոլորն էլ ունեին այդ վնասվածքը,
-
1:43 - 1:45բայց դրանք մի փոքր տարբերվում էին միմյանցից:
-
1:45 - 1:47Նրանց մոտ կային նաև ուղեղի վնասվածքի այլ տեսակներ:
-
1:47 - 1:49Հիմնականը
-
1:49 - 1:52բռնության գեներն են,
-
1:52 - 1:55որոնք կոչվում են մեկ ամինախումբ պարունակող օքսիդազա ֆերմենտային գեներ:
-
1:55 - 1:59Եվ այս գենի բազմազանությունը գոյություն ունի նաև նորմալ մարդկային ուղեղում:
-
1:59 - 2:02Ձեզնից ոմանք էլ ունեն: Եվ դա սեռական գենի հետ է կապված:
-
2:02 - 2:04Դա պարունակվում է X քրոմոսոմներում:
-
2:04 - 2:07Եվ այսպես դուք այն կժառանգեք միայն ձեր մորից:
-
2:07 - 2:11Եվ հավանաբար սա է պատճառը, որ մեծամասամբ տղամարդիկ, տղաները
-
2:11 - 2:13հոգեկան խանգարումով մարդասպաններ են դառնում :
-
2:13 - 2:15կամ էլ շատ ագրեսիվ են
-
2:15 - 2:18Քանի որ աղջիկը և՛ հորից ,
-
2:18 - 2:20և՛ մորից կարող է ժառանգել մեկ X քրոմոսոմ,
-
2:20 - 2:22իսկ տղան X քրոմոսոմը
-
2:22 - 2:24ժառանգում է միայն մորից:
-
2:24 - 2:27Ահա, թե ինչպես է այն մորից անցնում տղային:
-
2:27 - 2:31Ուղեղի զարգացման ժամանակ գործ ենք ունենում սերոտինի ավելցուկի հետ,
-
2:31 - 2:33որը հետաքրքիր է,
-
2:33 - 2:36քանի որ սերոտինը հանդարտեցնում և հանգստացնում է քեզ:
-
2:36 - 2:39Բայց եթե դուք ունեք այս գենը,
-
2:39 - 2:41ձեր ուղեղը սկսում է լողալ սերոտինի մեջ,
-
2:41 - 2:43այսպիսով քո ուղեղն այլևս չի զգում սերոտինի ազդեցությունը
-
2:43 - 2:46և կյանքի ընթացքում այն էլ չի վերականգնվում:
-
2:46 - 2:49Այս նույն ելույթն ունեցել եմ նաև Իսրայելում
-
2:49 - 2:51անցյալ տարի
-
2:51 - 2:53և դա որոշ հետևանքներ ունեցավ:
-
2:53 - 2:55Տեսականորեն սա նշանակում է.
-
2:55 - 2:58որպեսզի արտահայտես այս գենը
-
2:58 - 3:00բռնության միջոցով
-
3:00 - 3:02շատ վաղ հասակում, նախքան սեռական հասունությունը,
-
3:02 - 3:05դու պետք է որևէ բանի մեջ ներառված լինես, որն իսկապես վնասվածքային է:
-
3:05 - 3:07Ոչ փոքր սթրես, կամ ապտակի հարված, կամ ինչ- որ ուրիշ բան,
-
3:07 - 3:09բայց իսկապես տեսնես բռնություն,
-
3:09 - 3:11կամ էլ ներառված լինես դրա մեջ 3D ում:
-
3:11 - 3:13Ահա թե ինչպես է նյարդային համակարգը գործում:
-
3:13 - 3:16Եվ այսպիսով, եթե դու ունես այդ գենը
-
3:16 - 3:19բռնության շատ իրավիճակների
-
3:19 - 3:21ականատես ես եղել,
-
3:21 - 3:24սա այդ հիվանդության դեղատոմսն է,բացարձակ դեղատոմսը:
-
3:24 - 3:27Եվ սա ավելի շատ աշխարհի այն մասում է կատարվում,
-
3:27 - 3:30որտեղ մշտական բռնություն է տիրում
-
3:30 - 3:33հատկապես այն սերնդի մոտ,
-
3:33 - 3:35ովքեր միշտ տեսնում են բոլոր այս բռնությունները:
-
3:35 - 3:38Եվ եթե ես 14 տարեկան երիտասարդ աղջիկ լինեի այդպիսի բռնությամբ լի վայրերից մեկում,
-
3:38 - 3:40այնպիսի ամրակազմ ամուսին կգտնեի ինձ համար
-
3:40 - 3:43ով կկարողանար պաշտպանել ինձ:
-
3:43 - 3:47Խնդիրը կայանում է նրանում, որ պետք է այդ գեները կենտրոնացնել:
-
3:47 - 3:49Հիմա և՛ աղջիկները , և՛ տղաները դրանք ձեռք են բերում:
-
3:49 - 3:51Կարծում եմ՝ մի քանի սերունդ հետո
-
3:51 - 3:54մենք իսկապես կապրենք մի պայթուցիկ արկղում:
-
3:54 - 3:56Այսպիսով դրանում էր կայանում իմ միտքը:
-
3:56 - 3:58Բայց երբ մայրս ասաց ինձ.- Լսել եմ, որ պատրաստվում ես խոսել
-
3:58 - 4:01հոգեկան շեղումներով մարդասպանների մասին
-
4:01 - 4:04և խոսում ես այնպես, կարծես դու ինքդ նորմալ ընտանիքից ես սերվել:
-
4:04 - 4:06Ես ասացի. - Գրողը տանի, ի՞նչի մասին ես խոսում:
-
4:06 - 4:09Հետո սկսեց ինձ պատմել մեր ընտանեկան տոհմածառի մասին:
-
4:09 - 4:11Եվ, իհարկե, այս առումով նա իմ հոր կողմին էր մեղադրում:
-
4:11 - 4:15Դա այն պատճառով էր, որ նրա ընտանիքում ոչ մի բռնություն չէր եղել՝
-
4:15 - 4:17ի տարբերություն հորս ընտանիքի:
-
4:17 - 4:19-Լավ, ասաց նա,- և՛ լավ, և՛ վատ լուր կա:
-
4:19 - 4:22Քո բարեկամներից մեկը՝ Էզրա Քորնելը, Քորնել համալսարանի հիմնադիրն է:
-
4:22 - 4:25Բայց վատ լուրն այն է, որ քո բարեկամներից է նաև Լիզի Բորդենը:
-
4:25 - 4:32-Ասացի լավ, ու ի՞նչ ես ուզում դրանով ասել, եթե Լիզին իմ բարեկամուհին է:
-
4:32 - 4:34-Ամենավատը դեռ առջևում է, կարդա այս գիրքը:
-
4:34 - 4:36Ահա այս պատմական գիրքը՝ «Տարօրինակ սպանություն»:
-
4:36 - 4:38Եվ առաջին սպանությունը,
-
4:38 - 4:40որ տղան սպանել է մորը,
-
4:40 - 4:43եղել է իմ նախա նախա նախա նախա նախա նախա պապը:
-
4:43 - 4:46Լավ դա առաջին մայրասպանությունն է:
-
4:46 - 4:49Եվ այդ գիրքը շատ հետաքրքիր էր, որովհետև այն կախարդի փորձությունների մասին էր
-
4:49 - 4:51և նաև թե ինչպես էին այդ ժամանակ մարդիկ մտածում:
-
4:51 - 4:53Բայց պատմությունն այդքանով չէր ավարտվում:
-
4:53 - 4:56Հորս կողմից դեռ 7-ից ավելի մարդիկ կային,
-
4:56 - 5:00բոլոր Կորնելները, ովքեր մարդասպաններ էին:
-
5:00 - 5:03Այստեղ մտածելու տեղիք է տալիս:
-
5:03 - 5:05(ծիծաղ)
-
5:05 - 5:07Որովհետև հայրս
-
5:07 - 5:09և իմ երեք հորեղբայրները Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմում
-
5:09 - 5:12զինվորական ծառայությունից հրաժարվել են, նրանք բոլորն էլ վախկոտներ են:
-
5:12 - 5:14Բայց ժամանակի ընթացքում, ինչպես մեկ դարում երեք անգամ
-
5:14 - 5:16հայտնվում է Լիզի Բորդենը:
-
5:16 - 5:19(ծիծաղ)
-
5:19 - 5:21Պատմության բարոյականությունն այն է,
-
5:21 - 5:23որ սեփական աչքի գերանը թողած, տեսնում են դիմացինի աչքի շյուղը:
-
5:23 - 5:26Չնայած այդպես է:
-
5:26 - 5:30(ծիծաղ)
-
5:30 - 5:33Մենք պետք է գործենք: Հիմա մեր երեխաները գիտեն դրա մասին:
-
5:33 - 5:35Թվում է, թե ամեն ինչ լավ է նրանց հետ,
-
5:35 - 5:38սակայն մեր թոռներին դա կարող է անհանգստացնել:
-
5:38 - 5:41Ես սկսեցի ընտանիքի բոլոր անդամների ուղեղի
-
5:41 - 5:43տոմոգրաֆիա անել(ՈւՏ):
-
5:43 - 5:44(ծիծաղ)
-
5:44 - 5:47Մենք արեցինք տոմոգրաֆիա, էլեկտրոէնցեֆալոգրաֆիա և գենային վերլուծություններ տեսնելու,
-
5:47 - 5:49թե որտեղ է կայանում վատ լուրը:
-
5:49 - 5:51Պարզվում է
-
5:51 - 5:54ունենք հարազատ քույր և եղբայր,
-
5:54 - 5:56որոնք միմյանց հետ անհաշտ են և նրանց նկարները լիովին նույնն են:
-
5:56 - 5:59Նրանք ունեն ուղեղի միևնույն կառուցվածքը
-
5:59 - 6:02և միևնույն էլեկտրոէնցեֆալոգրաֆիան:
-
6:02 - 6:04Բայց այստեղ ինչ-որ վատ լուր կա,
-
6:04 - 6:06սակայն չգիտենք, թե երբ այն կբացահայտվի:
-
6:06 - 6:08Այսպիսով սա էր իմ ելույթը:
-
6:08 - 6:09(ծիծաղ)
- Title:
- Ջիմ Ֆոլեն . Ուսումնասիրելով մարդասպանի ուղեղը
- Speaker:
- Jim Fallon
- Description:
-
Հոգեկան շեղումներով մարդասպաններին հաճախ հեռուստատեսությամբ ցույց են տալիս: Բայց ինչն է իրականում ստիպում նրանց այդպես վարվել: Նյարդաբան Ջիմ Ֆոլենը խոսում է ուղեղի սկանավորման, գենետիկ վերլուծության մասին, որոնք կարող են բացահայտել մարդասպանի կերպարը: Նա պատմում է ընտանիքի հետաքրքրաշարժ պատմությունը, որն էլ իր աշխատանքը դարձնում է խիստ անձնական:
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:11