< Return to Video

Newton's First Law of Motion

  • 0:00 - 0:03
    İnsanoğlu hareket eden cisimleri gözlemlemiş
  • 0:03 - 0:06
    ve belirli bir sure sonra bu cisimlerin
  • 0:06 - 0:08
    kendiliğinden duruyormuş
  • 0:08 - 0:11
    gibi göründüklerini
  • 0:11 - 0:13
    farketmiştir.
  • 0:13 - 0:15
    Hareket eden cisme herhangi bir şey uygulanmazsa,
  • 0:15 - 0:20
    bu cisim duracak ve
  • 0:20 - 0:23
    hareketsiz kalacaktır.
  • 0:23 - 0:25
    Bunun yanında cismin
  • 0:25 - 0:26
    hareketini sürdürmek istiyorsak,
  • 0:26 - 0:28
    cisme bir kuvvet uygulanmalıdır.
  • 0:28 - 0:30
    Bizler gündelik deneyimlerimizde
  • 0:30 - 0:32
    cismin üzerine kuvvet uygulanmadan
  • 0:32 - 0:35
    hareketini sürdürdüğünü görmemişizdir.
  • 0:35 - 0:37
    Her şey durmak zorundaymış gibi görünüyor.
  • 0:37 - 0:40
    Bunun nedeni belki tarih öncesinden beri
  • 0:40 - 0:42
    ama özellikle antik yunandan, erken 1600’lere kadar,
  • 0:42 - 0:46
    neredeyse 2000 yıldır
  • 0:46 - 0:50
    “Cisimler durma eğilimine sahiptir”
  • 0:50 - 0:55
    varsayımına dayanmaktadır.
  • 0:55 - 1:02
    Cisimler yavaşlama veya tamamen durma eğilimindedir.
  • 1:03 - 1:07
    Siz cismi hareketli tutmak istiyorsanız,
  • 1:13 - 1:17
    onun üzerine herhangi bir tür net kuvvet uygulamalısınız.
  • 1:20 - 1:22
    Bu durum insanların gündelik hayat deneyimlerine
  • 1:22 - 1:23
    tamamen uygundur.
  • 1:23 - 1:26
    Bu durum tüm hayatımız boyunca deneyimlediğimiz bir şeydir.
  • 1:26 - 1:30
    Ancak 1600’lerde bu adamlar ortaya çıktılar.
  • 1:30 - 1:34
    ve belki bu üç adamı bir arada gördüğün için şaşımış olabilirsin,
  • 1:34 - 1:37
    Çünkü bu durum Newton’un ilk kanunu ile alakalıdır.
  • 1:37 - 1:39
    Ve gerçektende bu adamlardan biri
  • 1:39 - 1:40
    Sir Isaac Newton.
  • 1:40 - 1:42
    Burada Ortadaki Newton’dur.
  • 1:42 - 1:45
    Ancak diğer 2 kişininde Newton kadar buna katkıları vardır.
  • 1:45 - 1:47
    Çünkü onlar gerçekten
  • 1:47 - 1:48
    Newton’un ilk kanununda tanımladığını tanımlamışlardır.
  • 1:48 - 1:50
    Ve bunu Newton’dan once yapmışlardır.
  • 1:50 - 1:51
    Bu Galileo
  • 1:53 - 1:56
    Ve bu Rene Descarts’dır.
  • 1:57 - 1:59
    Ve onlar bunu farklı yollar ile tanımlamışlardır.
  • 1:59 - 2:01
    ve açıkcası Newton bunun hakkını alır.
  • 2:01 - 2:03
    Çünkü o çalışmalarını daha geniş
  • 2:03 - 2:05
    bir çerçeve içinde yapmış, ve Çekim kanunları,
  • 2:05 - 2:08
    gerçekten klasik mekaniğin temellerini atmıştır.
  • 2:08 - 2:11
    Öyle görünüyorki bu kurallar en azından
  • 2:11 - 2:14
    20. yüzyıla kadar gerçek hayatın işleyişini açıklıyor görünmektedir.
  • 2:14 - 2:17
    Bu üç adamın söylediği
  • 2:17 - 2:20
    (Şimdi 1600’lere geliyoruz)
  • 2:20 - 2:21
    onların içgüdüsel olmayan büyük öngörüleri
  • 2:21 - 2:23
    başka bir yoldan işliyor olabilirdi.
  • 2:23 - 2:37
    Belki cisimler kendi hızlarını, süratlerini ve hareket yönlerini koruma eğilimlerine sahiptirler.
  • 2:39 - 2:42
    Ve Üzerlerine dengelenmemiş bir kuvvet uygulanmadığı
  • 2:42 - 2:46
    müddetçe süratleri sıfır ise durgun kalacaklardır.
  • 2:58 - 3:01
    Tamamen farklı bir düşünme yolu!
  • 3:01 - 3:04
    Cisimler 2000 yılı aşkın süredir kendiliğinden durma eğilimindeydiler.
  • 3:04 - 3:06
    Eğer hareketli tutmak istiyorsan, kuvvet uygulamalısın.
  • 3:06 - 3:07
    Bu adamlar,
  • 3:07 - 3:10
    cisimlerin hareketlerini korunma eğiliminde olduğunu söylüyorlar.
  • 3:10 - 3:13
    ve onları durdurabilmenin tek yolu
  • 3:13 - 3:16
    onlara etki edip, ivmelendirmek veya hızlarını değiştirmek,
  • 3:16 - 3:18
    böylelikle süratlarını veya hareket yönlerini değiştirmek istiyorsan
  • 3:18 - 3:22
    onların üstüne dengelenmemiş bir kuvvet uygulamandır.
  • 3:22 - 3:23
    Ama belki
  • 3:23 - 3:24
    neler oluyor diyebilirsin
  • 3:24 - 3:25
    Bütün insanlık tarihi boyunca
  • 3:25 - 3:27
    ve benim gözlemlediklerime rağmen
  • 3:27 - 3:28
    Bu adamlar
  • 3:28 - 3:30
    nasıl böyle
  • 3:30 - 3:33
    bir eğilimden
  • 3:33 - 3:34
    bahsedebilir diyebilirsin.
  • 3:34 - 3:37
    Bu büyük bir değişim gibi görünüyor.
  • 3:37 - 3:38
    Onların burudaki büyük
  • 3:38 - 3:40
    öngörüleri bu eğilime uymayıp durmakta olan
  • 3:40 - 3:43
    cisimlerin çevreleri ile etkileşiminde meydana gelen
  • 3:43 - 3:46
    ve onların hareket yönüne zıt olan
  • 3:46 - 3:48
    kuvveti tanımlamalarıdır.
  • 3:48 - 3:51
    Sadece bu cismi yalnız bırakınca
  • 3:51 - 3:54
    Onu durdurmaya çalışan bir net kuvvet olacaktır.
  • 3:54 - 3:58
    Ve bu duruma uygun bir örnektir.
  • 3:58 - 4:01
    Bu kuvvet sürtünme kuvvetidir.
  • 4:01 - 4:04
    Bu kuvvet blok ve zemin arasındaki etkileşimdir.
  • 4:04 - 4:07
    Cismi yalnız bırakacak olursan
  • 4:07 - 4:11
    aslında hareket yönüne zıt net kuvvetin olacaktır.
  • 4:11 - 4:13
    Bu sürtünme kuvvetidir.
  • 4:13 - 4:14
    Ve bu adamlar Şunu farkettiki:
  • 4:14 - 4:15
    çevre şartlarından bağımsız olarak
  • 4:15 - 4:17
    bu durum bloğun doğal özelliği olsaydı,
  • 4:17 - 4:19
    blok benzer bir
  • 4:19 - 4:21
    şekilde durgun
  • 4:21 - 4:22
    hale gelmeliydi
  • 4:22 - 4:25
    Ancak yüzey biraz daha pürüzsüz olunca
  • 4:27 - 4:28
    bloğun daha uzağa gidebildiğini gördüler.
  • 4:28 - 4:31
    Belki sürtünmeyi yok edip,
  • 4:31 - 4:33
    yüzeyi sürtünmesiz yapsaydın,
  • 4:33 - 4:36
    cisim sonsuza kadar hareket edebilirdi.
  • 4:36 - 4:39
    Ve onların uzaya bir uydu gönderip
  • 4:39 - 4:41
    uzayın derinliklerinde bunu yapabilme lüksü yoktu
  • 4:41 - 4:45
    Bu çok sezgisel olmayan düşünsel bir deney olacaktı.
  • 4:45 - 4:47
    Ve kuvvet uygulayınca başka
  • 4:47 - 4:48
    neler olabileceğini sorabilirsin.
  • 4:48 - 4:49
    Gündelik hayatımdan,
  • 4:49 - 4:52
    eğer televizyon setimizi odada
  • 4:52 - 4:54
    sürüklüyorsam ona bir kuvvet uyguluyorumdur.
  • 4:54 - 4:55
    onların sana söyleyeceği senin yaptıkların olacaktır.
  • 4:55 - 4:56
    Eğer televizyonun
  • 4:56 - 4:59
    hızını sabit tutuyorsan
  • 4:59 - 5:03
    Senin bütün yaptığın karşı net negative kuvvete karşı durmaktır.
  • 5:03 - 5:06
    Eğer televizyon halının boyunca sürükleniyorsa
  • 5:06 - 5:10
    sürtünme kuvvetide
  • 5:10 - 5:11
    cismin hareketine karşı yönde uygulanmaktadır.
  • 5:11 - 5:15
    Ve sen sadece uyguladığın itme kuvveti ile bunu dengeliyorsun.
  • 5:15 - 5:16
    Eğer kusursuz bir şekilde dengelemişsen
  • 5:16 - 5:18
    Cismin hızını elde edeceksindir.
  • 5:18 - 5:19
    Eğer onu ivmelendirmek istersen,
  • 5:19 - 5:25
    Cismin hareket yönünde daha fazla kuvvet uygulamalısın.
  • 5:25 - 5:25
    Çok teşekkürler Sal!
Title:
Newton's First Law of Motion
Description:

Basic primer on Newton's First Law of Motion

more » « less
Video Language:
English
Duration:
05:26
Ersin Toy added a translation

Turkish subtitles

Revisions