Waarom kunnen sommige vogels niet vliegen? - Gillian Gibb
-
0:07 - 0:09In de weelderige regenwouden van Australië
-
0:09 - 0:13nestelen vogels zich op lage takken
en kuieren doorheen het regenwoud, -
0:13 - 0:16genietend van de schaduw
en de tropische vruchten. -
0:16 - 0:19Maar de jungle is niet van hen alleen.
-
0:19 - 0:21Een dingo sluipt in de schaduw
-
0:21 - 0:24en fruit zal zijn honger niet stillen.
-
0:24 - 0:26De vogels vluchten allemaal weg,
-
0:26 - 0:28behalve de kasuaris,
-
0:28 - 0:30die niet kan opstijgen
met zijn nietige vleugels. -
0:31 - 0:34In plaats van te vluchten, valt hij aan,
waardoor de dingo wegrent -- -
0:34 - 0:38en dat allemaal met één uithaal
met zijn vlijmscherpe teenklauwen. -
0:38 - 0:43De kasuaris is een van de ongeveer zestig
levende soorten loopvogels. -
0:43 - 0:46Deze aardgebonden vogels
leven overal ter wereld, -
0:46 - 0:48van de Australische outback
-
0:48 - 0:51tot de Afrikaanse savanne en
de antarctische kusten. -
0:51 - 0:55De groep bevat enkele eendensoorten
en alle soorten pinguïns, -
0:55 - 0:58geheimzinnige moerasbewoners
en snelle struisvogels, -
0:58 - 1:00grote emoes en kleine kiwi's.
-
1:01 - 1:04Hoewel de voorouders van alle
hedendaagse vogels konden vliegen, -
1:04 - 1:09hebben veel vogelsoorten los van elkaar
hun vliegvaardigheid verloren. -
1:09 - 1:11Vliegen kan enorme voordelen hebben,
-
1:11 - 1:13zeker om te ontsnappen aan roofdieren,
-
1:13 - 1:15te jagen en lange tochten af te leggen.
-
1:16 - 1:18Maar het eist ook zijn tol:
-
1:18 - 1:21het verbruikt enorm veel energie
-
1:21 - 1:23en beperkt lichaamsgrootte en gewicht.
-
1:23 - 1:26Een vogel die niet kan vliegen
bespaart energie, -
1:26 - 1:31zodat hij kan overleven op een kleinere
of minder voedzame voedingsbron -
1:31 - 1:33dan een vogel die kan vliegen.
-
1:33 - 1:35De Takahe van Nieuw-Zeeland bijvoorbeeld,
-
1:35 - 1:40leeft bijna uitsluitend
op de zachte bodems van alpinegras. -
1:40 - 1:43Bij vogels die nestelen
of eten op de grond -
1:43 - 1:46kan de voorbeschiktheid
om niet te kunnen vliegen -
1:46 - 1:48zelfs nog sterker zijn.
-
1:48 - 1:52Een vogelsoort die geen echte nood
ondervindt om te vliegen, -
1:52 - 1:56kan zijn vliegvaardigheid verliezen
in slechts enkele generaties tijd. -
1:56 - 1:59In de duizenden of
miljoenen jaren die volgen, -
1:59 - 2:02past het lichaam van de vogels zich aan
aan dit nieuwe gedrag. -
2:02 - 2:05Hun botten, ooit hol
om hun gewicht laag te houden, -
2:05 - 2:06worden nu vol.
-
2:06 - 2:09Hun stevige veren worden pluis.
-
2:09 - 2:10Hun vleugels krimpen
-
2:10 - 2:13of verdwijnen soms zelfs volledig.
-
2:13 - 2:16En de kiel-achtige uitsteeksels
op hun sternum, -
2:16 - 2:20waar de vliegspieren vasthechten,
krimpen of verdwijnen -- -
2:20 - 2:21behalve bij pinguïns,
-
2:21 - 2:25die hun vliegspieren en kielen
herbestemmen om te zwemmen. -
2:25 - 2:27Meestal ontwikkelt niet-vliegen zich
-
2:27 - 2:30nadat een soort naar een eiland vliegt
-
2:30 - 2:32waar geen roofdieren zijn.
-
2:32 - 2:35Zolang deze roofdiervrije
situatie standhoudt, -
2:35 - 2:37gedijen deze vogels goed,
-
2:37 - 2:40maar ze zijn kwetsbaar
voor veranderingen in hun omgeving. -
2:40 - 2:42Bijvoorbeeld kolonisten die hun honden,
-
2:42 - 2:45katten en ongediertelijke verstekelingen
meebrengen naar eilanden. -
2:45 - 2:48Deze dieren jagen meestal op loopvogels
-
2:48 - 2:50en kunnen voor hun uitroeiing zorgen.
-
2:50 - 2:53In Nieuw-Zeeland hebben hermelijnen,
ingevoerd door Europese kolonisten, -
2:53 - 2:57vele inheemse loopvogelsoorten bedreigd.
-
2:57 - 3:00Sommige zijn uitgeroeid
en andere zijn bedreigd. -
3:00 - 3:03Ondanks de energiebesparende voordelen
van het niet-vliegen -
3:03 - 3:09gaan vele soorten loopvogels
algauw dezelfde weg op als de dodo. -
3:10 - 3:13Toch hebben een paar loopvogels overleefd
op het vasteland -
3:13 - 3:15met roofdieren in overvloed.
-
3:15 - 3:19In tegenstelling tot kleine loopvogels
die snel komen en gaan, -
3:19 - 3:23houden deze loopvogelreuzen
al tientallen miljoenen jaren stand. -
3:23 - 3:26Hun voorouders verschenen
rond dezelfde tijd -
3:26 - 3:29als de eerste kleine zoogdieren
en ze konden waarschijnlijk overleven -
3:29 - 3:32omdat ze evolueerden
-- en groter werden -- -
3:32 - 3:35tegelijkertijd met die roofdieren.
-
3:36 - 3:39De meeste van deze vogels,
zoals emoes en struisvogels, -
3:39 - 3:41bliezen op in grootte
-
3:41 - 3:44en gingen honderden kilo's meer wegen
dan vleugels kunnen dragen. -
3:44 - 3:47Hun poten werden dik, hun voeten stevig
-
3:47 - 3:49en net ontwikkelde dijspieren
-
3:49 - 3:52veranderden hen in formidabele hardlopers.
-
3:52 - 3:54Hoewel ze er niet meer mee vliegen,
-
3:54 - 3:58hergebruiken veel van deze vogels
hun vleugels voor iets anders. -
3:58 - 4:01Ze stoppen er vaak hun kop onder weg
om zich warm te houden, -
4:01 - 4:03wapperen ermee naar toekomstige partners,
-
4:03 - 4:05bedekken hun eieren ermee,
-
4:05 - 4:10of zelfs om ermee te sturen
als ze over de vlakte stuiven. -
4:10 - 4:14Ze kunnen dan wel niet vliegen,
maar ze vliegen er wel in!
- Title:
- Waarom kunnen sommige vogels niet vliegen? - Gillian Gibb
- Speaker:
- Gillian Gibb
- Description:
-
Bekijk de volledige les: https://ed.ted.com/lessons/why-can-t-some-birds-fly-gillian-gibb
Hoewel de gemeenschappelijke voorouder van alle hedendaagse vogels kon vliegen, hebben verschillende vogelsoorten hun vliegvaardigheid onafhankelijk van elkaar verloren. Kunnen vliegen kan ongelofelijke voordelen hebben, denk maar aan roofdieren ontvluchten, jagen en lange afstanden afleggen. Maar dit wordt ook duur betaald: het vereist veel energie en limiteert lichaamsgrootte en -gewicht. Gillian Gibb onderzoekt wat ervoor zorgt dat vogels het vermogen om te vliegen opgeven.
Les door Gillian Gibb, geregisseerd door Anton Bogaty.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:28
Bieke Van Gelder approved Dutch subtitles for Why can’t some birds fly? - Gillian Gibb | ||
Bieke Van Gelder accepted Dutch subtitles for Why can’t some birds fly? - Gillian Gibb | ||
Bieke Van Gelder edited Dutch subtitles for Why can’t some birds fly? - Gillian Gibb | ||
Bieke Van Gelder edited Dutch subtitles for Why can’t some birds fly? - Gillian Gibb | ||
Bieke Van Gelder edited Dutch subtitles for Why can’t some birds fly? - Gillian Gibb | ||
Louis Van Eyck edited Dutch subtitles for Why can’t some birds fly? - Gillian Gibb | ||
Louis Van Eyck edited Dutch subtitles for Why can’t some birds fly? - Gillian Gibb | ||
Louis Van Eyck edited Dutch subtitles for Why can’t some birds fly? - Gillian Gibb |