< Return to Video

Otizm — bildiklerimiz (ve henüz bilmediklerimiz)

  • 0:01 - 0:02
    "Neden?"
  • 0:02 - 0:04
    "Neden?" sorusu
  • 0:04 - 0:06
    ailelerin bana sürekli sorduğu bir sorudur.
  • 0:06 - 0:09
    "Benim çocuğum neden otistik oldu?"
  • 0:09 - 0:14
    Bir pediatrist, bir genetikçi, bir araştırmacı olarak
  • 0:14 - 0:16
    bu soruya yanıt aramaya çalışıyoruz.
  • 0:16 - 0:18
    Fakat otizm tek bir nedene bağlı bir hastalık değil.
  • 0:18 - 0:21
    Pek çok düzensizlikten meydana geliyor.
  • 0:21 - 0:23
    Ve bu düzensizlik geniş bir
    aralıktan oluşuyor, örneğin,
  • 0:23 - 0:26
    13 yaşındaki Justin
  • 0:26 - 0:29
    sözlü iletişim kuramıyor, konuşamıyor.
  • 0:29 - 0:31
    iPad vasıtasıyla iletişim kurabiliyor.
  • 0:31 - 0:33
    İletişim için resmin üzerine dokunuyor.
  • 0:33 - 0:35
    Düşüncelerini endişelerini bu yolla aktarıyor.
  • 0:35 - 0:38
    Bu küçük çocuk, üzüldüğünde
  • 0:38 - 0:39
    sallanmaya başlıyor
  • 0:39 - 0:41
    ve sonunda yeterince rahatsız edildiğinde
  • 0:41 - 0:42
    başını bir noktaya şiddetle vurarak
  • 0:42 - 0:46
    kafasını yarıyor ve başına dikiş atılması gerekiyor.
  • 0:46 - 0:49
    Benzer bir otizm tanısı
  • 0:49 - 0:51
    Gabriel'de de görülmekte.
  • 0:51 - 0:53
    13 yaşında olan bu erkek çocuğun
  • 0:53 - 0:55
    oldukça farklı sıkıntıları var.
  • 0:55 - 0:59
    Gabriel matematik konusunda gerçekten çok iyi.
  • 0:59 - 1:01
    Üç basamaklı sayıları aklından
  • 1:01 - 1:02
    kolaylıkla çarpabiliyor.
  • 1:02 - 1:06
    Ancak konu insanlarla sohbet etmeye gelince
  • 1:06 - 1:08
    çok büyük zorluk yaşıyor.
  • 1:08 - 1:10
    Göz teması kuramıyor.
  • 1:10 - 1:12
    Sohbet başlatma konusunda sıkıntı yaşıyor,
  • 1:12 - 1:14
    kendini beceriksiz hissediyor
  • 1:14 - 1:16
    ve sinirlendiğinde
  • 1:16 - 1:18
    kendini tamamen kapatıyor.
  • 1:18 - 1:19
    Bu çocukların her ikisi de
  • 1:19 - 1:23
    benzer otistik spektrum bozukluğu
    belirtilerini gösteriyor.
  • 1:23 - 1:26
    Bizi endişelendiren şeylerden biri de
  • 1:26 - 1:27
    otizmin gerçekten salgın bir
  • 1:27 - 1:29
    hastalık olup olmadığı konusu.
  • 1:29 - 1:32
    Günümüzde, 88 çocuktan birine
  • 1:32 - 1:34
    otizm tanısı konmakta
  • 1:34 - 1:35
    ve soru şu ki,
  • 1:35 - 1:37
    grafik neden bu yönü gösteriyor?
  • 1:37 - 1:39
    Bu rakam zaman içerisinde
  • 1:39 - 1:41
    dramatik şekilde artıyor mu?
  • 1:41 - 1:46
    Yoksa bunun nedeni, kişilere
    otizm tanısını koymaya
  • 1:46 - 1:47
    yeni başlamamız mı?
  • 1:47 - 1:50
    Yani, onlara eskiden de
  • 1:50 - 1:52
    bir teşhis konuyordu
  • 1:52 - 1:55
    fakat bunun bir adı yoktu.
  • 1:55 - 1:59
    Ve aslında, 1980'lerin sonu, 1990'ların başında
  • 1:59 - 2:00
    bir yasa geçirildi.
  • 2:00 - 2:03
    Bununla, otistik bireylere yardım sağlayacak
  • 2:03 - 2:06
    kaynaklara ve eğitim materyallerine
  • 2:06 - 2:08
    ulaşım sağlandı.
  • 2:08 - 2:12
    Artan farkındalık ile birlikte, daha fazla ebeveyn,
  • 2:12 - 2:14
    daha fazla pediatrist, daha fazla eğitmen
  • 2:14 - 2:18
    otizmin özellikleri hakkında bilgi sahibi oldu.
  • 2:18 - 2:22
    Bunun sonucu olarak, daha fazla bireye teşhis kondu
  • 2:22 - 2:25
    ve ihtiyaç duydukları kaynaklara erişim sağlandı.
  • 2:25 - 2:28
    Ek olarak, otizmle ilgili tanımımızı da zamanla değiştirdik,
  • 2:28 - 2:31
    daha doğrusu otizm tanımlamamızı genişlettik
  • 2:31 - 2:32
    ve bu da
  • 2:32 - 2:35
    gittikçe yaygınlaşmasının nedenini açıklıyor.
  • 2:35 - 2:38
    Bir sonraki soru ise herkesin merak ettiği soru,
  • 2:38 - 2:40
    otizme ne neden oluyor?
  • 2:40 - 2:43
    Ve genel bir yanlış anlayış var ki
  • 2:43 - 2:46
    o da aşıların otizme neden olduğu şeklinde.
  • 2:46 - 2:49
    Bana açıklamam için izin verin.
  • 2:49 - 2:53
    Aşılar otizme neden olmaz.
  • 2:53 - 3:00
    (Alkış)
  • 3:00 - 3:02
    Aslında, yapılan asıl araştırma
  • 3:02 - 3:04
    bu konunun tamamen
  • 3:04 - 3:07
    asılsız olduğunu ortaya koydu.
  • 3:07 - 3:10
    Bu haber basılmış olan Lancet gazetesinden
  • 3:10 - 3:12
    geri çekildi
  • 3:12 - 3:13
    ve bir doktor olan bu yazarın
  • 3:13 - 3:17
    lisansı elinden alındı.
  • 3:17 - 3:21
    (Alkışlar)
  • 3:21 - 3:22
    Tıp Enstitüsü,
  • 3:22 - 3:24
    Hastalık Kontrol Merkezleri,
  • 3:24 - 3:26
    bunu tekrar tekrar araştırdılar
  • 3:26 - 3:30
    ve aşıların otizme neden olduğuna dair
  • 3:30 - 3:32
    güvenilir hiçbir kanıt bulamadılar.
  • 3:32 - 3:34
    Dahası,
  • 3:34 - 3:37
    aşılarda bulunan
  • 3:37 - 3:39
    thimerosal adındaki bileşenin
  • 3:39 - 3:42
    otizmin nedeni olduğu düşünülüyordu.
  • 3:42 - 3:44
    1992 yılında, bu bileşen
  • 3:44 - 3:46
    aşılardan kaldırıldı.
  • 3:46 - 3:49
    Ve bunun otizmin yayılmasında
  • 3:49 - 3:52
    bir etkiye sahip olmadığını görebilirsiniz.
  • 3:52 - 3:53
    Yani bunun
  • 3:53 - 3:55
    bir cevap olduğuna dair hiçbir kanıt yok.
  • 3:55 - 4:00
    Yani soru yine aynı: Otizme neden olan nedir?
  • 4:00 - 4:02
    Aslında, bunun tek bir yanıtı yok.
  • 4:02 - 4:04
    Otizmin bir spektrum olması gibi
  • 4:04 - 4:06
    etiyolojinin de bir spektrumu,
  • 4:06 - 4:08
    nedenlerden oluşan bir spektrum vardır.
  • 4:08 - 4:10
    Epidemiolojik verilerden hareketle
  • 4:10 - 4:12
    nedenlerden birinin
  • 4:12 - 4:14
    veya ilişkilerden birinin demeliyim,
  • 4:14 - 4:16
    babanın ileri yaşta olması,
  • 4:16 - 4:18
    yani, gebe kalınan zamanda
  • 4:18 - 4:20
    babanın yaşının ileri olması.
  • 4:20 - 4:22
    Ayrıca, gelişme açısından
  • 4:22 - 4:25
    diğer bir kırılgan ve kritik süreç ise
  • 4:25 - 4:27
    annenin hamile olduğu dönem.
  • 4:27 - 4:30
    Bu dönem boyunca,
    cenin beyni gelişirken,
  • 4:30 - 4:32
    bazı maddelere maruz kalmanın
  • 4:32 - 4:35
    otizm riskini artırabileceğini biliyoruz.
  • 4:35 - 4:38
    Özellikle, epilepsili annelerin
  • 4:38 - 4:41
    bazen aldığı ilaç olan valproik asitin
  • 4:41 - 4:44
    otizm riskini artırabileceğini biliyoruz.
  • 4:44 - 4:47
    Ayrıca, bazı bulaşıcı etkenler de
  • 4:47 - 4:49
    otizme neden olabilir.
  • 4:49 - 4:51
    Ve üzerinde çok zaman harcayacağım
  • 4:51 - 4:53
    konulardan biri de
  • 4:53 - 4:56
    genlerin otizme neden olduğudur.
  • 4:56 - 4:58
    Bu konuya odaklanmamın nedeni
  • 4:58 - 5:00
    genlerin otizmin tek sebebi olması değil,
  • 5:00 - 5:02
    otizme neden olan genler sayesinde
  • 5:02 - 5:04
    beynin biyolojisini
  • 5:04 - 5:06
    rahatlıkla tanımlayabilecek ve
  • 5:06 - 5:09
    nasıl çalıştığını daha iyi anlayıp
  • 5:09 - 5:11
    böylece müdahalede bulunabilmek için
  • 5:11 - 5:13
    stratejiler geliştirebilecek olmamızdır.
  • 5:13 - 5:16
    Anlamadığımız genetik faktörlerden biri de,
  • 5:16 - 5:19
    kadın ve erkekler açısından
  • 5:19 - 5:21
    gördüğümüz farklılıklardır.
  • 5:21 - 5:24
    Erkekler kadınlara kıyasla
    otizmden 4 kat fazla
  • 5:24 - 5:25
    etkileniyorlar
  • 5:25 - 5:29
    ve buna neyin neden olduğunu bilemiyoruz.
  • 5:29 - 5:31
    Genetiğin bir faktör olduğunu anlayabilmemizin
  • 5:31 - 5:33
    yollarından biri de
  • 5:33 - 5:34
    uyum oranı denen şeye
  • 5:34 - 5:36
    bakmak.
  • 5:36 - 5:39
    Diğer bir ifadeyle, bir kardeş otistik ise,
  • 5:39 - 5:41
    ailedeki diğer kardeşin
  • 5:41 - 5:44
    otistik olma olasılığı nedir?
  • 5:44 - 5:45
    Ve özellikle burada
  • 5:45 - 5:47
    üç tip kardeş durumunu inceleyebiliriz:
  • 5:47 - 5:49
    tek yumurta ikizleri,
  • 5:49 - 5:51
    genetik bilginin yüzde 100'ünü
  • 5:51 - 5:53
    ve aynı dölyatağını
  • 5:53 - 5:56
    paylaşan ikizler, onlara karşı da
  • 5:56 - 5:58
    çift yumurta ikizleri,
  • 5:58 - 6:00
    genetik bilginin yüzde 50'sini
  • 6:00 - 6:02
    paylaşan ikizler.
  • 6:02 - 6:04
    Üçüncüsü de
  • 6:04 - 6:06
    sıradan kardeşler.
  • 6:06 - 6:08
    Genetik enformasyonun yüzde 50'sini paylaşan
  • 6:08 - 6:12
    ancak aynı dölyatağında bulunmayan
    erkek-kız, kız-kız kardeşler.
  • 6:12 - 6:14
    Ve bu uyum oranlarına baktığınızda
  • 6:14 - 6:16
    göreceğiniz çarpıcı şeylerden birisi
  • 6:16 - 6:18
    tek yumurta ikizlerinde
  • 6:18 - 6:21
    uyum oranının yüzde 77 olduğudur.
  • 6:21 - 6:22
    Enteresan bir şekilde
  • 6:22 - 6:25
    yüzde 100 değil.
  • 6:25 - 6:29
    Genler otizmin kesin sebebi değil
  • 6:29 - 6:31
    ancak riskin büyük kısmını oluşturdukları da bir gerçek,
  • 6:31 - 6:33
    çünkü çift yumurta ikizlerine baktığınızda
  • 6:33 - 6:36
    uyum oranının sadece yüzde 31 olduğunu görürsünüz.
  • 6:36 - 6:38
    Diğer yandan
  • 6:38 - 6:41
    bu çift yumurta ikizleri ile
    kardeşler arasında bir farklılık var.
  • 6:41 - 6:44
    Çift yumurta ikizleri için genel bir
  • 6:44 - 6:45
    maruz kalma durumu söz konusu iken
  • 6:45 - 6:47
    kardeşler arasında
  • 6:47 - 6:49
    böyle bir şey söz konusu değil.
  • 6:49 - 6:51
    Yani bu, bize otizmin genetik olduğuna dair
  • 6:51 - 6:53
    bazı veriler sağlıyor.
  • 6:53 - 6:55
    Peki nasıl genetik oluyor?
  • 6:55 - 6:57
    Bunu aşina olduğumuz
  • 6:57 - 6:58
    diğer durumlarla karşılaştırdığımızda
  • 6:58 - 7:02
    kanser, kalp hastalığı, diabet vb. gibi,
  • 7:02 - 7:06
    diğer durumlara nazaran otizmde
  • 7:06 - 7:08
    genetik çok daha büyük bir rol oynuyor.
  • 7:08 - 7:12
    Ancak bununla birlikte, bunun
    hangi genler olduğunu göstermiyor.
  • 7:12 - 7:14
    Herhangi bir çocukta
  • 7:14 - 7:16
    bunun tek bir genden mi
  • 7:16 - 7:18
    yoksa genlerin birleşiminden mi
    olduğunu da göstermiyor.
  • 7:18 - 7:22
    Ama bazı otizmli bireylerde
  • 7:22 - 7:24
    bu genetik!
  • 7:24 - 7:27
    Yani, bir tane,
  • 7:27 - 7:29
    güçlü, belirleyici gen
  • 7:29 - 7:31
    otizme neden olur.
  • 7:31 - 7:33
    Lakin, diğer bireylerde
  • 7:33 - 7:34
    yine genetiktir, fakat
  • 7:34 - 7:37
    gelişimsel süreçte
  • 7:37 - 7:40
    otizm riskini nihai olarak belirleyen
  • 7:40 - 7:44
    asıl etken genlerin bileşimidir.
  • 7:44 - 7:46
    İster istemez, herhangi bir kişi için
  • 7:46 - 7:48
    cevabın hangisi olduğunu bilemiyoruz,
  • 7:48 - 7:51
    bu nedenle daha derine inmeye başlıyoruz.
  • 7:51 - 7:52
    Bu nedenle soru şu oluyor:
  • 7:52 - 7:54
    bu genleri tanımlamaya
  • 7:54 - 7:56
    tam olarak nasıl başlayabiliriz?
  • 7:56 - 7:57
    İçgüdüsel olmayabilecek bir şeyi
  • 7:57 - 7:59
    ortaya atmama izin verin.
  • 7:59 - 8:02
    Bazı bireyler
  • 8:02 - 8:03
    genetik bir nedenden dolayı
  • 8:03 - 8:06
    otistik olabiliyor
  • 8:06 - 8:09
    ama bunun nedeni ailede otizm olması değildir.
  • 8:09 - 8:12
    Bunun nedeni, bazı bireylerde
  • 8:12 - 8:15
    anneden veya babadan geçmeyen
  • 8:15 - 8:18
    ve bireyde yeni ortaya çıkan
  • 8:18 - 8:19
    genetik değişiklikler ya da
  • 8:19 - 8:22
    mutasyonların olabilmesidir.
  • 8:22 - 8:24
    Bu mutasyonlar
  • 8:24 - 8:25
    gebelik sırasında meydana gelen,
  • 8:25 - 8:27
    yumurta ya da spermde mevcut olan,
  • 8:27 - 8:28
    aile içerisinde
  • 8:28 - 8:31
    nesilden nesile aktarılmayan mutasyonlardır.
  • 8:31 - 8:34
    Bu stratejiyi, bu bireylerde
  • 8:34 - 8:36
    otizme neden olan genleri
  • 8:36 - 8:39
    anlamak ve tanımlamak için kullanabiliriz.
  • 8:39 - 8:41
    Bu nedenle, Simons Vakfı'nda
  • 8:41 - 8:44
    ailesinde otizm geçmişi olmayan
  • 8:44 - 8:46
    2600 bireyi seçtik,
  • 8:46 - 8:50
    ve çocuğu ve onların anne ve babalarını ele aldık
  • 8:50 - 8:52
    ve onları, bu vakalarda
  • 8:52 - 8:54
    otizme neden olan genlerin hangileri olduğunu
  • 8:54 - 8:56
    anlamak için kullandık.
  • 8:56 - 8:59
    Bunu yapmak için, kapsamlı bir şekilde
  • 8:59 - 9:02
    tüm bu genetik bilgiye bakmamız
  • 9:02 - 9:04
    ve anne, baba ve çocuk arasında hangi genlerin
  • 9:04 - 9:08
    farklı olduğunu belirlememiz gerekiyordu.
  • 9:08 - 9:10
    Böyle yaparak, özür dilerim,
  • 9:10 - 9:12
    Wikipedia yerine demode bir
  • 9:12 - 9:14
    ansiklopedi analojisi kullanacağım,
  • 9:14 - 9:17
    ama bunu, bu sayımı yaparken
  • 9:17 - 9:20
    çok miktarda bilgiye
  • 9:20 - 9:21
    bakamak zorunda kaldığımıza
  • 9:21 - 9:23
    parmak basmak için böyle yapacağım.
  • 9:23 - 9:26
    Genetik bilgimiz 46 birimlik
  • 9:26 - 9:28
    bir dizi olarak düzenlenmiştir
  • 9:28 - 9:30
    ve bunu yaptığmızda, 46 birimin her birine
  • 9:30 - 9:32
    açıklama getirmek zorundaydık,
  • 9:32 - 9:34
    çünkü bazı otizm vakalarında,
  • 9:34 - 9:37
    aslında eksik olan bir birim vardır.
  • 9:37 - 9:39
    Ve bundan daha fazla detaya inmek zorunda kaldık
  • 9:39 - 9:41
    ve bu yüzden kitapları karıştırmaya başladık
  • 9:41 - 9:43
    ve bazı vakalarda, genetik değişim
  • 9:43 - 9:45
    daha üstü kapalı idi.
  • 9:45 - 9:48
    Eksik olan bir paragraf olabilirdi
  • 9:48 - 9:51
    veya bundan daha da kötüsü
  • 9:51 - 9:53
    tek bir harf,
  • 9:53 - 9:56
    üç milyon harften bir tanesi
  • 9:56 - 9:58
    değişmiş, bozulmuş
  • 9:58 - 9:59
    lakin beynin işleyişi
  • 9:59 - 10:01
    ve davranışı etkilemesi açısından
  • 10:01 - 10:03
    muazzam etkileri olmuştur.
  • 10:03 - 10:06
    Bu ailelerde bunu yaparken,
  • 10:06 - 10:08
    bireylerin yaklaşık
  • 10:08 - 10:10
    yüzde 25'ine açıklama getirebildik
  • 10:10 - 10:13
    ve tek güçlü bir genetik faktörün
  • 10:13 - 10:15
    bu ailelerde otizme
  • 10:15 - 10:18
    neden olduğunu saptadık.
  • 10:18 - 10:20
    Diğer yandan, yüzde 75'i
  • 10:20 - 10:23
    henüz çözemedik.
  • 10:23 - 10:24
    Bunu yaparken, gerçi,
  • 10:24 - 10:26
    gerçekten oldukça mahçup ediciydi,
  • 10:26 - 10:29
    çünkü otizme neden olan sadece
  • 10:29 - 10:31
    bir gen olmadığını farkettik.
  • 10:31 - 10:32
    Esasında, mevcut tahminlere göre
  • 10:32 - 10:35
    otizme neden olabilecek
  • 10:35 - 10:37
    200-400 arası gen vardır.
  • 10:37 - 10:38
    Bu da kısmen,
  • 10:38 - 10:40
    etkileri açısından bu kadar geniş bir spektrum
  • 10:40 - 10:43
    görmemizin nedenini açıklıyor.
  • 10:43 - 10:45
    Ortada bu kadar gen olmasına rağmen,
  • 10:45 - 10:47
    bu karmaşanın da bir çaresi var.
  • 10:47 - 10:49
    Bunlar öylesine sıradan
  • 10:49 - 10:51
    200, 400 farklı genler de değil,
  • 10:51 - 10:53
    bunlar birbirine uyan genler.
  • 10:53 - 10:55
    Bir yolda birbirine geçiyorlar.
  • 10:55 - 10:56
    Beynin işleyişine bakınca
  • 10:56 - 10:58
    artık anlayabildiğimiz bir ağ içerisinde
  • 10:58 - 11:01
    birbirlerine geçiyorlar.
  • 11:01 - 11:03
    Tabandan tepeye bir yaklaşımla
  • 11:03 - 11:05
    bu genleri, proteinleri,
  • 11:05 - 11:07
    molekkülleri tanımlıyoruz.
  • 11:07 - 11:09
    O nöronu işler hale getirmek için birbirleriyle
  • 11:09 - 11:11
    nasıl iletişim kurduklarını anlıyoruz.
  • 11:11 - 11:13
    Bu nöronların devreyi işler hale getirmek için
  • 11:13 - 11:15
    nasıl iletişim kurduklarını
  • 11:15 - 11:17
    ve bu devrelerin davranışı kontrol etmek için
  • 11:17 - 11:18
    nasıl çalıştığını anlıyoruz.
  • 11:18 - 11:21
    Ve bunu hem otizmli bireylerde hem de
  • 11:21 - 11:25
    normal idrake sahip bireylerde yapıyoruz.
  • 11:25 - 11:28
    Fakat bizim için en önemlisi erken teşhistir.
  • 11:28 - 11:29
    Risk taşıyan bir kişinin
  • 11:29 - 11:31
    büyüyen, gelişen beynine
  • 11:31 - 11:33
    etki edebilmek için
  • 11:33 - 11:35
    dönüştürebilme durumunda olduğumuz
  • 11:35 - 11:37
    o belirli zamanda
  • 11:37 - 11:40
    bu teşhisi yapmak son derece önemlidir.
  • 11:40 - 11:44
    Ve Ami Klin gibi arkadaşlar
    geliştirdikleri metodlarla
  • 11:44 - 11:46
    küçük bebeklerde
  • 11:46 - 11:49
    biyogösterge kullanarak,
  • 11:49 - 11:52
    bu vakada göz teması ve göz takibiyle,
  • 11:52 - 11:54
    risk taşıyan bebek belirlenir.
  • 11:54 - 11:56
    Gördüğünüz bu bebek,
  • 11:56 - 11:58
    bayan ona "Itsy, Bitsy Spider," söylerken
  • 11:58 - 12:01
    çok iyi göz teması kuruyor,
  • 12:01 - 12:04
    yani otizm gelişimi olmayacak.
  • 12:04 - 12:07
    Bu bebeğin tehlikede olmadığını biliyoruz.
  • 12:07 - 12:09
    Diğer yandan, diğer bebek
  • 12:09 - 12:11
    otizm hastalığı geliştirecek.
  • 12:11 - 12:14
    Bu çocukta, görebilirsiniz,
  • 12:14 - 12:16
    iyi göz teması kuramıyor.
  • 12:16 - 12:18
    Gözler, odaklama ve
  • 12:18 - 12:20
    sosyal ilişki kurmak yerine
  • 12:20 - 12:23
    ağıza bakıyor, burna bakıyor,
  • 12:23 - 12:25
    başka yönlere bakıyor,
  • 12:25 - 12:27
    fakat sosyal olarak bağ kurmuyor.
  • 12:27 - 12:30
    Bebekleri ve çocukları çok büyük ölçeklerde
  • 12:30 - 12:33
    çok sağlam, çok güvenilir bir şekilde
  • 12:33 - 12:36
    otizm için inceleyebilmeliyiz.
  • 12:36 - 12:39
    Bu da en büyük etkinin sağlanabileceği
  • 12:39 - 12:41
    erken aşamada müdahale
  • 12:41 - 12:44
    edebilmemizde bize çok yardımcı olacak.
  • 12:44 - 12:47
    Nasıl müdahale edeceğiz?
  • 12:47 - 12:49
    Bu muhtemelen etkenlerin bileşimi olacaktır.
  • 12:49 - 12:51
    Kısmen, bazı bireylerde,
  • 12:51 - 12:53
    ilaç tedavisi denemeye çalışacağız.
  • 12:53 - 12:56
    Ve aslında, otizm için genleri tanımlamamız
  • 12:56 - 12:58
    ilaç hedeflerini belirlememiz,
  • 12:58 - 12:59
    otizm konusunda
  • 12:59 - 13:02
    tesirli olabileceğimiz şeyleri
  • 13:02 - 13:04
    ve yapmamız gerekenleri
  • 13:04 - 13:05
    belirlememiz açısından bizim için önemli.
  • 13:05 - 13:08
    Fakat bu tek cevap olmayacaktır.
  • 13:08 - 13:12
    Biz ilaçların ötesinde,
    eğitimsel stratejiler kullanacağız.
  • 13:12 - 13:13
    Otizmli bireylerin bazıları
  • 13:13 - 13:15
    daha farklı tepkiler veriyorlar.
  • 13:15 - 13:17
    Farklı yollardan öğreniyorlar.
  • 13:17 - 13:19
    Çevrelerini farklı yollardan kavrıyorlar
  • 13:19 - 13:22
    ve bizler de onları en iyi şekilde
  • 13:22 - 13:25
    eğitecek durumda olmalıyız.
  • 13:25 - 13:27
    Bunun da ötesinde, bu odada
  • 13:27 - 13:29
    kullanabileceğimiz teknolojiler konusunda
  • 13:29 - 13:31
    harika fikirleri olan birçok birey var.
  • 13:31 - 13:34
    Beyni eğitirken daha etkili olabilmek
  • 13:34 - 13:36
    ve biraz sıkıntılı alanlarda
  • 13:36 - 13:38
    durumu telafi etmek için
  • 13:38 - 13:39
    kullanabileceğimiz aletlerden
  • 13:39 - 13:42
    Google Glass gibi şeylere kadar.
  • 13:42 - 13:43
    Düşünün ki, mesela Gabriel,
  • 13:43 - 13:45
    sosyal beceriksizliği ile,
  • 13:45 - 13:47
    kulağına kulaklık ve
  • 13:47 - 13:48
    Google Glass giyebilir.
  • 13:48 - 13:50
    Bu da ona iletişim kurma,
  • 13:50 - 13:53
    muhabbet başlatma ve belki de bir gün
  • 13:53 - 13:54
    bir kıza çıkma teklif etme konusunda
  • 13:54 - 13:56
    ona yardım eden bir
  • 13:56 - 13:59
    öğretmen gibi olur.
  • 13:59 - 14:01
    Tüm bu yeni teknolojiler
  • 14:01 - 14:03
    otizmli bireylere
  • 14:03 - 14:05
    etki edebilmemiz için
  • 14:05 - 14:07
    bize muazzam fırsatlar sunuyor,
  • 14:07 - 14:10
    ama hâlâ önümüzde uzun bir yol var.
  • 14:10 - 14:11
    Bildiğimiz kadarıyla,
  • 14:11 - 14:14
    bilmediğimiz çok fazla şey var
  • 14:14 - 14:16
    ve bu yüzden hepinizi
  • 14:16 - 14:19
    bunu daha iyi nasıl yapabileceğimiz hakkında
  • 14:19 - 14:20
    düşünmemiz konusunda bize yardım etmeye,
  • 14:20 - 14:23
    bir fark yaratmak için ortak aklımızı
  • 14:23 - 14:25
    bir toplum olarak kullanmaya
  • 14:25 - 14:26
    ve bireysel olarak
  • 14:26 - 14:29
    otizmli ailelerde bulunan bireyler için,
  • 14:29 - 14:32
    sizleri çözümün bir parçası olmanız açısından
  • 14:32 - 14:34
    interaktif otizm ağına katılmaya davet ediyorum.
  • 14:34 - 14:37
    Çünkü neyin önemli olduğunu,
  • 14:37 - 14:39
    neyin anlamlı bir etki edeceğini
  • 14:39 - 14:41
    düşünmek için çok kalabalık olmalıyız.
  • 14:41 - 14:43
    Potansiyel bir çözüm olan
  • 14:43 - 14:44
    bir şey hakkında düşünürken
  • 14:44 - 14:46
    ne kadar iyi işe yarar?
  • 14:46 - 14:49
    Bu, bir birey olarak, otizm
    hastası bulunan bir aile olarak
  • 14:49 - 14:50
    gerçekten hayatlarınızda
  • 14:50 - 14:52
    bir fark yaratacak bir şey mi?
  • 14:52 - 14:55
    Bir tesirimizin olduğundan emin olmak için
  • 14:55 - 14:56
    gencinden yaşlısına her yaştan
  • 14:56 - 14:58
    ve farklı boyutlarda
  • 14:58 - 15:00
    otism spektrum bozukluğu olan
  • 15:00 - 15:02
    insana ihtiyacımız olacak.
  • 15:02 - 15:05
    Dolayısıyla hepinizi bu göreve katılmaya
  • 15:05 - 15:08
    ve otizmli bireylerin hayatlarını
  • 15:08 - 15:09
    daha yaşanır ve zengin hale getirmek için
  • 15:09 - 15:11
    yardıma davet ediyorum.
  • 15:11 - 15:12
    Teşekkür ederim.
  • 15:12 - 15:17
    (Alkış)
Title:
Otizm — bildiklerimiz (ve henüz bilmediklerimiz)
Speaker:
Wendy Chung
Description:

Gerçeklere dayalı bu konuşmada, genetikçi Wendy Chung Otizm Spektrum Bozukluğu hastalığı hakkında bildiklerimizi paylaşıyor - örneğin, otizmin çoklu, belki de birbiriyle bağlantılı nedenleri var. Bir teşhisi çevreleyen korku ve endişenin ötesine bakarak, Chung ve takımı araştırmalar, tedaviler ve dikkatli dinlemelerle öğrendiklerimize bakıyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
15:35

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.