Return to Video

Emma Goldman'ın Devrimci Yaşamı #OrdinaryWomen

  • 0:00 - 0:02
    Eleştirmenleri onun
    ABD'deki en tehlikeli
  • 0:02 - 0:04
    insanlardan olduğunu söylemeden çok önce
  • 0:04 - 0:06
    Emma Goldman isimli genç kadın
  • 0:06 - 0:07
    kendisini bir dansta buldu.
  • 0:07 - 0:09
    Organizasyona destek toplamak için katılan
  • 0:09 - 0:11
    siyasi aktivist olmasına rağmen,
  • 0:11 - 0:13
    dans etmeyi de çok seviyordu --
  • 0:13 - 0:15
    öyle ki, yoldaşlarından biri
    onu kenara çekip
  • 0:15 - 0:18
    uçarı ve saygın olmamakla eleştirdi.
  • 0:18 - 0:20
    Ne de olsa, ciddi bir aktivist
  • 0:20 - 0:22
    bu kadar eğlenirken görülebilir miydi?
  • 0:22 - 0:23
    Goldman kendisini durduran
  • 0:23 - 0:24
    genç adama sinirlendi
  • 0:24 - 0:26
    ve kendi işine bakmasını söyledi,
  • 0:26 - 0:28
    çünkü uğruna mücadele verdiği özgürlük
  • 0:28 - 0:30
    "hayatın ve zevkin reddi" değildi.
  • 0:30 - 0:30
    Aksine,
  • 0:30 - 0:31
    "Özgürlük, ifade hakkı,
  • 0:31 - 0:34
    ve herkesin güzel, ışıltılı şeylere
  • 0:34 - 0:36
    sahip olma hakkını istiyorum" dedi.
  • 0:36 - 0:39
    Goldman için, dans edemeyeceği bir devrim,
  • 0:39 - 0:40
    devrim değildi.
  • 0:44 - 0:46
    1869'da Rusya İmparatorluğu'nda
  • 0:46 - 0:47
    Yahudi bir ailede doğdu.
  • 0:47 - 0:50
    Uzak bir anne ve kendisini
    15 yaşında evlenmeye zorlayan
  • 0:50 - 0:52
    istismarcı bir babayla büyüdü.
  • 0:52 - 0:53
    Evlenmeyi reddettiğinde babası,
  • 0:53 - 0:55
    Fransızca dilbilgisi kitabını ateşe atıp,
  • 0:55 - 0:57
    "Kızların bu kadar öğrenmesine gerek yok!
  • 0:57 - 0:59
    Yahudi bir kızın bilmesi gereken tek şey,
  • 0:59 - 1:01
    balık dolmasının nasıl hazırlandığı,
  • 1:01 - 1:03
    eriştenin nasıl kesildiği, ve kocasına
  • 1:03 - 1:04
    bir sürü çocuk doğurmaktır." dedi.
  • 1:04 - 1:06
    O çağda, bu kadınlık fikrine
  • 1:06 - 1:08
    Emma Golman kadar karşı çıkacak
  • 1:08 - 1:09
    kadın sayısı azdı.
  • 1:09 - 1:11
    16 yaşında babasından kaçıp
  • 1:11 - 1:12
    ABD'ye göç etti
  • 1:12 - 1:14
    ve gerçek hayat amacını keşfetti:
  • 1:14 - 1:17
    hayatı boyunca devrim için mücadele eden
  • 1:17 - 1:20
    bir asi ve ateşli bir konuşmacı olacaktı.
  • 1:20 - 1:22
    Chicago'da idam edilen işçi aktivistleri
  • 1:22 - 1:24
    duyduğunda dehşete düştü
  • 1:24 - 1:26
    ve kendini önce işçi hareketinde
  • 1:26 - 1:28
    sonra da anarşizmde buldu.
  • 1:28 - 1:30
    Bu kelimenin düşündürdüklerinin aksine,
  • 1:30 - 1:32
    Goldman'ın felsefesi
  • 1:32 - 1:33
    düzensizlik ve kaostan ibaret değil.
  • 1:33 - 1:35
    Daha ziyade, kişisel özgürlükler
  • 1:35 - 1:37
    ve hükümet, din, savaş,
  • 1:37 - 1:38
    ticaret ve hatta evlilik gibi
  • 1:38 - 1:39
    baskıcı olduğunu düşündüğü
  • 1:39 - 1:41
    kurumları redetmek
  • 1:41 - 1:42
    üzerine kurulu.
  • 1:43 - 1:44
    Vatandaşlık ve yaşam kolaylığı için
  • 1:44 - 1:46
    birkaç kez evlense de,
  • 1:46 - 1:49
    geleneksel evlilik fikrini reddetti
  • 1:49 - 1:51
    ve asla çocuk sahibi olmamayı seçti.
  • 1:51 - 1:52
    Kısa bir sürede ABD'deki en meşhur
  • 1:52 - 1:55
    radikal isimlerden biri haline geldi
  • 1:55 - 1:56
    ve konuşurkenki gücüne
  • 1:56 - 1:58
    bazen "balyoz" deniyordu.
  • 1:58 - 1:59
    Bütün ülkeyi gezdi,
  • 1:59 - 2:01
    konuşurken o kadar tutkuluydu ki,
  • 2:01 - 2:02
    meşhur gazeteci Nellie Bly
  • 2:02 - 2:04
    ona "küçük Jeanne d'Arc" lakabını taktı.
  • 2:04 - 2:06
    Yıllar içinde Goldman fikirleri yüzünden
  • 2:06 - 2:07
    birçok kez hapse atıldı;
  • 2:07 - 2:09
    bir kez doğum kontrolünü savunduğu için,
  • 2:09 - 2:11
    bir kez erkeklere askere gitmemelerini
  • 2:11 - 2:12
    söylediği için,
  • 2:12 - 2:14
    bir kez de işsizlere
  • 2:14 - 2:16
    iş veya ekmek bulamazlarsa,
    ekmeklerini zenginlerden
  • 2:16 - 2:17
    "almalarını" söylediği için.
  • 2:17 - 2:20
    Kadın bağımsızlığını savunmasına rağmen,
  • 2:20 - 2:22
    Süfrajet hareketiyle anlaşamadı
  • 2:22 - 2:24
    çünkü baskıcı bir sistemin içinde oy hakkı
  • 2:24 - 2:26
    sistemin kendisini yıkmaktan
  • 2:26 - 2:27
    daha önemsizdi ona göre.
  • 2:27 - 2:30
    Emma, "Oy hakkı ya da eşit sivil haklar,
  • 2:30 - 2:33
    iyi talepler olsa da, gerçek kurtuluş
  • 2:33 - 2:35
    sandıkta ya da mahkemede başlamaz." dedi,
  • 2:35 - 2:38
    "Bir kadının ruhunda başlar."
  • 2:38 - 2:40
    Kadınların, toplumun ve devletin
  • 2:40 - 2:42
    cinsiyetçi kurallarını reddetmesi
  • 2:42 - 2:44
    ve kendi hayatları ve bedenleri üzerinde
  • 2:44 - 2:46
    karar verebilme hakkını savunuyordu.
  • 2:46 - 2:48
    Goldman'a göre yalnızca bu
  • 2:48 - 2:50
    kadınları özgür kılabilirdi.
  • 2:50 - 2:51
    Kendisi heteroseksüel olmasına rağmen,
  • 2:51 - 2:53
    Goldman gay haklarının,
  • 2:53 - 2:54
    doğum kontrolünün
  • 2:54 - 2:56
    ve kadınların cinsel özgürlüğün
  • 2:56 - 2:58
    ABD'deki ilk savunucularından biriydi.
  • 2:58 - 3:00
    "Kadınlar için bağımsızlık talep ediyorum;
  • 3:00 - 3:01
    geçinebilme hakkını,
  • 3:01 - 3:03
    kendi için yaşayabilmesini,
  • 3:03 - 3:04
    kimi isterse sevebilmesini ve
  • 3:04 - 3:07
    kaç kişiyi isterse sevebilmesini." dedi.
  • 3:07 - 3:09
    "İki cinsiyet için özgürlük talep ediyorum
  • 3:09 - 3:11
    eylem özgürlüğü, aşk özgürlüğü,
  • 3:11 - 3:13
    ve annelikte de özgürlük."
  • 3:13 - 3:15
    Toplumsal cinsiyet, biyolojik cinsiyet
  • 3:15 - 3:17
    ve cinsel yönelim hakkındaki fikirleri
  • 3:17 - 3:18
    bugün bile tartışmalara yol açıyor --
  • 3:18 - 3:21
    1800lerin sonunda ise sarsıcıydılar.
  • 3:21 - 3:22
    Goldman yıllar boyunca
  • 3:22 - 3:24
    ABD yönetimine batan bir diken oldu.
  • 3:24 - 3:26
    En sonunda 1919 yılında
  • 3:26 - 3:28
    vatandaşlığı iptal edildi
  • 3:28 - 3:29
    ve daha yeni
  • 3:29 - 3:30
    kendi halk devrimini geçirmiş olan
  • 3:30 - 3:32
    Rusya'ya geri gönderildi.
  • 3:32 - 3:33
    Ama devrimden sonra bulduğu
  • 3:33 - 3:35
    hayalindeki ütopya değil,
  • 3:35 - 3:37
    vatandaşlarının haklarını ezmek isteyen
  • 3:37 - 3:39
    başka bir baskıcı rejimdi.
  • 3:39 - 3:41
    Bizzat Lenin'le tanıştıktan sonra da
  • 3:41 - 3:43
    yeni komünist hükümete dair
  • 3:43 - 3:45
    umutları iyice kırıldı.
  • 3:45 - 3:46
    Böylelikle dünyayı dolaşıp,
  • 3:46 - 3:48
    Sovyet'lerin baskısını anlatmaya başladı.
  • 3:48 - 3:50
    Ama bu bir sürü dostundan uzaklaşmasına
  • 3:50 - 3:51
    ve İsviçre ve Almanya'dan
  • 3:51 - 3:53
    atılmasına yol açtı.
  • 3:53 - 3:54
    Sonunda 1934'de
  • 3:54 - 3:56
    (Roosevelt hükümetinin izniyle)
  • 3:56 - 3:57
    ABD'ye geri döndüğünde
  • 3:57 - 4:00
    Goldman artık 60larına gelmiş
  • 4:00 - 4:02
    ama hala her zamanki gibi inatçı ve dobra
  • 4:02 - 4:03
    bir nine figürüydü.
  • 4:03 - 4:06
    ABD'deki son turunda,
  • 4:06 - 4:08
    Hitler Almanya'sının faşizminine
  • 4:08 - 4:10
    ve Stalin Rusya'sının
    komünizminine
  • 4:10 - 4:11
    karşı konuşmalarıyla
  • 4:11 - 4:13
    hem sağın hem de solun öfkesini çekti.
  • 4:13 - 4:14
    Yaşı bile
  • 4:14 - 4:16
    devrimci ruhunu söndüremedi;
  • 4:16 - 4:18
    67 yaşında Barcelona'ya gidip
  • 4:18 - 4:20
    İspanya İç Savaşı'ndaki faşizme
  • 4:20 - 4:21
    karşı çıkan işçi ve anarşistleri
  • 4:21 - 4:23
    destekledi.
  • 4:23 - 4:24
    Onların dünyanın kalanına
  • 4:24 - 4:26
    "parlak bir örnek" olduğunu söyledi
  • 4:26 - 4:28
    ve 10 bin kişilik bir topluluğa
  • 4:28 - 4:31
    "Sizin idealleriniz,
    45 yıldır benim de ideallerim,
  • 4:31 - 4:33
    ve son nefesime kadar öyle olacak." dedi.
  • 4:33 - 4:34
    Ömrünün sonuna geldiğinde de,
  • 4:34 - 4:36
    amaçlarının daha da az destek görmesine,
  • 4:36 - 4:38
    gerçekleşmekten daha da
    uzak olmasına rağmen
  • 4:38 - 4:40
    Goldman inançlarından hiç vazgetçmedi,
  • 4:40 - 4:41
    ödediği bedel
  • 4:41 - 4:42
    sınır dışı edilmek,
  • 4:42 - 4:45
    şiddet tehditleri ve hapis de olsa.
  • 4:45 - 4:47
    Gelecek nesillere ışık olacak
  • 4:47 - 4:49
    bir örnek olabilmeyi umut etti.
  • 4:49 - 4:51
    Ölümünden birkaç yıl önce,
  • 4:51 - 4:53
    arkadaşı ve eski aşığına mektubunda
  • 4:53 - 4:55
    "Bir gün, biz öldükten çok sonra,
  • 4:55 - 4:58
    özgürlük tekrar onurlu başını kaldıracak.
  • 4:58 - 5:00
    Bize düşen onun yolunu aydınlatmak,
  • 5:00 - 5:01
    meşalemiz ne kadar sönük de olsa
  • 5:01 - 5:03
    hala yanıyor." diye yazdı.
  • 5:03 - 5:05
    Goldman hayatı boyunca
  • 5:05 - 5:08
    hem arkadaşlarını
    hem de düşmanlarını sinirlendirdi,
  • 5:08 - 5:09
    ancak kimse için inançlarından
  • 5:09 - 5:12
    ya da yaşam biçiminden ödün vermedi.
  • 5:12 - 5:14
    Bir tarihçi, "Goldman'ın hayattaki yolu
  • 5:14 - 5:16
    ateşlerle döşelidir" diye yazar
  • 5:16 - 5:17
    ve gerçekten de,
  • 5:17 - 5:19
    Goldman doğruları adına
  • 5:19 - 5:20
    her köprüyü yakmaya hazırdı.
  • 5:20 - 5:22
    Ve dans etmesini eleştiren adama
  • 5:22 - 5:23
    söylediği gibi,
  • 5:23 - 5:26
    asla özgürlüğün her insanın
  • 5:26 - 5:28
    doğuştan hakkı olduğu
  • 5:28 - 5:29
    ve bir kadının istediği gibi
  • 5:29 - 5:31
    özgürce yaşadığı, sevdiği
  • 5:31 - 5:31
    ve dans ettiği
  • 5:31 - 5:33
    bir dünya için
    savaşmayı bırakmayacaktı.
Title:
Emma Goldman'ın Devrimci Yaşamı #OrdinaryWomen
Description:

Daha fazla video için kanalımıza abone olun: http://bit.ly/2bDhQUX

Bir zamanlar J. Edgar Hoover'ın hakkında "ABD'deki en tehlikeli insanlardan biri" dediği aktivist ve konuşmacı Emma Goldman işçi hakları, kadın hakları ve "herkesin güzel ve ışıltılı şeylere sahip olma hakları" için devrimci mücadelesiyle tarihe meydan okudu.

#OrdinaryWomen bölümleri için: http://bit.ly/2cjkhhL

Ordinary Women: Daring to Defy History (ç: Tarihe Meydan Okuyan Sıradan Kadınlar) serisi cinsiyet önyargılarına karşı çıkan ancak çoğu zaman kenara itilen ve henüz onlara hazır olmayan tarih kitaplarında yer bulamayan inanılmaz kadınların hayatlarını ve başarılarını inceliyor. Bu seri, Seed & Spark kitlesel fonlamamıza gelen cömert bağışlar sayesinde mümkün olmuştur.
more » « less
Video Language:
English
Team:
Feminist Frequency
Duration:
05:51

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.