-
タイトル:
4 ερωτήσεις που πρέπει να κάνεις πάντα στον γιατρό σου
-
概説:
«Γιατρέ, είναι πράγματι απαραίτητο;» Βασισμένος σε εντυπωσιακές στατιστικές για περιττές θεραπείες, ο νευροχειρούργος Κρίστερ Μτζάσετ εξηγεί τη δύναμη αυτής κι άλλων απλών ερωτήσεων όσον αφορά τις θεραπείες και τις χειρουργικές επεμβάσεις -- και περιγράφει πώς οι ασθενείς μπορούν να συνεργαστούν καλύτερα με τους γιατρούς τους, για να λάβουν τη φροντίδα που χρειάζονται.
-
話者:
Κρίστερ Μτζάσετ
-
Είμαι νευροχειρουργός,
-
και είμαι εδώ για να σας πω, πως άνθρωποι
σαν εμένα χρειάζονται τη βοήθειά σας.
-
Και σε λίγα λεπτά, θα σας πω πώς.
-
Αλλά πρώτα, ας αρχίσω
μιλώντας για μια ασθενή μου.
¶
-
Ήταν μια γυναίκα στα 50 της,
-
και ήταν γενικά σε καλή κατάσταση,
-
αλλά είχε μπει και βγει
από το νοσοκομείο κάμποσες φορές
-
λόγω της θεραπείας για καρκίνο του μαστού.
-
Έχε πάθει μια πρόπτωση
από έναν αυχενικό δίσκο,
-
που της προκαλούσε
έναν έντονο πόνο που εξαπλωνόταν,
-
στο δεξί χέρι.
-
Κοιτώντας τη μαγνητική της
πριν τη συνάντηση,
-
αποφάσισα να προτείνω μια επέμβαση.
-
Τώρα, οι επεμβάσεις λαιμού σαν αυτές
είναι τυποποιημένες, και είναι γρήγορες.
-
Αλλά φέρουν κάποιο ρίσκο.
-
Κάνετε μια τομή εδώ πέρα,
-
και κόβετε προσεχτικά δίπλα στην τραχεία,
-
τον οισοφάγο,
-
και προσπαθείτε να μην κόψετε
την εσωτερική καρωτίδα.
-
-
Τότε, φέρνετε το μικροσκόπιο,
¶
-
και αφαιρείτε προσεχτικά
τον δίσκο και την πρόπτωση
-
στο κανάλι των νευρικών ριζών,
-
χωρίς να τραυματίσετε
τη χορδή και τη νευρική ρίζα
-
που βρίσκεται μόνο χιλιοστά από κάτω.
-
Το χειρότερο σενάριο
είναι η βλάβη στη χορδή,
-
που μπορεί να προκαλέσει
παράλυση από τον λαιμό και κάτω.
-
Καθώς το εξηγούσα στην ασθενή,
αυτή παρέμενε σιωπηλή.
¶
-
Και μερικά λεπτά μετά,
-
είπε λίγες πολύ αποφασιστικές λέξεις
για μένα και για αυτήν.
-
«Γιατρέ, είναι πράγματι απαραίτητο;»
-
-
Και ξέρετε τι αντιλήφθηκα
εκείνη τη στιγμή;
¶
-
Ότι δεν ήταν.
-
Στην πραγματικότητα, όταν έχω
ασθενείς σαν αυτή τη γυναίκα,
-
τείνω να τους συμβουλεύω
να μην εγχειριστούν.
-
Οπότε, τι με έκανε
να το κάνω αυτή τη φορά;
-
Βλέπετε,
-
αυτή η πρόπτωση ήταν τόσο ευαίσθητη,
-
που πραγματικά έβλεπα τον εαυτό μου
να την αφαιρεί από το νευρικό κανάλι
-
πριν η ασθενής μπει στο εξεταστήριο.
-
Πρέπει να το παραδεχτώ,
ήθελα να την εγχειρήσω.
-
Ήθελα πολύ να την εγχειρήσω.
-
Η χειρουργική, άλλωστε, είναι το πιο
διασκεδαστικό κομμάτι στη δουλειά μου.
-
-
Νομίζω ότι μπορείτε
να συμμεριστείτε αυτό το συναίσθημα.
¶
-
Ο αρχιτέκτονας γείτονάς μου λέει
ότι λατρεύει να κάθεται και να ζωγραφίζει
-
και να σχεδιάζει σπίτια.
-
Θα προτιμούσε να το κάνει όλη μέρα
-
από το να μιλάει με τον πελάτη
που πληρώνει για το σπίτι
-
που μπορεί να του δίνει
και περιορισμούς στο τι να κάνει.
-
Αλλά, όπως κάθε αρχιτέκτονας,
-
κάθε χειρουργός χρειάζεται
να κοιτάει τον ασθενή του στα μάτια
-
και μαζί με τον ασθενή,
-
πρέπει να αποφασίζουν τι είναι το καλύτερο
για το άτομο που χειρουργείται.
-
Και αυτό μπορεί να φαίνεται εύκολο.
-
Αλλά ας κοιτάξουμε κάποιες στατιστικές.
-
Οι αμυγδαλές είναι δύο εξογκώματα
στο πίσω του λαιμού σας.
¶
-
Μπορούν να αφαιρεθούν χειρουργικά,
-
και αυτό λέγεται αμυγδαλεκτομή.
-
Το γράφημα δείχνει το ποσοστό επεμβάσεων
αμυγδαλεκτομής στη Νορβηγία
-
σε διάφορες περιοχές.
-
Αυτό που μπορεί να σας εντυπωσιάσει
είναι ότι υπάρχει διπλάσια πιθανότητα
-
το παιδί σας -- γιατί αυτό αφορά παιδιά --
-
να κάνει αμυγδαλεκτομή στο Φίνμαρκ
απ' ό,τι στο Τροντχάιμ.
-
Οι ενδείξεις στις
δύο περιοχές είναι ίδιες.
-
Δεν θα έπρεπε να υπάρχει
διαφορά, αλλά υπάρχει.
-
Ορίστε ένα άλλο γράφημα.
¶
-
Ο μηνίσκος σταθεροποιεί το γόνατο
-
και μπορεί να σχιστεί
ή να τεμαχιστεί έντονα,
-
τοπικά, κατά τη διάρκεια σπορ,
όπως το ποδόσφαιρο.
-
Αυτό που βλέπετε εδώ είναι το ποσοστό
εγχειρήσεων για αυτή την πάθηση.
-
Και βλέπετε ότι το ποσοστό εγχειρήσεων
στο Μόρ ογκ Ρόμσνταλ
-
είναι πενταπλάσιο σε σχέση με
το ποσοστό εγχειρήσεων στο Σταβάνγκερ.
-
Πενταπλάσιο.
-
Πώς γίνεται αυτό;
-
Οι ποδοσφαιριστές στο Μορ ογκ Ρόμσνταλ
-
έπαιξαν πιο άσχημα
από οπουδήποτε στη χώρα;
-
-
-
Πρόσθεσα κι άλλη πληροφορία τώρα.
-
Αυτό που βλέπετε τώρα είναι
οι επεμβάσεις που λαμβάνουν χώρα
-
σε δημόσια νοσοκομεία, με γαλάζιο,
-
ενώ αυτές των ιδιωτικών κλινικών
είναι με ανοιχτό πράσινο.
-
Υπάρχει αρκετή δραστηριότητα
στις ιδιωτικές κλινικές
-
στο Μορ ογκ Ρόμσνταλ, έτσι δεν είναι;
-
Τι υποδεικνύει αυτό;
-
Ένα πιθανό οικονομικό κίνητρο
για θεραπεία των ασθενών.
-
Και υπάρχουν κι άλλα δεδομένα.
-
Πρόσφατη μελέτη έχει δείξει ότι
όσον αφορά το αποτέλεσμα της θεραπείας
¶
-
μεταξύ τακτικής φυσικοθεραπείας
και επεμβάσεων για το γόνατο --
-
δεν υπάρχει καμία διαφορά.
-
Που σημαίνει ότι οι περισσότερες
επεμβάσεις που πραγματοποιούνται
-
στο γράφημα που μόλις σας έδειξα
-
θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί
ακόμη και στο Σταβάνγκερ.
-
Οπότε, τι ακριβώς προσπαθώ να σας πω εδώ;
-
Παρόλο που οι περισσότερες ενδείξεις
για θεραπείες στον κόσμο
-
έχουν τυποποιηθεί,
-
υπάρχει αρκετή περιττή απόκλιση
στις αποφάσεις για θεραπεία,
-
ειδικά στον Δυτικό κόσμο.
-
Κάποιοι άνθρωποι δεν λαμβάνουν
τη θεραπεία που χρειάζονται,
-
αλλά ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό
-
λαμβάνει θεραπεία που δεν χρειάζεται.
-
«Γιατρέ, είναι απαραίτητο;»
¶
-
Έχω ακούσει αυτή την ερώτηση
μόνο μία φορά στην καριέρα μου.
-
Οι συνάδελφοί μου λένε ότι ποτέ δεν έχουν
ακούσει αυτές τις λέξεις από έναν ασθενή.
-
Και για να το δούμε
κι από την άλλη πλευρά,
-
πόσο συχνά νομίζετε ότι
ο γιατρός θα σας απαντήσει «όχι»,
-
αν κάνετε μια τέτοια ερώτηση;
-
Ερευνητές το έχουν μελετήσει,
-
και έχουν βρει το ίδιο ποσοστό «όχι»
-
σε όλες τις περιπώσεις.
-
Και αυτό είναι 30 τις εκατό.
-
Δηλαδή, τρεις από τις δέκα φορές,
-
ο γιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει
ή θα σας προτείνει κάτι
-
που είναι τελείως περιττό.
-
Και ξέρετε πώς το δικαιολογούν αυτό;
-
Πίεση από τον ασθενή.
-
Με λίγα λόγια, από εσάς.
-
Θέλετε κάτι να γίνει.
-
Ένας φίλος μου ήρθε για ιατρική συμβουλή.
¶
-
Είναι αθλητικός τύπος,
-
κάνει αρκετό ελεύθερο σκι
κατά τη διάρκεια του χειμώνα,
-
τρέχει το καλοκαίρι.
-
Και αυτή τη φορά, είχε έναν άσχημο πόνο
στην πλάτη όποτε πήγαινε για τζόκινγκ.
-
Τόσο πολύ που έπρεπε να το σταματήσει.
-
Τον εξέτασα, του έκανα πολλές ερωτήσεις,
-
και αυτό που βρήκα ήταν ότι
είχε μάλλον έναν εκφυλισμένο δίσκο
-
στο κάτω μέρος της σπονδυλικής του στήλης.
-
Όποτε ζοριζόταν, πονούσε.
-
Είχε ήδη ξεκινήσει την κολύμβηση
αντί του τζόκινγκ,
-
δεν υπήρχε κάτι που θα μπορούσε να γίνει,
-
έτσι του είπα, «πρέπει
να είσαι πιο επιλεκτικός,
-
όσον αφορά την άσκηση.
-
Κάποιες δραστηριότητες
είναι καλές για σένα,
-
κάποιες όχι».
-
Η απάντησή του ήταν,
-
«Θέλω μαγνητική τομογραφία
για την πλάτη μου».
-
«Γιατί θέλεις μαγνητική τομογραφία;»
-
«Μπορώ να την κάνω δωρεάν
μέσω της ασφάλειάς μου στη δουλειά».
-
«Έλα τώρα», είπα --
ήταν άλλωστε φίλος μου.
-
«Δεν είναι αυτός ο πραγματικός λόγος».
-
«Βασικά, νομίζω ότι θα είναι καλό να δω
πόσο χάλια φαίνεται εκεί πίσω».
-
«Πότε ξεκίνησες να διαβάζεις
μαγνητικές;» είπα.
-
-
«Εμπιστεύσου με σε αυτό.
¶
-
Δεν χρειάζεσαι την τομογραφία».
-
«Βασικά», είπε,
-
και μετά από λίγο, συνέχισε,
«Μπορεί να είναι καρκίνος».
-
-
Έκανε την τομογραφία, προφανώς.
¶
-
Και μέσω της ασφάλειάς του στη δουλειά,
-
κατάφερε να δει
έναν συνάδελφο μου στη δουλειά
-
που του είπε για τον εκφυλισμένο δίσκο,
-
και ότι δεν υπήρχε
κάτι που μπορεί να γίνει,
-
και ότι να συνεχίσει να κολυμπάει
και να παρατήσει το τζόκινγκ.
-
Μετά από λίγο, τον συνάντησα
πάλι και μου είπε,
-
«Τουλάχιστον τώρα ξέρω τι είναι».
-
Αλλά, επιτρέψτε μου να σας ρωτήσω.
¶
-
Αν όλοι εσείς σε αυτή την αίθουσα με
τα ίδια συμπτώματα κάνατε μια μαγνητική;
-
Και αν όλοι οι άνθρωποι στη Νορβηγία
-
έκαναν μια μαγνητική
εξαιτίας ενός περιστασιακού πόνου;
-
Η λίστα αναμονής για μαγνητική τομογραφία
θα τετραπλασιαζόταν, μπορεί και παραπάνω.
-
Και όλοι σας θα παίρνατε
μια θέση σε αυτή τη λίστα
-
από κάποιον που πραγματικά
θα είχε καρκίνο.
-
Έτσι, ένας καλός γιατρός
κάποιες φορές λέει όχι,
-
αλλά και ο λογικός ασθενής επίσης
απορρίπτει, ορισμένες φορές,
-
την ευκαιρία να διαγνωστεί
ή να λάβει θεραπευτική αγωγή.
-
«Γιατρέ, είναι πράγματι απαραίτητο;»
¶
-
Ξέρω ότι μπορεί να είναι
μια δύσκολη ερώτηση.
-
Στην πραγματικότητα,
πενήντα χρόνια πριν,
-
θεωρούνταν ακόμα και αναιδές.
-
-
Αν ο γιατρός είχε αποφασίσει
τι να κάνει με εσάς,
¶
-
αυτό θα κάνατε.
-
Ένας συνάδελφός μου, παθολόγος τώρα,
-
έστειλε σε σανατόριο φυματίωσης
ένα μικρό κορίτσι,
-
για έξι μήνες.
-
Ήταν φρικτό τραύμα για το κορίτσι.
-
Αργότερα ανακάλυψε, ως ενήλικας,
-
ότι οι εξετάσεις της για φυματίωση
είχαν βγει αρνητικές.
-
Ο γιατρός την έστειλε βασισμένος
σε εσφαλμένες υποψίες.
-
Κανείς δεν είχε τολμήσει ακόμη και
να σκεφτεί να του αντιπαρατεθεί για αυτό.
-
Ούτε καν οι γονείς της.
-
Σήμερα, ο Νορβηγός υπουργός υγείας
¶
-
μιλάει για τις υπηρεσίες
φροντίδας υγείας του ασθενούς.
-
Ο ασθενής υποτίθεται συμβουλεύεται
έναν γιατρό για το τι θα κάνει.
-
Αυτό είναι μεγάλη πρόοδος.
-
Αλλά επίσης βάζει μεγαλύτερη
ευθύνη πάνω σε εσάς.
-
Πρέπει να μπείτε στην μπροστινή θέση
με τον γιατρό σας
-
και να αρχίσετε να αποφασίζετε
μαζί για το πού θα πάτε.
-
Έτσι, την επόμενη φορά
που θα είστε σε ένα ιατρείο
¶
-
θέλω να ρωτήσετε,
-
«Γιατρέ, είναι απαραίτητο;»
-
Και στην περίπτωση της ασθενούς μου,
-
η απάντηση θα ήταν όχι,
-
αλλά και μια επέμβαση
θα μπορούσε να δικαιολογηθεί.
-
«Έτσι, γιατροί, ποια είναι τα ρίσκα
που συνοδεύουν αυτή την επέμβαση;»
¶
-
Λοιπόν, σε πέντε με δέκα τις εκατό
των ασθενών ο πόνος θα χειροτερεύσει.
-
Ένα με δύο τις εκατό των ασθενών
-
θα έχουν μόλυνση στην πληγή
ή ακόμα και επαναιμορραγία
-
που μπορεί να καταλήξει σε επέμβαση ξανά.
-
0,5 τις εκατό των ασθενών βιώνουν
επίσης μόνιμη βραχνάδα
-
και λίγοι, αλλά πάλι λίγοι,
-
θα βιώσουν μειωμένη λειτουργία
στα χέρια ή ακόμα και στα πόδια.
-
«Γιατρέ, υπάρχουν άλλες επιλογές;»
¶
-
Ναι, ξεκούραση και
φυσικοθεραπεία κατά διαστήματα
-
μπορούν να σε κάνουν τελείως καλά.
-
«Και τι θα συμβεί
αν δεν κάνω τίποτα απολύτως;»
¶
-
Δεν συνιστάται,
-
αλλά ακόμα και τότε, υπάρχει
μια μικρή πιθανότητα να γίνεις καλά.
-
Τέσσερις ερωτήσεις.
-
Απλές ερωτήσεις.
-
Θεωρήστε τις σαν τη νέα εργαλειοθήκη σας
για να μας βοηθήσετε.
-
Είναι πραγματικά απαραίτητο;
-
Ποια είναι τα ρίσκα;
-
Υπάρχουν άλλες επιλογές;
-
Και τι θα συμβεί
αν δεν κάνω τίποτα απολύτως;
-
Ρωτήστε τις όταν ο γιατρός σας
θέλει να σας στείλει για μαγνητική,
-
όταν σας συνταγογραφεί αντιβιώσεις
-
ή προτείνει μια επέμβαση.
-
Αυτό που ξέρουμε από μελέτες
¶
-
είναι ότι ένας στους πέντε
από εσάς, είκοσι τις εκατό,
-
θα αλλάξουν γνώμη για το τι να κάνουν.
-
Και έτσι, δεν θα έχετε κάνει
μόνο τη ζωή σας
-
πολύ πιο εύκολη, και μάλλον πολύ καλύτερη,
-
αλλά ολόκληρος ο τομέας
της υγειονομικής περίθαλψης
-
θα έχει επωφεληθεί από την απόφασή σας.
-
-