Return to Video

Satürn'ün en gizemli uydusu hayatın kökeni hakkında bize ne öğretebilir

  • 0:03 - 0:06
    Farklı yüzeyleri olan bir dünya düşünün.
  • 0:06 - 0:07
    Yoğun atmosferi boyunca
  • 0:08 - 0:10
    rüzgâr yüzey hattını süpürüyor
  • 0:10 - 0:11
    ve yağmur yağıyor.
  • 0:11 - 0:13
    Dağları ve düzlükleri,
  • 0:13 - 0:15
    nehirleri, gölleri ve denizleri,
  • 0:15 - 0:18
    kum tepeleri ve bazı
    çarpma kraterleri var.
  • 0:18 - 0:20
    Kulağa Dünya gibi geliyor, değil mi?
  • 0:20 - 0:22
    Titan'dan bahsediyorum.
  • 0:22 - 0:23
    1981 Ağustos ayında,
  • 0:23 - 0:28
    Voyager 2, Satürn'ün en büyük uydusunun
    bu fotoğrafını görüntüledi.
  • 0:28 - 0:31
    Voyager görevleri,
    tüm zamanlardan daha ileriye gitti
  • 0:31 - 0:33
    ve Güneş sistemi ile ötesini
  • 0:33 - 0:35
    coğrafyamızın bir parçası hâline getirdi.
  • 0:35 - 0:38
    Ancak bu puslu ay görseli,
  • 0:38 - 0:41
    arta kalan gizemlerin
    çarpıcı bir hatırlatıcısıydı.
  • 0:42 - 0:46
    Voyager çevresinden geçerken
    büyük çapta bilgi edindik.
  • 0:46 - 0:50
    Ancak hâlâ bu atmosferik örtünün altında
    ne olduğuna dair hiçbir fikrimiz yok.
  • 0:52 - 0:55
    Satürn ve Jüpiter'de gözlenmiş olan
  • 0:55 - 0:58
    diğer uydularınki gibi arazileri olan
    buzlu yüzey mi vardı?
  • 0:58 - 1:02
    Belki de likit metan gazıyla kaplı
    dev bir küresel okyanus?
  • 1:03 - 1:05
    Kapatıcı bir sisle öylesine kaplı ki
  • 1:05 - 1:08
    Titan'ın yüzeyi muhteşem bir gizem
  • 1:08 - 1:12
    ve Cassini-Huygens, 1997 yılında atılan
    bir keşif ve iniş aracı ikilisi
  • 1:12 - 1:14
    bunu çözmek için tasarlandı.
  • 1:14 - 1:17
    2004 yılındaki varışı sonrasında
  • 1:17 - 1:20
    Cassini'nin Titan'ın
    yüzeyine ilişkin ilk fotoğrafları
  • 1:20 - 1:22
    sadece gizemin dozunu artırdı.
  • 1:23 - 1:27
    Yüzeyde gördüklerimizi anlamamız
    aylar aldı,
  • 1:27 - 1:30
    örneğin koyu renkli çizgiler,
  • 1:30 - 1:35
    ilk önceleri o kadar anlaşılmazdı ki
    onlara kedi tırmıkları diyorduk,
  • 1:36 - 1:38
    aslında organik kumdan tepelermiş.
  • 1:39 - 1:45
    Cassini 13 yıl boyunca Satürn'ü,
    halkalarını ve uydularını inceledi.
  • 1:45 - 1:49
    Titan'ın yüzeyi hakkında
    hiçbir şey bilmezken
  • 1:49 - 1:51
    jeolojisini,
  • 1:52 - 1:55
    yüzeyi şekillendirmede atmosferin rolünü
  • 1:55 - 1:58
    ve hatta yüzeyin derinliklerinde
    neler olabileceğini anlamaya başladık.
  • 1:59 - 2:03
    Gerçekten de Titan
    okyanus diyarlarından biri,
  • 2:03 - 2:08
    Mars ve asteroid kuşağın ötesinde,
    soğuk dış Güneş sisteminde
  • 2:08 - 2:12
    yüzeylerinin altında yoğun
    su okyanusu olan uydulardan biri.
  • 2:12 - 2:16
    Titan'ın iç okyanusunda,
    Dünya'nın nehirleri, gölleri,
  • 2:16 - 2:21
    deniz ve okyanusları toplamının
    10 katından fazla sıvı su olabilir.
  • 2:21 - 2:24
    Titan'da ayrıca, yüzeydeki
    metan ve etandan oluşan
  • 2:24 - 2:28
    egzotik göller ve denizler var.
  • 2:28 - 2:32
    Okyanus diyarlar Güneş sisteminin
    en büyüleyici yerlerinden.
  • 2:32 - 2:35
    Ve onları keşfetmeye daha yeni başladık.
  • 2:37 - 2:38
    Bu Dragonfly.
  • 2:39 - 2:42
    Johns Hopkins
    Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda,
  • 2:42 - 2:45
    NASA'nın yeni Frontiers programı için
    bu görevi inşa ediyoruz.
  • 2:46 - 2:50
    2026'da fırlatılması,
    2034'te Titan'a ulaşması bekleniyor.
  • 2:50 - 2:53
    Dragonfly bir döner kanat iniş aracı,
  • 2:53 - 2:56
    Mars araçlarının boyutuna yakın
    ya da küçük bir araba kadar.
  • 2:57 - 3:01
    Titan'ın yoğun atmosferi
    ve düşük yer çekimi düşünüldüğünde
  • 3:01 - 3:03
    uçmak için harika bir yer.
  • 3:03 - 3:05
    Dragonfly'ın yapmak için
    tasarlandığı şey de bu.
  • 3:06 - 3:08
    Sekiz kanatlı helikopter olan araç,
  • 3:08 - 3:13
    bir yerden bir yere
    uçabilen bir laboratuvar,
  • 3:13 - 3:15
    tüm bilimsel araçları da birlikte taşıyor.
  • 3:16 - 3:20
    Dragonfly Titan'ı tamamen
    eşsiz bir şekilde araştıracak,
  • 3:20 - 3:22
    hava ve jeolojisinin
    detaylarını inceleyecek
  • 3:22 - 3:27
    ve hatta neden yapıldıklarını anlamak için
    yüzeyden örnekler alacak.
  • 3:27 - 3:31
    Dragonfly yaklaşık üç yıl boyunca
    Titan'ı keşfedecek,
  • 3:31 - 3:33
    ayrıntılı kimyasal özelliklerini ölçecek,
  • 3:33 - 3:36
    atmosferi ve yüzeyle nasıl
    etkileşime geçtiğini gözlemleyecek
  • 3:36 - 3:38
    ve hatta depremleri dinleyecek
  • 3:38 - 3:41
    ya da daha doğrusu Titan depremleri.
  • 3:43 - 3:44
    Dragonfly ekibi,
  • 3:44 - 3:47
    Kuzey Amerika'dan
    ve tüm dünyadan yüzlerce insan,
  • 3:48 - 3:50
    bu görevin tasarımı için çok çalışıyor.
  • 3:50 - 3:54
    Kanatlar, kanatların özerk
    navigasyon sistemi
  • 3:54 - 3:55
    ve alt araçları geliştiriliyor,
  • 3:55 - 3:59
    Titan'ın yüzeyinde
    bilimsel ölçümler yapılabilmesi için
  • 3:59 - 4:01
    tüm bunların birlikte çalışması gerek.
  • 4:01 - 4:06
    Dragonfly, bu büyüleyici
    doğal laboratuvar keşfimizdeki yeni adım.
  • 4:06 - 4:10
    Yanından uçarken Voyager
    tüm olasılıklara kapı açtı.
  • 4:10 - 4:12
    Satürn'ün çevresinde 10 yılı aşkın süre
  • 4:12 - 4:15
    ve Titan'ın atmosferine doğru alçalırken
  • 4:15 - 4:18
    Cassini ve Huygens bu gizem perdesini
    biraz daha araladılar.
  • 4:19 - 4:24
    Dragonfly Titan çevresinde yaşayacak,
  • 4:24 - 4:26
    bunun şimdiye kadarki tek yakın çekimi
  • 4:26 - 4:30
    Huygens aracının Ocak 2005 tarihinde
    çektiği bu görsel.
  • 4:31 - 4:36
    Pek çok yönden Titan, Dünya'nın
    ilk zamanına dair bilinen en yakın analog,
  • 4:36 - 4:39
    Yaşam henüz ortaya çıkmadan önceki Dünya.
  • 4:39 - 4:42
    Cassini ve Huygens'in ölçümlerine göre
    yaşam için gerekli bileşenler,
  • 4:42 - 4:44
    en azından bildiğimiz yaşam,
  • 4:44 - 4:46
    Titan'da var oldu.
  • 4:46 - 4:51
    Dragonfly da bu yabancı çevreyle
    tamamen iç içe geçerek
  • 4:51 - 4:57
    Dünya'da yaşamın başlamasını sağlayan
    bileşenlerin benzerlerini arayacak
  • 4:57 - 5:00
    ve diğer dünyaların yaşanılabilirliği
    hakkında bize bilgi verecek.
  • 5:02 - 5:04
    Yaşanılabilirlik inanılmaz bir konsept.
  • 5:05 - 5:09
    Bir çevreyi yaşamı destekleyecek şekilde
    uygun kılmak için gereken ne,
  • 5:09 - 5:11
    gerek Dünya'da bildiğimiz yaşam formları,
  • 5:11 - 5:16
    gerek çok farklı koşullar altında gelişmiş
    egzotik yaşam olsun.
  • 5:17 - 5:19
    Başka bir yerde yaşam olma ihtimali
  • 5:19 - 5:24
    tarih boyunca insan hayalgücüne
    ve keşfe ilham verdi.
  • 5:24 - 5:25
    Büyük çapta,
  • 5:25 - 5:29
    dış Güneş sisteminde okyanus diyarların
    inceleme alanına dönüşmesinin sebebi.
  • 5:30 - 5:34
    İnsan keşfini mümkün kılan şey
    ''Peki ya mümkünse'' düşüncesi.
  • 5:35 - 5:39
    Dünya'da kimyanın
    nasıl biyolojiye kapı açtığını bilmiyoruz
  • 5:40 - 5:44
    ama benzer kimyasal süreçler
    Titan'da gerçeklemiş olabilir,
  • 5:44 - 5:50
    organik moleküller yüzeyde sıvı suyla
    karışma fırsatı edinmiş olabilir.
  • 5:50 - 5:53
    Organik sentez
    bu koşullar altında ilerledi mi?
  • 5:53 - 5:55
    Eğer öyleyse ne kadar ilerledi?
  • 5:55 - 5:58
    Bilmiyoruz... Şimdilik.
  • 5:59 - 6:03
    Bu inanılmaz insan emeğinden,
    Dragonfly'dan öğreneceklerimiz
  • 6:03 - 6:05
    çok heyecan verici.
  • 6:05 - 6:09
    Dünya'da yaşamı mümkün kılan
  • 6:09 - 6:13
    tüm o yapı taşları, temeller,
    kimyasal süreçler için bir arayış.
  • 6:13 - 6:17
    Titan'a ulaştığımızda ne bulacağımızdan
    tam olarak emin değiliz
  • 6:17 - 6:19
    ama kesinlikle oraya gidiyoruz.
  • 6:20 - 6:22
    1994'te Carl Sagan şöyle yazdı,
  • 6:22 - 6:29
    ''Titan'da tıpkı kudret helvası gibi
    son dört milyar yıldır yağan moleküller
  • 6:29 - 6:30
    hâlâ orada olabilir,
  • 6:30 - 6:34
    değişmemiş, derin donmuş,
    Dünya'dan kimyagerleri bekliyor hâlde.''
  • 6:36 - 6:38
    Biz o kimyagerleriz.
  • 6:38 - 6:41
    Dragonfly daha iyi bir anlayışa giden yol,
  • 6:41 - 6:45
    yalnızca Titan'a
    ve Güneş sistemimize özgü değil
  • 6:45 - 6:46
    kendi aslımıza da özgü.
  • 6:47 - 6:48
    Teşekkür ederim.
Title:
Satürn'ün en gizemli uydusu hayatın kökeni hakkında bize ne öğretebilir
Speaker:
Elizabeth "Zibi" Turtle
Description:

NASA'nın Dragonfly uzay aracı -- dünya dışı bir cismin yüzeyine iniş yapmak üzere tasarlanan robotik bir dönerkanat iniş aracı -- 2026 yılında Satürn'ün en büyük uydusu Titan'ı keşfetmek üzere Güneş sisteminin derinliklerine doğru yolculukta. Gezegen bilimci Elizabeth ''Zibi'' Turtle, Dünya'nın ilk zamanlarına benzediği düşünülen bu gizemli uyduyu incelemenin, diğer gezegenlerde hayata elverişlilik konusunu ve hatta hayatın kökenini daha iyi anlamamıza nasıl yardım edebileceğini anlatıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:06

Turkish subtitles

Revisions