Showing Revision 4 created 02/06/2020 by ALEKSANDAR MITEVSKI.

1. Title:
   Како уметноста ми помага да се справам со загадувањето со пластика во океаните
2. Description:

   Алехандро Дуран користи уметност за да го сврти вниманието кон актуелното уништување на океанските екосистеми. Во овој извонреден говор, тој покажува како педантно го организира и одново употребува пластичниот отпад од сите краеви на светот што завршува на карипскиот брег на Мексико - почнувајќи од пластични шишиња до протетички нозе - за да создаде колоритни, еколошки уметнички дела кои ќе ве восхитат и запрепастат.

3. Speaker:
   Алехандро Дуран
4. 1646 0:02 - 0:04
   Ова е Сиан Кан.
5. 4145 0:04 - 0:08
   Јужно од Тулум
   на карипскиот брег на Мексико,
6. 7688 0:08 - 0:10
   тоа е резерват заштитен од државата,
7. 10065 0:10 - 0:12
   светско наследство на УНЕСКО
8. 12204 0:12 - 0:15
   и еден од најбиоразновидните
   региони на планетата.
9. 15157 0:15 - 0:17
   Но кога прв пат го посетив
   во 2010 г.,
10. 17162 0:17 - 0:20
    бев згрозен и целосно зачуден
11. 20118 0:20 - 0:23
    зошто плажата е претрупана со ѓубре.
12. 22589 0:23 - 0:27
    Брзо сфатив
    дека допловува од целиот свет.
13. 27432 0:27 - 0:30
    По првото патување,
    се враќав

    ¶

14. 29832 0:30 - 0:31
    неколкупати годишно
15. 31253 0:31 - 0:34
    во Сиан Кан
    во државата каде сум роден,
16. 33741 0:34 - 0:35
    за да работам со ова ѓубре.
17. 35225 0:35 - 0:36
    И досега,
18. 36407 0:36 - 0:41
    имаме документирано отпад
    од 58 различни држави и територии
19. 40853 0:41 - 0:42
    на 6 континенти,
20. 42454 0:42 - 0:46
    што испливал на брегот
    на овој рај во Мексико.
21. 46363 0:46 - 0:49
    Иако никогаш не можам да знам
    каде бил фрлен производот,

    ¶

22. 49001 0:49 - 0:53
    некогаш можам да откријам
    според ознаката.
23. 52982 0:53 - 0:57
    Со црвено се означени државите
    застапени од своето ѓубре
24. 57192 0:57 - 0:59
    во Сиан Кан.
25. 59650 1:00 - 1:04
    Како овие садови за путер од Хаити
    во сите форми и големини,
26. 63627 1:04 - 1:05
    шишиња за вода од Јамајка.
27. 65215 1:05 - 1:09
    Не е зачудувачки што голем дел
    е од соседните карипски држави,
28. 68913 1:09 - 1:11
    но има работи од секаде.
29. 70527 1:11 - 1:13
    Еве пример
    од меѓународни шишиња за вода.
30. 72933 1:13 - 1:16
    И иронично е што
    многу од најдените производи
31. 76080 1:16 - 1:20
    се наменети за чистење
    и разубавување,
32. 79829 1:20 - 1:23
    како производов од САД,
33. 82531 1:23 - 1:25
    што всушност е направен
    да ја штити пластиката,
34. 85385 1:25 - 1:27
    (Смеа)

    ¶

35. 86911 1:27 - 1:29
    шампон од Јужна Кореа,

    ¶

36. 89296 1:29 - 1:31
    варикина од Коста Рика
37. 90858 1:31 - 1:33
    и средство за чистење тоалет
    од Норвешка.
38. 92848 1:33 - 1:35
    Ова се многу секојдневни
    производи за нас,
39. 95465 1:35 - 1:39
    или се надевам дека ви се познати
    четкиве за заби.
40. 98890 1:39 - 1:40
    (Смеа)

    ¶

41. 100601 1:41 - 1:42
    Кујнски прибор.

    ¶

42. 103552 1:44 - 1:45
    Играчки.
43. 106090 1:46 - 1:50
    Исто така наоѓам докази
    од изгорено пластично ѓубре,
44. 109715 1:50 - 1:53
    што во воздухот ослободува
    гасови кои предизвикуваат рак.
45. 112824 1:53 - 1:56
    Луѓето ме прашуваат за најинтересниот
    предмет што сум го нашол,

    ¶

46. 115845 1:56 - 1:59
    и тоа убедливо е
    оваа протетичка нога.
47. 119396 1:59 - 2:03
    И во позадината, ако можете да ја видите
    малата сина тапа,
48. 122554 2:03 - 2:04
    во моментот кога ја најдов,
49. 123952 2:04 - 2:07
    беше дом на овој
    мал рак пустиник.
50. 126535 2:07 - 2:08
    Овој дечко е многу сладок.
51. 127854 2:08 - 2:09
    (Смеа)

    ¶

52. 131380 2:11 - 2:13
    (Смеа)

    ¶

53. 134235 2:14 - 2:18
    И овие фасцинантни,

    ¶

54. 137562 2:18 - 2:20
    но истовремено згрозувачки предмети,
55. 139774 2:20 - 2:21
    секој со своја приказна,
56. 141319 2:21 - 2:25
    ги користам за краткотрајни,
    еколошки уметнички дела.
57. 145456 2:25 - 2:28
    И се почна со оваа слика
    во февруари 2010,

    ¶

58. 148276 2:28 - 2:30
    кога прв пат го посетив Сиан Кан.
59. 149917 2:30 - 2:34
    Забележав дека сината е најдоминантна
    боја во пластиките.
60. 153792 2:34 - 2:37
    Виолетовата е всушност најретка.
    Таа е како злато за мене.
61. 157120 2:37 - 2:39
    Но сината е најдоминантна,
62. 158643 2:39 - 2:40
    па собрав некои од сините
63. 160361 2:40 - 2:43
    и го направив овој мал аранжман
    пред синото небо
64. 163079 2:43 - 2:45
    и сините карипски води.
65. 164989 2:45 - 2:48
    И кога фотографирав
    и погледнав во пробната слика,
66. 167710 2:48 - 2:51
    беше како да ме удри молња
    во тој момент,
67. 170532 2:51 - 2:53
    и знаев
    дека ќе мора да се вратам
68. 172586 2:53 - 2:56
    да создадам низа поставки
    на лице место
69. 176138 2:56 - 2:58
    и да ги фотографирам.
70. 177786 2:58 - 3:00
    Па ова се претвори во скица

    ¶

71. 179672 3:00 - 3:04
    за дело кое го завршив
    3 години подоцна.
72. 183763 3:04 - 3:06
    Немав идеја
    дека 10 години подоцна,
73. 186141 3:06 - 3:09
    речиси деценија подоцна,
    сѐ уште ќе работам на него.
74. 188883 3:09 - 3:11
    Но проблемот опстојува.
75. 191242 3:11 - 3:13
    Па, ќе ви покажам
    некои од фотографиите

    ¶

76. 193306 3:13 - 3:18
    од серијата наречена „Исфрлено на брегот:
    трансформирање загаден пејзаж".
77. 198236 3:18 - 3:21
    Ве молам запомнете
    дека не го бојам отпадот.
78. 201319 3:21 - 3:24
    Го собирам
    и организирам по боја
79. 203537 3:24 - 3:26
    на истите плажи каде го наоѓам.
80. 214381 3:34 - 3:38
    Ова е мојот скапоцен куп од отпад
    од 2015 г.

    ¶

81. 218354 3:38 - 3:42
    по поставување на првото издание
    на "Museo de la Basura,"
82. 221873 3:42 - 3:44
    или „Музеј на отпад".
83. 224409 3:44 - 3:47
    Моја намера е во целост
    е да се грижам за овој отпад,
84. 227352 3:47 - 3:49
    да го возвишам,
85. 228671 3:49 - 3:50
    да го ставам на пиедестал
86. 229900 3:50 - 3:51
    и да го поставам.
87. 231251 3:51 - 3:54
    Сите сме виделе
    ужасни слики

    ¶

88. 233734 3:54 - 3:56
    од мртви животни
    со пластика во стомаците.
89. 236121 3:56 - 3:59
    И многу е важно
    вистински да ги видиме
90. 238946 3:59 - 4:00
    и да ги сфатиме.
91. 240375 4:00 - 4:04
    Но со правење естетски -
    некој би рекол прекрасни - аранжмани
92. 244163 4:04 - 4:06
    од ѓубрето на светот,
93. 245646 4:06 - 4:08
    сакам да го заведам гледачот
94. 248324 4:08 - 4:12
    да ги привлечам оние отрпнатите
    од грозотијата на светот
95. 251595 4:12 - 4:15
    и да им пружам друг начин
    да сфатат што се случува.
96. 255483 4:15 - 4:18
    Некои го опишуваат
    Големиот пацифички отпад

    ¶

97. 258020 4:18 - 4:20
    како остров двојно поголем од Тексас,
98. 260179 4:20 - 4:22
    но ми велат дека е тешко да се види
99. 262194 4:22 - 4:24
    бидејќи повеќе е како смог.
100. 264173 4:24 - 4:26
     Па преку мојата уметност,
101. 265830 4:26 - 4:30
     се обидувам да прикажам
     што навистина ѝ се случува на околината
102. 269762 4:30 - 4:32
     и невидливото да го направам видливо.
103. 272400 4:32 - 4:35
     Моето клучно прашање,
     по отпочнувањето на проектот,

     ¶

104. 275105 4:35 - 4:38
     беше „Што ќе правам со ѓубрето
     откако ќе завршам?"
105. 277568 4:38 - 4:42
     Некои ми кажаа
     дека може да биде оштетена стока
106. 281764 4:42 - 4:45
     откако патувало низ океанот
     и било изложено на елементите,
107. 285290 4:45 - 4:50
     дека може да се разгради
     и да уништи рециклиран материјал.
108. 290007 4:50 - 4:54
     Ниту депонијата не беше
     добро решение.
109. 294074 4:54 - 4:56
     И тогаш конечно, ми светна
110. 295781 4:56 - 4:59
     после сиот мој напор
     и на сите луѓе кои ми помогнале
111. 299512 5:00 - 5:02
     да го соберам, организирам и
     исчистам ова ѓубре,
112. 302269 5:02 - 5:03
     дека треба да го чувам.
113. 303826 5:04 - 5:06
     Па тоа е планот,
114. 306211 5:06 - 5:09
     да го користам
     бесконечен број пати
115. 308899 5:09 - 5:10
     да создавам уште уметнички дела
116. 310420 5:10 - 5:14
     и да поттикнам заедници
     да се занимаваат со еколошка уметност.
117. 315111 5:15 - 5:19
     Ова е пример на дело од заедницата,
     што го изработивме лани

     ¶

118. 318869 5:19 - 5:22
     со младината од Пунта Ален
     во Сиан Кан.
119. 322446 5:22 - 5:26
     Клучен дел од работата на заедницата
     се чистењата на плажите
120. 326096 5:26 - 5:28
     и правење програма за образование.
121. 327938 5:28 - 5:30
     И како што заедницата се зголемува
122. 330495 5:30 - 5:33
     како што се зголемува
     колекцијата отпад,
123. 332621 5:33 - 5:36
     навистина верувам дека
     ќе се зголеми и влијанието.
124. 336031 5:36 - 5:37
     Како одминуваа годините,

     ¶

125. 337321 5:37 - 5:41
     станав малку опседнат
     со мојата колекција отпад.
126. 341378 5:41 - 5:45
     Ја пакувам во куфери
     и патувам со неа.
127. 345137 5:45 - 5:47
     Ја носам на одмор со мене.
128. 347276 5:47 - 5:49
     (Смеа)

     ¶

129. 348697 5:49 - 5:51
     И во последното дело,

     ¶

130. 350610 5:51 - 5:55
     почнав да излегувам
     од 2Д рамнината на сликата.
131. 354805 5:55 - 5:57
     Многу сум возбуден
     за новите дела.
132. 356932 5:57 - 6:00
     Ги гледам како живи уметнички дела
133. 359760 6:00 - 6:03
     кои ќе се видоизменуваат и
     растат со текот на времето.
134. 362716 6:03 - 6:07
     Иако моја најголема желба е да
     снемам суровини
135. 366720 6:07 - 6:08
     за оваа работа,
136. 368120 6:08 - 6:09
     не сме стигнати дотаму.
137. 369423 6:09 - 6:11
     Па во следната фаза на проектот,
138. 371293 6:11 - 6:14
     планирам да продолжам
     со работа во заедницата
139. 373722 6:14 - 6:16
     и да правам уште поголеми свои дела,
140. 376270 6:16 - 6:19
     бидејќи проблемот е огромен.
141. 379930 6:20 - 6:26
     8 милиони тони пластика
     влегува во океаните секоја година,

     ¶

142. 386267 6:26 - 6:28
     и ги уништува екосистемите.
143. 388504 6:29 - 6:34
     Сега, додека зборувам, буквално
     се случува излевање на пластика.
144. 394170 6:34 - 6:40
     Го гледам овој проект
     како молба за помош и повик за делување.
145. 400068 6:40 - 6:43
     Нашето здравје и иднина се
     нераскинливо врзани
146. 402869 6:43 - 6:44
     со иднината на океаните.
147. 404153 6:44 - 6:49
     Го нарекувам проектот „Исфрлено на брегот:
     трансформирање загаден пејзаж,"
148. 408557 6:49 - 6:50
     но проектот ме трансформира и мене
149. 410415 6:50 - 6:54
     и ме поттикна да си ги преиспитам
     постапките и потрошувачката.
150. 413748 6:54 - 6:57
     И ако може да му помогне некому
     да стане посвесен,
151. 416998 6:57 - 6:59
     тогаш трудот ќе вреди.
152. 418960 6:59 - 7:00
     Многу ви благодарам.

     ¶

153. 420135 7:00 - 7:03
     (Аплауз)

     ¶