Shimon Schocken: przejażdżki nadziei

Profesor informatyki Shimon Schocken jest też zapalonym rowerzystą górskim. Aby podzielić się lekcją życia, której sam doświadczył podczas górskich przejażdżek, rozpoczął program na świeżym powietrzu dla młodocianych więźniów z Izraela. Ich poważne trudności i wspaniałe sukcesy głęboko go poruszyły.

Jazda na rowerze po górach w Izraelu

to coś, co robię z wielkim zamiłowaniem

i zaangażowaniem.

I kiedy jadę rowerem,

towarzyszy mi uczucie jedności

z ogromnym pięknem Izraela,

czuję się wtedy zjednoczony

z historią tego kraju

i jego prawem biblijnym.

Oprócz tego jazda na rowerze

daje mi moc.

Kiedy docieram na szczyt stromej góry

z dala od zgiełku,

czuję się młody,

niezwyciężony, nieśmiertelny.

To tak, jakbym łączył się z jakimś dziedzictwem

czy swego rodzaju energią

znacznie większą niż ja sam.

Tu przy końcu zdjęcia możecie

zobaczyć moich współtowarzyszy,

którzy patrzą na mnie z niepokojem.

A tutaj jeszcze jedno ich zdjęcie.

Niestety, nie mogę pokazać ich twarzy

ani ujawnić ich prawdziwych nazwisk,

a to dlatego, że moi współtowarzysze

są młodocianymi więźniami,

przestępcami,

którzy spędzają czas w zakładzie karnym

jakieś 20 minut jazdy stąd.

Jak zresztą wszystko w Izraelu.

Jeżdżę z tymi dzieciakami na rowerze raz w tygodniu,

w każdy wtorek, w słońcu i w deszczu, od 4 lat.

Dzisiaj stanowią już bardzo ważną część mojego życia.

Ta przygoda rozpoczęła się 4 lata temu.

Zakład karny, w którym są zamknięci

przypadkiem znajduje się w samym środku

jednej z moich tras rowerowych,

i jest otoczony drutem kolczastym

z elektryczną bramą i uzbrojonymi strażnikami.

Zatem na jednej z przejażdżek

namówiłem strażników, by mnie wpuścili

i poszedłem zobaczyć się ze naczelnikiem.

Powiedziałem mu,

że chcę u nich założyć klub kolarstwa górskiego

i że ogólnie chciałbym zabrać dzieciaki

z punktu A do punktu B.

I powiedziałem mu: „znajdźmy sposób,

żebym mógł zabierać 10 dzieciaków raz w tygodniu

na przejażdżkę na wieś w czasie lata.”

Naczelnika to rozbawiło,

powiedział mi, że myśli, że zwariowałem.

I powiedział mi:

„To jest zakład karny. Te chłopaki to poważni przestępcy.

Powinni być zamknięci.

Nie powinni być na wolności.”

A jednak zaczęliśmy o tym rozmawiać,

i od słowa do słowa...

Nie wyobrażam sobie siebie

idącego do więzienia stanowego w New Jersey

z taką propozycją,

ale tu jest Izrael,

więc naczelnik jakoś to załatwił.

I tak, dwa miesiące później,

znaleźliśmy się na wolności:

ja,

10 młodocianych przestępców

i wspaniały gość o imieniu Russ,

który stał się moim dobrym przyjacielem

i partnerem w projekcie.

I tak przez parę kolejnych tygodni miałem ogromną przyjemność

przedstawić tym dzieciakom

świat całkowitej wolności,

świat składający się z wspaniałych perspektyw

takich jak te

- wszystko co tu widzicie to oczywiście Izrael -

i bliskich spotkań

z różnego rodzaju stworzeniami

o wszelkiego rodzaju rozmiarach

kolorach, kształtach, formach,

i tak dalej.

Pomimo całej tej świetności,

początki były szalenie frustrujące.

Każda mała przeszkoda,

każda mała górka,

sprawiała, że ci chłopacy

stawali w miejscu, poddając się.

Zatem tego było sporo.

Zauważyłem, że ciężko jest im

poradzić sobie z frustracją i trudnościami,

nie dlatego, że mieli słabą kondycję.

Ale to jeden z powodów dla których trafili tam gdzie są.

Ja sam zaczynałem się stopniowo denerwować,

bo byłem tam

nie tylko żeby być z nimi

ale żeby jeździć i żeby stworzyć zespół.

A nie wiedziałem co zrobić.

Podam wam przykład.

Jedziemy po kamienistym wzniesieniu,

i przednie koło Alexa

zahacza o jedną z rozpadlin.

Na co on upada z trzaskiem,

trochę się kalecząc,

ale to nie przeszkadza mu, żeby się zerwać

i zacząć skakać po rowerze,

brutalnie przeklinając.

Potem wyrzuca w górę swój kask.

Jego plecak szybuje w jeszcze innym kierunku.

Po czym podbiega do najbliższego drzewa,

zaczyna łamać gałęzie i rzucać kamieniami,

i przeklinać tak, jak nigdy jeszcze nie słyszałem.

A ja po prostu stoję,

patrzę na to wszystko

z całkowitym niedowierzaniem,

nie wiedząc co robić.

Jestem przyzwyczajony do algorytmów,

struktur danych

i bardzo zmotywowanych studentów,

żadne doświadczenie nigdy

nie przygotowało mnie do radzenia sobie

z szalejącym, agresywnym nastolatkiem

w samym środku pustki.

Musicie zdać sobie sprawę, że takie incydenty

nie zdarzały się w dogodnych miejscach.

Zdarzały się w miejscach takich jak to

na Pustyni Judzkiej,

20 km od najbliższej drogi.

Czego nie widać na tym zdjęciu to

to, że gdzieś między tymi rowerzystami

na skale siedzi nastolatek

i mówi: „Nie ruszam się stąd. Zapomnij.

Mam dość.”

I tu zaczyna się problem,

bo trzeba tego chłopaka jakoś ruszyć,

bo robi się ciemno i niebezpiecznie.

Dopiero po kilku takich zdarzeniach zrozumiałem, co mam robić.

Na początku to była kompletna katastrofa.

Próbowałem ostrych słów i gróźb,

ale te zaprowadziły mnie donikąd.

Słyszeli to przez całe swoje życie.

I w pewnym momencie zrozumiałem, że

kiedy taki dzieciak wpada w szał,

najlepsza rzecz, jaką możesz zrobić

to stać jak najbliżej niego,

co jest trudne,

bo naprawdę chciałoby się wtedy odejść.

Ale coś takiego oni mieli przez całe życie.

Ludzi, którzy od nich odchodzili.

Więc trzeba stanąć jak najbliżej,

spróbować wyciągnąć rękę

i pogłaskać go po ramieniu

albo dać kawałek czekolady.

Więc mówię: „Alex, wiem, że to jest szalenie trudne.

Może odpoczniesz parę minut

i potem ruszymy.”

„Idź sobie, ty maniaku, psychopato.

Dlaczego zaciągnąłeś nas w to cholerne miejsce?”

Na co ja: „Spokojnie, Alex.

Masz kawałek czekolady.”

Alex: „gggrrrrrrrrrrr!”

Musicie zrozumieć, że

na tych przejażdżkach jesteśmy stale głodni

i po nich też.

Ale od początku. Kim jest Alex?

Ma 17 lat.

Kiedy miał 8 lat,

ktoś wsadził go na pokład w Odessie

i przewiózł do Izraela,

samego.

Wylądował w południowej części Tel Awiwu

i nie miał tego szczęścia,

by zaopiekowała się nim Karen Tal,

więc włóczył się po ulicach

i został znanym członkiem gangu.

Spędził ostatnie 10 lat swojego życia

jedynie w dwóch miejscach:

w slumsach i w więzieniu,

gdzie spędził ostatnie dwa lata

zanim wylądował na tej skale.

A więc ten dzieciak

był prawdopodobnie krzywdzony,

opuszczany, ignorowany, zdradzany

przez prawie każdego dorosłego na swojej drodze.

Więc dla takiego dzieciaka,

gdy dorosły, którego on uczy się szanować, staje blisko

i nie odchodzi od niego

w żadnej sytuacji,

bez względu na to jak on się zachowuje,

to niesamowicie uzdrawiające doświadczenie.

To akt bezwarunkowej akceptacji,

coś, czego on nigdy nie znał.

Chcę powiedzieć parę słów o wizji.

Kiedy 4 lata temu zacząłem ten program,

miałem taki pierwotny plan,

żeby stworzyć drużynę,

przeciągnąć na swoją stronę przegranych.

Miałem w głowie obraz

Lance'a Armstronga.

Zajęło mi dokładnie dwa miesiące

całkowitej frustracji,

żeby zdać sobie sprawę, że

ta wizja była nie na miejscu

i że istnieje inna wizja,

o wiele bardziej istotna

i zdecydowanie bardziej dostępna.

Nagle dotarło do mnie, że w tym projekcie

celem przejażdżek

powinno tak naprawdę być

pokazanie dzieciakom

tylko jednej rzeczy: miłości.

Miłości do wsi, do jazdy pod górę

i do jazdy w dół,

do wszystkich niesamowitych stworzeń dookoła nas

zwierząt, roślin

owadów,

miłości i szacunku

do członków zespołu,

w ekipie rowerowej,

i co najważniejsze,

miłości i szacunku do siebie,

coś, czego

bardzo im brakuje.

Razem z dzieciakami,

sam przeszedłem przez niezwykłą przemianę.

Żyję w bezwzględnym świecie

nauki i zaawansowanych technologii.

Zwykłem myśleć, że rozsądek i logika,

i nieugięta determinacja

są jedyną drogą tworzenia.

Zanim zacząłem pracować z tymi dzieciakami,

wszystko, co robiłem z nimi,

albo wszystko, co robiłem sam,

musiało być doskonałe,

idealne, optymalne,

ale po pewnym czasie z nimi

odkryłem wielkie zalety empatii

i elastyczności,

i możliwości rozpoczęcia z pewną wizją,

która, jeśli nie wypali, nic się nie stanie.

Jedyne, co trzeba zrobić, to trochę ją zmienić,

i wymyślić coś, co pomaga, co działa.

Więc teraz jest trochę tak:

takie są moje zasady,

a jeśli ci się nie podobają to...

mam też inne.

(Śmiech)

(Oklaski)

Jedną z tych zasad jest

skupienie uwagi.

Przed każdą przejażdżką

siadamy razem z dzieciakami

i dajemy im jedno słowo

do przemyślenia podczas jazdy.

Trzeba skupić na czymś ich uwagę,

ponieważ tak wiele się dzieje.

Więc to są słowa takie jak: praca zespołowa

albo wytrzymałość,

albo bardziej skomplikowane pojęcia,

jak alokacja zasobów

albo perspektywa, wyraz, którego nie rozumieją.

Wiecie, perspektywa

jest jedną z wyjątkowo ważnych

strategii radzenia sobie w życiu,

której może was nauczyć kolarstwo górskie.

Mówię dzieciakom,

kiedy zmagają się z jakimś podjazdem

i czują, że już nie dają rady,

że warto zignorować bezpośrednie przeszkody

i podnieść głowę, i rozejrzeć się wkoło,

i zobaczyć, jak dookoła otwiera się perspektywa.

To dosłownie popycha ku górze.

I o to chodzi w perspektywie.

Albo możesz spojrzeć na przeszłość

i uświadomić sobie, że wcześniej

zdobyłeś już bardziej strome góry.

Tak oni rozwijają poczucie własnej wartości.

Dam wam przykład jak to działa.

Na początku lutego stoisz ze swoim rowerem.

Jest bardzo zimno, jest jeden z tych deszczowych dni,

mży,

jest zimno,

i stoisz, powiedzmy, w Yokneam.

Patrzysz w niebo, przez chmury.

Na szczycie Muhraka widzisz klasztor,

właśnie tam masz się zacząć wspinać,

i mówisz: „Nie ma mowy, żebym tam dotarł.”

A jednak, dwie godziny później,

znajdujesz się na dachu klasztoru,

umazany błotem,

krwią i potem.

Patrzysz w dół na Yokneam,

wszystko jest takie malutkie.

I mówisz: „Patrz, Alex, to jest parking, na którym zaczynaliśmy.

Jest taki mały.

Nie wierzę, że to zrobiłem."

I to jest moment,

kiedy zaczynasz kochać samego siebie.

Mówiliśmy o tych szczególnych słowach,

których ich uczymy.

I na końcu każdej przejażdżki siadamy razem

i mówimy o chwilach,

w których te szczególne słowa dnia

pojawiły się i wszystko zmieniły.

Te dyskusje

mogą być szalenie inspirujące.

W jednej z nich jeden chłopak raz powiedział:

„Kiedy jechaliśmy granią

górującą nad Morzem Martwym

- on mówi o tym miejscu -

przypomniał mi się

dzień, w którym opuściłem moją wioskę w Etiopii

i odszedłem razem z moim bratem.

Szliśmy przez 120 km

aż dotarliśmy do Sudanu.

To było pierwsze miejsce, w którym dostaliśmy trochę wody i jedzenia.”

On mówi dalej, a wszyscy patrzą na niego jak na bohatera,

pewnie pierwszy raz w jego życiu.

A on mówi - bo jeżdżą ze mną też wolontariusze,

dorośli, którzy siedzą tam

słuchając go.

A on mówi: „A to był dopiero początek

naszej gehenny,

zanim skończyliśmy w Izraelu.

I dopiero teraz,” mówi,

„zaczynam rozumieć, gdzie jestem,

i właściwie podoba mi się to.”

A teraz pomyślcie, kiedy on to powiedział,

poczułem na ciele gęsią skórkę,

bo powiedział to, patrząc na Góry Moab, tutaj w tle.

Tędy zszedł Jozue

i przeszedł przez Jordan,

i przeprowadził lud Izraela do ziemi Kanaan

3000 lat temu

w tym ostatnim etapie

podróży z Afryki.

Zatem perspektywa

i kontekst, i historia

odgrywają kluczową rolę

w tym, jak planuję przejażdżki

z dzieciakami.

Zwiedzamy kibuce,

które zostały założone przez ocalałych po Holokauście.

Badamy ruiny

palestyńskich wiosek

i rozmawiamy o tym, jak stały się ruinami.

Przechodzimy przez liczne pozostałości

żydowskich osad, nabackich osad,

kananejskich osad

3-, 4-, 5000 letnich.

A przez tę mozaikę,

która jest historią tego kraju,

dzieciaki zdobywają coś,

co jest chyba najważniejszą

wartością edukacji,

jest nią zrozumienie, że życie jest złożone,

a nie tylko czarne i białe.

A doceniając złożoność,

stają się bardziej tolerancyjni,

a tolerancja prowadzi do nadziei.

Jeżdżę z tymi dzieciakami raz w tygodniu,

co wtorek.

To zdjęcie zrobiłem w ostatni wtorek - mniej niż tydzień temu -

jutro też z nimi jadę.

Na każdej z tych przejażdżek

staję w końcu w jednym z tych niesamowitych miejsc,

pochłaniając ten wspaniały krajobraz dookoła mnie.

I czuję się błogosławiony,

szczęśliwy, że żyję,

i że czuję każde włókno

mojego obolałego ciała.

I czuję się szczęśliwy,

że 15 lat temu

miałem odwagę zrezygnować

ze stałej posady na Uniwersytecie Nowojorskim

i wrócić do kraju,

gdzie mogę ruszać w te niesamowite przejażdżki

z grupą trudnych dzieciaków

pochodzących z Etiopii,

i Maroko, i Rosji.

I czuję się szczęśliwy,

że każdego tygodnia, co wtorek,

w zasadzie też co piątek...

raz jeszcze mogę sławić,

aż do szpiku kości,

istotę życia na krawędzi w Izraelu.

Dziękuję.

(Oklaski)