Return to Video

Jak zaczyna się życie w głębokim oceanie - Tierney Thys

  • 0:16 - 0:19
    "Opowieści z głębin"
  • 0:19 - 0:24
    "Odyseja jeżowca:
    Życie seksualne planktonu"
  • 0:25 - 0:28
    Pewnie wydaję się dziwna,
  • 0:28 - 0:31
    cała pokryta kolcami,
  • 0:31 - 0:34
    bez twarzy.
  • 0:35 - 0:39
    W ciągu życia
    przybierałam wiele form.
  • 0:39 - 0:42
    Wywodzę się tak jak ty
  • 0:42 - 0:45
    z małego jajeczka
    w wodnym świecie.
  • 0:46 - 0:48
    Moi rodzice nigdy się nie poznali.
  • 0:48 - 0:50
    Przy księżycu przed burzą
  • 0:50 - 0:53
    tysiące jeżowców,
    małży i koralowców
  • 0:53 - 0:57
    wypuściło do oceanu
    biliony komórek rozrodczych.
  • 1:09 - 1:12
    Nasienie ojca
    spotkało jajeczko mamy
  • 1:12 - 1:14
    i połączyły się w jedno.
  • 1:15 - 1:17
    Nastąpiło zapłodnienie.
  • 1:18 - 1:21
    Błyskawicznie stałem się zarodkiem
    wielkości ziarenka pyłu.
  • 1:21 - 1:24
    Po kilku godzinach dryfowania,
  • 1:24 - 1:27
    podzieliłem się na 2, 4,
    8 komórek.
  • 1:27 - 1:30
    Potem na tak wiele,
    że straciłem rachubę.
  • 1:31 - 1:33
    W niecały dzień
  • 1:33 - 1:36
    wykształciłam wnętrze i szkielet.
  • 1:36 - 1:39
    Stałam się rakietą kosmiczną,
  • 1:39 - 1:41
    larwą jeżowca.
  • 1:43 - 1:44
    Płynęłam przez świat planktonu,
  • 1:44 - 1:47
    szukając alg do zjedzenia
  • 1:50 - 1:51
    Tygodniami otaczały mnie
  • 1:51 - 1:53
    najróżniejsze organizmy,
  • 1:53 - 1:56
    najróżniejsze larwy.
  • 1:58 - 2:00
    Większość tak różni się
    od dorosłych postaci,
  • 2:00 - 2:03
    że biologom trudno je poznać.
  • 2:11 - 2:14
    Spróbujcie dopasować te maluchy
    do rodziców.
  • 2:16 - 2:18
    Ta larwa żeglarka
  • 2:18 - 2:20
    stanie się ślimakiem.
  • 2:20 - 2:23
    Ten żywik zmieni się w kraba.
  • 2:23 - 2:27
    Ta planula w parzydełkowca meduzy.
  • 2:30 - 2:33
    Niektórych łatwo wyobrazić sobie
    jako dorosłych.
  • 2:35 - 2:37
    Te małe meduzy, zwane efirami,
  • 2:37 - 2:41
    już przypominają pięknych,
    ale śmiercionośnych rodziców.
  • 2:43 - 2:44
    Plankton ma wiele sposobów
  • 2:44 - 2:48
    na przekazanie genów kolejnym pokoleniom.
  • 2:51 - 2:52
    Większość meduz
  • 2:52 - 2:55
    tworzy specjalna strukturę
    zwaną polipami,
  • 2:55 - 2:58
    które pączkują bez potrzeby współżycia.
  • 3:00 - 3:01
    Podobnie najedzone salpy
  • 3:02 - 3:06
    klonują się w długie łańcuchy.
  • 3:09 - 3:13
    Seks planktonu pełen jest niespodzianek.
  • 3:15 - 3:17
    Poznajcie hermafrodyty.
  • 3:18 - 3:20
    Żebropławy i szczecioszczękie produkują,
  • 3:20 - 3:23
    przechowują i wypuszczają
    i spermę i jaja.
  • 3:24 - 3:26
    Mogą zapłodnić się same
    lub kogoś innego.
  • 3:26 - 3:28
    Mogą zapłodnić się same
    lub kogoś innego.
  • 3:32 - 3:34
    Pływając po bezkresnym oceanie,
  • 3:34 - 3:37
    bez kontroli nad tym, kogo spotkasz,
  • 3:37 - 3:39
    dobrze jest mieć zabezpieczenie.
  • 3:42 - 3:44
    Większość obecnych tu gatunków
  • 3:44 - 3:48
    nigdy nie współżyje,
    ani nie tworzy trwałych więzi.
  • 3:49 - 3:51
    Tak postąpili moi rodzice.
  • 3:53 - 3:56
    Było nas, larw, tyle,
  • 3:56 - 4:00
    że zniknąłem w tłumie,
    kiedy innych pożarto.
  • 4:03 - 4:07
    Nie wszystkie dzieci
    pozostawione są losowi.
  • 4:08 - 4:10
    Niektóre lęgi są mniejsze
  • 4:10 - 4:12
    i rodzice się nimi opiekują,
  • 4:12 - 4:15
    wysiadując skarb całymi miesiącami.
  • 4:17 - 4:19
    Ten szybki widłonogi
  • 4:19 - 4:22
    długo taszczy pięknie
    spakowane jajka.
  • 4:23 - 4:27
    Ten skorupiak phronima
    nosi młode na tułowiu,
  • 4:27 - 4:30
    a potem umieszcza je
    w galaretowatej baryłce.
  • 4:38 - 4:41
    Główną nagrodę otrzymuje
    czarnooka kałamarnica.
  • 4:41 - 4:45
    Tuli jaja w długich ramionach
    aż 9 miesięcy,
  • 4:45 - 4:49
    tyle, ile trwa ciąża u człowieka.
  • 4:53 - 4:57
    Wszystkie młode muszą sobie radzić
    w tym dryfującym świecie.
  • 5:00 - 5:03
    Niektóre spędzą w planktonie
    całe życie,
  • 5:03 - 5:07
    jednak niektóre,
    tak jak ja, ruszą dalej.
  • 5:10 - 5:13
    W kilka tygodni
    po moim zapłodnieniu,
  • 5:13 - 5:14
    postanowiłam osiąść
  • 5:16 - 5:19
    i przekształcić w znajomego jeżowca.
  • 5:23 - 5:25
    Teraz już trochę o mnie wiesz.
  • 5:25 - 5:29
    Może i jestem powolna kulą kolców,
  • 5:29 - 5:33
    ale nie daj się zwieść.
  • 5:35 - 5:37
    Byłam też rakietą.
  • 5:38 - 5:40
    Byłam szalona.
Title:
Jak zaczyna się życie w głębokim oceanie - Tierney Thys
Description:

Obejrzyj całą lekcję pod adresem: http://ed.ted.com/lessons/how-life-begins-in-the-deep-ocean

Gdzie kałamarnice, meduzy i inne morskie stworzenia zaczynają życie? Historia jeżowca ujawnia oszałamiająco piękną historię zapłodnienia, rozwoju i wzrostu w głębinach oceanu.

Lekcja autorstwa Tierney Thys, wizualizacja autrostwa Christiana Sardeta (CNRS / Tara Oceans), Noé Sardeta i Sharifa Mirshaka (Plankton Chronicles Project, Parafilms).

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:02

Polish subtitles

Revisions Compare revisions