Return to Video

Niebezpieczeństwa związane z hałaśliwym oceanem i jak możemy je zmniejszać

  • 0:01 - 0:05
    To odgłos orek z wybrzeża Vancouver.
  • 0:05 - 0:10
    (Piski waleni)
  • 0:11 - 0:14
    Wytwarzają te wspaniałe odgłosy
    nie tylko w celu komunikacji,
  • 0:14 - 0:16
    ale także do echolokacji,
  • 0:16 - 0:19
    by odnaleźć drogę i jedzenie.
  • 0:19 - 0:21
    Czasem może to być trudne,
  • 0:21 - 0:24
    ponieważ to jest odgłos
    przepływającego okrętu
  • 0:24 - 0:26
    nagrany pod wodą.
  • 0:26 - 0:31
    (Piskliwe odgłosy silnika)
  • 0:32 - 0:35
    Kiedy myślimy o zanieczyszczeniu mórz,
  • 0:35 - 0:37
    zazwyczaj myślimy o plastikach,
  • 0:37 - 0:38
    może o toksycznych chemikaliach,
  • 0:38 - 0:41
    albo wzroście zakwaszenia
    oceanów przez zmiany klimatu.
  • 0:41 - 0:45
    Jestem dziennikarką piszącą
    o problemach środowiska,
  • 0:45 - 0:47
    te problemy często trafiały na moje biurko
  • 0:47 - 0:49
    przez ostatnie 10 lat.
  • 0:49 - 0:51
    Ale jak zauważyłam ostatnio,
  • 0:51 - 0:53
    pisząc dłuższy artykuł
    do pisma naukowego "Nature",
  • 0:53 - 0:57
    hałas jest kolejnym ważnym
    rodzajem zanieczyszczenia.
  • 0:57 - 0:59
    Takim, który jest często ignorowany.
  • 0:59 - 1:02
    Może słyszeliście o ruchu ciemnego nieba,
  • 1:02 - 1:06
    który miał zwrócić uwagę na problem
    zanieczyszczenia światłem
  • 1:06 - 1:09
    i stworzyć strefy nocy
    pozbawionej światła,
  • 1:09 - 1:11
    aby ludzie i zwierzęta
  • 1:11 - 1:16
    mogli cieszyć się niezakłóconym
    cyklem światła i mroku, nocy i dnia.
  • 1:16 - 1:17
    Tak samo istnieją
  • 1:17 - 1:19
    ludzie podnoszący świadomość
  • 1:19 - 1:21
    na temat zanieczyszczenia hałasem.
  • 1:21 - 1:24
    Próbują utworzyć strefy
    ciszy w oceanach,
  • 1:24 - 1:28
    aby morskie życie mogło cieszyć się
    naturalnym otoczeniem dźwiękowym.
  • 1:28 - 1:30
    To jest ważne.
  • 1:30 - 1:32
    Hałas jest nie tylko drażniący.
  • 1:32 - 1:35
    Może powodować chroniczny stres
  • 1:35 - 1:36
    albo nawet urazy fizyczne.
  • 1:36 - 1:40
    Może wpłynąć na możliwości
    znalezienia pokarmu czy partnera,
  • 1:40 - 1:43
    możliwości wykrycia drapieżników
    i wiele innych rzeczy.
  • 1:44 - 1:47
    Pomyślcie o wszystkich dźwiękach
    trafiających do oceanu.
  • 1:47 - 1:50
    Być może najgorsze są badania sejsmiczne
  • 1:50 - 1:52
    używane do odnajdywania ropy i gazu.
  • 1:52 - 1:55
    Armatki powietrzne wytwarzają eksplozje,
  • 1:55 - 1:57
    czasem co 10 do 15 sekund
  • 1:57 - 1:59
    przez wiele miesięcy.
  • 1:59 - 2:01
    Wykorzystuje się odbicia tych dźwięków,
  • 2:01 - 2:03
    aby mapować teren pod wodą.
  • 2:03 - 2:04
    Może to brzmieć tak.
  • 2:06 - 2:11
    (Dźwięki eksplozji)
  • 2:12 - 2:15
    Są też odgłosy odwiertów ropy i gazu,
  • 2:15 - 2:18
    konstrukcji przybrzeżnych
    elektrowni wiatrowych,
  • 2:18 - 2:20
    sonarów
  • 2:20 - 2:24
    i oczywiście ciągłe buczenie
    ponad 50 000 statków
  • 2:24 - 2:26
    międzynarodowej floty handlowej.
  • 2:27 - 2:29
    Ocean w stanie naturalnym
    nie jest do końca cichy.
  • 2:29 - 2:31
    Jeśli włoży się głowę pod wodę,
  • 2:31 - 2:35
    można usłyszeć
    pękający lód, wiatr, deszcz,
  • 2:35 - 2:37
    śpiewające walenie, hemulony,
  • 2:37 - 2:39
    a nawet krewetki pistoletowe.
  • 2:39 - 2:41
    Razem tworzą tło dźwiękowe
  • 2:41 - 2:43
    mające od 50 do 100 decybeli,
  • 2:43 - 2:46
    zależnie od tego gdzie
    i kiedy się znajdujecie.
  • 2:46 - 2:49
    Wkład ludzkości
    w to otoczenie jest ogromny.
  • 2:49 - 2:53
    Oszacowano, że żegluga dodała
    do oceanicznego hałasu trzy decybele
  • 2:53 - 2:56
    co każde 10 lat w ostatnich dekadach.
  • 2:56 - 2:58
    To może nie wydawać się wiele,
  • 2:58 - 3:00
    ale decybele są na skali logarytmicznej,
  • 3:00 - 3:02
    jak skala Richtera dla trzęsień ziemi.
  • 3:02 - 3:05
    Więc ich niska liczba może
    oznaczać wielką zmianę.
  • 3:05 - 3:10
    Trzy decybele oznaczają podwojenie
    intensywności hałasu w oceanie.
  • 3:10 - 3:11
    Podwojenie.
  • 3:12 - 3:13
    I jest to tylko oszacowanie,
  • 3:13 - 3:16
    ponieważ nikt nie śledzi
    poziomu hałasu w oceanach
  • 3:16 - 3:18
    na całym świecie.
  • 3:18 - 3:22
    Istnieje grupa zwana Międzynarodowym
    Eksperymentem Cichego Oceanu.
  • 3:22 - 3:24
    Jedną z ich misji jest staranie się,
  • 3:24 - 3:26
    by te dane zdobyć.
  • 3:28 - 3:29
    W zeszłym roku
  • 3:29 - 3:32
    udało im się przekonać
    Globalny System Obserwacji Oceanów,
  • 3:32 - 3:34
    aby zacząć zaliczać hałas
  • 3:34 - 3:36
    jako kolejną ważną zmienną
    do monitorowania,
  • 3:36 - 3:39
    wraz z takimi elementami,
    jak temperatura i zasolenie.
  • 3:40 - 3:41
    Wiemy pewne rzeczy.
  • 3:42 - 3:45
    Sonar może być tak głośny,
    albo niemal tak głośny,
  • 3:45 - 3:47
    jak podwodny wulkan.
  • 3:47 - 3:51
    Tankowiec może być tak głośny
    jak zew płetwala błękitnego.
  • 3:51 - 3:54
    Dźwięki dodawane do oceanu
    mają różne częstotliwości
  • 3:54 - 3:56
    i mogą pokonywać duże dystanse.
  • 3:56 - 3:59
    Badania sejsmiczne na Wschodnim
    Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych
  • 3:59 - 4:03
    mogą być usłyszane na środku Atlantyku.
  • 4:03 - 4:05
    W latach 60. przeprowadzono eksperyment,
  • 4:05 - 4:08
    wytworzono głośny dźwięk
    na wybrzeżu Perth w Australii
  • 4:08 - 4:10
    i wykryto go aż na Bermudach,
  • 4:10 - 4:13
    20 000 kilometrów dalej.
  • 4:16 - 4:18
    Jak te odgłosy brzmią dla
    stworzeń morskich?
  • 4:18 - 4:20
    Co one słyszą?
  • 4:20 - 4:21
    Jest to dość trudne do opisania.
  • 4:21 - 4:25
    Dźwięk podróżuje dalej i szybciej
    w wodzie niż w powietrzu,
  • 4:25 - 4:27
    i niesie ze sobą inną moc.
  • 4:27 - 4:30
    Więc dźwięk o tym samym nacisku
    będzie miał inną intensywność,
  • 4:30 - 4:34
    zależnie od tego czy pomiar wykonano
    w powietrzu czy pod wodą.
  • 4:34 - 4:38
    Poza tym, walenie nie mają uszu
    takich jak ludzie.
  • 4:38 - 4:40
    Stworzenia jak zooplankton
  • 4:40 - 4:43
    nie mają nic, co można
    byłoby uważać za uszy.
  • 4:43 - 4:44
    Więc co to oznacza,
  • 4:44 - 4:47
    jaki jest tego wpływ na życie w morzu?
  • 4:48 - 4:50
    Być może badaczom najłatwiej jest ocenić
  • 4:50 - 4:52
    wpływ przenikliwego hałasu,
  • 4:52 - 4:54
    bardzo głośnych i nagłych eksplozji,
  • 4:54 - 4:57
    które mogą spowodować obrażenia
    fizyczne czy utratę słuchu.
  • 4:57 - 5:01
    Wale dziobogłowe, mogą wykonywać
    paniczne zanurzenia,
  • 5:01 - 5:03
    będąc narażonymi na głośne hałasy,
  • 5:03 - 5:06
    co może u nich spowodować
    chorobę dekompresyjną.
  • 5:07 - 5:12
    W latach 60. po wprowadzeniu
    mocniejszych technologii sonarowych,
  • 5:12 - 5:15
    liczba incydentów z zagubionymi
    walami dziobogłowymi
  • 5:15 - 5:17
    zwiększyła się drastycznie.
  • 5:18 - 5:20
    Nie dotyczy to tylko morskich ssaków,
  • 5:20 - 5:24
    ryby, jeżeli podpłyną zbyt blisko
    do źródła głośnego dźwięku,
  • 5:24 - 5:27
    ich pęcherze mogą właściwie eksplodować.
  • 5:27 - 5:29
    Eksplozje w czasie badań sejsmicznych
  • 5:29 - 5:32
    mogą zmieść duże ilości zooplanktonu,
  • 5:32 - 5:35
    maleńkie żyjątka będące podstawą
    łańcucha pokarmowego,
  • 5:35 - 5:38
    albo zdeformować przegrzebki
    w okresie rozwoju.
  • 5:39 - 5:42
    A co z chronicznym hałasem,
  • 5:42 - 5:44
    bardziej rozpowszechnionym
    z powodu rosnącego hałasu,
  • 5:44 - 5:46
    ze źródeł takich jak żegluga?
  • 5:46 - 5:50
    On może zamaskować albo zagłuszyć
    naturalne tło dźwiękowe.
  • 5:50 - 5:53
    Niektóre walenie zmieniły
    przez to swoje melodie,
  • 5:53 - 5:58
    mniej więcej jak ludzie krzyczący,
    by usłyszeć się w nocnym klubie.
  • 5:58 - 6:02
    Niektóre ryby spędzą więcej czasu
    na patrolowaniu swoich terenów,
  • 6:02 - 6:04
    a mniej na opiekę nad młodymi,
  • 6:04 - 6:06
    jeśli są stale zaniepokojone.
  • 6:08 - 6:11
    Chroniczny hałas może
    wpłynąć także na ludzi.
  • 6:11 - 6:14
    Badania dowiodły,
    że ludzie mieszkający obok lotnisk
  • 6:14 - 6:16
    albo ruchliwych autostrad
  • 6:16 - 6:19
    mogą mieć większe prawdopodobieństwo
    chorób sercowo-naczyniowych.
  • 6:19 - 6:21
    A uczniowie żyjący na trasach
    przelotów samolotów
  • 6:21 - 6:24
    mogą mieć gorsze wyniki na testach.
  • 6:24 - 6:27
    Podczas gdy prowadziłam
    badania nad tym problemem,
  • 6:27 - 6:30
    kruszono trzy metry granitu
  • 6:30 - 6:33
    na działce naprzeciwko mojego gabinetu,
  • 6:33 - 6:34
    aby zrobić miejsce na nowy dom,
  • 6:34 - 6:37
    a ciągłe walenie młota
  • 6:37 - 6:39
    doprowadzało mnie do szału.
  • 6:39 - 6:42
    Za każdym razem, gdy robotnicy
    przerywali na moment,
  • 6:42 - 6:44
    czułam jak moje ramiona się rozluźniają.
  • 6:45 - 6:48
    Ten efekt zauważono także u waleni.
  • 6:48 - 6:51
    Po atakach z 11 września,
  • 6:51 - 6:54
    międzynarodowy transport morski
    stanął na pewien czas
  • 6:54 - 6:57
    na wodach Wschodniego Wybrzeża
    Stanów Zjednoczonych.
  • 6:57 - 6:58
    W tym zastoju
  • 6:58 - 7:02
    badacze odnotowali, że zagrożone
    walenie biskajskie z tego rejonu
  • 7:02 - 7:05
    miały mniej markerów stresowych
    w próbkach ich odchodów.
  • 7:06 - 7:09
    Jak mawiał jeden z badaczy:
  • 7:09 - 7:12
    "My się stresowaliśmy, a walenie nie."
  • 7:14 - 7:15
    Musicie pamiętać,
  • 7:15 - 7:17
    że wyewoluowaliśmy jako wzrokowcy.
  • 7:17 - 7:19
    Polegamy na naszych oczach.
  • 7:19 - 7:21
    Życie morskie polega na dźwięku,
  • 7:21 - 7:24
    tak jak nasze na obrazie.
  • 7:25 - 7:28
    Dla nich hałaśliwy ocean
  • 7:28 - 7:31
    może być tak tajemniczy i niebezpieczny,
  • 7:31 - 7:34
    jak gęsta mgła dla nas.
  • 7:35 - 7:38
    Może to czasem oznaczać bycie
    trochę bardziej zestresowanym,
  • 7:38 - 7:41
    może to oznaczać skrócony
    czas spędzany z dziećmi.
  • 7:41 - 7:44
    Może niektóre gatunki
    mogą się przystosować.
  • 7:44 - 7:47
    Pewni badacze obawiają się,
    że dla zagrożonych gatunków
  • 7:47 - 7:48
    będących na krawędzi,
  • 7:48 - 7:51
    hałas może wystarczyć,
    aby doprowadzić do ich wyginięcia.
  • 7:52 - 7:55
    Weźmy na przykład orki,
  • 7:55 - 7:58
    które żyją na wybrzeżach mojego
    rodzinnego Vancouver.
  • 7:58 - 8:01
    Zostało tylko 75, może 76 osobników
  • 8:01 - 8:02
    w tej populacji.
  • 8:02 - 8:05
    Mierzą się z wieloma wyzwaniami.
  • 8:05 - 8:07
    W tych wodach jest wiele
    chemicznych zanieczyszczeń,
  • 8:07 - 8:12
    zmniejsza się populacja łososi,
    które są źródłem ich pożywienia.
  • 8:12 - 8:13
    Jest też hałas.
  • 8:13 - 8:16
    Kiedy naukowcy badali te
    i podobne rodzaje orek,
  • 8:16 - 8:20
    odkryli, że spędzają od 18 do 25
    procent mniej czasu
  • 8:20 - 8:23
    na odżywianiu się w pobliżu
    głośnych silników statków.
  • 8:23 - 8:26
    To dużo dla gatunku,
    który już ma problemy
  • 8:26 - 8:29
    w znalezieniu pokarmu, by móc przetrwać.
  • 8:30 - 8:33
    Dobre nowiny są takie,
    że jak powiedzieli mi badacze,
  • 8:33 - 8:37
    można w prosty sposób
    zrobić coś z hałasem oceanicznym.
  • 8:37 - 8:40
    W odróżnieniu od problemów
    ze zmianami klimatycznymi
  • 8:40 - 8:41
    i zakwaszeniem oceanów,
  • 8:41 - 8:44
    można po prostu zmniejszyć
    poziom głośności hałasu
  • 8:44 - 8:46
    i zobaczyć niemal natychmiastowe skutki.
  • 8:47 - 8:50
    Na przykład w 2017 roku
  • 8:50 - 8:52
    zarząd Portu Fraser w Vancouver
  • 8:52 - 8:55
    nalegał, aby statki po prostu zwolniły,
  • 8:55 - 8:57
    kiedy przepływają przez Cieśninę Haro,
  • 8:57 - 9:00
    gdzie orki pożywiają się
    w okresie późnego lata.
  • 9:00 - 9:03
    Wolniejsze statki są cichsze.
  • 9:03 - 9:05
    A ponieważ jest to Kanada,
    wystarczy poprosić,
  • 9:05 - 9:06
    bez przymusu.
  • 9:06 - 9:08
    (Śmiech)
  • 9:08 - 9:13
    (Brawa)
  • 9:13 - 9:16
    Wtedy, w 2017 roku, większość statków
    zastosowała się do tego,
  • 9:16 - 9:18
    przedłużając o około
    pół godziny swój rejs,
  • 9:18 - 9:21
    redukując przy tym hałas
    o około 1,2 decybela
  • 9:21 - 9:24
    albo 24 procenty intensywności hałasu.
  • 9:24 - 9:27
    W tym roku zdecydowano się
    przedłużyć ten okres,
  • 9:27 - 9:30
    jak i zwiększyć zasięg
    obowiązywania tego prawa.
  • 9:30 - 9:33
    Miejmy nadzieję, że będzie to miało
    pozytywny wpływ na te walenie.
  • 9:35 - 9:37
    W 2017 roku zarząd Portu Vancouver Fraser
  • 9:37 - 9:40
    wprowadził też obniżki za dokowanie
  • 9:40 - 9:43
    dla statków zaprojektowanych,
    by były bardziej ciche.
  • 9:43 - 9:46
    Co dziwne, wiele z tych hałasów
  • 9:46 - 9:49
    pochodzi z pękania malutkich
    bąbelków na śrubie napędowej.
  • 9:50 - 9:53
    Można po prostu zaprojektować
    statek tak, aby wytwarzał ich mniej
  • 9:53 - 9:55
    i był cichszy.
  • 9:55 - 9:58
    Międzynarodowa Organizacja Morska
    opublikowała długą listę sposobów na to,
  • 9:58 - 10:01
    aby statki były cichsze.
  • 10:01 - 10:03
    Ma ona również na celu
  • 10:03 - 10:06
    redukcję emisji dwutlenku węgla
    pochodzącego z żeglugi
  • 10:06 - 10:08
    o 50 procent do 2050 roku.
  • 10:08 - 10:11
    Dobre wieści są takie,
    że te dwie idee łączą się.
  • 10:11 - 10:15
    Ogólnie rzecz biorąc,
    wydajny statek to cichszy statek.
  • 10:17 - 10:21
    Ludzie opracowali też cichsze metody
    wbijania gigantycznych słupów
  • 10:21 - 10:24
    potrzebnych do stawiania
    turbin wiatrowych, jak te,
  • 10:24 - 10:27
    oraz przeprowadzania badań
    sejsmicznych w delikatny sposób.
  • 10:27 - 10:30
    Są też inne bodźce do używania
    cichszych technologii.
  • 10:30 - 10:32
    Na przykład Unia Europejska
  • 10:32 - 10:35
    ma dyrektywę o zdrowym
    systemie morskim na 2020 rok.
  • 10:35 - 10:38
    Jednym z punktów definiowania tego
  • 10:38 - 10:42
    jest poziom hałasu w tych wodach.
  • 10:42 - 10:45
    Ale ogólnie mówiąc, większość przypadków
    pozostaje nieuregulowana,
  • 10:45 - 10:47
    jeśli chodzi o poziom hałasu.
  • 10:48 - 10:50
    Mimo to, większość badaczy,
    z którymi rozmawiałam,
  • 10:50 - 10:53
    powiedziało, że większość
    kręgów politycznych
  • 10:53 - 10:55
    skupia uwagę na tym problemie
  • 10:55 - 10:57
    i może coś z tym zrobią.
  • 10:57 - 11:01
    Wiemy już wystarczająco dużo, by móc
    powiedzieć, że cichsze morza są zdrowsze.
  • 11:01 - 11:05
    Właśnie teraz badacze
    zastanawiają się nad detalami.
  • 11:05 - 11:07
    Jak cicho musimy być?
  • 11:07 - 11:12
    Jakie są najlepsze miejsca
    dla ciszy czy jej zachowania?
  • 11:12 - 11:14
    Jak bardzo możemy wyciszyć nasz hałas?
  • 11:16 - 11:18
    Nie próbuję wam wmówić,
  • 11:18 - 11:21
    że hałas jest największym
    problemem środowiska na świecie
  • 11:21 - 11:22
    czy nawet w oceanie.
  • 11:22 - 11:26
    Chodzi o to, że ludzkość
    wpływa na wiele sposobów
  • 11:26 - 11:28
    na nasze środowisko.
  • 11:28 - 11:30
    Te wpływy nie działają w izolacji.
  • 11:30 - 11:33
    Działają razem i się zwielokrotniają.
  • 11:33 - 11:35
    Więc nawet te, które nie są oczywiste,
  • 11:35 - 11:38
    wymagają naszej uwagi.
  • 11:40 - 11:42
    Opowiem wam o ostatnim eksperymencie,
  • 11:42 - 11:43
    tylko dlatego, że jest tak piękny
  • 11:44 - 11:45
    Rob Williams,
  • 11:45 - 11:48
    jeden z badaczy pracujący nad orkami,
  • 11:48 - 11:50
    pracuje także na Bali.
  • 11:50 - 11:52
    Świętują tam pewną hinduską tradycję
  • 11:52 - 11:55
    zwaną nyepi albo dniem ciszy.
  • 11:55 - 11:58
    Ten dzień jest ściśle przestrzegany.
  • 11:58 - 12:00
    Żadne samoloty nie wylatują,
  • 12:00 - 12:01
    żadne kutry nie wypływają,
  • 12:01 - 12:06
    turyści są grzecznie odprowadzani
    z plaż do pokojów hotelowych.
  • 12:06 - 12:09
    Rob WIlliams natomiast
    wkłada do morza hydrofony,
  • 12:09 - 12:10
    aby zobaczyć tego efekty,
  • 12:10 - 12:12
    Były one spektakularne.
  • 12:12 - 12:14
    Poziom dźwięku spadł o sześć
    do dziewięciu decybeli,
  • 12:14 - 12:18
    mniej więcej tyle,
    co w oceanie po 11 września.
  • 12:18 - 12:21
    Dla "akustycznego poszukiwacza"
    takiego jak Williams,
  • 12:21 - 12:22
    sam siebie tak nazywa,
  • 12:22 - 12:25
    ta cisza jest złotem.
  • 12:25 - 12:28
    On i inni badacze mogą tam wrócić
  • 12:28 - 12:30
    i zobaczyć, co ryby zrobią
  • 12:30 - 12:32
    z dodatkową ciszą.
  • 12:32 - 12:36
    (Ciche bulgotanie)
  • 12:36 - 12:39
    Lubię sobie wyobrażać,
    że mają swoje święto,
  • 12:39 - 12:41
    ucztują i szukają partnerów.
  • 12:41 - 12:44
    Świętują na swój sposób strefę ciszy
  • 12:44 - 12:46
    w dotychczas hałaśliwym świecie.
  • 12:46 - 12:48
    Dziękuję.
  • 12:48 - 12:50
    (Brawa)
Title:
Niebezpieczeństwa związane z hałaśliwym oceanem i jak możemy je zmniejszać
Speaker:
Nicola Jones
Description:

Ocean jest naturalnie miejscem pełnym dźwięków w rodzaju śpiewających waleni, hemulonów, krewetek pistoletowych, pękającego lodu, wiatru i deszczu.
Źródła dźwięku będące wytworem człowieka - od silników okrętów do odwiertów - stały się zagrożeniem dla morskiego życia, jak mówi dziennikarka naukowa Nicola Jones. Obejrzyj (i posłuchaj) jak omawia to, co przydarza się podwodnym stworzeniom w obliczu zanieczyszczenia hałasem, i w jaki sposób można ten hałas zmniejszyć, by zobaczyć niemal natychmiastowe efekty.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:03

Polish subtitles

Revisions Compare revisions