Bir pandemiyi alt etmek için ne gerek

Etili bir Kovid-19 aşısı pandemiyi sonlandırmanın sadece ilk adımı, diyor küresel sağlık strateji uzmanı Johanna Benesty. Bu aydınlatıcı konuşmada, "adil erişimin" çeşitli engellerini keşfediyor -- Kovid-19 tedavi biliminin herkese erişilebilir kılınmasını sağlamak -- ve aşıların adil, verimli bir şekilde ve küresel bir oranda dağıtıldığından emin olabilecek araştırma ve geliştirmelerin yaratıcı bir yaklaşımını paylaşıyor.

Oğlum 2020 Ocak ayında doğdu,

Paris'teki karantinadan
kısa bir süre önce.

Maske takan insanlardan hiç korkmadı

çünkü ona normal gelen buydu.

Üç yaşındaki kızım ise
"gel hydro-alcoolique" diyebiliyor.

Bu kelime, hidroalkolik
el antiseptiğinin Fransızcası.

Benden daha iyi telaffuz edebiliyor.

Ama kimse maske takmak

veya her 20 saniyede bir ellerini
el dezenfektanıyla yıkamak istemiyor.

Hepimiz çaresizce
araştırma ve geliştirmelerin

bir çözüm bulmalarını bekliyoruz:

Yani aşıyı.

Aşının keşfini, Kutsal Kaseymiş gibi
düşünmemiz gerçekten ilginç.

Ancak ayrıntılarına inmek istediğim
birkaç kısayol var.

Doktor değilim, sadece danışmanım.

Müşterilerim
sağlık hizmetlerine odaklanıyor --

Biyofarmasötik şirketleri, tedarikçiler,
küresel sağlık kurumları --

ve beni de eğittiler.

Kovid'le savaşmak için araçlar bulmalıyız

ve onları herkese erişilebilir kılmalıyız.

İlk olarak, tek bir aşı
bizi bu durumdan kurtarmayacak.

İhtiyacımız olan şey,
bu araçların bir deposu.

Çeşitli nüfuslarda Kovid vakalarını
önleyebilmek, belirlemek

ve tedavi ettiğimizden emin olmak için

aşıya, tedavi
ve teşhis bilimine ihtiyacımız var.

İkinci olarak, mesele
sadece bir araç bulmak değil.

Klinik deneyler bu aracın etkili olduğunu
gösterdiğinde ne olacağını düşünüyorsunuz?

Hepimizin yakındaki eczaneye koşup,

ürünü alıp, maskelerimizi çıkarıp

Fransız öpücüğüne
geri dönebileceğimizi mi düşünüyorsunuz?

Hayır.

Etkili bir araç bulmak, bu büyük savaştaki
adımlardan sadece biri

çünkü bir ürünün varlığı ile
o ürüne olan erişim arasında bir fark var.

Şimdi şöyle düşünebilirsiniz:

"Yani diğer ülkelerin beklemesi
gerektiğini kastediyor."

Hayır, demek istediğim bu değil.

Sadece diğerleri değil,

herhangi birimiz
beklemek zorunda olabilir.

Kovid'deki aşağılayıcı şey,

hızı ve şiddeti;

hepimizi aynı mücadeleye maruz bırakıyor

ve alışık olmadığımız
mücadelelerin bir tadını veriyor.

Çin'in karantinaya girdiği zamanı
hatırlıyor musunuz?

Birkaç hafta sonra aynı durumda
olabileceğinizi hayal etmiş miydiniz?

Ben kesinlikle etmemiştim.

Hadi şimdi de bir aşımız olduğunu
varsaydığımız teorik ana gidelim.

Bu durumda, sonraki erişim mücadelesi
tedarik konusunda olacak.

Dünya halkının şu anki tahmini,

2021'nin sonuna kadar --

ki bu, aşının keşfinden sonraki
bir yılı aşkın zamana tekabül ediyor --

gezegenimizdeki 8 milyar insanın

1 ile 2 milyarına yetecek kadar
dozumuz olacak.

Peki kim beklemek zorunda kalacak?

Tedariğin az olduğu bir zamanda
erişim hakkında ne düşünüyorsunuz?

1. senaryo:

Piyasa güçlerine izin veririz

ve en yüksek fiyatı ödeyenler
ya da anlaşmalarını en hızlı yapanlar

ürüne ilk olarak erişim sağlayacak.

Hiç adil değil

ama olması muhtemel bir senaryo.

2. senaryo:

Halk sağlığı mantığına dayanarak

hepimiz ürünü ilk kimin
alacağına karar verebiliriz.

İlk olarak sağlık çalışanlarının,
sonra yaşlıların

ve daha sonra genel nüfusun
alacağında hemfikiriz diyelim.

Şimdi biraz daha kışkırtıcı olayım.

3. senaryo:

Pandemiyi iyi bir şekilde
yönettiklerini gösteren ülkeler

ürüne ilk olarak erişim sağlayacak.

Biraz tahmini yürütülmüş bir senaryo

ancak tam bir bilim kurgu değil.

Yıllar önce, yüksek kaliteli ikinci sıra
tüberküloz ilacının tedariği sınırlıyken

ürünlerin düzgünce dağıtıldığından

ve hastaların tedavi planlarını uygun
şekilde takip ettiğinden emin olmak için

hangi ülkelerin yeterince güçlü
sağlık sistemleri olduğuna

karar verecek özel bir komite kurulmuştu.

O seçilmiş ülkelere
ilk olarak erişim sağlandı.

4. senaryo:

Rastgele bir kuralda karar kılabiliriz;

örneğin, insanlar
doğum günlerinde aşı olurlar.

Size şunu sorayım:

Aşının var olduğu
ancak o ürüne erişiminiz olmadığı için

hala maske takmak zorunda olduğunuz,
çocuklarınızı okula gönderemediğiniz

ve işe istediğiniz şekilde gidemediğiniz

bir geleceği düşünmek nasıl hissettiriyor?

Geçen her gün
çekilmez hissettirir, değil mi?

Ama tahmin edin ne oldu?

Tedavisi ve hatta çaresi olan
birçok hastalık var

ama yine de insanlar her sene
enfekte olmaya ve ölmeye devam ediyor.

Tüberkülozu ele alalım:

Her yıl 10 milyon insan enfekte oluyor,

1,5 milyon insan ölüyor,

hem de yıllardır tedavisi olmasına rağmen.

Bunun nedeni ise
erişim sorunlarının bazı kilit noktalarını

tam olarak çözemeyişimiz.

Adil erişim yapılacak doğru şey

ancak bu insani argümanın ötesinde

bunu bizzat deneyimlediğimize göre

adil erişim konusundaki

sağlık ve ekonomik argümana
umarım daha duyarlı olabiliriz.

Sağlık argümanına göre
virüs bir yerlerde aktif olduğu sürece

hepimiz bildirilmemiş vakaların
riski altındayız.

Ekonomik argümana göre,

ülke ekonomilerinin
birbirlerine bağlılığından dolayı

diğerleri de düzelemezse hiçbir yerli
ekonomi tam olarak yeniden başlayamaz.

Küresel hareketliliğe bağlı olan
sektörleri düşünün,

havacılık ve uzay
ya da seyahat ve turizm gibi.

Dünyanın sınırlarını aşan
tedarik zincirlerini düşünün,

tekstil ve otomotiv gibi.

Gelişmekte olan piyasaların
ekonomik büyümesinin payını düşünün.

Gerçek şu ki

tüm ülkelerin uyumlu bir şekilde
pandemiyi alt etmesine ihtiyacımız var.

Dolayısıyla adil erişim
sadece yapılacak doğru şey değil,

aynı zamanda yapılacak akıllı şey de.

Peki bunu nasıl yaparız?

"Erişimin" ne anlama geldiği konusunda
hemfikir olduğumuzdan emin olalım.

Ürünün var olduğu;

yeterince iyi işe yaradığı;

yerel yetkililer tarafından onaylandığı;

uygun fiyatlı olduğu

ama aynı zamanda
ihtiyaç duyan tüm nüfuslarda

işe yaradığının kanıtı olması

ve hamile kadınların, immunodepresif
insanların ya da çocukların dahil olduğu;

hastaneler, kırsal klinikler,
sıcak ya da soğuk iklimler gibi

çeşitli çevrelerde dağıtabildiği

ve doğru oranda ürettiğimiz
anlamına geliyor.

Çok uzun bir kontrol listesi, farkındayım

ve krizsiz bir durumda

bu sorunları birer birer
sırasıyla ele almalıyız,

bu çok uzun zaman alsa da.

Peki ne yapıyoruz?

Erişim konusu,
yeni bir mücadele olmaktan çok uzak

ve Kovid durumunda ise

söylemeliyim ki uluslararası kuruluşların,

sivil toplumun, endüstrinin
ve diğerlerinin erişimi hızlandırmak için

olağanüstü bir birlik içinde
olduklarını görüyoruz;

işleri paralel olarak hallediyorlar,

düzenleyici süreçleri hızlandırıyorlar,

tedarik mekanizmasını düzenliyorlar,

tedariği güvence altına alıyorlar,
kaynakları hareketlendiriyorlar gibi gibi.

Ama aşının, diyelim ki,
eksi 80 santigrat derecede

sürekli muhafaza edimesi gerektiği

ya da tedavinin uzman bir sağlık çalışanı
tarafından yürütülmesi gerektiği

ya da teşhisin gelişmiş bir laboratuvarda
analiz edilmesi gerektiği

durumla yüzleşmemiz çok olası.

Peki daha fazla ne yapabiliriz?

Küresel sağlık topluluğunun yıllardır
desteklendiği mantığının ötesinde

yardımcı olabileceğini düşündüğüm
ek bir şey daha var.

Ürün geliştirme ve imalatında
"Tasarım-Maliyet" denen bir kavram var.

Temel fikir, ürünün ilk olarak tasarlanıp

sonra maliyetin düşürülmesi için
çalışmasının aksine

maliyet yönetimi görüşmelerinin ürünün
tasarlandığı sırada gerçekleşmesidir.

Maliyet, bir ürün için öncelikli
bir kriter olarak tanımlandığında

ilk günden bir hedef yapıldığından emin
olmaya yardımcı olan basit bir yöntem.

Sağlık ve erişim bağlamında ise

tıpkı imalatçıların
"Tasarım-Maliyet"de yaptığı gibi

araştırma ve geliştirmeden erişime kadar

bence yararlanılmayan bir potensiyel var.

Bu, bir ürünü geliştirip

sonra adil erişimi sağlamak için
ürünü uyarlamaya çalışmak yerine

bahsettiğim kontrol listesindeki
tüm maddelerin

baştan beri araştırma ve geliştirme
sürecine imal edilmesi anlamına geliyor

ve bu aslında hepimizin yararına olur.

Örneğin,

eğer bir ürünü adil erişimle geliştirirsek

ölçek büyütmeyi daha hızlı
en uygun hale getirebiliriz.

Benim deneyimlerime göre,

ilaç geliştiricileri genellikle
işe yarayan dozu bulmaya odaklanırlar

ve bunu dozu en uygun hale getirdikten
veya düzeltmeler yaptıktan sonra yaparlar.

Etkin maddesi nadir bir kaynak olan

aday bir ürün hakkında
konuştuğumuzu hayal edin.

Peki ya bu etkin maddeyi
olabildiğince az miktarda kullanan

bir tedavi geliştirmeye
odaklansaydık ne olurdu?

Daha fazla doz üretmemize
yardımcı olabilirdi.

Başka bir örneği ele alalım.

Eğer bir ürünü adil erişimle geliştirirsek

toplu dağıtımı daha hızlı
en uygun hale getirebiliriz.

Yüksek gelirli ülkelerde,

güçlü sağlık sistemi kapasitesi var.

Ürünleri istediğimiz şekilde
her zaman dağıtabiliriz.

Ürünlerin ısı-kontrollü ortamlarda
muhafaza edilebilmesini

ya da uygulaması için çok yetenekli
bir sağlık çalışanı gerektirmesinin

değerini genellikle hafife alıyoruz.

Tabii ki de ısı-kontrollü ortamlar
ya da çok yetenekli sağlık çalışanları

her yerde mevcut değil.

Araştırma ve geliştirmeye

daha zayıf sağlık sistemlerinin
kısıtlamalarıyla yaklaşırsak

yaratıcı olabilir

ve daha çabuk, örneğin,
ısı sorunu olmayan ürünler

ya da vitamin gibi
kolayca alınabilen ürünler

ya da dozları tekrarlamak yerine
uzun ömürlü formülasyon geliştirebiliriz.

Böyle basitleştirilmiş araçlar
üretebilir ve geliştirebilirsek

hem yüksek hem de düşük gelirli ülkelerde

hastanelere ve sağlık sistemlerine
daha az baskı uygulamak gibi

bir fayda eklemiş de olabiliriz.

Virüsün hızını ve yüzleştiğimiz sonuçların
şiddetini göz önünde bulundurursak

Kovid'le ve ve gelecek pandemilerle
savaşmak için

ürün yapmanın daha hızlı yolunu bulmak
ve herkese erişilebilir kılmak için

bence kendimizi zorlamaya devam etmeliyiz.

Benim bakış açıma göre,

virüs kaybolmadığı sürece

bu hikayenin bittiği iki yol var.

Ya birimler tek yöne yönelir --

sadece bazılarımız ürüne erişim sağlar

ve Kovid hepimiz için
bir tehdit oluşturmaya devam eder --

ya da birimleri dengeleriz,

hepimiz doğru silaha erişim sağlar

ve hepimiz birlikte
hayatımıza devam ederiz.

Yenilikçi araştırma ve geliştirme
Kovid'i tek başına yenemez

ama araştırma ve geliştirmenin
yenilikçi yönetimi yardımcı olabilir.

Teşekkür ederim.