-
Havet er fantastisk.
-
Som ei heilt anna verd
like under overflata.
-
Og det er enormt.
-
Havet dekkjer 70 prosent av
overflata på jorda vår.
-
På det djupaste er det fleire
tusen meter ned til havbotnen.
-
Og tenk, 95 prosent av havet
er enno ikkje utforska!
-
Så mange fiskar, planter og dyr
som vi enno ikkje kjenner til!
-
Men det vi veit er at
det finst liv overalt i havet.
-
Alt frå insekt, -
-
- og maneter -
-
- til blekksprutar og havslangar, -
-
- fisk, -
-
- sel, -
-
- og kval.
-
Nokre dyr liker seg best i fjøra, -
-
- medan andre helst beveger seg
på det djupaste djup.
-
Like over havoverflata,
finst sjøfuglane.
-
Dei pustar og over lever over vatn,
men dei har havet som sitt matfat.
-
Dei et krepsdyr, -
-
- blautdyr, -
-
- og fisk.
-
Og visste du at det finst
over 30 000 fiskeartar i verda?
-
Du har sikkert høyrt om torsk?
-
Og laks?
-
Og sild?
-
Det er nokre av dei
vanlegaste fiskeartane i Noreg.
-
Men har du høyrt om flygeknurr?
-
Leppefisk?
-
Og blåkjeft?
-
I dei iskalde hava i Antarktis og Arktis
finst det mange selartar.
-
Men sel finst også langs
kysten i alle store hav.
-
Også her i Noreg.
-
Steinkobben er eit kjent og kjært
medlem av selfamilien, -
-
- og han finst langs heile norskekysten.
-
Visste du at steinkobben
er veldig god til å symje og dykke?
-
Størsteparten av livet
oppheld han seg i vatnet, -
-
- og det er her steinkobben finn maten sin.
-
Krepsdyr, blautdyr og fisk.
-
Steinkobben treng luft for
å puste, men han søv i vatn.
-
Utan å vakne glir han opp
til overflata for å få luft.
-
Eit anna dyr som må opp av havet
for å trekke pusten er kvalen.
-
Kvalen lever i alle hav,
både varme og kalde.
-
I dag finst det 80 ulike artar av kval.
-
Frå små delfinar
til verdas største dyr.
-
Nemleg blåkvalen.
-
Han kan vege over 170 tonn!
-
Berre tunga til blåkvalen kan vege
like mykje som ein elefant.
-
Og hjartet er like stort som ein hest.
-
Det er ganske rart å tenkje på
at eit så stort dyr -
-
- et noko så lite som
bitte små krillar, for å bli mett.
-
Og langt der ute til havs,
finn vi skjelpaddene.
-
Den største og eldste av dei alle
heiter havlêrskjelpadda.
-
Han veg 700 kilo.
-
Og visste du arten oppstod
for over 110 millionar år sidan?
-
Den levde på same tid som dinosaurane!
-
Havlêrskjelpadda lever heile livet
langt ute til havs, -
-
- men når det er tid for å leggje egg
søker han til land.
-
Dette er berre ein liten del av alt
det fantastiske som finst i havet.
-
For medan vi menneske
går her oppe på land, -
-
- yrer det av liv under havoverflata.
-
Liv som i dag er truga av
forsøpling frå oss menneske.
-
Ikkje minst av plast.
-
Alt liv er avhengig av havet.
-
Vi treng det for å puste
og leve og utvikle oss.
-
Nettopp derfor er det så viktig
at vi tar vare på havet.
-
Og på alle dyr og planter som lever der.
-
Vi må ta vare på alle
moglegheitene havet gir oss.
-
På alt det utrulege vi veit at finst der.
-
Og på alt det vi enno ikkje veit noko om.
-
ET HAV AV MULIGHETER.
-
SALABY
