Return to Video

Cách hay hơn để đến với cái chết, kiến trúc giúp được bạn

  • 0:01 - 0:05
    Tôi xin kể một câu chuyện
    về cái chết chết và kiến trúc
  • 0:05 - 0:09
    Cách đây 100 năm, chúng ta có thể chết
    vì mắc các bệnh như là viêm phổi,
  • 0:09 - 0:13
    Nếu bị nhiễm bệnh,
    chúng sẽ cướp đi mạng sống ta rất nhanh
  • 0:13 - 0:17
    Chúng ta có thể chết tại nhà,
    trên giường, trong sự chăm sóc của gia đình,
  • 0:17 - 0:18
    mặc dù đó là một chọn lựa bắt buộc
  • 0:18 - 0:21
    vì nhiều người không có điều kiện
    được chăm sóc y tế
  • 0:22 - 0:24
    Rồi trong thế kỷ 20
    nhiều thứ đã thay đổi.
  • 0:24 - 0:26
    Chúng ta phát triển nhiều loại thuốc
    như penicillin
  • 0:26 - 0:29
    để có thể điều trị
    các bệnh truyền nhiễm này.
  • 0:29 - 0:32
    Công nghệ y khoa mới được
    sáng chế ra, như máy X-quang.
  • 0:32 - 0:35
    Vì máy móc còn quá lớn và đắt tiền,
  • 0:35 - 0:38
    chúng ta cần những tòa nhà lớn
    để bảo quản thiết bị,
  • 0:38 - 0:40
    và biến chúng trở thành
    những bệnh viện hiện đại.
  • 0:40 - 0:41
    Sau Đệ Nhị Thế Chiến,
  • 0:41 - 0:44
    nhiều nước thiết lập hệ thống
    y tế toàn diện
  • 0:44 - 0:47
    để mỗi người dân cần
    đến thì đều được đáp ứng.
  • 0:47 - 0:51
    Kết quả là tuổi thọ được kéo dài
    từ khoảng 45 tuổi vào đầu thế kỷ
  • 0:51 - 0:53
    đến nay đã tăng gần gấp đôi.
  • 0:53 - 0:57
    Thế kỷ 20 là thời kỳ lạc quan nhất
    mà khoa học đã ban tặng cho con người,
  • 0:57 - 1:01
    nhưng quá tập trung vào cuộc sống,
    cái chết bị dần quên,
  • 1:01 - 1:04
    thậm chí cách tiếp cận cái chết
    đã thay đổi đáng kể.
  • 1:04 - 1:05
    Hiện tôi là kiến trúc sư,
  • 1:05 - 1:08
    và trong một năm rưỡi qua
    tôi đã quan sát những thay đổi này
  • 1:08 - 1:11
    chúng có ý nghĩa gì trong tương quan
    kiến trúc - sự chết.
  • 1:11 - 1:14
    Chúng ta vẫn có thể chết vì
    ung thư và bệnh tim,
  • 1:14 - 1:18
    có nghĩa là nhiều người trong
    chúng ta sẽ có thời gian dài bệnh tật
  • 1:18 - 1:20
    ở gần cuối cuộc đời.
  • 1:20 - 1:21
    Trong giai đoạn đó,
  • 1:21 - 1:27
    chúng ta trải qua nhiều thời gian ở bệnh
    viện, trại tế bần, nhà dưỡng lão.
  • 1:27 - 1:29
    Chúng ta đều đã từng ở
    trong 1 bệnh viện hiện đại.
  • 1:29 - 1:32
    Các bạn thấy dãy đèn huỳnh quang
    và những hành lang dài thăm thẳm
  • 1:32 - 1:35
    với những dãy ghế dài, không thoải mái.
  • 1:35 - 1:39
    Chính kiến trúc bệnh viện
    đã tạo ra cảm giác phản cảm này.
  • 1:39 - 1:42
    Nhưng điều ngạc nhiên nhất là
    trước đây không phải là như vậy.
  • 1:42 - 1:46
    Đây là L'Ospendale degli Innocenti,
    do Brunelleschi xây năm 1419
  • 1:46 - 1:50
    một trong những kiến trúc sư nổi tiếng
    nhất và có tầm ảnh hưởng lúc đương thời.
  • 1:50 - 1:54
    Khi tôi nhìn tòa nhà này
    và nghĩ về những bệnh viện ngày nay,
  • 1:54 - 1:57
    điều làm tôi kinh ngạc chính là
    tham vọng của tòa nhà.
  • 1:57 - 1:58
    Nó đúng là một tòa nhà tuyệt vời.
  • 1:58 - 2:00
    Nó có những sân lớn ở giữa
  • 2:00 - 2:03
    để các phòng đều có ánh
    sáng trời và thoáng khí,
  • 2:03 - 2:05
    có phòng rộng,
    và trần nhà cao,
  • 2:05 - 2:08
    do đó chúng cho cảm giác
    rất thoải mái khi ở trong.
  • 2:08 - 2:09
    Và rất đẹp.
  • 2:09 - 2:13
    Chúng ta phần nào quên đi
    rằng mình đang ở bệnh viện.
  • 2:13 - 2:17
    Nếu ta muốn có tòa nhà tốt hơn để hấp
    hối, thì ta phải nói tới tòa nhà này,
  • 2:17 - 2:20
    nhưng vì ta thấy chủ đề
    chết chóc không thoải mái,
  • 2:20 - 2:21
    nên không nói tới,
  • 2:21 - 2:24
    chúng ta không thắc mắc cách
    1 xã hội tiếp cận cái chết.
  • 2:24 - 2:28
    Điều làm tôi ngạc nhiên
    nhất trong nghiên cứu của tôi
  • 2:28 - 2:30
    là sự thay đổi của thái độ.
  • 2:30 - 2:33
    Đây là nhà hỏa táng đầu tiên tại Anh,
  • 2:33 - 2:36
    được xây dựng ở Woking trong
    thập niên 1870.
  • 2:36 - 2:39
    Khi tòa nhà này được xây dựng,
    nhiều người dân trong làng phản đối.
  • 2:39 - 2:44
    Việc hỏa táng không được xã hội chấp nhận,
    và 99,8% người dân được chôn cất khi chết.
  • 2:44 - 2:48
    Mãi đến 100 năm sau,
    3/4 chúng ta mới chịu hỏa táng.
  • 2:48 - 2:50
    Thật sự là người ta cũng chấp nhận
    những thay đổi
  • 2:50 - 2:53
    nếu họ có cơ hội
    để nói về chúng.
  • 2:53 - 2:56
    Vậy buổi nói chuyện này
    về cái chết và kiến trúc
  • 2:56 - 2:59
    là điều tôi muốn bắt đầu
    khi tôi làm triển lãm đầu tiên
  • 2:59 - 3:02
    ở thành phố Venice vào tháng 6
    có tên gọi là "Cái Chết ở Venice."
  • 3:02 - 3:05
    nó được thiết kế khá vui vẻ
  • 3:05 - 3:08
    để mọi người có thể thực sự
    tham gia vào.
  • 3:08 - 3:11
    Đây là một triển lãm của chúng tôi
    là bản đồ tương tác của London
  • 3:11 - 3:14
    nó cho biết bao nhiêu bất động sản
    trong thành phố
  • 3:14 - 3:16
    được bố trí cho
    cái chết và hấp hối,
  • 3:16 - 3:18
    khi các bạn quét tay trên bản đồ,
  • 3:18 - 3:23
    tên của phần bất động sản,
    tòa nhà hay nghĩa trang được tìm thấy.
  • 3:23 - 3:25
    Một triễn lãm khác là
    hàng loạt bưu thiếp
  • 3:25 - 3:27
    mà người ta có thể lấy miễn phí.
  • 3:27 - 3:30
    và chúng ta có thể thấy
    nhà dân và bệnh viện
  • 3:30 - 3:32
    và nghĩa trang và nhà xác,
  • 3:32 - 3:35
    chúng kể chuyện của
    những không gian khác nhau
  • 3:35 - 3:37
    mà chúng ta đã đi qua
    bên phía kia của sự chết.
  • 3:37 - 3:40
    Chúng tôi muốn chỉ ra
    nơi chúng ta chết
  • 3:40 - 3:43
    là phần quan trọng
    về cách chúng ta chết.
  • 3:43 - 3:48
    Điều kỳ lạ nhất là cách mà khách tham quan
    có được khi đến triển lãm,
  • 3:48 - 3:50
    nhất là khi xem các tác phẩm nghe nhìn.
  • 3:50 - 3:54
    Có người múa,
    chạy và nhảy
  • 3:54 - 3:57
    như là họ cố làm cho triễn lãm
    sống động nhiều cách khác nhau
  • 3:57 - 3:59
    và đến một lúc nào đó
    họ dừng lại
  • 3:59 - 4:02
    và chợt nhớ rằng họ đang ở
    triển lãm về cái chết,
  • 4:02 - 4:05
    và đó có thể không phải là
    cách cư xử được mong.
  • 4:05 - 4:07
    Nhưng thật sự, tôi sẽ hỏi liệu
    có một cách
  • 4:07 - 4:10
    mà bạn sẽ làm để tiếp cận cái chết,
  • 4:10 - 4:14
    nếu không có, tôi muốn bạn nghĩ về điều
    tốt đẹp của cái chết là gì,
  • 4:14 - 4:18
    điều mà bạn nghĩ kiến trúc là
    sự hỗ trợ để có cái chết tốt lành,
  • 4:18 - 4:22
    có thể ít nhất là thế này
    còn khá hơn thì thế này ?
  • 4:22 - 4:25
    Cám ơn.
  • 4:25 - 4:27
    (Vỗ tay)
Title:
Cách hay hơn để đến với cái chết, kiến trúc giúp được bạn
Speaker:
Alison Killing
Description:

Trong bài nói chuyện ngắn truyền cảm hứng này, kiến trúc sư Alison Killing chú ý vào các tòa nhà nơi cái chết, sự hấp hối diễn ra - nghĩa trang, bệnh viện, nhà. Cách chúng ta chết đang thay đổi, và cách chúng ta xây nhà để chết ... có lẽ cũng nên thay đổi. Nó là một cái nhìn lôi cuốn đến kinh ngạc về một khía cạnh ẩn của các thành phố và của cuộc sống chúng ta.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
04:39

Vietnamese subtitles

Revisions