چی لەسەر زەوی دەخولێتەوە؟- براین جۆنس
-
0:15 - 0:17جاری دواتر ڕاپۆرتێکی هەواڵی تۆفان
-
0:17 - 0:19یاخود زریانی خولکەیت بینی
-
0:19 - 0:21کە بایەکی بەهێز دارەکان
و خانووەکان تێکدەشکێنیت، -
0:21 - 0:25پرسیارێک لە خۆت بکە:
"ئەم باییە چۆن وا خێرا بووە؟" -
0:25 - 0:27سەرسوڕهێنەرانە، ئەم جوڵەییە
-
0:27 - 0:29زیاتر لە پێنج بلیۆن ساڵ
پێش ئێستا دەستی پێ کردووە. -
0:29 - 0:32بەڵام، بۆ ئەوەی تێبگەین بۆچی،
پێویستە لە خولانەوەکە تێبگەین. -
0:32 - 0:35لە فیزیا، سەبارەت بە دوو جوڵە قسە دەکەین.
-
0:35 - 0:36یەکەم جوڵەی هێڵی ڕاستە.
-
0:36 - 0:39پاڵ بە شتێکەوە دەنێت، و بۆ پێشەوە دەجوڵێت.
-
0:39 - 0:42جۆری دووەم، خولانەوە،
خولانەوەی شتێک لە خۆی دەگرێت، -
0:42 - 0:44لە شوێنێک لە دەوری
تەوەرەکەی خۆێ دەخولێتەوە. -
0:44 - 0:47شتێک لە جوڵەی هێڵی ڕاست
بۆ هەمیشە بۆ پێشەوە دەجوڵێت -
0:47 - 0:48مەگەر شتێک،
-
0:48 - 0:50لە زەویەکی ژێرەوەی خۆی پێدابکێشێت،
-
0:50 - 0:52دەبێتە هۆی خاوبوونەوەی یاخود وەستاندنی.
-
0:52 - 0:55هەمان شت ڕوودەدات کاتێک شتێک دەخولێنیتەوە.
-
0:55 - 0:58هەر دەخولێتەوە تاوەکو شتێک دەی وەستێنێت.
-
0:58 - 1:00بەڵام خولانەوەکە دەتوانێت خێراتر بێت.
-
1:00 - 1:02ئەگەر خلیسکێنەکەرێک
لەسەر سەهۆڵەکە خلیسکێنە بکات -
1:02 - 1:05لە جوڵەی هێڵی ڕاست و
باسکەکانی بە خۆیەوە بگرێت، -
1:05 - 1:07بەهەمان خێرای بەردەوام دەخلیسکێت.
-
1:07 - 1:09بەڵام ئەگەر لەسەر سەهۆڵەکە بخولێتەوە
-
1:09 - 1:10و باسکەکانی بە خۆیەوە بگرێت،
-
1:10 - 1:12دەزانیت دواتر چی ڕوودەدات.
-
1:12 - 1:13خێراتر دەخولێتەوە.
-
1:13 - 1:17بەمەش دەڵێن ماوەی تەوژمی گۆشەدار.
-
1:17 - 1:21بیرکاریانە. تەوژمی گۆشەدار دوو ژمارە
بەرهەم دەهێنێت، -
1:21 - 1:22یەکیان تێکڕای خولانەوەکەت پێدەدا
-
1:22 - 1:25و ئەوەی دیکەش
دووری شتەکە لە تەوەرەکەی پێدەدا. -
1:25 - 1:27ئەگەر شتیک بەئازادانە بخولێتەوە،
-
1:27 - 1:28ژمارە یەکەکە گەورەتر دەبێت،
-
1:28 - 1:29ئەوەی دیکە بچووکتر دەبێت.
-
1:29 - 1:32باسکەکانت زیاتر لە خۆت
بئاڵێنیت، خێراتر دەخولێتەوە -
1:32 - 1:35باسکەکانت بکەیتەوە هێواشتر دەخولێتەوە.
-
1:35 - 1:37هەروەها خولانەوە هۆکاری کاریگەری دیکەشە.
-
1:37 - 1:38ئەگەر سواری یاریەکی خولێنەرەوە بیت
-
1:38 - 1:40و تۆپێک بۆ هاوڕێکەت هەڵبدەیت،
-
1:40 - 1:43وادەردەکەوێت بە ڕێچکەیەکی
کەوانەی دا دەڕوات. -
1:43 - 1:45هەرچەندە، لەڕاستی کەوانەی نییە.
-
1:45 - 1:47بە شێوەی هێڵێکی ڕاست دا دەڕوات.
-
1:47 - 1:49تۆ ئەو کەسەیت بە
ڕێچکەیەکی کەوانەی دا دەڕۆیت -
1:49 - 1:51بەڵام، لە ڕوانگەی تۆوە،
-
1:51 - 1:52تۆپەکە کەوانەی دەردەکەوێت.
-
1:52 - 1:55بەمەش دەڵێن کاریگەری کۆریۆلایس.
-
1:55 - 1:57ئۆ، ئێستا تۆ سواری یاریەکی خولێنەر بوویت
-
1:57 - 1:59هەرئێستا لەم ساتەدا.
-
1:59 - 2:01پێ دەڵێن زەوی.
-
2:01 - 2:04زەوی ڕۆژێ جارێک
بە دەوری تەوەرەکەی دەخولێتەوە. -
2:04 - 2:05بەلام بۆچی زەوی دەخولێتەوە؟
-
2:05 - 2:08ئێستا، ئەم چیرۆکە زیاتر لە
بلیۆنەها ساڵ پێش ئێستا دەستی پێکردوە. -
2:08 - 2:10هەورێکی چڕبەوەی تەپووتۆز و گاز کەوا
-
2:10 - 2:11خۆر و زەوی و هەسەرەکانی
دیکەی لێ درست بوون -
2:11 - 2:12و تۆ و منیش
-
2:12 - 2:15بە ڕووخان دەستیپێکرد وەکو هێزی کێشکردنی
زەوی بەیەکەوە ڕای بکێشن. -
2:15 - 2:17پێش ئەوەی دەست بە ڕووخان بکات،
-
2:17 - 2:19هەورە چڕەکە بە هێواشی دەخولایەوە.
-
2:19 - 2:20و هەرکە ڕووخا،
-
2:20 - 2:23وەکو خلیسکێنەکەرەکە با
سکەکانی بە خۆیەوە گرت، -
2:23 - 2:25خولانەوەکە خێراتر و خێراتر دەبوو.
-
2:25 - 2:27هەموو شتێک لە هەورە چڕ دروست بوو،
-
2:27 - 2:27وەکو خۆر
-
2:27 - 2:29و هەسارەکانی دەوری خۆر
-
2:29 - 2:31و مانگەکانی دەوری هەسارەکان،
-
2:31 - 2:33هەمووی پاشماوەی ئەم خولانەوەیەن.
-
2:33 - 2:36و پاشماوەی ئەم خولانەوەیەش
ڕۆژ و شەومان پێدەدا. -
2:36 - 2:39و بازنەی ئەم ڕۆژ و شەوە
سەرپەرشتی کەشوهەوامان دەکات. -
2:39 - 2:40زەوەی گەرمە لە بەشەی زەوی کە ڕۆژە،
-
2:40 - 2:42فێنکە لەو بەشەی زەوی کە شەوە،
-
2:42 - 2:45و گەرمترە لە هێڵی یەکسانی
لە چاو جەمسەرەکانەوە. -
2:45 - 2:46جیاوازی لە پلەی گەرمی
-
2:46 - 2:48جیاوازی لە پەستانی هەوا دروست دەکات،
-
2:48 - 2:49و جیاوازی لە پەستانی هەوا
-
2:49 - 2:50جوڵە دروست دەکات.
-
2:50 - 2:52ئەمانەش وادەکەن با هەڵبکات.
-
2:52 - 2:53بەڵام چونکە زەوی دەخولێتەوە،
-
2:53 - 2:55جوڵەی هەوا بە کەوانەیی
بۆ لای ڕاست دەڕوات -
2:55 - 2:56لە نیوە گۆی باکور
-
2:56 - 2:59بەهۆی کاریگەری کۆریۆلیس.
-
2:59 - 3:01ئەگەر ناوچەیەکی پەستان
کەم لە بەرگە هەواد هەبێت، -
3:01 - 3:02هەوا ناچار دەکەت
بەرەو ڕووی بڕوات، -
3:02 - 3:04هەروەکو چۆن ئاو بۆ ئاوەڕۆکان دەڕوات.
-
3:04 - 3:06بەڵام هەوا بە کەوانەی بۆ لای ڕاست دەڕوات.
-
3:06 - 3:08و ئەم دەبێتە هۆی خولانەوە.
-
3:08 - 3:11لەگەڵ پەستانێکی نزمی
دراماتیکی لە زریانەکە دا، -
3:11 - 3:13هەواکە توونتر و توونتر ڕادەکێشرێت،
-
3:13 - 3:14دەبێتە هۆی ئەوەی خێراتر و خێراتر بێت،
-
3:14 - 3:18و بەم شێوەیە گێژەلوولکەی
تۆفانمان دەست دەکەوێت. -
3:18 - 3:20کەواتە، کاتێک لە ڕاپۆرتێکی
کەشوهەوادا زریانێکی خولاوە دەبینیت. -
3:20 - 3:22بیرلەوە بکەرەوە:
-
3:22 - 3:25لە کۆتایەکەی خولانەوەکە
لە خولانەوەی زەویەوە دێت، -
3:25 - 3:26و خولانەوەی زەوی پاشماوەیە،
-
3:26 - 3:28پاشماوە بەبەردبووە
-
3:28 - 3:30بە هێواشی هەورە چڕ و تەپوتۆز و گازەکە دەخولێنێتەوە
-
3:30 - 3:32کەوا ڕووخاوە تا زەوی لێ دروست بێت
-
3:32 - 3:34پینج بلیۆن ساڵ پێش ئێستا.
-
3:34 - 3:36سەیری شتێک دەکەیت، خولانەوەیەک،
-
3:36 - 3:37کەوا لە چلک پیرترە،
-
3:37 - 3:39لە بەردەکان پیرترە،
-
3:39 - 3:41تەنانەت لە خودی زەویش پیرترە.
- Title:
- چی لەسەر زەوی دەخولێتەوە؟- براین جۆنس
- Speaker:
- براین جۆنس
- Description:
-
more » « less
کۆیی وانکە لەم بەستەرە چاو لێ بکە:
http://ed.ted.com/lessons/what-on-earth-is-spin-brian-jonesبۆچی زەوی دەخولێتەوە؟ ئایە تۆپێکی دەست لە یاریەکی خولێنەروە فرێ بدەێت چۆن دەڕوات بە کەوانەی یاخود بە هێڵێکی ڕاست؟ چۆن دەتواندرێت خێرایی دەستکاری بکرێت لەکاتی خوالنەوە؟ بە کورتی، بۆچی جوڵەی خولانەوە تایبەتە؟ براین جۆنس باسی وردەکاتی ڕێکاکانی خولانەوە دەکات کە کاریگەری دەکەنە سەر ژیانمان.
وانکە لە لایەن براین جۆنس و کاری دەرهێنان لە لایەن ستۆدیۆیی میدۆسا
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 03:57
|
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for What on Earth is spin? | |
|
|
Daban Q Jaff accepted Kurdish (Central) subtitles for What on Earth is spin? | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for What on Earth is spin? | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for What on Earth is spin? | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for What on Earth is spin? | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for What on Earth is spin? | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for What on Earth is spin? | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for What on Earth is spin? |