Việc suýt chết đã dạy tôi điều gì về cách sống?

"Giai đoạn khó nhất trong trải nghiệm về ung thư của tôi là khi tôi bắt đầu khỏi bệnh," diễn giả Suleika Jaouad nói. Trong bài diễn thuyết mạnh mẽ, hài hước và uyên bác này, cô thách thức chúng ta hãy nghĩ ngoài ranh giới chia cách "bệnh tật" và "khỏe mạnh," để hỏi một câu: Làm sao để bắt đầu lại và tìm ý nghĩa cuộc sống sau khi nó bị gián đoạn?

Đó là vào mùa xuân năm 2011,

và như họ nói trong
bài phát biểu tốt nghiệp,

tôi đã sẵn sàng bước vào đời.

Tôi vừa tốt nghiệp đại học

và chuyển đến Paris để bắt đầu
công việc đầu tiên của mình.

Ước mơ của tôi là được trở thành
một phóng viên chiến trường,

nhưng cuộc đời của tôi

bắt tôi vào một chỗ khác rất lộn xộn.

Vào năm 22 tuổi,

tôi bị chẩn đoán bệnh bạch cầu.

Các bác sĩ nói thẳng với tôi và bố mẹ

rằng tôi có 35% cơ hội sống.

Tôi đã không thể hiểu
tiên lượng bệnh đó nghĩa là gì.

Nhưng tôi hiểu rằng thực tế và cuộc sống
mà tôi tưởng tượng cho bản thân

đã tan biến.

Qua một đêm, tôi mất việc,
căn hộ và sự tự chủ của mình

và tôi trở thành bệnh nhân số 5624.

Qua bốn năm hóa trị,
thử nghiệm lâm sàng

và cấy ghép tủy xương,

bệnh viện trở thành nhà tôi,

là chiếc giường của tôi,
nơi tôi sống ở đó 24/7.

Vì khó có thể nào mà tôi khá lên được,

tôi phải chấp nhận sự thật mới này.

Và tôi thích nghi với nó.

Tôi thông thạo từ học thuật trong y học,

tôi kết bạn với một nhóm
bệnh nhân ung thư trẻ,

sưu tập lượng lớn tóc giả màu mè

và học cách dùng cây truyền dịch
như một tấm ván trượt.

Tôi còn đạt được ước mơ trở thành
một phóng viên chiến trường,

dù không như tôi nghĩ.

Nó bắt đầu với một blog,

đưa tin từ tiền tuyến
trên giường bệnh của tôi,

và nó được lên một cột báo tôi viết
cho tờ New York Times,

có tên là "Cuộc sống, Bị gián đoạn."

Nhưng --
(Vỗ tay)

Cảm ơn các bạn.

(Vỗ tay)

Nhưng trên tất cả,

tôi tập trung vào sự sống còn.

Và -- cảnh báo này --

(Cười)

Tôi đã sống sót, vâng.

(Vỗ tay)

Nhờ vào một đội quân hỗ trợ,

tôi không chỉ ở đây,
tôi đã chữa khỏi ung thư.

(Vỗ tay)

Cảm ơn các bạn.

(Vỗ tay)

Vậy, khi bạn trải qua một trải nghiệm
đau khổ như này,

mọi người đối xử với bạn rất khác.

Họ bắt đầu nói rằng
bạn truyền cảm hứng như nào.

Họ nói bạn là một chiến binh.

Họ gọi bạn là anh hùng,

một người đã trải qua
một hành trình thần thoại đầy anh hùng,

người đã vượt qua
những thử thách bất khả thi

và qua mọi nghịch cảnh,
sống sót để kể lại câu chuyện,

trở lại mạnh mẽ và can trường hơn
nhờ vào những chuyện đã kinh qua.

Và đó hoàn toàn đúng
với trải nghiệm của tôi.

Ung thư thay đổi cuộc sống tôi hoàn toàn.

Tôi rời bệnh viện biết rõ mình là ai

và điều tôi muốn làm trên đời.

Và giờ, mỗi ngày khi mặt trời lên,

tôi uống một cốc nước ép cần tây lớn,

và tiếp đó là tập yoga 90 phút.

Rồi, tôi viết 50 điều mình biết ơn
trên một cuộn giấy

và tôi gấp thành một con hạc giấy
và cho nó bay ra ngoài cửa sổ.

(Cười)

Bạn có thật sự tin tất cả không?

(Cười)

Tôi không làm bất cứ điều gì ở trên cả.

(Cười)

Tôi ghét yoga và tôi hoàn toàn
không biết gấp hạc giấy.

Sự thật đối với tôi là,

phần khó nhất của trải nghiệm ung thư
bắt đầu khi ung thư biến mất.

Hành trình anh hùng của người sống sót
mà ta thấy trên phim ảnh

và xem trên Instagram --

đó chỉ là tưởng tượng.

Nó không phải là không đúng, nó nguy hiểm,

vì nó xóa đi thử thách thực sự
của việc bình phục.

Giờ, đừng hiểu lầm tôi --
tôi hoàn toàn biết ơn là mình còn sống,

và tôi đau đớn nhận thức được rằng
sự vật lộn này là một ân huệ

mà không nhiều người có được.

Nhưng tôi phải nói với bạn điều quan trọng

về điều mà sự quy phạm về tính anh hùng
và sự kì vọng về lòng biết ơn thường trực

tác động tới những người đang cố bình phục

Vì được chữa khỏi không phải là nơi
quá trình hồi phục chấm dứt.

Đó là nơi nó bắt đầu.

Tôi sẽ không bao giờ quên ngày ra viện,

cuối cùng cũng điều trị xong.

Bốn năm hóa trị làm tổn thất
mối quan hệ của tôi

với người bạn trai lâu năm,

và anh ấy vừa chuyển ra ở riêng.

Và khi tôi trở về căn hộ của mình,
tôi cảm thấy trống vắng.

Thật kì lạ.

Người mà tôi muốn gọi điện lúc đó,

người mà tôi nghĩ sẽ hiểu mọi chuyện,

là bạn tôi, Melissa.

Cô ấy cũng bị ung thư,

nhưng cô ấy đã qua đời ba tuần trước.

Khi tôi đứng ở cửa căn hộ của mình,

tôi đã muốn khóc.

Nhưng tôi quá mệt mỏi để có thể khóc.

Adrenaline đã hết.

Tôi cảm tưởng như hệ giàn giáo nội tâm

đã giữ tôi sống từ chẩn đoán ung thư

đột nhiên đổ sụp.

Tôi đã dành 1500 ngày vừa qua làm việc
không mệt mỏi để đạt được một mục tiêu:

để sống sót.

Và giờ khi tôi đã làm vậy,

tôi nhận ra
mình hoàn toàn không biết sống như nào.

Trên giấy tờ, tất nhiên là tôi khỏe hơn:

tôi đã hết ung thư máu,

lượng bạch cầu
đã trở về bình thường,

và các đợt tái khám dần hết.

Với thế giới bên ngoài,

tôi rõ ràng không được coi
là người bệnh nữa.

Nhưng thực tế,
tôi không thấy đỡ hơn gì cả.

Tất cả hóa chất đã gây ra
tổn thất vĩnh viễn lên người tôi.

Tôi tự hỏi, ''Công việc nào tôi có thể làm

khi tôi cần ngủ trưa bốn tiếng?

Khi hệ miễn dịch yếu kém của tôi

cứ đưa tôi đến
phòng cấp cứu thường ngày?''

Và rồi còn có dấu vết tâm lí vô hình

mà bệnh tật để lại:

nỗi sợ tái phát bệnh,

nỗi buồn không thể giải tỏa,

con quỷ PTSD lởn vởn quanh tôi
hàng ngày, có khi hàng tuần.

Bạn thấy đấy, ta nói về tái hòa nhập

trong ngữ cảnh chiến tranh và tù túng.

Nhưng ta không nói nhiều về nó

trong ngữ cảnh của các trải nghiệm
sau sang chấn tâm lí, như một loại bệnh.

Vì không ai cảnh báo tôi
về thách thức khi tái hòa nhập,

tôi nghĩ thứ gì không đúng với mình.

Tôi thấy xấu hổ,

và với cảm giác tội lỗi,
tôi luôn tự nhắc mình

rằng mình may mắn thế nào khi được sống,

khi nhiều người như bạn Melissa của tôi
thì không được.

Nhưng đa số các ngày, tôi thức dậy
cảm thấy buồn chán và lạc lõng,

tôi khó có thể nào thở.

Đôi lúc, tôi còn tưởng tượng
mình bị bệnh lại.

Và hãy cho tôi nói,

có nhiều thứ tốt hơn để tưởng tượng

khi bạn trong độ tuổi 20
và vừa mới độc thân.

(Cười)

Nhưng tôi nhớ hệ sinh thái ở bệnh viện.

Như tôi, ai trong đó cũng suy sụp.

Nhưng ngoài này, giữa người sống,
tôi thấy mình như một kẻ mạo danh,

bị quá tải và không thể hoạt động.

Tôi cũng nhớ cảm giác sáng tỏ
tôi cảm thấy lúc bị nặng nhất.

Đối diện trực tiếp với cái chết cận kề
là cách để đơn giản hóa mọi việc,

để chuyển sự tập trung
vào thứ thật sự quan trọng.

Khi tôi bị bệnh, tôi thề nếu mình sống,

mình phải sống vì gì đó.

Đó phải là một cuộc sống tốt,
một cuộc sống phiêu lưu,

một cuộc sống ý nghĩa.

Nhưng câu hỏi sau khi được chữa khỏi,

trở thành: bằng cách nào?

Tôi 27 tuổi và không nghề nghiệp,
không người yêu, không có tổ chức.

Và lần này, tôi không có phác đồ điều trị
hay hướng dẫn khi ra viện

để hướng dẫn tôi sống tiếp.

Nhưng những gì tôi có là
hộp thư đầy tin nhắn

từ những người lạ.

Qua nhiều năm,

mọi người khắp nơi trên thế giới
đã đọc mục báo của tôi

và họ đã hồi âm bằng thư,
lời bình và email.

Đó là một hỗn hợp,
bình thường với nhà văn.

Tôi nhận được những lời khuyên tự nguyện

về cách chữa ung thư của tôi
bằng các loại dầu tinh chất.

Tôi nhận được vài câu hỏi về
cỡ áo ngực.

Nhưng hầu hết --

(Cười)

hầu hết, tôi nghe được từ những người,
theo cách riêng của họ,

hiểu tôi đã phải trải qua những gì.

Tôi nghe được từ một thiếu nữ ở Florida

người như tôi, đã vượt qua hóa trị

và viết tôi một lá thư
gồm gần như là emoji.

Tôi nghe được từ một giáo sư lịch sử
nghệ thuật nghỉ hưu tên Howard ở Ohio,

người dành gần trọn đời mình

vật lộn với một căn bệnh bí ẩn
làm suy nhược người bệnh

mà ông đã mắc phải khi còn trai trẻ.

Tôi nghe được từ một tử tù ở Texas

với tên là GQ Bé --

viết tắt cho "Quinn găng-xtơ."

Anh ấy chưa ốm lần nào trong đời.

Anh hít đất 1000 lần để bắt đầu buổi sáng.

Nhưng anh đồng cảm với điều
tôi viết trong mục báo

về việc vượt qua ung thư của tôi,

và trải nghiệm với việc bị giam
trong một căn phòng nhỏ được chiếu đèn.

"Tôi biết hoàn cảnh của ta khác nhau"
anh ấy viết,

"Nhưng cái chết ẩn trong bóng của cả hai."

Trong những tuần hồi phục đầu tiên
đầy cô đơn của tôi,

những người lạ và lời nói của họ
trở thành dây cứu sinh cho tôi,

được gửi từ những người
với lí lịch quá khác nhau,

với rất nhiều trải nghiệm khác nhau,

đều cho tôi thấy cùng một điều:

bạn có thể bị giam hãm

bởi thứ tệ nhất từng xảy ra với bạn

và cho phép nó cướp đi
những ngày còn lại trên đời của bạn,

hoặc bạn có thể tìm cách
tiến về phía trước.

Tôi biết mình cần thay đổi gì đó.

Tôi muốn dịch chuyển lần nữa

để tìm ra cách giải thoát bản thân
và hòa nhập lại vào thế giới.

Và thế là tôi quyết định
thực hiện một hành trình --

không phải hành trình ung thư đáng ghét

hay hành trình anh hùng thần thoại
mà mọi người nghĩ tôi đang đi,

mà là một hành trình thật,
mang theo hành lí.

Tôi bỏ mọi thứ mình có vào kho,

cho thuê căn hộ, mượn một chiếc xe

và thuyết phục một người bạn thân
nhưng hơi bốc mùi

tham gia cùng.

(Cười)

Cùng nhau, chú chó Oscar và tôi
dấn thân vào cuộc hành trình 24.000 km

xuyên nước Mĩ.

Dọc đường, chúng tôi tới thăm
vài người lạ đã viết thư cho tôi.

Tôi cần lời khuyên của họ,

và cũng muốn nói với họ rằng, cảm ơn.

Tôi tới Ohio và ở với Howard,
vị giáo sư nghỉ hưu.

Khi bạn trải qua mất mát
hay một chấn thương tâm lí,

sẽ có một sự thôi thúc bạn
đóng lòng mình lại.

Nhưng Howard khuyến khích tôi
mở lòng với những sự bất định,

với những khả năng về
tình yêu mới, mất mát mới.

Howard sẽ không bao giờ được chữa khỏi.

Và lúc trẻ, ông không có cách nào
dự đoán mình còn sống được bao lâu.

Nhưng điều đó đã không ngăn ông kết hôn.

Howard giờ đã có cháu,

và tham gia học nhảy hằng tuần với vợ mình

Khi tôi tới thăm họ,

họ vừa mới tổ chức kỉ niệm
50 năm ngày cưới.

Trong lá thư gửi cho tôi, ông viết,

''Ý nghĩa không thể được tìm thấy
ở thế giới vật chất;

nó không trong bữa tối, nhạc jazz,
cốc-tai hay cuộc trò chuyện.

Ý nghĩa là thứ còn lại
khi mọi thứ khác không còn nữa.''

Tôi đến Texas và thăm GQ Bé
khi sắp ra pháp trường.

Anh ấy hỏi tôi làm sao để giết thời gian

khi nằm viện.

Khi tôi nói rằng tôi đã trở nên rất giỏi
trò chơi xếp chữ,

anh ấy nói, "Tôi cũng thế!"
và giải thích vì sao,

dù anh ấy bị giam cách biệt
gần như cả ngày,

anh và bạn tù làm các trò chơi từ bìa cứng

và chơi trong giờ ăn --

một bằng chứng về sự kiên trì đáng nể
của tinh thần con người

và khả năng thích ứng bằng sự sáng tạo.

Và chặng dừng cuối của tôi là Florida,

để gặp thiếu nữ để gửi tôi những emoji.

Tên em là Unique (Độc nhất),
rất hoàn hảo với em,

vì em là người tỏa sáng,
tò mò nhất mà tôi từng gặp.

Tôi hỏi em muốn làm gì tiếp theo
và em nói rằng,

''Em muốn học đại học và đi du lịch

và ăn những đồ ăn lạ như bạch tuộc
mà em chưa bao giờ ăn

và đến thăm chị ở New York

và đi cắm trại, nhưng em sợ côn trùng,

nhưng em vẫn muốn đi cắm trại.''

Tôi hết sức kinh ngạc về em,

và em ấy có thể rất lạc quan
và đầy rẫy những kế hoạch cho tương lai,

dù cho em đã phải trải qua
nhiều khó khăn.

Nhưng Unique đã cho tôi thấy,

có hi vọng là cấp tiến
và nguy hiểm hơn nhiều

so với sống trong vòng sợ hãi.

Nhưng điều quan trọng nhất
tôi học được sau hành trình

là sự ngăn cách giữa
bệnh tật và khỏe mạnh --

nó không tồn tại.

Ranh giới đó có lỗ hổng.

Khi chúng ta sống lâu và lâu hơn,

sống sót các căn bệnh và chấn thương
đã có thể giết chết ông bà mình,

hay thậm chí bố mẹ mình,

đa số chúng ta sẽ di chuyển qua lại
ranh giới trên,

dành gần như cả đời
ở nơi nào đó trên ranh giới.

Đó là cách chúng ta tồn tại.

Giờ, tôi ước mình có thể nói
từ khi trở về nhà từ hành trình,

tôi khỏi bệnh hoàn toàn.

Không.

Nhưng một khi tôi ngừng kì vọng bản thân

để quay trở lại thành người
trước khi được chẩn đoán,

khi tôi học cách chấp nhận bản thân
và giới hạn của nó,

tôi đã bắt đầu thấy tốt hơn.

Và cuối cùng, tôi nghĩ đó là mánh khoé:

dừng việc nhìn nhận sức khỏe mình
như một hệ nhị phân,

giữa bệnh tật và khỏe mạnh,

tốt và không tốt,

toàn vẹn và khuyết tật;

dừng việc suy nghĩ rằng
có một trạng thái sức khỏe hoàn mĩ

để phấn đấu;

và dừng việc sống trong trạng thái
luôn thất vọng

cho đến khi ta chạm tới nó.

Cuộc sống mỗi chúng ta
rồi cũng sẽ bị xáo trộn,

dù nó là việc bị chẩn đoán bệnh

hay một kiểu chấn động tình cảm
hay sang chấn tâm lí làm ta suy sụp.

Chúng ta phải tìm cách sống
giữa ranh giới kia,

cố kiểm soát thể chất và tinh thần
chúng ta đang phải gánh chịu.

Đôi khi, chỉ cần sự tài tình
của bộ xếp chữ tự làm

hay tìm ý nghĩa ở tình yêu gia đình

và một tối ở sàn nhảy,

hay hi vọng cấp tiến nhưng nguy hiểm

mà tôi đoán một ngày sẽ giúp
một thiếu nữ sợ côn trùng

đi cắm trại.

Nếu bạn có khả năng làm được điều đó,

vậy bạn đã đi trên hành trình
của một anh hùng rồi.

Bạn đã đạt đến trạng thái
thật sự khỏe mạnh,

hay còn gọi là: sống, theo một ý
lộn xộn, giàu có nhất.

Cảm ơn,
đó là những gì tôi muốn nói.

(Vỗ tay)

Cảm ơn các bạn.

(Vỗ tay)