-
Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν ποια
είναι η κύρια έμπνευσή μου
-
λέω ότι είναι το αρχαίο ελληνικό δράμα
-
αν πάρεις ένα έργο όπως η Μήδεια
που γράφτηκε πριν από 2300 χρόνια
-
πρόκειται για μια γυναίκα που
δολοφονεί τα παιδιά τηςλόγω της
-
ζήλειας για τον άντρα της
-
αν δεν είναι αυτό μια ιστορία εγκλήματος,
δεν ξέρω τί είναι μια ιστορία εγκλήματος
-
η μόνη διαφορά είναι ότι δεν υπάρχει
αστυνομικός σε αυτήν
-
αφού στην Ελλάδα εκείνη την εποχή δεν
υπήρχαν αστυνομικές δυνάμεις
-
αλλά μπορώ να σας διαβεβαιώσω
αν είχαν αστυνομική δύναμη,
-
θα είχαν και έναν αστυνομικό στο έργο
-
αλλά αυτή η ιστορία χρησιμοποιεί το
έγκλημα ως καθρέφτη για να εξετάσει
-
τις αντιφάσεις στην κοινωνία
-
αυτό είναι που με ενδιαφέρει.
-
Κοίτα τον Μακμπέθ, πάρε τον Μακμπέθ
και βάλε τον Ρίτσαρντ Νίξον εκεί:
-
έχεις την ίδια ιστορία, κατά κάποιο τρόπο.
-
Και ύστερα μπορώ να πω ότι, ναι, υπάρχουν
και καθαρές αστυνομικές ιστορίες
-
που με εμπνέουν.
-
Για παράδειγμα ο Σέρλοκ Χολμς.
-
Για τον λόγο ότι πολλές ιστορίες μιλούν
για την αγγλική κοινωνία,
-
για την υποκρισία, για πολλά πράγματα
-
Έτσι, δεν βλέπω διαφορές γράφοντας
αστυνομική λογοτεχνία ή άλλο μυθιστόρημα
-
Νομίζω, με κάποια υπεροψία, μπορώ να
πω ότι η αστυνομική λογοτεχνία είναι ένα
-
από τα παλαιότερα λογοτεχνικά είδη
που υπάρχουν
-
δεν εφευρέθηκε από τον Έντγκαρ Άλαν Πόε,
είναι πολύ παλαιότερη.
-
Όλοι οι πρόγονοί μου ήταν μουσικοί,
έπαιζαν σε εκκλησίες, όργανα και
-
ο παππούς μου ήταν συνθέτης και
νομίζω ότι, όταν ήμουν νέος, σκέφτηκα
-
και τον εαυτό μου ως μουσικό
-
αλλά συνειδητοποίησα αρκετά γρήγορα
ότι (έπαιζα το βιολί) δεν θα ήμουν ποτέ
-
τόσο καλός όσο θα ήθελα
-
έτσι, κατά κάποιον τρόπο, επέλεξα ένα άλλο
όργανο επειδή πρέπει να καταλάβεις ότι
-
το γράψιμο είναι ένα είδος οργάνου που
έχεις στα χέρια σου
-
Αλλά από την άλλη πλευρά μπορείς να πεις
ότι η μουσική είναι ένα πολύ σημαντικό
-
κομμάτι του γραψίματος
-
όπως συμβαίνει στη ζωγραφική, στη
γλυπτική, όπως και σε κάθε άλλο
-
είδος τέχνης, θα έλεγα
-
Το σπίτι μου ήταν γεμάτο μουσική,
αλλά ήταν επίσης γεμάτο βιβλία
-
και νομίζω ότι μεγάλωσα σε αυτό
που μπορείς να ονομάσεις μια
-
πραγματικά φιλελεύθερη οικογένεια επειδή
-
πρώτα απ 'όλα κανείς δεν έλεγε τίποτα
αν αργούσες το βράδυ διαβάζοντας
-
και δεύτερον κανείς δεν σε ρωτούσε
τί διάβαζες
-
και αυτός είναι για μένα ένας καλός
ορισμός της φιλελεύθερης οικογένειας
-
Νομίζω ότι το ιδιαίτερο πράγμα στην
παιδική μου ηλικία ήταν το γεγονός
-
ότι δεν υπήρχε μητέρα
-
είχε φύγει από την οικογένεια, οπότε
μεγάλωσα με τον πατέρα μου και ήταν
-
πολύ απασχολημένος
-
αλλά μπορώ να θυμηθώ τη νύχτα
μερικές φορές θα του έλεγα κάτι
-
για αυτό που είχα διαβάσει
-
και ήταν αρκετά έξυπνος για να κάτσει
δύο λεπτά να ακούσει όλα τα ηλίθια
-
πράγματα που έλεγα
-
και για ό, τι διάβασα
-
και νομίζω ότι είναι ένα από τα μαθήματα
που πήρα: πρέπει πάντα να ακούς ένα παιδί
-
Νομίζω ότι ο πραγματικός καλλιτέχνης είναι
το παιδί γιατί, αν θυμάσαι όταν ήσουν
-
4, 5 ή 6 ετών,
-
ξέρεις, είχες μια τεράστια πίστη στο
γεγονός ότι θα μπορούσες να μετατρέψεις
-
μια πέτρα σε αυτοκίνητο,
-
ή ένα κομμάτι ξύλου σε οτιδήποτε άλλο
-
Ύστερα, ξεκινάς το σχολείο και ξέρεις
τί συμβαίνει
-
ο ορθολογισμός αναλαμβάνει...
ίσως είναι απαραίτητο
-
αλλά αργότερα όταν ίσως θα ήθελες
τελικά να γίνεις καλλιτέχνης,
-
τότε πρέπει να ανακτήσεις αυτό
που είχες ως παιδί
-
Νομίζω ότι αυτή η σύνδεση έχει να κάνει
με το θάρρος που είχες ως παιδί
-
να θέσεις τις πραγματικά δύσκολες
ερωτήσεις
-
Μερικές φορές ρωτάω τους ανθρώπους
όταν είμαι έξω και μιλάω:
-
ποιος νομίζετε ότι είναι το μεγαλύτερο
είδωλό μου; ή το πρότυπό μου;
-
και οι άνθρωποι μαντεύουν το ένα και
το άλλο, και λέω
-
όχι, έχω φωτογραφία, μια μικρή φωτογραφία
στον τοίχο μου
-
και το μεγαλύτερο είδωλό μου είναι ο
εαυτός μου των 12 ετών
-
και όταν βλέπω αυτόν τον τύπο, αυτό το
αγόρι, εμένα στα 12 μου χρόνια,
-
Νομίζω ότι τότε ήμουν στα καλύτερά μου.
Δεν έβλεπα κανένα όριο στη ζωή.
-
Πίστευα στη φαντασία και στην
πραγματικότητα
-
Νόμιζα ότι κάθε βουνό μπορούσες να
το ανέβεις, κάθε έρημο μπορούσες
-
να την διασχίσεις
-
έτσι βλέπω αυτό το αγόρι και προσπαθώ
να το μιμηθώ, προσπαθώ να είμαι τόσο
-
γενναίος και τόσο καλός όσο ήταν κι αυτό.
-
Η αίσθηση ότι μπορείς να βάζεις μια λέξη
μετά την άλλη λέξη φτιάχνοντας μια πρόταση
-
και μετά να κάνεις μια άλλη πρόταση,
-
και έπειτα να έχεις μια ιστορία… αυτό
είναι για μένα ένα θαύμα.
-
Και πρόκειται για την κατανόηση
μέσω της ανάγνωσης
-
και μετά προφανώς έρχεται το επόμενο
θαύμα: που συνειδητοποιείς ότι θα
-
μπορούσες να το κάνεις αυτό μόνος σου.
-
Ήταν το επόμενο θαύμα.
-
Θυμάμαι ακόμα ότι το πρώτο πράγμα που
έγραψα ποτέ ήταν μια γραμμή για τον
-
Ροβινσώνα Κρούσο σε μία σελίδα
-
Και τί δεν θα έδινα για να έχω αυτό
το χαρτί ακόμα
-
αλλά δεν το έχω, έχει χαθεί φυσικά…
Μάλλον ήμουν 6 ετών όταν το έγραψα
-
κι εγώ, παρεμπιπτόντως,
-
ακόμα πιστεύω ότι ο Ροβινσώνας
Κρούσος είναι το καλύτερο
-
μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ
-
για έναν πολύ απλό λόγο: επειδή ο
Ροβινσώνας δεν είναι μόνος στο νησί
-
πριν από την Παρασκευή,
-
είναι μόνος στο νησί με τον αναγνώστη
και αυτό είναι σημαντικό
-
είσαι σε αυτό το νησί, με τον
Ροβινσώνα... τον βοηθάς
-
αυτός είναι ένας ιδιοφυής τρόπος
να αφηγηθείς μια ιστορία. Δεν θα μπορούσα
-
ποτέ να σκεφτώ μια πλοκή καλύτερη
από αυτήν
-
Θα μπορούσες να βγάλεις κάποιους
χαρακτήρες από συγκεκριμένα βιβλία,
-
βγάλε τους από τα βιβλία και
πάρε τους μαζί σου ως φίλους.
-
Νομίζω ότι ένα από τα πιο σημαντικά
πράγματα με την τέχνη είναι ότι έχεις
-
φίλους εκεί που κάπου θα μπορούσες
να έχεις έναν πίνακα ζωγραφικής οπότε
-
όταν βλέπεις κάποιον σε έναν πίνακα
θα μπορούσες να βγάλεις το πρόσωπο αυτό
-
από τον πίνακα και να το κάνεις φίλο
που σε ακολουθεί στη ζωή.
-
Η τέχνη για μένα είναι απαραίτητη για
να δεις πώς φαίνεται ο κόσμος, για να
-
κατανοήσεις τον κόσμο βλέποντας
πώς τον δείχνουν οι άλλοι
-
Θα μπορούσε να είναι ο Φράνσις Μπέικον ή
ο Γκόγια ή ο Κεν Χολτς
-
μερικές φορές το καταταλαβαίνω αμέσως
-
μερικές φορές δεν καταλαβαίνω καθόλου
-
μερικές φορές δεν θέλω να καταλάβω.
Θέλω απλώς αυτό το συναίσθημα να
-
απορροφηθεί από το σύμπαν μου
και να μείνει εκεί
-
Νομίζω ότι η πραγματική τέχνη, είτε
πρόκειται για ζωγραφική είτε για μουσική,
-
ή οτιδήποτε άλλο,
-
σου προσφέρει πάντα μια συγκεκριμένη
έκπληξη
-
αν δεν υπάρχει έκπληξη, νομίζω ότι
καταρρέει.
-
Πηγαίνω στο μουσείο Prado στη Μαδρίτη
μία φορά το χρόνο, είναι ένα είδος
-
προσκυνήματος που κάνω,
-
περνάω δύο μέρες εκεί.
-
Και ξέρεις το να περπατάς σε δωμάτια
γεμάτα από πίνακες του Βελασκέζ και μετά
-
να μπαίνεις στον Γκόγια, για παράδειγμα,
-
ε δεν είναι το ίδιο μουσείο. Δεν είναι
το ίδιο... είναι σαν να είναι δύο
-
διαφορετικοί κόσμοι
-
θα μπορούσες να πείς ότι είναι και οι δύο
ζωγράφοι, αλλά υπάρχει κάτι στο οποίο
-
διαφέρουν περισσότερο,
-
μου λένε διαφορετικές ιστορίες για την
ανθρώπινη κατάσταση,
-
νομίζω ότι δεν μπορείς να πλησιάσεις
περισσότερο από αυτό στον ορισμό
-
της τέχνης: ένας καλός καλλιτέχνης σου
λέει μια ιστορία ζωής
-
Ένας άλλος καλλιτέχνης σου λέει μια άλλη
ιστορία, ένας κακός καλλιτέχνης δεν σου
-
λέει τίποτα.
-
Δεν φοβάμαι να μιλήσω για καλή ή κακή
τέχνη. Νομίζω ότι ζούμε σε μια εποχή
-
όπου οι άνθρωποι φοβούνται να μιλήσουν
γι' αυτό
-
και δεν νομίζω ότι είναι καλό, επειδή
πρέπει να είμαστε σε θέση να πούμε ότι
-
κάποιο έργο τέχνης είναι πιο καλό
από κάποιο άλλο
-
μετά μπορούμε να συζητήσουμε πάνω
σε αυτό: τί εννοείς με αυτό; Δεν συμφωνώ
-
μαζί σου... αλλά μπορούμε να συζητήσουμε.
-
Σήμερα νομίζω πως οι κριτικές είναι
πολύ... τους λείπει το κουράγιο
-
κατά κάποιον τρόπο.
-
Νομίζω πως αν κοιτάξεις μέσα στην ιστορία,
τα περισσότερα έργα τέχνης, στα πιο
-
σημαντικά είδη τέχνης είτε είναι γλυπτική,
βιβλία ή οτιδήποτε άλλο,
-
υπάρχει μια ονειρική διάσταση, μιας
καλύτερης κοινωνίας
-
και είναι προφανές σε μένα και στους
πιο πολλούς ανθρώπους ότι σήμερα
-
ζούμε σε έναν τρομερό κόσμο
-
και το πιο τρομερό πράγμα στον κόσμο
σήμερα, δημιουργεί τόσα πολλά προβλήματα,
-
είναι εντελώς περιττό
-
να σου δώσω ένα μόνο παράδειγμα:
εγώ ως συγγραφέας
-
το 2012 εκατομμύρια παιδιά βγαίνουν
έξω στον κόσμο αναλφάβητα, δεν μπορούν
-
να διαβάσουν, δεν μπορούν να γράψουν
-
και αυτό είναι εντελώς περιττό. Θα
μπορούσαμε να έχουμε εξαλείψει τον
-
αναλφαβητισμό πολύ καιρό πριν
-
αν είχαμε θελήσει πραγματικά να το
κάνουμε. Όμως δεν το κάνουμε,
-
κι έτσι αυτοί οι άνθρωποι πάνε χαμένοι,
αφού η ανάγνωση και η γραφή και τα βασικά
-
μαθηματικά παραμένουν τα πιο σημαντικά
εργαλεία που έχεις στη ζωή
-
και το βρίσκω αυτό τρομερά αηδιαστικό,
τέτοια ντροπή, που προφανώς πρέπει να
-
μιλήσω γι' αυτό
-
όταν με ρωτούν: "μπορούν οι άνθρωποι
στην Μοζαμβίκη να αγοράσουν τα βιβλία σου,
-
τα μυθιστορήματά σου;"
-
λέω, "γιατί;". έδω υπάρχει μόνο ένα
σημαντικό βιβλίο και είναι το αλφαβητάριο
-
αν είναι κάποιο πρόγραμμα στον υπολογιστή
ή κάποιο βιβλίο, δεν με νοιάζει
-
όμως εξάλειψε τον αναλφαβητισμό προτού
μιλήσεις για κάτι άλλο
-
και μετά μπορούμε να συνεχίσουμε για πολύ,
κοιτώντας τον λόγο και τα περισσότερα
-
προβλήματα που σκοτώνουν τους
ανθρώπους είναι περιττά
-
και δεν θα καταλάβαινα πως θα μπορούσα
να χρησιμοποιήσω το όργανό μου χωρίς
-
να μιλήσω με τον έναν ή τον άλλον τρόπο
γι' αυτό
-
δεν θα μπορούσα να καταλάβω τον εαυτό μου
-
Ως συγγραφέας είμαι διανοούμενος και
ως διανοούμενος, η ευθύνη μου είναι
-
να αντιδρώ με κάποιον τρόπο
-
σε ό,τι βλέπω στην κοινωνία
-
αυτός είναι ο ρόλος του διανοούμενου
-
τουλάχιστον αν έχεις την ιδέα ότι είσαι
ριζοσπαστικός διανοούμενος
-
για εμένα ανάγεται πίσω στην εποχή του
Διαφωτισμού του Ντιντερό και του Βολταίρου
-
ο ρόλος του διανοούμενου
-
και πιστεύω πως αυτό είναι σωστό και
γι' αυτό δρω με τον τρόπο που δρω
-
γράφω πολλά και διάφορα πράγματα όμως
μιλώ επίσης αν είναι απαραίτητο
-
θα έλεγα πως είναι η σχέση μου με το
ιδανικό του Διαφωτισμού
-
και συμφωνώ με αυτό, με το γεγονός
πως θα έπρεπε να μιλάς
-
συμφωνώ ζούμε σε μια πολύ περίεργη
κατάσταση:
-
ποτέ δεν έχουμε ξαναδεί μια τέτοια ροή
πληροφορίας
-
και ποτέ οι άνθρωποι δεν γνώριζαν
τόσα λίγα
-
αφού όλα έχουν μετατραπεί σε θραύσματα
-
αρκεί να δεις τις ειδήσεις στην Δανία και
την Σουηδία, σύντομες ειδήσεις,
-
η χειρότερη περίπτωση είναι προφανώς
στις ΗΠΑ, όπου δεν καταλαβαίνεις τίποτα
-
από τις ειδήσεις
-
κι έστι ο κίνδυνος είναι προφανής και
συμφωνώ επίσης ότι σήμερα γίνεται πολύ
-
κακή χρήση των λέξεων
-
ιδιαίτερα σήμερα
-
όμως νομίζω ότι ο λόγος που εγώ κι εσύ
χρησιμοποιούμε θα είναι πάντα
-
το πιο σημαντικό στην επικοινωνία
-
έτσι νομίζω πάντα θα υπάρχει
ένας τρόπος να καθαρίσεις το χάος
-
αλλά αυτό που για μένα είναι πολύ δύσκολο
σήμερα είναι όταν διαβάζω τα τουίτερ
-
και τα μπλογκ
-
και είναι ένας τρόπος για να πεις ότι
η απλοποίηση των πραγμάτων είναι
-
το καλύτερο πράγμα
-
κι εγώ λέω, όχι, να περιπλέκεις τα
πράγματα... επειδή η αλήθεια είναι πάντα
-
περίπλοκη κατά κάποιον τρόπο
-
κι έτσι συμφωνώ πως κάτι συμβαίνει
με τη γλώσσα αλλά δεν φοβάμαι ότι
-
θα την χάσουμε
-
διότι αν την χάσουμε θα χάσουμε την
ανθρώπινη φύση μας
-
όχι, δεν θα το κάνουμε αυτό
-
νομίζω επίσης πως υπάρχει ανάγκη, μεταξύ
πολλών αναγνωστών, να έχουν μεγάλες
-
ιστορίες
-
είναι τόσο κουρασμένοι με αυτά τα μικρά
θραύσματα
-
οπότε θέλουν μια μεγάλη ιστορία. Θέλουν
κατά κάποιον τρόπο Ντίκενς
-
πράγμα που κι εγώ κάνω: αν βρω ένα καλό
μυθιστόρημα, που έχει 400 σελίδες,
-
είμαι χαρούμενος
-
αν είναι κακό, δεν έχει σημασία αν είναι
100 ή 400 σελίδες
-
οπότε δεν φοβάμαι ακόμα και
το έπος θα επιβιώσει
-
ξέρω φυσικά ότι δεν θα είμαι σε θέση
να κάνω όλα όσα θέλω
-
ο θάνατος πάντα έρχεται να σε ενοχλήσει,
πότε δε ξέρεις πότε έρχεται
-
και σε κάποιες ελάχιστες στιγμές
αισθάνομαι ένα είδος απελπισίας,
-
ακόμα κι ένα είδος κατάθλιψης
γι΄αυτόν τον φόβο
-
αλλά έτσι είναι η ζωή. Αν ακούσεις
για παράδειγμα τα κουαρτέτα εγχόρδων
-
που έγραψε ο Μπετόβεν
-
όταν ήταν ηλικιωμένος,
-
σου παρουσιάζουν κάτι εντελώς
νέο στην μουσική του
-
ήταν σαν να είχε... όταν άρχιζε να
μεγαλώνει, δεν του καιγόταν καρφί
-
για τίποτα
-
δεν είχε τίποτα να χάσει οπότε άρχισε
να γράφει μια νέα μουσική που ο κόσμος
-
δεν είχε ποτέ ξαναακούσει
-
είναι τα τελευταία του κουαρτέτα εγχόρδων
-
οπότε, ίσως γίνονται πράγματα όταν
μεγαλώνεις, τα οποία σου δίνουν ένα
-
είδος νέας ελευθερίας,
-
δεν το ξέρεις κιόλας, αυτό είναι
που ελπίζω
-
για μένα, προφανώς, η ζωή έχει νόημα
όταν μπορώ να κάτσω και να προσπαθήσω
-
να διατυπώσω κάτι
-
αφού ό,τι κι αν κάνεις, προσπαθείς,
προσπαθείς... ποτέ δεν ξέρεις πότε θα
-
επιτύχεις ή όχι,
-
αλλά προσπαθείς να κάνεις κάτι
-
αυτό πλησιάζει περισσότερο για μένα
το νόημα της ζωής στην δημιουργικότητα
-
δεν νομίζω πως έχω μια πιο έξυπνη
απάντηση από αυτή.