Hình dung của một kiến trúc sư về bức tường biên giới Mỹ và Mexico bị lật đổ
-
0:01 - 0:06Thật thú vị khi chỉ vẽ
một đường thẳng lên bản đồ -
0:06 - 0:08có thể thay đổi cách ta nhìn
và trải nghiệm thế giới? -
0:09 - 0:13Bằng cách nào mà khoảng cách
giữa các đường thẳng và biên giới -
0:13 - 0:15tạo thành những địa điểm.
-
0:15 - 0:19Chúng trở thành những nơi mà
ngôn ngữ, ẩm thực, âm nhạc -
0:19 - 0:22và con người từ nhiều nền văn hóa
tiếp xúc với nhau -
0:22 - 0:28theo những cách đẹp đẽ,
đôi khi bạo lực và cả kì quặc. -
0:28 - 0:31Những đường thẳng đó
trên bản đồ -
0:31 - 0:34có thể tạo ra những vết sẹo
cho cảnh quan, -
0:34 - 0:36và trong kí ức của ta.
-
0:37 - 0:39Tôi bắt đầu quan tâm tới
đường biên giới -
0:39 - 0:42khi đang tìm kiếm công trình
kiến trúc giữa các vùng biên giới. -
0:43 - 0:48Tôi đang thực hiện vài đề án
trên đường biên giới Mĩ và Mexico, -
0:48 - 0:51thiết kế những công trình
lấy bùn từ mặt đất. -
0:52 - 0:55Và cả những dự án mà bạn
có thể nói được di dân đến cảnh quan này. -
0:55 - 0:58"Prada Marfa", tác phẩm điêu khắc
nghệ thuật thực địa -
0:58 - 1:01vượt qua ranh giới giữa
nghệ thuật và kiến trúc -
1:01 - 1:04và nó cho tôi thấy rằng
kiến trúc có thể truyền tải ý tưởng -
1:04 - 1:08một cách phức tạp hơn nhiều
về mặt chính trị và văn hóa, -
1:08 - 1:12rằng nó có thể vừa
trào phúng và nghiêm túc, -
1:12 - 1:15có thể nói lên sự bất công
giữa giàu và nghèo -
1:15 - 1:17và cái bản địa với cái được
du nhập. -
1:19 - 1:22Vì thế khi tìm kiếm công trình
kiến trúc giữa các vùng biên giới, -
1:22 - 1:24tôi đã bắt đầu tự hỏi,
-
1:24 - 1:26bức tường có phải là
công trình kiến trúc không? -
1:27 - 1:33Tôi ghi lại các suy nghĩ và
chuyến thăm bức tường của mình -
1:33 - 1:36bắng cách tạo ra
một loạt đồ lưu niệm -
1:36 - 1:41để gợi lại khoảng thời gian
chúng tôi xây bức tường -
1:41 - 1:43và ý tưởng đó điên rồ ra sao.
-
1:44 - 1:46Tôi đã tạo các trò chơi
về đường biên giới, -
1:46 - 1:47(Cười)
-
1:47 - 1:49những bưu thiếp,
-
1:50 - 1:53những quả cầu tuyết với mô hình
kiến trúc tí hon bên trong, -
1:54 - 1:59bản đồ đã kể câu chuyện về
sự hồi sinh nơi bức tường này -
1:59 - 2:04và tìm cách để bản thiết kế
giảm thiểu được vấn đề -
2:04 - 2:06mà bức tường biên giới này
đã gây ra. -
2:07 - 2:09Vậy bức tường này có phải là
công trình kiến trúc không? -
2:09 - 2:12Nó đúng là một kết cấu kiến trúc,
-
2:12 - 2:15và nó được thiết kế tại cơ sở
nghiên cứu mang tên FenceLab, -
2:15 - 2:18nơi họ chất đồ nặng
10,000 pounds lên những chiếc xe -
2:18 - 2:21và cho chúng đâm vào bức tường
với vận tốc 40 dặm một giờ -
2:21 - 2:23để kiểm tra tính chống thấm
của bức tường. -
2:23 - 2:26Nhưng lại có một nghiên cứu
chống lại ở khía cạnh khác, -
2:26 - 2:28thiết kế của những chiếc cầu nâng
-
2:28 - 2:30mà có thể dựng lên bức tường
-
2:30 - 2:32và cho các phương tiện đi qua.
-
2:32 - 2:34(Cười)
-
2:34 - 2:37Giống với mọi đề án nghiên cứu,
đã có nhiều thành công -
2:37 - 2:39và cả thất bại.
-
2:39 - 2:40(Cười)
-
2:40 - 2:44Nhưng đó là những phản ứng
thời trung cổ về bức tường -- -
2:44 - 2:46ví dụ như những chiếc cầu nâng --
-
2:46 - 2:51đó là vì bản chất bức tường là
hình thức kiến trúc huyền bí và trung cổ. -
2:52 - 2:57Nó là một phản ứng quá đơn giản
với một nhóm vấn đề phức tạp. -
2:57 - 3:01Nhiều công nghệ thời trung cổ
đã xuất hiện dọc theo bức tường: -
3:02 - 3:05máy phóng bắn những kiện cần sa
qua bức tường. -
3:05 - 3:06(Cười)
-
3:06 - 3:09hay những đại bác bắn những túi
cocaine và thuốc phiện qua bức tường. -
3:10 - 3:12Trong suốt thời kì trung cổ,
-
3:12 - 3:15những cơ thể bệnh tật và đã chết
-
3:15 - 3:18thi thoảng bị ném qua bức tường
như hình thức khởi thủy -
3:18 - 3:20của chiến tranh sinh học,
-
3:20 - 3:21và ngày nay nó được cho rằng,
-
3:23 - 3:28con người bị đẩy qua bức tường
như một hình thức di cư. -
3:29 - 3:30Một suy nghĩ lố bịch.
-
3:31 - 3:37Nhưng có một người được
ghi chép là đã phóng qua bức tường -
3:37 - 3:39từ Mexico sang Mỹ
-
3:39 - 3:40lại là một công dân Mỹ,
-
3:40 - 3:46người được cho phép
phóng người qua bức tường -
3:46 - 3:47khoảng 61 mét,
-
3:47 - 3:49miễn anh ta cầm hộ chiếu
trong tay. -
3:49 - 3:51(Cười)
-
3:51 - 3:54và anh ta đáp xuống an toàn
trong một cái lưới ở phía bên kia. -
3:56 - 3:58Suy nghĩ của tôi được
truyền cảm hứng -
3:58 - 4:00bởi câu nói của kiến trúc sư
Hasan Fathy, -
4:00 - 4:01người đã nói rằng,
-
4:01 - 4:03"Kiến trúc sư không thiết kế
những bức tường, -
4:03 - 4:06mà thiết kế những khoảng
không gian giữa chúng." -
4:06 - 4:09Vì thế tôi không nghĩ kiến trúc sư
nên thiết kế những bức tường, -
4:09 - 4:13mà điều quan trọng và cấp bách
họ cần chú ý tới là -
4:13 - 4:15những khoảng không gian
giữa chúng. -
4:15 - 4:20Họ nên thiết kế cho những nơi,
con người và cảnh quan -
4:20 - 4:23mà bức tường đang gây
ảnh hưởng. -
4:23 - 4:25Ngày nay, người ta đã
vượt qua trở ngại này, -
4:25 - 4:30mặc dù mục đích của bức tường
nhằm chia cắt mọi người, -
4:30 - 4:34nhưng thực ra nó lại kết nối họ
theo những cách không ngờ, -
4:34 - 4:37những hoạt động xã hội như
lớp học yoga -
4:37 - 4:38giữa hai nước dọc biên giới
-
4:38 - 4:40để kết nối mọi người
qua sự chia cắt này. -
4:40 - 4:42Tôi gọi đây là tư thế tượng đài.
-
4:42 - 4:43(Cười)
-
4:44 - 4:48Các bạn đã bao giờ
nghe về "wall y ball" chưa? -
4:48 - 4:49(Cười)
-
4:49 - 4:55Nó là phiên bản biên giới của
bóng chuyền và được chơi từ năm 1979 -
4:55 - 4:56(Cười)
-
4:56 - 4:58dọc biên giới giữa Mỹ và Mexico
-
4:58 - 5:00để kỉ niệm di sản văn hóa
giữa hai nước. -
5:00 - 5:03Nó đặt ra vài câu hỏi thú vị,
phải không? -
5:03 - 5:05Một trò chơi như thế
có hợp pháp không? -
5:06 - 5:10Việc đánh bóng qua lại bức tường
có phải là trao đổi bất hợp pháp? -
5:10 - 5:12(Cười)
-
5:12 - 5:17Cái hay của bóng chuyền
là nó biến bức tường -
5:17 - 5:19chỉ thành một dòng kẻ trên cát
-
5:19 - 5:23bằng ý chí, thân thể và tinh thần
của người chơi hai bên. -
5:24 - 5:29Tôi nghĩ đó chính là việc đàm phán
giữa hai bên -
5:29 - 5:32để hạ bức tường
chia cắt này xuống. -
5:33 - 5:36Ném bóng qua bức tường
chỉ là một chuyện, -
5:36 - 5:38nhưng ném đá qua bức tường
-
5:38 - 5:41đã gây hại cho các phương tiện
của Đội Tuần tra Biên giới, -
5:41 - 5:45và gây tổn thất cho
Cơ quan Tuần tra Biên giới -
5:45 - 5:47và phản ứng của Mỹ
trở nên quyết liệt. -
5:47 - 5:51Cơ quan Tuần tra Biên giới
đã đốt lửa qua bức tường -
5:51 - 5:53nhằm giết những người ném đá
từ phía Mexico. -
5:55 - 5:57Một hành động khác của
Cơ quan Tuần Tra Biên giới -
5:57 - 6:01là xây một hàng rào cản bóng
để bảo vệ họ và các phương tiện. -
6:02 - 6:05Những hàng rào cản này
đã trở thành một đặc thù -
6:05 - 6:07trong việc xây dựng
những bức tường mới. -
6:07 - 6:10Tôi bắt đầu tự hỏi phải chăng,
giống như bóng chuyền, -
6:10 - 6:15bóng chày nên là một đặc thù
tại đường biên giới, -
6:15 - 6:17và những bức tường có thể
nới rộng hơn, -
6:17 - 6:20cho phép mọi người
đi qua và chơi, -
6:20 - 6:22và nếu họ đánh một cú homrun,
-
6:22 - 6:25có thể một Đội Tuần tra Biên giới
sẽ nhặt và ném nó -
6:25 - 6:26quay lại phía bên kia.
-
6:28 - 6:32Một Đội Tuần tra Biên giới
mua quả mâm xôi, đồ đông lạnh, -
6:32 - 6:35từ một người bán rong
chỉ cách vài bước chân, -
6:35 - 6:37thực phẩm và tiền
được trao đổi qua bức tường, -
6:37 - 6:42một điều vốn dĩ bình thường
lại trở nên bất hợp pháp -
6:42 - 6:44bởi đường kẻ trên bản đồ
-
6:44 - 6:46và những tấm sắt dày vài milimét.
-
6:47 - 6:50Cảnh tượng này khiến tôi nhớ lại
câu nói: -
6:50 - 6:53"Khi bạn có dư dả, bạn nên làm
những chiếc bàn dài hơn -
6:53 - 6:55chứ không phải xây cao
những bức tường.'' -
6:55 - 6:58Vì thế tôi tạo ra đồ lưu niệm này
để nhớ khoảnh khắc ta có thể chia sẻ -
6:58 - 7:00thức ăn và trò chuyện
qua sự chia cắt này. -
7:02 - 7:05Một chiếc xích đu có thể đưa
một người sang phía bên kia -
7:05 - 7:08cho đến khi trọng lực đưa họ
quay lại đất nước mình. -
7:09 - 7:11Đường biên giới và bức tường
biên giới này -
7:11 - 7:16ngày nay được coi là một rạp hát
chính trị, -
7:17 - 7:20thế nên có lẽ ta nên mời
mọi người đến rạp hát này, -
7:20 - 7:23một rạp hát chung nơi
người dân hai nước có thể đến -
7:24 - 7:26và cả những nghệ sĩ, nhạc sĩ.
-
7:27 - 7:30Có lẽ bức tường chỉ là
một nhạc cụ khổng lồ, -
7:30 - 7:32chiếc đàn xylophone
lớn nhất thế giới, -
7:32 - 7:34và ta có thể chơi trên
bức tường này -
7:34 - 7:36với những bộ vũ khí gõ nhạc
khổng lồ. -
7:36 - 7:37(Cười)
-
7:38 - 7:41Khi tôi nghĩ về thư viện chung
của hai quốc gia, -
7:41 - 7:44tôi muốn thấy một không gian
mà mọi người có thể chia sẻ -
7:44 - 7:49những cuốn sách, thông tin
và kiến thức qua sự chia cắt, -
7:49 - 7:52nơi mà bức tường
chỉ đơn giản là một kệ sách. -
7:52 - 7:56Có lẽ cách tốt nhất để minh họa
mối quan hệ chung mà ta có -
7:56 - 7:58giữa Mexico và Mỹ
-
7:58 - 8:01là tưởng tượng ra
một chiếc bập bênh, -
8:01 - 8:05nơi mà hành động từ một phía
gây hậu quả trực tiếp -
8:05 - 8:07đến những gì xảy ra phía còn lại,
-
8:07 - 8:09bởi bản chất bức tường
-
8:09 - 8:12là một cái trục đúng nghĩa
và đại diện cho các mối quan hệ -
8:12 - 8:13giữa Mỹ và Mexico,
-
8:13 - 8:17và các bức tường giữa các nước
láng giềng phục vụ các mối quan hệ này. -
8:18 - 8:22Hẳn bạn còn nhớ câu danh ngôn:
"Rào tốt tạo nên láng giềng tốt." -
8:22 - 8:26Nó thường được xem là triết lý
bài thơ "Mending Wall" của Robert Frost. -
8:27 - 8:31Nhưng thật ra nó không hẳn là
hỏi về sự cần thiết xây các bức tường. -
8:32 - 8:35Nó là bài thơ nói về sự hàn gắn
mối quan hệ giữa người với người. -
8:36 - 8:38Câu thơ yêu thích của tôi
là dòng đầu tiên: -
8:38 - 8:40''Bức tường sẽ bị phá huỷ.''
-
8:41 - 8:43Bởi tôi hiểu ra điều gì đó --
-
8:43 - 8:46bức tường chẳng định nghĩa được
hai bên. -
8:46 - 8:48Chỉ có một không gian bị chia cắt.
-
8:49 - 8:51Một bên trông giống như thế này.
-
8:51 - 8:55Một người đàn ông đang cắt cỏ
với bức tường lờ mờ phía sau. -
8:55 - 8:58Và phía bên kia sẽ trông
như thế này. -
8:58 - 9:01Bức tường là bức tường thứ tư
của một ngôi nhà. -
9:01 - 9:05Nhưng thực tế là bức tường
đang chia rẽ đời sống của họ. -
9:06 - 9:09Nó cắt phần đất, nhà cửa,
-
9:09 - 9:10đất công,
-
9:10 - 9:12đất của thổ dân châu Mỹ,
các thành phố, -
9:13 - 9:14trường đại học,
-
9:15 - 9:16láng xóm của ta.
-
9:17 - 9:19Tôi không thể ngừng hỏi
-
9:19 - 9:22điều gì sẽ xảy ra nếu bức tường
cắt ngang một ngôi nhà. -
9:23 - 9:25Bạn còn nhớ sự chênh lệch
giàu nghèo chứ? -
9:25 - 9:28Bên phải là kích cỡ trung bình
một ngôi nhà ở El Paso, Texas, -
9:28 - 9:31Bên trái là kích cỡ trung bình
một ngôi nhà Juarez. -
9:32 - 9:35Và đây, bức tường cắt ngang
trực tiếp qua bàn bếp. -
9:36 - 9:39Đây, bức tường cắt ngang
qua chiếc giường ngủ. -
9:40 - 9:43Tôi muốn nói rằng bức tường
không chỉ chia cắt các địa điểm, -
9:43 - 9:46nó còn chia rẽ mọi người,
chia cắt các gia đình. -
9:46 - 9:48Hoạt động chính trị không may
của bức tường này -
9:48 - 9:52ngày nay đang chia cắt
những đứa trẻ với gia đình chúng. -
9:53 - 9:55Có thể các bạn thấy quen
với biển báo đường nổi tiếng này. -
9:55 - 9:59Nó được thiết kế bởi
nhà thiết kế đồ họa John Hood, -
9:59 - 10:01một cựu chiến binh da đỏ
-
10:01 - 10:04làm việc cho Sở Giao thông
bang California. -
10:04 - 10:08Ông được giao nhiệm vụ thiết kế
biển cảnh báo những người đi môtô -
10:08 - 10:11về những người di cư
bị kẹt dọc đường cao tốc -
10:11 - 10:13và cố băng qua đường.
-
10:14 - 10:17Hood đã liên tưởng đến
cảnh tượng di cư ngày nay -
10:17 - 10:20với cảnh tượng của người Navajo
trong suốt cuộc đại di cư. -
10:22 - 10:24Đây là một ý tưởng xuất sắc
trong hoạt động thiết kế. -
10:26 - 10:27Ông đã rất cẩn thận
-
10:27 - 10:31để nghĩ về việc sử dụng
hình ảnh một cô bé thắt bím, -
10:31 - 10:35bởi ông nghĩ đó là người mà
những người đi môtô dễ đồng cảm nhất, -
10:35 - 10:39và ông đã sử dụng hình bóng
nhà lãnh đạo dân quyền Cesar Chavez -
10:39 - 10:41để làm cái đầu của người cha.
-
10:42 - 10:45Tôi muốn dùng ý tưởng xuất sắc
của biển báo này -
10:45 - 10:47để kêu gọi sự quan tâm đến
sự chia cắt -
10:47 - 10:49những đứa trẻ tại đường biên giới,
-
10:49 - 10:51và tôi chỉ thực hiện một bước
đơn giản. -
10:51 - 10:53Tôi quay mặt thành viên
các gia đình vào nhau. -
10:54 - 10:55Chỉ trong vài tuần qua,
-
10:55 - 10:58tôi đã có dịp mang biển báo này
trở lại đường cao tốc -
10:58 - 11:00để kể một câu chuyện,
-
11:00 - 11:03câu chuyện về những mối quan hệ
mà ta nên hàn gắn -
11:04 - 11:06và một lời nhắc rằng
ta cần phải xây dựng lại -
11:06 - 11:09những bang tái thống nhất
chứ không phải chia cắt. -
11:10 - 11:11Xin cảm ơn.
-
11:11 - 11:15(Vỗ tay)
- Title:
- Hình dung của một kiến trúc sư về bức tường biên giới Mỹ và Mexico bị lật đổ
- Speaker:
- Ronald Rael
- Description:
-
Đường biên giới là gì? Đó là một đường thẳng trên trên bản đồ, một nơi mà nhiều nền văn hóa gặp gỡ và hòa hợp với nhau một cách đẹp đẽ, đôi khi theo những cách bạo lực và cả kì quặc. Và bức tường biên giới là gì? Đó là một phản ứng quá đơn giản cho sự phức tạp đó, theo kiến trúc sư Ronald Rael. Trong bài nói chuyện đầy xúc động và trực quan của mình, Rael hình dung lại bức tường đã chia cắt Mỹ và Mexico -- chia sẻ những công trình nghệ thuật được truyềncảm hứng từ những vùng biên giới và chỉ cho mọi người thấy một đường biên giới ta không bắt gặp trên tin tức. "Chẳng bên nào được định nghĩa bởi bức tường. Đó là một không gian bị chia cắt", Rael nói.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:28
Ai Van Tran approved Vietnamese subtitles for An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall | ||
Nhị Khánh Trần accepted Vietnamese subtitles for An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall | ||
Nhị Khánh Trần edited Vietnamese subtitles for An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall | ||
Nhị Khánh Trần edited Vietnamese subtitles for An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall | ||
Nhị Khánh Trần edited Vietnamese subtitles for An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall | ||
Nhị Khánh Trần edited Vietnamese subtitles for An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall | ||
Nhị Khánh Trần edited Vietnamese subtitles for An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall | ||
Nhị Khánh Trần edited Vietnamese subtitles for An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall |