İnternet trollerinin ve propagandacıların garip dünyasında

Gazeteci Andrew Marantz üç yılını internet trolleri ve sosyal medya propagandacılarının dünyasında, çevrimiçi sohbetlerin göbeğine aşırı uç fikirleri kimlerin saçtığını ve fikirlerini nasıl yaydığını öğrenerek geçirdi. Çevrimiçi propaganda ve yanlış bilgilerin tavşan deliğinden aşağı inip interneti nasıl daha az zehirli yapabileceğimizi öğrenelim.

Son üç yılımı

internetteki en korkunç
insanlarla konuşarak geçirdim.

Eğer son dönemde internette gezindiyseniz

çok fazla zehirli zırvalık
olduğunu fark etmişsinizdir

ırkçı geyikler, kadın düşmanı
propaganda, hızla yayılan yanlış bilgiler.

Bunları kimin yaptığını öğrenmek istedim.

Bunları nasıl yaydıklarını
öğrenmek istedim.

Son olarak, toplumumuzda

nasıl bir etkisi olduğunu
öğrenmek istedim.

2016'da bazı geyiklerin
kaynağını araştırmaya başladım.

Bunları yapan ya da yayılmasına yardım
eden insanları da araştırmaya başladım.

Bu insanlara yanaştım ve sordum:

"Merhaba, ben gazeteciyim.
Gelip ne yaptığınızı izleyebilir miyim?"

Şöyle bir cevap almayı beklerdim:

"Demokratlarla iş birliği yapan

yumuşak Brooklynli, küreselci,

Yahudi bir godoşla konuşmam için
tek bir sebep söyle."

(Gülüşmeler)

Buna cevabım şöyle olurdu:
"Dostum bunun sadece yüzde 57'si doğru."

(Gülüşmeler)

Oysa çoğunlukla tam tersini söylediler.

"Evet, elbette. Buyur gel."

Güney Kaliforniya'daki
bir sosyal medya propagandacısının

oturma odasına böyle girdim.

Evli, otuzlarının sonunda
beyaz bir adamdı.

Önünde bir fincan kahveyle
bir masa duruyordu.

Tweet’lemek için bir bilgisayarı,

mesaj atmak için bir telefonu,

Periscope ve YouTube yayınları
yapmak için bir iPad’i vardı.

Bu kadardı.

Sırf bu araçlarla bile

Amerikan gündeminin ortasına

zehirli, uç fikirlerini saçıyordu.

Mesela, orada olduğum bir gün

New York’ta bir bomba patladı

ve bu adam bombayı Müslüman
isimli birinin koyduğunu iddia etti.

Kaliforniya’daki propagandacı için
bu bir fırsattı

çünkü istediği şeylerden biri

ABD’nin mülteci alımını durdurmasıydı.

Özellikle Müslüman
çoğunluğu olan ülkelerden.

Canlı yayınını açtı

ve sınırların açık olmasının
hepimizin ölümüne sebep olacağı

saçmalığını takipçilerine inandırıp

bu konu hakkında tweet atmalarını istedi

ve belirli tabelalar kullandırarak

bu tabelaları trendlere sokmaya çalıştı.

Ve onlar da tweet’lediler.

Yüzlerce ve yüzlerce tweet,

çoğunda da bu tarz resimler vardı.

Bu adam George Soros.

Macar bir milyarder ve yardımsever,

internetteki bazı komplo
teorisyenlerine göre ise

George Soros küreselci bir öcü,

bütün dünya politikasını gizlice
manipüle eden birkaç elitten biri.

Burada bir durmak istiyorum,
eğer bu fikirler size tanıdık geliyorsa

dünyayı kontrol eden birkaç elit olduğu

ve bunların çoğunun
zengin Yahudiler oldukları,

bunun sebebi, var olan en antisemitik
saçmalıklar olmalarıdır.

Şunu da belirtmeliyim ki,
New York'ta o bombayı yerleştiren adam

bir Amerikan vatandaşıydı.

Yani orada her ne olduysa

göçmen mevzusu oradaki ana konu değildi.

Kaliforniya'daki o propagandacı
bütün bunları anlamıştı.

Eğitimli ve okumuş bir adamdı.
Esasen bir avukattı.

Altında yatan gerçekleri biliyordu

fakat gerçeklerin internette
ilgi çekmediğini de biliyordu.

İnternette ilgi çeken şey

duygulardır.

Sosyal medyanın ortaya çıkış amacı

bizi birbirimize yakınlaştırmaktı,

daha açık, hoşgörülü
ve adil bir dünya yaratmaktı.

Bunların bazılarını yaptı.

Fakat sosyal medya algoritmaları
doğruyu yanlıştan ayırmak,

toplum için neyin iyi ve kötü olduğunu

anlamak üzere geliştirilmemiştir.

Bu algoritmaların yaptığı şey bu değil.

Yaptığı şeyler genellikle
etkileşimi ölçmek,

tıklamalar, yorumlar, paylaşımlar,
retweetler, bu tarz şeyler.

İçeriğinizin daha fazla etkileşim
almasını istiyorsanız

içerik, bir duyguyu tetiklemeli,

özellikle davranış bilimcilerin

"yüksek uyarılmalı duygular"
dedikleri şeyleri.

"Yüksek uyarılmalı" dediğimiz
sadece cinsel uyarı değil

internette onun da
çok işe yaradığı olsa da öyle değil.

Bahsettiğim şey, insanın kalbine dokunan
iyi ya da kötü herhangi bir şey.

Bu propagandacılarla oturduğumda

sadece Kaliforniya'daki adam değil,

böyle onlarcasının işlerini tekrar
ve tekrar başarıyla yaptıklarını izledim.

Rus bilgisayar korsanı olduklarından
veya teknoloji dehası olduklarından değil,

eşsiz politik öngörüleri yüzünden de değil

fakat sosyal medyanın
nasıl çalıştığını anladıkları

ve kendi amaçları adına
sömürmeye razı oldukları için.

Başlarda bunun münferit bir olay olduğuna

ve sırf internetle ilgili olduğuna
kendimi inandırmıştım.

Fakat artık internet ve diğer şeyler
arasında bir ayrım kalmadı.

Bu, 2018 kongre seçimleri sırasında

farklı TV kanallarında
gösterilen bir reklam,

adaylardan birinin
ufacık bir kanıt sebebiyle

uluslararası manipülatör George Soros'un
cebinde olduğunu iddia ediyor,

para tomarlarının yanına
garip bir şekilde fotoşoplanmış.

Bu, ABD başkanının bir tweet'i

tekrar, bir kanıt olmadan iddia ediyor ki,

Amerikan siyaseti George Soros
tarafından manipüle ediliyor.

Bir zamanlar şok edici ve
aykırı görünen bu şeyler,

o kadar kanıksanmış ki,
neredeyse fark etmiyoruz bile.

Bu dünyada yaklaşık üç sene geçirdim.

Birçok insanla konuştum.

Bazılarının temel inançları
yok gibi görünüyordu.

Tamamen akılcı şekilde

internetten biraz para kazanmak

veya ilgi görmek için

olabilecek en acımasız şekilde
davranmayı deniyorlardı.

Fakat cidden kuramcı olan
diğer insanlarla da konuştum.

Açıkcası, ideolojileri
geleneksel tutuculuk değildi.

Kadınların oy hakkını
kaldırmak isteyen insanlardı.

Irksal ayrımcılığı
geri getirmek isteyen insanlardı.

Bazıları da demokrasiyi tümden
kaldırmak isteyen insanlardı.

Tabii ki bu insanlar
bu şeylere inanarak doğmadılar.

İlkokulda öğrenmediler.

İnternetin tavşan deliğine inmeden önce

pek çoğu liberteryen, sosyalist

veya tamamen bambaşka bir şeylerdi.

Peki ne oluyor?

Her vaka için genelleyemem tabii

ama konuştuğum pek çok insan,

yüksek IQ ve düşük EQ
kombinasyonuna sahipti.

Anonim oldukları sanal ortamlarda

gerçek dünyaya bağlanmaktan
daha rahat hissediyorlardı.

Genellikle en kötü
dürtülerinin büyüyebildiği

mesaj panolarına veya subreddit'lere

geri çekilirlerdi.

Bir şeyi saçma bir şaka
olarak söyleyerek başlarlar,

sonrasında o şaka için o kadar
fazla olumlu yorumlar alırlar ki

onların deyimiyle "internet puanları"
- çoğu anlamsızdır -

kendi şakalarına inanmaya başlarlar.

New Jersey'de büyümüş
bir kadınla uzun bir süre konuştum.

Liseden sonra başka bir yere taşınmış.

Bir anda kendini yabancı hissetmiş
ve hayattan kopmuş

ve telefonuna çekilmeye başlamış.

İnsanların şoke edici,
tiksindirici şeyler paylaştığı

bazı internet sitelerini keşfetmiş.

Bu şeyleri fazlasıyla can sıkıcı bulurken

aynı zamanda çekici buluyormuş

ve gözünü ondan ayıramıyormuş.

Bu internet sitelerinde
insanlarla iletişim kurmaya başlamış,

onu akıllı ve onaylanmış hissettirmişler.

Kendini bir topluluğun
bir parçası gibi hissetmiş

ve bu şoke edici geyiklerin

özünde gerçeklik taşıyabileceğini
düşünmeye başlamış.

Birkaç ay sonra
internetten tanıştığı bazı arkadaşlarıyla

meşalelerle beyaz ırk adına
yürümek için

arabayla Charlottesville,
Virginia'ya gidiyorlarmış.

Birkaç ay içinde, bir Obama destekçisinden

radikal bir beyaz ırkçısına dönüştü.

Söz konusu vakadaki kadın,

beyaz ırkçısı tarikatından
kendini kurtarmayı başardı.

Fakat konuştuğum pek çok insan başaramadı.

Açık konuşmak gerekirse,

konuştuğum her bir kişiyle
ortak payda bulmam gerektiğine

ve bunları dile getirmem gerektiğine

asla bu kadar ikna olmamıştım.

"Biliyor musun, ben değil,
sen bir faşist propagandacısın

her neyse, hadi sarılalım
ve tüm farklılıklarımızı eritelim.

Hayır, kesinlikle değil.

Fakat bu şeylere sırtımızı
çeviremeyeceğimize ikna oldum.

Anlamaya çalışmamız gerek
çünkü sadece anlayarak

kendimizi ona karşı
aşılamaya başlayabiliriz.

Bu dünyadaki üç yılımda
pek çok nahoş telefon aldım,

hatta birkaç tehdit de aldım

fakat kadın gazetecilerin yaşadıklarının
yanında lafı bile edilemez.

Ve evet, ben bir Yahudiyim,

garip bir şekilde, pek çok Nazi bile
Yahudi olduğumu anlayamazdı

açıkcası bu beni
hayal kırıklığına uğratıyor.

(Kahkahalar)

Cidden, yapman gereken tek iş
profesyonel bir antisemit olmak.

Benimle ilgili hiçbir şey
sana tüyo vermiyor mu?

Hiçbir şey mi?

(Kahkahalar)

Bu bir sır değil.

Adım Andrew Marantz,
"The New Yorker" için yazıyorum,

kişilik tipim Park Slope
Food Coop'ta çekilen

bir Seinfeld bölümü gibi.

Hiçbir şey mi?

(Kahkahalar)

Her neyse, bakın
aslında basit bir formül olsa

çok güzel olurdu.

Akıllı telefon artı yabancılaşmış çocuk
eşittir yüzde 12 ihtimalle Nazi.

Tabii ki bu kadar basit değil.

Ve yazılarımda

daha betimleyici olmayı severim
kuralcı olmayı değil.

Fakat burası TED,

o yüzden biraz pratik olalım.

Sizin ve benim gibi
internet vatandaşlarının

bir şeyleri daha az
zehirli yapabilmesi için

birkaç öneri paylaşmak istiyorum.

Birincisi, akıllı ve şüpheci olmak.

Bana göre iki tür şüphecilik vardır.

Şu anda sizi teknik bilgi felsefesi
dersine sokmak istemiyorum

fakat ben bunlara
akıllı ve aptal şüphecilik diyorum.

Akıllı şüphecilik şöyledir:

kendi kendine düşünmek,

her savı sorgulamak,

kanıt istemek,

müthiş, işte bu gerçek şüpheciliktir.

Aptal şüphecilik ise,
şüphecilik gibi duyulsa da

daha çok diz kapağı refleksi
karşıtçılığıdır.

Herkes dünya yuvarlaktır der,

siz dünya düzdür dersiniz.

Herkes ırkçılık kötüdür der,

siz, "bilemiyorum bu konuda
biraz şüpheciyim" dersiniz.

Son yıllarda bana şunları söyleyen

pek çok genç beyaz erkekle konuştum:

"Medya, öğretmenlerim,
hepsi benimi yıkamaya çalışıyor

ve erkeklerin, beyazların ayrıcalıklı
olduğuna inandırmaya çalışıyor

fakat bilemiyorum adamım, sanmıyorum."

Arkadaşlar
-- dünyanın beyaz genç muhalifleri--

bakın:

Eğer yuvarlak dünya şüphecisi
veya erkek ayrıcalığı şüphecisi

ya da ırkçılık kötüdür şüphecisiyseniz

siz şüpheci değilsiniz, ahmaksınız.

(Alkışlar)

Bağımsız düşünceli olmak çok güzel
hepimiz bağımsız düşünceli olmalıyız

fakat akıllı bir şekilde.

İkincisi, ifade özgürlüğüyle ilgili.

Akıllı, başarılı insanların
şöyle dediğini duyarsınız:

"Ben ifade özgürlüğünden yanayım",

bu, sanki bir tartışmayı
sonuçlandırırcasına olur.

aslında bu anlamlı herhangi
bir sohbetin en başıdır.

Bütün ilginç şeyler
bu noktadan sonra gerçekleşir.

Peki, ifade özgürlüğünü savunuyorsun.
Bu ne demek?

David Duke ve Richard Spencer'ın

aktif Twitter hesapları mı olmalı?

İnsanlar herhangi bir sebepten

birbirini internette taciz edebilir mi?

Bu seneki TED konuşmacılarının
tüm listesine baktım,

yuvarlak dünya şüphecisi
hiç kimseyi bulamadım.

Bu ifade özgürlüğü kurallarına
aykırı mıdır?

Hepimiz ifade özgürlüğünü savunuruz,
bu çok güzel bir şey

fakat tekrar edip durduğunuz
sadece bu cümleyse

daha verimli bir sohbetin
önünü tıkıyorsunuz demektir.

Nezaketi tekrardan havalı yapalım.

Harika!

(Alkışlar)

Evet, açıklamama bile gerek yok.

Araştırmamda, Reddit, YouTube
veya Facebook'a girip

"şeriat yasası" diye arattığımda

ya da "Yahudi soykırımı" yazdığımda

algoritmaların bana ne gösterdiğini
tahmin edebilirsiniz, değil mi?

"Şeriat yasası ABD'de yayılıyor mu?"

"Yahudi soykırımı gerçekten yaşandı mı?"

Aptal şüphecilik.

Sonunda internetteki bu
garip dinamik ile kaldık,

bazı insanlar, yobaz propagandasını

huzursuz, tehlikeli ya da havalı görürken

ve temel gerçekleri ve nezaketi

şoke edici, duyar kasıcı
ya da sıkıcı olarak görür.

Sosyal medya algoritmaları
bilerek ya da bilmeden

bunu teşvik ettiler

çünkü yobaz propagandası
etkileşim için çok iyidir.

Herkes tıklar ve yorum yapar

sevseler de, nefret etseler de.

Burada olması gereken
bir numaralı şey;

sosyal ağların,
platformlarını onarmasıdır.

(Alkışlar)

Eğer beni dinliyor ve bir sosyal medya
şirketinde çalışıyorsanız

ya da yatırım yaptıysanız
ya da bilemiyorum, birine sahipseniz

bu tavsiye sizin için.

Duygusal etkileşimi
maksimize etmeye uğraşıyorsanız

ve maksimum etkileşim aslında
dünyaya aktif olarak zarar veriyorsa

başka şeyleri
optimize etmenin zamanıdır.

(Alkışlar)

Bunları yapmaları için
onlara baskı kurmaktan

ve yapmaları için bekleyip
dua etmekten başka,

bizim de yapabileceğimiz
başka şeyler var.

Bunalımdaki gençlerin gidebileceği
daha iyi yollar yaratabiliriz

ya da daha iyi yollar önerebiliriz.

Eğer gördüğünüz bir şeyi
yaratıcı ve düşünceli bulduysanız

ve paylaşmak istiyorsanız
onu paylaşabilirsiniz

o şey sizde yüksek uyarılmalı
duygular yaratmasa bile.

Bu çok küçük bir adım, farkındayım

fakat bir bütün olarak
bu şeyler önemli hale gelir

çünkü bu algoritmalar
ne kadar güçlü olsalar da

davranışsal fikirlerini bizden alırlar.

Size şöyle veda edeyim.

İntenetin devrimsel bir araç olduğunu

ve hepimizi birleştireceğini söylemek

birkaç yıl önce çok popülerdi.

Şimdilerde internetin devasa,
ıslah edilemeyen

bir çöplük yangını
olduğunu söylemek daha popüler.

Her iki benzetme de fazlasıyla doğru.

İnternetin tamamen iyi
ve tamamen kötü olmak için

fazla engin ve karmaşık
olduğunu biliyoruz.

Bu düşünce yollarının tehlikesi,

internetin bizi kaçınılmaz olarak
kurtaracağı ütopyası

veya hepimizi kaçınılmaz olarak
yok edeceği distopyası olabilir,

her şekilde,
işin içinden sıyrılıyoruz.

Geleceğimizle ilgili
hiçbir şey kaçınılmaz değil.

İnternet insanlardan oluşur.

Sosyal medya şirketlerinde
karar verici insanlardan oluşur.

İnsanlar bir tabelayı trendlere sokuyor.

Toplumları insanlar ilerletip geriletiyor.

Bu gerçeği içselleştirdiğimizde

kaçınılmaz sonun
gelmesini beklemeyi bırakıp

şu anda işe koyabiliriz.

Hepimize öğretmişlerdir
Ahlakî evrenin yayı uzundur

fakat adalete doğru bükülür.

Belki.

Belki bükülür.

Fakat bu hep bir arzu olmuştur.

Garanti bir şey değildir.

Yay kendiliğinden bükülmez.

Gizemli bir güç tarafından
kaçınılmaz bir şekilde bükülmez.

Asıl gerçek şudur ki:

-- ve bu, rahatlatmaktan
ziyade korkutucudur --

o yayı biz bükeriz.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)