လူတွေ မှားတဲ့အရာ လုပ်မိမှာကို ကြောက်ကြတာ ဘာကြောင့်လဲ - Gerd Gigerenzer
-
0:06 - 0:11ဆေးအသစ် တစ်ခုဟာ နှလုံးရောဂါ
ဖြစ်နိုင်ခြေကို ၄၀% လျော့နည်းစေပါတယ်။ -
0:11 - 0:14ငါးမန်းတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်ခံရမှုဟာ
၂ ဆ တိုးလာခဲ့ပါပြီ။ -
0:14 - 0:19ဆိုဒါရည်ကို နေ့စဉ်တလီတာ သောက်ရင် သင့်ဆီမှာ
ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို ၂ ဆ တိုးလာစေမယ်။ -
0:19 - 0:22ဒါတွေဟာ ရှိနိုင်ကြတဲ့ အန္တရာယ်တွေရဲ့
ဥပမာတွေပါ၊ -
0:22 - 0:26သတင်းဆောင်းပါးများထဲမှာ အန္တရာယ်ကို
ဖေါ်ပြဖို့ သာမန်နည်းလမ်းပါ။ -
0:26 - 0:29အန္တရာယ်ကို အကဲဖြတ်မှုဟာ စာရင်းအင်းဆိုင်ရာ
အချက်အလက်တွေနဲ့ -
0:29 - 0:32ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ဦးစားပေးချက်တွေ ပါဝင်တဲ့
ရှုပ်ထွေးခက်ခဲတဲ့ တာဝန်ပါ။ -
0:32 - 0:35အများစု တိုက်မိနိုင်တဲ့ ခလုတ်က ခုနကလို
ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ အန္တရာယ်များနဲ့ -
0:35 - 0:40အကြွင်းမဲ့ အန္တရာယ်များလို့ ခေါ်ကြတဲ့ဟာတွေ
အကြားက ခြားနားချက်ကြီးပါပဲ။ -
0:40 - 0:43အန္တရာယ် ဆိုတာက အဖြစ်အပျက် တစ်ခု
ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိတယ် သဘောပါ။ -
0:43 - 0:45အဲဒါကို ရာခိုင်နှုန်း အဖြစ် --
-
0:45 - 0:49ဥပမာ၊ နှလုံးရောဂါပြဿနာဟာ
အသက် ၆၀ နဲ့ ၇၉ နှစ်ကြားရှိ -
0:49 - 0:51အမျိုးသား ၁၁% တွင်ဖြစ်ပွားနိုင်တယ် --
-
0:51 - 0:57ဒါမှမဟုတ် -- ဩစေတြေးလျရဲ့ အနောက်
ကမ်းခြေ တစ်လျှောက်မှာ ရေငုပ်ကြတဲ့ -
0:57 - 1:01ရေငုပ်သမား နှစ်သန်းမှာ တစ်ဦး ငါးမန်း တိုက်
ခိုက်ခံရလို့ သေနိုင်မှုနှုန်း ပြနိုင်တယ်။ -
1:01 - 1:04အဲဒီကိန်းဂဏန်းတွေဟာ အကြွင်းမဲ့
နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေနဲ့ -
1:04 - 1:07အဲဒီအုပ်စုတွေ အကြား ငါးမန်းရဲ့ တိုက်ခိုက်
မှုခံရမယ့် အရေအတွက် ပြပါတယ်။ -
1:07 - 1:12အန္တရာယ် ပြောင်းလဲမှုကို နှိုင်းယှဉ်ပြီး
ဒါမှမဟုတ် ဂဏန်းဖြင့် ဖြစ်စေ ပြသနိုင်ပါတယ်။ -
1:12 - 1:16ဥပမာ၊ ၂၀၀၉ ခုတုန်းက ဆန်းစစ်ချက် တစ်ခုအရ
mammography ဓာတ်မှန် ရိုက်ခံမှုက -
1:16 - 1:23ရင်သားကင်ဆာ သေဆုံးမှုနှုန်းကို အမျိုးသမီး
တထောင်မှာ ငါးဦးမှ တဦး လျှော့ချနိုင်ခဲ့တယ်။ -
1:23 - 1:26အကြွင်းမဲ့ အန္တရာယ် လျော့နည်းလာမှုဟာ
၀.၁% ခန့် ရှိခဲ့ပါတယ်။ -
1:26 - 1:31ဒါပေမဲ့ ယှဉ်ပြောရပါက ကင်ဆာကြောင့် သေဆုံး
မှု ၅ ဦးမှနေပြီး ၄ ဦးသို့ ကျဆင်းသွားတော့ -
1:31 - 1:32၂၀% ဖြစ်ပါတယ်။
-
1:32 - 1:34အဲဒီလို မြင့်မားနဲ့ ဂဏန်းကို အခြေခံပြီး
-
1:34 - 1:38လူတွေဟာ ဓာတ်မှန်ရိုက်မှုရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်
မှုကို လွန်ကဲစွာ မျှော်မှန်းလာခဲ့ကြတယ်။ -
1:38 - 1:42အဲဒီအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ ဖေါ်ပြနည်း နှစ်မျိုး
အကြား ခြားနားချက် အရေးပါတာ သိမြင်ဖို့၊ -
1:42 - 1:45နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ကို ၄၀%
လျှော့ချပေးနိုင်တဲ့ -
1:45 - 1:49ဆေးတစ်ခု ရှိတယ်လို့ ခံယူပြီး
စဉ်းစားကြည့်ကြပါစို့။ -
1:49 - 1:51ဆက်ပြီး အဲဒီဆေးကို မသောက်ခဲ့ကြတဲ့
လူ ၁၀၀၀ တို့အကြားမှာ -
1:51 - 1:55၁၀ ဦးတို့ဆီမှာ နှလုံးရောဂါ ဖြစ်လာခဲ့
ကြောင်း စိတ်ကူးကြည့်ကြပါ။ -
1:55 - 2:00ကျိန်းသေ အန္တရာယ်ဟာ ၁၀၀၀ မှာ ၁ဝ ဆိုတော့
၁% ဖြစ်ပါတယ်။ -
2:00 - 2:03အလားတူပဲ လူ ၁၀၀၀ ပါတဲ့
အုပ်စုက ဆေးကို သောက်ခဲ့ပါက -
2:03 - 2:06နှလုံးရောဂါ ဖြစ်တဲ့ အရေအတွက်ဟာ
ခြောက်ဦး ဖြစ်လိမ့်မယ်။ -
2:06 - 2:10တစ်နည်းပြောရလျှင် ဆေးဟာ နှလုံးရောဂါဖြစ်မှု
ဆယ်ခုထဲက လေးခုကို ဟန့်တားနိုင်ခဲ့မယ်။ -
2:10 - 2:13ယှဉ်ပြောရလျှင် အန္တရာယ် ကို ၄၀ %
လျော့နည်းစေမှုပါ။ -
2:13 - 2:19အဲဒီအတောအတွင်းမှာ ကျိန်းသေ အန္တရာယ်ကျတော့
၁% မှ ၀.၆% သို့သာ ကျဆင်းခဲ့တာပါ-- -
2:19 - 2:23ဒါပေမဲ့ အထက်မှာပြောခဲ့တဲ့ ယှဉ်ကြည့်လျှင်
အန္တရာယ် ၄၀% ကျဆင်းသွားမှုက ပိုသိသာသလိုပဲ။ -
2:23 - 2:27နှလုံးရောဂါတွေကို ဒါမှမဟုတ် အခြားဆိုးတဲ့
ရလဒ်ကိုနည်းနည်းလေးပဲ ဖြစ်ဖြစ် -
2:27 - 2:31ဟန့်တားပေးနိုင်ပါက
ပြုလုပ်ပေးထိုက်တာ အမှန်ပါပဲ။ -
2:31 - 2:33အဲဒီလို ဟုတ်ချင်မှ ဟုတ်မှာပါ။
-
2:33 - 2:36ပြဿနာက အန္တရာယ် တချို့ကို လျှော့ချပေးတဲ့
ရွေးလိုက်တဲ့ နည်းလမ်းက -
2:36 - 2:39ကျုပ်တို့ကို အခြားရောဂါတွေဆီကို
တွန်းပို့ပေးနိုင်လို့ပါ။ -
2:39 - 2:45ခုက နှလုံးရောဂါဆေးက လူနာ ၁% ထဲက တစ်ဝက်
ဆီမှာ ကင်ဆာရောဂါကို ဖြစ်စေတယ် ဆိုပါစို့။ -
2:45 - 2:46ကျုပ်တို့ရဲ့ လူ ၁၀၀၀ ပါတဲ့ အုပ်စုထဲတွင်
-
2:46 - 2:50ဆေးကို သောက်လိုက်ခြင်းဖြင့် နှလုံးရောဂါ
ဖြစ်ပွားမှု လေးခုကို ဟန့်တားနိုင်ခဲ့ပေမဲ့၊ -
2:50 - 2:54ကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု
အသစ် ငါးခု ရှိလာပါမယ်။ -
2:54 - 2:58နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ အန္တရာယ်ကို ယှဉ်
ပြောရလျှင် သိသာစွာ နှိမ့်ချနိုင်ချိန်မှာ -
2:58 - 3:01ကင်ဆာရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ
ကျိန်းသေ ဂဏန်းက သေးသလို ထင်ရပေမဲ့၊ -
3:01 - 3:04နှစ်ခုပေါင်းကြည့်ရင် ရောဂါဖြစ်မှု အရေအတွက်
ဟာအတူတူ လောက်ပဲ ရှိပါလိမ့်မယ်။ -
3:04 - 3:05လက်တွေ့ ဘဝထဲတွင်၊
-
3:05 - 3:08လူတစ်ဦးချင်းရဲ့ အန္တရာယ်အား အကဲခတ်မှုဟာ
-
3:08 - 3:11ထိုသူရဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အခြေအနေကို လိုက်ပြီး
ကွဲပြားမှာပါ။ -
3:11 - 3:14ကိုယ့်မျိုးရိုးထဲမှာ နှလုံးရောဂါ ဖြစ်ခဲ့
ဘူးတာကို သိထားရင် -
3:14 - 3:17ကျိန်းသေ ဂဏန်းအရ နှလုံးရောဂါ ဖြစ်မှုကို
နည်းနည်း လျှော့ချနိုင်တာ သိထားတောင် -
3:17 - 3:19နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေကို
လျှော့ချနိုင်မယ့် -
3:19 - 3:24ဆေးကို သောက်ဖြစ်ဖို့ လှုံ့ဆော်အား
ကောင်းဖို့ များပါတယ်။ -
3:24 - 3:28မကြာခဏဆိုသလို၊ ကျုပ်တို့ တိုက်ရိုက်နှိုင်း
ယှဉ်ကြည့် မရနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်တွေ အကြားမှာ -
3:28 - 3:30ဖြတ်သန်းရေးကို ဆုံးဖြတ်ဖို့
လိုအပ်တတ်ပါတယ်။ -
3:30 - 3:33ဥပမာအားဖြင့်၊ နှလုံးရောဂါ ဆေးထဲတွင်
အသက်ကို ခြိမ်းချောက်တာ မဟုတ်ပေမဲ့ -
3:33 - 3:36အားအင်ကုန်ခမ်းစေမယ့် အန္တရာယ်မြင့်မားမယ်၊
-
3:36 - 3:39ကင်ဆာ မဟုတ်ဘဲ ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တဲ့
ဦးယဉ်းနာလို ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ရှိပါက၊ -
3:39 - 3:43အဲဒီအန္တရာယ်ကို ယူသင့်သလားဆိုင်ရာ ကျုပ်
တို့ရဲ့ အကဲဖြတ်မှု ပြောင်းလဲသွားနိုင်တယ်။ -
3:43 - 3:47ရံဖန်ရံခါဆိုရင် မှန်ကန်စွာ ရွေးလို့ ရနိုင်
တဲ့ ရွေးချယ်မှု ရှိချင်မှရှိနိုင်ပါတယ်- -
3:47 - 3:52အချို့က ငါးမန်း တိုက်ခိုက်နိုင်တဲ့ အင်မတန်
မှ သေးတဲ့ အန္တရာယ်ကိုတောင် ရှောင်ကြမယ်၊ -
3:52 - 3:54ယုတ်စွအဆုံး ရေမကူးပဲ နေရုံပဲ မဟုတ်လား၊
-
3:54 - 3:57အဲဒီတချိန်တည်းမှာ အခြားသူတွေကျတော့
ငါးမန်းတိုက်ခံခရနိုင်တဲ့ သေးငယ်လှတဲ့ -
3:57 - 4:01အန္တရာယ် ရှောင်ရှားရေးထက် ရေကူး
နိုင်ခွင့်ကို လက်လွတ်မခံချင်လိုပါ။ -
4:01 - 4:05အဲဒီလို အကြောင်းရင်းတွေကြောင့် အန္တရာယ်
အကဲခတ်ရေး အခြေခံလိုင်းဟာ မရေရာသလို၊ -
4:05 - 4:08အန္တရာယ်ဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာဟာ
မှားရာသို့ တွန်းပို့ပေးနိုင်ပါတယ်၊ -
4:08 - 4:11အထူးသဖြင့် ၎င်းထဲမှာ ဂဏန်းအချို့ကို
ကိန်းဂဏန်းအဖြစ် ဖေါ်ပြလျက် -
4:11 - 4:13ကျန်တာကို ယှဉ်ပြီး ဖေါ်ပြထားလျှင် မလွယ်ပါ။
-
4:13 - 4:16ဒီလို တိုင်းထွာဖေါ်ပြမှုတွေ အလုပ်လုပ်ပုံ
သိနားလည်ထားလျှင် -
4:16 - 4:19ကျုပ်တို့ဟာ စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု တချို့
ကျော်လွှားဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပြီး -
4:19 - 4:22အန္တရာယ်ကို ပိုကောင်းမွန်စွာ
အကဲဖြတ်ဖို့ ကူပေးမှာပါ။
- Title:
- လူတွေ မှားတဲ့အရာ လုပ်မိမှာကို ကြောက်ကြတာ ဘာကြောင့်လဲ - Gerd Gigerenzer
- Speaker:
- Gerd Gigerenzer
- Description:
-
more » « less
သင်ခန်းစာ အပြည့်ကို ကြည့်ရှုရန်- https://ed.ted.com/lessons/how-likely-is-a-shark-attack-gerd-gigerenzer
ဆေးအသစ် တစ်ခုဟာ နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေကို ၄၀% လျော့နည်းစေပါတယ်။ ငါးမန်းတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်ခံရမှုဟာ ၂ ဆ တိုးလာခဲ့ပါပြီ။ ဆိုဒါရည်ကို နေ့စဉ် တစ်လီတာကျ သောက်ရင်
သင့်ဆီမှာ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို ၂ ဆ တိုးလာစေမယ်။ ဒါတွေဟာ ရှိနိုင်ကြတဲ့ အန္တရာယ်တွေရဲ့ ဥပမာတွေပါ၊ သတင်းဆောင်းပါးများထဲမှာ အန္တရာယ်ကို ဖေါ်ပြဖို့ သာမန်နည်းလမ်းပါ။ ဒီတော့ အန္တရာယ်ကို ကျုပ်တို့ဟာ ပိုကောင်းမွန်စွာ ဘယ်လိုများ အကဲခတ်နိုင်ကြမလဲ။ Gerd Gigerenzer က ယှဉ်ကြည့်လျှင်နဲ့ ကျိန်းသေ အန္တရာယ် အကြားက ခြားနားချးက်ကို စူးစမ်း တင်ပြထားပါတယ်။Gerd Gigerenzer ရဲ့ သင်ခန်းစာကို visorama မှ စီစဉ်ရိုက်ကူး တင်ဆက်ထားပါတယ်။
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:21
|
Myo Aung approved Burmese subtitles for Why do people fear the wrong things? | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for Why do people fear the wrong things? | |
|
|
Myo Aung accepted Burmese subtitles for Why do people fear the wrong things? | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for Why do people fear the wrong things? | |
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for Why do people fear the wrong things? | |
|
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for Why do people fear the wrong things? |